Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 12 (2008)
URI dla tej Kolekcjihttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/8928
Przeglądaj
Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 12 (2008) według Data dodania
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 35
- Wyniki na stronie
- Opcje sortowania
Pozycja Wspomnienie o Profesorze Edwardzie Łukawerze(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Lis, StanisławPozycja Rola i rodzaje koordynacji w rozwoju gospodarczym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Łukawer, EdwardW artykule przedstawione zostały mechanizmy koordynacji w różnych systemach ekonomicznych. Swoje rozważania autor rozpoczyna od przedstawienia koordynacji rynkowej, z jej słabymi i mocnymi stronami. Dalej zaprezentowane zostały różne koncepcje dotyczące koordynacji w gospodarce centralnie planowanej. Dokonany został również przegląd poglądów polskich ekonomistów na temat interwencyjnej roli państwa w okresie transformacji systemowej.Pozycja Model spójności społeczno-ekonomicznej Unii Europejskiej. Wnioski dla Polski(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Woźniak, Michał GabrielSpójność społeczno-ekonomiczna jest fundamentalnym wyzwaniem globalnego kapitalizmu. Sposób jej ujmowania w Strategii Lizbońskiej budzi, zdaniem autora, zastrzeżenia natury teoretycznej i praktycznej. Najważniejszymi słabościami koncepcji spójności społeczno-ekonomicznej Strategii Lizbońskiej są: nadmiar słusznych celów i rozproszenie programowe, instrumentarium realizacji celów społecznych godzące w efektywność ekonomiczną, pomijanie problemu sprzeczności logiki procedur biurokratycznych z logiką działania rynkowych mechanizmów proefektywnościowych, ignorowanie ze względów politycznych i ideologicznych potrzeby deregulacji dla zwiększenia produktywności czynników wytwórczych. Pomimo tych słabości koncepcja spójności społeczno-ekonomicznej UE jest bardziej atrakcyjna dla krajów posocjalistycznych niż wzorzec kapitalizmu globalnego. Słabości Strategii Lizbońskiej mogą zostać ograniczone. W tym celu należy przeorientować jej priorytety w kierunku lepszego zdefiniowania sprawiedliwych nierówności społecznych i zharmonizowania ich z wymaganiami efektywności ekonomicznej. Podstawowymi zadaniami państwa powinno być konsekwentne usuwanie źródeł zniekształconej konkurencji, dobre zdefiniowanie i zabezpieczenie praw konsumentów, przejrzyste zdefiniowanie praw własności i gwarancje ich ochrony, zapewnienie swobody działań przedsiębiorczych i egzekwowanie kontraktów. Tylko takie otoczenie instytucjonalne może sprzyjać strategii rozwoju społeczno-gospodarczego opartej na systematycznym wzroście produktywności, rozwoju kapitału ludzkiego i nowej polityce społecznej sprawiedliwych nierówności społecznych.Pozycja Spójność społeczna w polityce Unii Europejskiej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Borowiec, JanCelem artykułu jest przedstawienie w ogólnym zarysie roli polityki społecznej, polityki spójności i wspólnej polityki rolnej we wspieraniu spójności społecznej w Unii Europejskiej. Punktem wyjścia do rozważań jest analiza nierówności społecznych w państwach członkowskich oraz kwestia wpływu wzrostu gospodarczego na spójność społeczną. Europejska polityka społeczna wpływa na spójność społeczną głównie za pośrednictwem harmonizacji prawa pracy. Wprowadziła ona minimalne standardy ochrony prawnej w zakresie szeroko rozumianych warunków zatrudnienia i pracy. Zakres harmonizacji prawa pracy jest jednak ograniczony, nie dotyczy m.in. zwalczania wykluczenia społecznego i modernizacji systemów ochrony socjalnej. Harmonizacja socjalna nie może jednak stanowić przeszkody w utrzymaniu konkurencyjności gospodarki europejskiej, nakładając różnego rodzaju ograniczenia w tworzeniu i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, czy wpływając na równowagą finansową państw członkowskich. Nie może również naruszać ich prawa do określania podstawowych zasad ich systemów zabezpieczenia społecznego. Polityka regionalna wpływa na spójność społeczną głównie za pośrednictwem efektów makroekonomicznych funduszy strukturalnych i funduszu spójności. Efekty te są jednak zróżnicowane regionalnie. Oddziaływania wspólnej polityki rolnej dla spójności społecznej są dwuznaczne. Zwiększając dochody rolnicze, polityka ta nie jest w stanie skutecznie zapobiec procesowi różnicowania się dochodowego ludności wiejskiej. Programy wspólnotowe oddziałują na spójność społeczną za pośrednictwem poprawy konkurencyjności gospodarki europejskiej. Realny efekt tych programów jest jednak stosunkowo mały, głównie ze względu na stosunkowo mały ich udział w wydatkach budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich. Ponadto projekty finansowane w ramach tych programów muszą charakteryzować się europejską wartością dodaną, która może być zróżnicowana w zależności od państw, regionów i jednostek.Pozycja Realizacja polityki spójności w pierwszym okresie członkostwa Polski w Unii Europejskiej (na tle procesów zachodzących w ugrupowaniu)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Pancer-Cybulska, Ewa; Cybulski, LeszekCelem polityki spójności jest zmniejszanie zróżnicowań ekonomicznych, społecznych i przestrzennych wewnątrz UE. Procesy obserwowane w krajach i regionach UE w latach 1995-2005 nie dają się jednoznacznie interpretować. Jednak dane statystyczne wskazują, że dochodzi do wzrostu spójności w wymiarze ekonomicznym i przestrzennym, natomiast przeciwne tendencje występują w elementach spójności społecznej.Pozycja Euroregion jako instrument realizacji spójności społeczno-ekonomicznej i Strategii Lizbońskiej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Greta, Maria; Lewandowski, KrzysztofSukcesem dla ugrupowania integracyjnego jest osiąganie przezeń spójności społeczno-ekonomicznej, która oznacza wyrównywanie dysproporcji rozwojowych. Dysproporcje rozwojowe są konsekwencją pogłębiania i poszerzania integracji. Z jednej strony pogłębianie integracji wzmaga konkurencyjność regionów, ale z drugiej – przyjmowanie nowych członków powiększa liczbę regionów biednych. W tej sytuacji realizowana polityka regionalna jest polityką spójności skoncentrowaną na regionach konwergencji, czego dowodem są jej cele przyjęte na lata 2007-2013. Analizę ewolucji polityki regionalnej w kierunku polityki spójności zawiera punkt 1 w tym opracowaniu. Realizacja polityki spójności jako podstawy polityki regionalnej powoduje, iż klasyfikacje regionów w UE uwzględniają regiony problemowe, regiony spójne i peryferyjne jako głównych adresatów i realizatorów tejże polityki, co dokumentuje punkt 2 w opracowaniu. Wśród regionów spójnych jako szczególny region występuje euroregion, stąd kolejny fragment poświęcono tym właśnie regionom, podkreślając z jednej strony ich upośledzenie rozwojowe, ale z drugiej strony naturalność i zorganizowanie dające im szanse rozwojowe.Pozycja Evolution of the EU Agrarian Model (Directions of Modelling for Ukraine)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Chuzhykov, Viktor; Vinska, OksanaAuthors take a view of the problem of the EU agrarian model evolution caused by the transition of the organization to the neoliberal model of development. The influence of the price support mechanism on the customers and producers of agrarian products is considered as well as the impact of agrarian policy instruments modernization on the CAP expenditure is analyzed. Realization of Ukrainian agrarian policy in the European context is examined.Pozycja Інституційна побудова та форми організації діяльності Європейського Союзу: дидактична модель викладання(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Анатоліївна, Булавіна Олена; Григорівна, Чужикова ВікторіяУ статті розкриваються методичні особливості викладання конкретної теми з курсу «Вступ до європейської інтеграції» для студентів та учнів середніх загальноосвітніх навчальних закладів. Авторами визначені принципи, на яких має базуватися сучасна методика викладання економічних дисциплін, та відповідно до них розроблена комплексна дидактична модель викладання теми з використанням методичних прийомів, спрямованих на розвиток критичного і творчого мислення тих, хто навчається.Pozycja Taksonomiczna analiza regionalnego zróżnicowania infrastruktury społecznej w Polsce(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Lęcznar, MałgorzataW pracy podjęto próbę klasyfikacji polskich województw ze względu na stopień zagospodarowania infrastrukturą społeczną, której zakres zawężono do placówek kulturalnych, ochrony zdrowia oraz bazy turystycznej. Jako efekt przeprowadzonych badań metodą Warda otrzymano podział na trzy skupienia. Dodatkowo województwa zostały porównane ze sobą za pomocą syntetycznego miernika rozwoju, co pozwoliło ustalić ich ranking ze względu na wyposażenie w infrastrukturę społeczną. Polskie województwa cechuje w większości niski poziom zagospodarowania infrastrukturą społeczną. Aż dziesięć z nich lokuje się w IV i V klasie wyznaczonych w oparciu o syntetyczny miernik Hellwiga. W przestrzennym zróżnicowaniu infrastruktury społecznej w Polsce brak jest wyraźnego podziału na Polskę Wschodnią i pozostałą część kraju. Niemniej jednak zauważyć można, iż województwa Polski Wschodniej cechuje średnioniski bądź niski poziom infrastruktury społecznej.Pozycja Euroregion jako najbardziej zaawansowany organizacyjnie i funkcjonalnie poziom współpracy transgranicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Źurba, IgorW opracowaniu podjęto problematykę rozwoju euroregionów jako najwyższej formy współpracy transgranicznej. Zidentyfikowano ich istotę i cechy charakterystyczne, a także zwrócono uwagę na specyfikę procesu kształtowania struktur euroregionalnych w krajach postkomunistycznych. Przedstawiono uwarunkowania rozwoju euroregionów na terenie Ukrainy na przykładzie Euroregionu Karpackiego i Bug, wskazując na efektywność współpracy w ich ramach i dziedziny jej dalszego umacniania.Pozycja Hospodářská politika a dlouhodobý růst(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Paulík, TiborStať se zbývá problematikou vztahu hospodářské politiky a dlouhodobého růstu. Zaměřuje se zejména na vliv monetární a fiskální politiky na stabilitu ekonomiky a na dlouhodobý růst. V oblasti monetární politiky poukazuje na vliv inflace na stabilitu a na dlouhodobý růst a na otázky cílování inflace. U fiskální politiky poukazuje na vliv daní a vládních výdajů na dlouhodobý růst a naznačuje některé problémy v této oblasti vyplývající z liberálního přístupu k tvorbě a realizaci hospodářské politiky.Pozycja Progresywny system podatkowy jako czynnik spójności ekonomicznej gospodarki(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Żyżyński, JerzyAutor definiuje pojęcie spójności ekonomicznej i społeczno-ekonomicznej systemu gospodarczego: system jest spójny ekonomicznie, jeśli zachodzi zgodność strukturalna (co do ilości i typów) i nominalna (co do wartości bieżącej w danych jednostkach miary) między wejściami i wyjściami jego elementów, innymi słowy, wejścia i wyjścia są wzajemnie kompatybilne. O takim systemie można powiedzieć, że jest wewnętrznie spójny. Proponuje miarę pozwalającą zmierzyć stopień spójności ekonomicznej, którą nazywa współczynnikiem spójności ekonomicznej i na prostych przykładach pokazuje jej zastosowanie. Omawia przykłady niespójności i analizuje związek między niespójnością gospodarki a stopniem nierówności podziału dochodów, stawiając hipotezę, że istnieje zróżnicowanie optymalne ze względu na wewnętrzną spójność gospodarki, krzywa spójności ma maximum w obszarze pośrednich wartości współczynnika Giniego. Bada następnie związek między typem podatku dochodowego (liniowym i progresywnym) a nierównomiernością podziału dochodów i dowodzi, że podatek progresywny z ulgami podatkowymi ma wpływ na zmniejszanie niespójności w gospodarce.Pozycja Potencjalne konsekwencje wdrożenia podatku negatywnego dla systemu socjalnego państwa(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Warda, JacekArtykuł rozwija propozycję Miltona Friedmana „podatku negatywnego” – scalenia systemu podatków od dochodów osobistych i systemu świadczeń socjalnych wyrównujących dochody do poziomu minimum egzystencji. W nowej rozwiniętej propozycji noszącej nazwę MDG – Minimalnego Dochodu Gwarantowanego, analizowane są dwa warianty: „podstawowego” MDG oraz „rozszerzonego” MDG. W wersji podstawowej wprowadzenie podatku zmienia zakres zadań służb zatrudnienia i pomocy społecznej. W wersji rozszerzonej likwiduje para-podatki od wynagrodzeń kosztem podwyższenia stawki VAT. Sprawą otwartą jest oszacowanie kosztów wprowadzenia postulowanego rozwiązania i określenie perspektywy czasowej jego wdrożenia.Pozycja Tendencje dywergencyjne wywołane integracją gospodarczą a osiąganie spójności społeczno-ekonomicznej krajów członkowskich dzięki pomocy unijnej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Młodkowski, PawełW referacie podjęto zagadnienie potencjalnego negatywnego wpływu integracji i pomocy zagranicznej na gospodarkę narodową w kontekście procesów prowadzących do dywergencji w poziomie rozwoju społeczno-ekonomicznego. Zagrożenia te powstają w związku z naturalnymi tendencjami angażowania zasobów tam, gdzie przynoszą one najwyższą stopę zwrotu. Pomoc z budżetu unijnego ma pozwolić na zahamowanie i odwrócenie tych przepływów dzięki tworzeniu infrastruktury umożliwiającej osiąganie zbliżonej stopy zwrotu w regionach mniej atrakcyjnych inwestycyjnie. Jednak i tutaj występuje poważne zagrożenie, zwłaszcza dla krajów pozostających poza Strefą Euro. Silna presja aprecjacyjna wywoływana przez dopływ bezzwrotnych funduszy oraz konieczność współfinansowania nakładów inwestycyjnych oszczędnościami zagranicznymi prowadzi do pogorszenia sytuacji krajowych producentów i eksporterów. Rozwiązaniem jest ograniczenie wielkości pomocy zagranicznej do poziomu zdolności absorpcyjnych gospodarki narodowej lub alternatywnie – przystąpienie do unii monetarnej, co także powoli osiągać bardziej skutecznie spójność społeczno-ekonomiczną w ramach Unii Europejskiej.Pozycja Teoria wzrostu kapitału jako podstawa spójności społeczno-ekonomicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Dobija, MieczysławPunktem wyjścia dla rozważań przedstawionych w artykule jest stwierdzenie, iż gospodarka to gra o sumie niezerowej. W tych warunkach możliwy jest rozwój systemu ekonomicznego. Aby przebiegał on sprawnie, nierówności społeczne muszą przybierać rozmiary godziwe, o czym świadczą zarówno wyniki badań ekonomicznych, jak i fakty historyczne. Dalej autor przybliża model kapitału w postaci matematycznej formuły procentu składanego. Wskazuje na zasady termodynamiki, jako koncepcje przydatne w wyjaśnieniu struktury stopy procentowej, a w ślad za tym innych kwestii ekonomicznych. Na gruncie tych koncepcji znajduje swoje uzasadnienie np. rozmiar płacy godziwej, jako gwarantującej zachowanie kapitału ludzkiego. Następnie autor formułuje nieparametryczną, analityczną funkcję produkcji, wyjaśniającą rolę zmiennych, w szczególności jakości zarządzania i stopnia opłacenia pracy, w procesie pomnażania kapitału. Wskazuje równieą na warunki, jakie muszą być spełnione, aby realizować potencjalne korzyści wynikające z formuły procentu składanego.Pozycja Znaczenie ochrony socjalnej dla efektywności gospodarczej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Piotrowska, MariaOchrona socjalna w tradycyjnym ujęciu postrzegana jest jako forma redystrybucji. W ostatnich latach jednak w pracach teoretycznych jak i empirycznych podkreślana jest rola ochrony socjalnej jako polityki pomagającej ubogim zarządzać ryzykiem, a przez to zwiększającej ich możliwości, w konsekwencji przyczyniającej się do wzrostu ogólnej efektywności. Celem artykułu jest przeprowadzenie dyskusji nad programami ochrony socjalnej i ustalenie w jakim zakresie programy tego typu mogą być uważane za instrument promujący długookresowy wzrost gospodarczy. Dyskusji zostaną poddane argumenty teoretyczne, poparte doświadczeniami różnych krajów.Pozycja Niesprawiedliwość w stosunkach pracy zagrożeniem dobra wspólnego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Szałkowski, AdamW artykule podjęto próbę ukazania czynników kreujących niesprawiedliwe stosunki pracy i wiązania ich z zagroąeniami dobra wspólnego. Związki te ujawniają się w szczególności w tych obszarach stosunków pracy, które dotyczą wynagradzania pracowników. Przedstawione kontrowersyjne poglądy, odnośnie siły przetargów płacowych, umożliwiają stronom przetargów płacowych głębsze wniknięcie w uwarunkowania zachowań pracodawców oraz pracowników. Jeśli w uwarunkowaniach tych przejawiają się niesprawiedliwości, to tym samym utrudnia się osiąganie dobra wspólnego.Pozycja Odpowiedzialność społeczna przedsiębiorstwa w obszarze pracowniczym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Karamalla-Gaiballa, ElżbietaJednostki gospodarcze funkcjonujące w zmiennym otoczeniu podejmują coraz to nowe próby zwiększania konkurencyjności. Działaniom tym towarzyszy jednak rosnscy poziom wykształcenia, świadomości, a zarazem i aspiracji społeczeństwa. Przedsiębiorstwa w dążeniu do maksymalizacji zysku muszą być zatem jednocześnie odpowiedzialne społecznie, czyli uwzględniać też inne niż ekonomiczne aspekty rozwoju gospodarczego, w tym: minimalizować zanieczyszczenie środowiska naturalnego, przeciwdziałać nadużyciom, uwzględniać dobro społeczeństwa. Istotnym obszarem odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw jest dbałość o warunki pracy, klimat organizacyjny, a zwłaszcza umożliwienie rozwoju pracownikom. Warto wprowadzać praktyki odpowiedzialności społecznej zdobywając tym samym niezbędną dla działalności akceptację społeczną, a jednocześnie zapewnią sobie lojalną i kompetentną kadrę, utożsamiającą się z celami przedsiębiorstwa. Aktywne działania kierownictwa przedsiębiorstwa w tym zakresie są wyrazem poszanowania godności pracownika i pozytywnej odpowiedzi na ich potrzeby wyższego rzędu, a jednocześnie sprzyjają rozwojowi ekonomicznemu jednostki gospodarczej. Ważne jest zatem, aby w polskich przedsiębiorstwach aktywnie podchodzią do oczekiwań pracowników, a realizując strategie rozwoju zauważać efekty powstające zarówno w sferze ekonomicznej, jak i społecznej.Pozycja Polityka tworzenia reguł jako narzędzie walki z bezrobociem, ubóstwem i wykluczeniem(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Matysiak, Andrzej; Scheuer, BartoszNiniejszy artykuł stanowi próbę wskazania ewentualnych przyczyn niepowodzeń większości programów walki z bezrobociem, ubóstwem i wykluczeniem. Główną tezą jest stwierdzenie, iż polityka państwa w tych kwestiach, oparta jest na błędnych koncepcjach teoretycznych dotyczących rynku, jako mechanizmu alokacji, w szczególności zaś na założeniu iż polityka ta może mieć wpływ jedynie na łagodzenie skutków jego funkcjonowania. Tymczasem, mając świadomość faktu, że rynek nigdy nie działa w instytucjonalnej próżni oraz, że sam stanowi jedynie zespół instytucji, możemy kształtować reguły, w których toczy się gra rynkowa. Innymi słowy, podejście to czyni możliwym prowadzenie polityki tworzenia reguł.Pozycja Przyczyny i implikacje wzrostu bezzatrudnieniowego w Polsce w latach 1995-2005 w kontekście spójności społeczno-ekonomicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Bolonek, RyszardaPrzyczyny wzrostu bezzatrudnieniowego w Polsce mają swoje historyczne przyczyny w gospodarce nakazowo-rozdzielczej i wynikającej z niej niskiej wydajności pracy. Procesy konwergencji powodują przyspieszone tempo dostosowawcze naszej gospodarki do unijnej, czego wyrazem jest wysoki, bo blisko 10% wzrost wydajności pracy w przemyśle. Jednak wciąż przeciętny poziom wydajności pracy w naszej gospodarce odbiega od wysokich wskaźników wydajności pracy w wysoko rozwiniętych krajach Europy i Stanów Zjednoczonych. Sytuację utrudnia ubytek miejsc pracy jaki ma miejsce od początku okresu transformacji, przy czym w kolejnych latach 1995-2005 nie został on wyhamowany. W tej sytuacji wzrost wydajności pracy przyczynia się do bezzatrudnieniowego wzrostu gospodarczego. W związku z tym potrzebna jest aktywna polityka strukturalna w przemyśle, której celem byłoby tworzenie nowych dziedzin wytwarzania w przemyśle oraz rozwój usług na potrzeby tych przemysłów: badawczo-rozwojowych, wdrożeniowych, projektowych, marketingowych, ubezpieczeniowych etc. Potrzebny jest także rozwój rynków finansowych i polityka NBP ukierunkowana na niskie stopy procentowe od kredytów inwestycyjnych. Wskazana byłaby także zmiana struktury napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych na korzyść przedsięwzięć nowych, tworzących miejsca pracy.