Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 12 (2008)
URI dla tej Kolekcjihttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/8928
Przeglądaj
Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 12 (2008) według Tytuł
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 35
- Wyniki na stronie
- Opcje sortowania
Pozycja Dywersyfikacja wewnętrznej struktury dochodów ludności wsi i miast w kierunku spójności pomiędzy środowiskami(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Leśniak-Moczuk, KrystynaW artykule przedstawiono zróżnicowanie źródeł dochodów mieszkańców wsi w gospodarce planowej w okresie socjalizmu i w gospodarce rynkowej w okresie transformacji systemowej. Przedmiotem analizy statystycznej była struktura dochodowa ludności powiatu mieleckiego w latach 1978 i 2002 objętych Narodowym Spisem Powszechnym. Uzupełnieniem danych statystycznych są materiały jakościowe z wywiadów przeprowadzonych w ramach badań terenowych. Były one podstawą typologicznej analizy źródeł utrzymania rodzin w powiecie mieleckim w badanych okresach.Pozycja Euroregion jako instrument realizacji spójności społeczno-ekonomicznej i Strategii Lizbońskiej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Greta, Maria; Lewandowski, KrzysztofSukcesem dla ugrupowania integracyjnego jest osiąganie przezeń spójności społeczno-ekonomicznej, która oznacza wyrównywanie dysproporcji rozwojowych. Dysproporcje rozwojowe są konsekwencją pogłębiania i poszerzania integracji. Z jednej strony pogłębianie integracji wzmaga konkurencyjność regionów, ale z drugiej – przyjmowanie nowych członków powiększa liczbę regionów biednych. W tej sytuacji realizowana polityka regionalna jest polityką spójności skoncentrowaną na regionach konwergencji, czego dowodem są jej cele przyjęte na lata 2007-2013. Analizę ewolucji polityki regionalnej w kierunku polityki spójności zawiera punkt 1 w tym opracowaniu. Realizacja polityki spójności jako podstawy polityki regionalnej powoduje, iż klasyfikacje regionów w UE uwzględniają regiony problemowe, regiony spójne i peryferyjne jako głównych adresatów i realizatorów tejże polityki, co dokumentuje punkt 2 w opracowaniu. Wśród regionów spójnych jako szczególny region występuje euroregion, stąd kolejny fragment poświęcono tym właśnie regionom, podkreślając z jednej strony ich upośledzenie rozwojowe, ale z drugiej strony naturalność i zorganizowanie dające im szanse rozwojowe.Pozycja Euroregion jako najbardziej zaawansowany organizacyjnie i funkcjonalnie poziom współpracy transgranicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Źurba, IgorW opracowaniu podjęto problematykę rozwoju euroregionów jako najwyższej formy współpracy transgranicznej. Zidentyfikowano ich istotę i cechy charakterystyczne, a także zwrócono uwagę na specyfikę procesu kształtowania struktur euroregionalnych w krajach postkomunistycznych. Przedstawiono uwarunkowania rozwoju euroregionów na terenie Ukrainy na przykładzie Euroregionu Karpackiego i Bug, wskazując na efektywność współpracy w ich ramach i dziedziny jej dalszego umacniania.Pozycja Evolution of the EU Agrarian Model (Directions of Modelling for Ukraine)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Chuzhykov, Viktor; Vinska, OksanaAuthors take a view of the problem of the EU agrarian model evolution caused by the transition of the organization to the neoliberal model of development. The influence of the price support mechanism on the customers and producers of agrarian products is considered as well as the impact of agrarian policy instruments modernization on the CAP expenditure is analyzed. Realization of Ukrainian agrarian policy in the European context is examined.Pozycja Formalne i prywatne funkcje przestrzeni edukacyjnej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Tkacz, TamaraEdukacja – proces stopniowego kształtowania i rozwoju człowieka oraz jego osobowości analizowana jest jako społeczno-kulturowy, szczególny etap rozwoju jednostki. Zmiany, które muszą nastąpić wraz z orientacją na nowe wartości w życiu jednostki są charakterystyczne dla współczesnego społeczeństwa. Odkąd jednostka może odczuwać i postrzegać te zmiany, zmiany te zachodzą w jej życiu. Stąd, współcześnie podstawowym celem edukacji jest „organizacja wewnętrznego życia jednostki” zgodnie z jej wartościami duchowymi w większym stopniu niż nauczanie pojęć.Pozycja Gospodarka społeczna a wyzwania rozwojowe Polski współczesnej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Karwińska, AnnaZagadnienia gospodarki społecznej zazwyczaj nabierają znaczenia w sytuacjach, gdy efekty polityki gospodarczej nie nadążają za społecznymi oczekiwania. Renesans zainteresowania tą problematyką następował zatem co najmniej kilkakrotnie w okresie między XIX i XXI wiekiem przynosząc rozmaite koncepcje i rozwiązania odmienne w różnych krajach. Taka debata toczyła się także w Polsce. Istotną cechą gospodarki społecznej jest tworzenie warunków dla łączenia efektywności ekonomicznej z realizowaniem zasady sprawiedliwości. Podmioty gospodarki społecznej odgrywają istotną rolę w integrowaniu społeczeństwa, realizowaniu programu spójności społecznej, możliwości wyrównywania szans uczestniczenia w rozmaitych sferach życia społecznego. Chodzi tu zatem o uzupełnianie działań państwa w rozwiązywaniu problemów społecznych, dalej, działania na rzecz zmiany sposobu myślenia, wspomaganie ładu społecznego, zwłaszcza w środowiskach lokalnych, wreszcie, kształtowanie kompetencji do pełnienia ról społecznych, zwłaszcza w przypadku osób marginalizowanych. We współczesnej Polsce utrzymuje się wiele wyzwań i zagrożeń, związanych m.in. ze skutkami transformacji, które nie mogą być skutecznie rozwiązywane przez instytucje państwa. Chodzi tu zwłaszcza o nadmierne rozwarstwienie społeczno-ekonomiczne w wymiarze regionalnym, dominacje metropolii przy równoczesnym zapóżnieniu rozwojowym obszarów peryferyjnych. Inne ważne zjawisko to koncentrowanie się bezrobocia w pewnych obszarach, a także pojawianie się rozmaitych grup marginalizowanych czy wykluczanych z pełnego udziału w życiu społecznym. Artykuł skupia się na możliwościach i ograniczeniach sektora gospodarki społecznej w rozwiązywaniu tych problemów.Pozycja Hospodářská politika a dlouhodobý růst(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Paulík, TiborStať se zbývá problematikou vztahu hospodářské politiky a dlouhodobého růstu. Zaměřuje se zejména na vliv monetární a fiskální politiky na stabilitu ekonomiky a na dlouhodobý růst. V oblasti monetární politiky poukazuje na vliv inflace na stabilitu a na dlouhodobý růst a na otázky cílování inflace. U fiskální politiky poukazuje na vliv daní a vládních výdajů na dlouhodobý růst a naznačuje některé problémy v této oblasti vyplývající z liberálního přístupu k tvorbě a realizaci hospodářské politiky.Pozycja Innovation Determinants of Social and Economic Cohesion in the European Union(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Fedirko, OleksandrThe main idea of the article is to research a shift of the EU social-and-economic developmental model towards a more liberal one, oriented towards strengthening the entrepreneurial base as well as fostering investment in innovations and human capital, building the knowledge based economy. Author’s standpoint is supported by the analysis of reasons indicating the downturn in the EU international competitiveness due to the gap in productivity and innovation capacity. Accent is placed on the Lisbon strategy implementation and its re-launch as the main instrument of social-and-economic reform. In the end conclusions concerning the affect of the abovementioned shifts upon the social-and-economic cohesion within the EU are drawn.Pozycja Instytucjonalne przyczyny nierówności społecznych a wzrost gospodarczy(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Tkacz, AnatoliyInstytucjonalne uwarunkowania nierówności społecznych rozważane są jako problem globalny. Badaniom poddano ogólne przyczyny oraz historyczne uwarunkowania powodujące niepowtarzalną specyfikę nierówności w poszczególnych epokach i państwach. Przeanalizowano niektóre cechy charakterystyczne nierówności społecznych na terenach post-radzieckich i możliwe sposoby ich ograniczania.Pozycja Instytucjonalne zaplecze spójności społeczno-gospodarczej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Lechwar, MałgorzataW opracowaniu przedstawiono instytucje odpowiedzialne za kreowanie i realizację polityki spójności w Unii Europejskiej oraz w Polsce. Ponadto ukazano efekty polityki spójności realizowanej w krajach Unii Europejskiej w latach 2000-2006 ze szczególnym uwzględnieniem Funduszu Kohezji w Polsce. Podkreślono również, iż współcześni ekonomiści traktują instytucje jako istotne determinanty wzrostu gospodarczego.Pozycja Model spójności społeczno-ekonomicznej Unii Europejskiej. Wnioski dla Polski(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Woźniak, Michał GabrielSpójność społeczno-ekonomiczna jest fundamentalnym wyzwaniem globalnego kapitalizmu. Sposób jej ujmowania w Strategii Lizbońskiej budzi, zdaniem autora, zastrzeżenia natury teoretycznej i praktycznej. Najważniejszymi słabościami koncepcji spójności społeczno-ekonomicznej Strategii Lizbońskiej są: nadmiar słusznych celów i rozproszenie programowe, instrumentarium realizacji celów społecznych godzące w efektywność ekonomiczną, pomijanie problemu sprzeczności logiki procedur biurokratycznych z logiką działania rynkowych mechanizmów proefektywnościowych, ignorowanie ze względów politycznych i ideologicznych potrzeby deregulacji dla zwiększenia produktywności czynników wytwórczych. Pomimo tych słabości koncepcja spójności społeczno-ekonomicznej UE jest bardziej atrakcyjna dla krajów posocjalistycznych niż wzorzec kapitalizmu globalnego. Słabości Strategii Lizbońskiej mogą zostać ograniczone. W tym celu należy przeorientować jej priorytety w kierunku lepszego zdefiniowania sprawiedliwych nierówności społecznych i zharmonizowania ich z wymaganiami efektywności ekonomicznej. Podstawowymi zadaniami państwa powinno być konsekwentne usuwanie źródeł zniekształconej konkurencji, dobre zdefiniowanie i zabezpieczenie praw konsumentów, przejrzyste zdefiniowanie praw własności i gwarancje ich ochrony, zapewnienie swobody działań przedsiębiorczych i egzekwowanie kontraktów. Tylko takie otoczenie instytucjonalne może sprzyjać strategii rozwoju społeczno-gospodarczego opartej na systematycznym wzroście produktywności, rozwoju kapitału ludzkiego i nowej polityce społecznej sprawiedliwych nierówności społecznych.Pozycja Nierówności dochodów barierą osiągania spójności społeczno-ekonomicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Leszczyńska, MałgorzataOpracowanie wpisuje się w nurt dyskusji na temat znaczenia nierówności dochodów i problematyki osiągania spójności społeczno-ekonomicznej. Wyrównywanie ekonomicznych dysproporcji (w tym dochodów) w krajach ze znacznymi nierównościami zdaje się wspierać spójność społeczną. Trzeba bowiem pamiętać, że nadmierne nierówności mogą sprzyjać podziałom społeczeństwa, a przez to mogą być nieefektywne. Nierówności dochodowe nie są zjawiskiem nowym, lecz trwale i niejako strukturalnie związanym z gospodarką rynkową i z różnym nasileniem występującym na kaźdym etapie rozwoju społeczno-ekonomicznego. Będąc poważną kwestią społeczną w europejskiej przestrzeni, stanowić mogą zarazem barierę w procesach dalszej konwergencji jej struktur. Dotyczy to zwłaszcza możliwości ograniczenia dostosowań krajów Europy rodkowo-Wschodniej do wymogów nowoczesnej gospodarki i warunków ich integracji ze strukturami europejskimi. Należy też zwrócić uwagę, że dystans dochodowy jest tym większy, im bardziej jest rozwinięta gospodarka. Dochody rosną wprawdzie wraz z rozwojem gospodarczym w wymiarze absolutnym, natomiast względnie maleją.Pozycja Niesprawiedliwość w stosunkach pracy zagrożeniem dobra wspólnego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Szałkowski, AdamW artykule podjęto próbę ukazania czynników kreujących niesprawiedliwe stosunki pracy i wiązania ich z zagroąeniami dobra wspólnego. Związki te ujawniają się w szczególności w tych obszarach stosunków pracy, które dotyczą wynagradzania pracowników. Przedstawione kontrowersyjne poglądy, odnośnie siły przetargów płacowych, umożliwiają stronom przetargów płacowych głębsze wniknięcie w uwarunkowania zachowań pracodawców oraz pracowników. Jeśli w uwarunkowaniach tych przejawiają się niesprawiedliwości, to tym samym utrudnia się osiąganie dobra wspólnego.Pozycja Odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstwa w obszarze pracowniczym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Karamalla-Gaiballa, ElżbietaJednostki gospodarcze funkcjonujące w zmiennym otoczeniu podejmują coraz to nowe próby zwiększania konkurencyjności. Działaniom tym towarzyszy jednak rosnscy poziom wykształcenia, świadomości, a zarazem i aspiracji społeczeństwa. Przedsiębiorstwa w dążeniu do maksymalizacji zysku muszą być zatem jednocześnie odpowiedzialne społecznie, czyli uwzględniać też inne niż ekonomiczne aspekty rozwoju gospodarczego, w tym: minimalizować zanieczyszczenie środowiska naturalnego, przeciwdziałać nadużyciom, uwzględniać dobro społeczeństwa. Istotnym obszarem odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw jest dbałość o warunki pracy, klimat organizacyjny, a zwłaszcza umożliwienie rozwoju pracownikom. Warto wprowadzać praktyki odpowiedzialności społecznej zdobywając tym samym niezbędną dla działalności akceptację społeczną, a jednocześnie zapewnią sobie lojalną i kompetentną kadrę, utożsamiającą się z celami przedsiębiorstwa. Aktywne działania kierownictwa przedsiębiorstwa w tym zakresie są wyrazem poszanowania godności pracownika i pozytywnej odpowiedzi na ich potrzeby wyższego rzędu, a jednocześnie sprzyjają rozwojowi ekonomicznemu jednostki gospodarczej. Ważne jest zatem, aby w polskich przedsiębiorstwach aktywnie podchodzią do oczekiwań pracowników, a realizując strategie rozwoju zauważać efekty powstające zarówno w sferze ekonomicznej, jak i społecznej.Pozycja Polityka tworzenia reguł jako narzędzie walki z bezrobociem, ubóstwem i wykluczeniem(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Matysiak, Andrzej; Scheuer, BartoszNiniejszy artykuł stanowi próbę wskazania ewentualnych przyczyn niepowodzeń większości programów walki z bezrobociem, ubóstwem i wykluczeniem. Główną tezą jest stwierdzenie, iż polityka państwa w tych kwestiach, oparta jest na błędnych koncepcjach teoretycznych dotyczących rynku, jako mechanizmu alokacji, w szczególności zaś na założeniu iż polityka ta może mieć wpływ jedynie na łagodzenie skutków jego funkcjonowania. Tymczasem, mając świadomość faktu, że rynek nigdy nie działa w instytucjonalnej próżni oraz, że sam stanowi jedynie zespół instytucji, możemy kształtować reguły, w których toczy się gra rynkowa. Innymi słowy, podejście to czyni możliwym prowadzenie polityki tworzenia reguł.Pozycja Potencjalne konsekwencje wdrożenia podatku negatywnego dla systemu socjalnego państwa(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Warda, JacekArtykuł rozwija propozycję Miltona Friedmana „podatku negatywnego” – scalenia systemu podatków od dochodów osobistych i systemu świadczeń socjalnych wyrównujących dochody do poziomu minimum egzystencji. W nowej rozwiniętej propozycji noszącej nazwę MDG – Minimalnego Dochodu Gwarantowanego, analizowane są dwa warianty: „podstawowego” MDG oraz „rozszerzonego” MDG. W wersji podstawowej wprowadzenie podatku zmienia zakres zadań służb zatrudnienia i pomocy społecznej. W wersji rozszerzonej likwiduje para-podatki od wynagrodzeń kosztem podwyższenia stawki VAT. Sprawą otwartą jest oszacowanie kosztów wprowadzenia postulowanego rozwiązania i określenie perspektywy czasowej jego wdrożenia.Pozycja Premia za ryzyko w kształtowaniu wartości godziwych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Kurek, BartoszUstalanie godziwych, społecznie akceptowalnych cen produktów, wymaga zastosowania kategorii premii za ryzyko, odpowiedniej do panujących warunków ryzyka w danej branży. Istotne przy tym znaczenie ma określenie rozmiaru premii za ryzyko dla średnich warunków ryzyka. W artykule przedstawiono propozycje ustalania cen przy zastosowaniu premii za ryzyko. Ponadto dokonano empirycznego badania wartości premii za ryzyko w warunkach średniego poziomu ryzyka. W efekcie badania uznano, iż ośmioprocentowa wartość premii za ryzyko ex ante, w stosunku do zainwestowanego kapitału, może zostać użyta do kształtowania godziwych cen produktów.Pozycja Progresywny system podatkowy jako czynnik spójności ekonomicznej gospodarki(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Żyżyński, JerzyAutor definiuje pojęcie spójności ekonomicznej i społeczno-ekonomicznej systemu gospodarczego: system jest spójny ekonomicznie, jeśli zachodzi zgodność strukturalna (co do ilości i typów) i nominalna (co do wartości bieżącej w danych jednostkach miary) między wejściami i wyjściami jego elementów, innymi słowy, wejścia i wyjścia są wzajemnie kompatybilne. O takim systemie można powiedzieć, że jest wewnętrznie spójny. Proponuje miarę pozwalającą zmierzyć stopień spójności ekonomicznej, którą nazywa współczynnikiem spójności ekonomicznej i na prostych przykładach pokazuje jej zastosowanie. Omawia przykłady niespójności i analizuje związek między niespójnością gospodarki a stopniem nierówności podziału dochodów, stawiając hipotezę, że istnieje zróżnicowanie optymalne ze względu na wewnętrzną spójność gospodarki, krzywa spójności ma maximum w obszarze pośrednich wartości współczynnika Giniego. Bada następnie związek między typem podatku dochodowego (liniowym i progresywnym) a nierównomiernością podziału dochodów i dowodzi, że podatek progresywny z ulgami podatkowymi ma wpływ na zmniejszanie niespójności w gospodarce.Pozycja Przyczyny i implikacje wzrostu bezzatrudnieniowego w Polsce w latach 1995-2005 w kontekście spójności społeczno-ekonomicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Bolonek, RyszardaPrzyczyny wzrostu bezzatrudnieniowego w Polsce mają swoje historyczne przyczyny w gospodarce nakazowo-rozdzielczej i wynikającej z niej niskiej wydajności pracy. Procesy konwergencji powodują przyspieszone tempo dostosowawcze naszej gospodarki do unijnej, czego wyrazem jest wysoki, bo blisko 10% wzrost wydajności pracy w przemyśle. Jednak wciąż przeciętny poziom wydajności pracy w naszej gospodarce odbiega od wysokich wskaźników wydajności pracy w wysoko rozwiniętych krajach Europy i Stanów Zjednoczonych. Sytuację utrudnia ubytek miejsc pracy jaki ma miejsce od początku okresu transformacji, przy czym w kolejnych latach 1995-2005 nie został on wyhamowany. W tej sytuacji wzrost wydajności pracy przyczynia się do bezzatrudnieniowego wzrostu gospodarczego. W związku z tym potrzebna jest aktywna polityka strukturalna w przemyśle, której celem byłoby tworzenie nowych dziedzin wytwarzania w przemyśle oraz rozwój usług na potrzeby tych przemysłów: badawczo-rozwojowych, wdrożeniowych, projektowych, marketingowych, ubezpieczeniowych etc. Potrzebny jest także rozwój rynków finansowych i polityka NBP ukierunkowana na niskie stopy procentowe od kredytów inwestycyjnych. Wskazana byłaby także zmiana struktury napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych na korzyść przedsięwzięć nowych, tworzących miejsca pracy.Pozycja Realizacja polityki spójności w pierwszym okresie członkostwa Polski w Unii Europejskiej (na tle procesów zachodzących w ugrupowaniu)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Pancer-Cybulska, Ewa; Cybulski, LeszekCelem polityki spójności jest zmniejszanie zróżnicowań ekonomicznych, społecznych i przestrzennych wewnątrz UE. Procesy obserwowane w krajach i regionach UE w latach 1995-2005 nie dają się jednoznacznie interpretować. Jednak dane statystyczne wskazują, że dochodzi do wzrostu spójności w wymiarze ekonomicznym i przestrzennym, natomiast przeciwne tendencje występują w elementach spójności społecznej.