Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 12 (2008)
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 12 (2008) według Data wydania
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 35
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaWynagrodzenia w kontekście spójności społeczno-ekonomicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Cieślak, IwonaPłaca zasadnicza zgodna z wartością pracy jest pochodną kapitału ludzkiego pracownika. Zgodność płacy z wartością pracy jest przesłanką spokoju społecznego i sprawiedliwego podziału sumy wytworzonych produktów, jest jednym z kryteriów warunkujących spójność społeczno-ekonomiczną. Teoria kapitału ludzkiego zachęca do stosowania płacy uzależnionej od umiejętności i kompetencji, zakłada, że inwestowanie w ludzi powoduje wzrost ich wartości. Pracownicy mają określoną wartość, którą nabywają i powiększają w wyniku inwestowania w zdobycie dodatkowej wiedzy i kompetencji poprzez szkolenie, rozwój i doświadczenie. Obiektywne ustalanie wielkości płac jest bardzo ważnym czynnikiem motywacyjnym, niwelującym niepożądane rozpiętości płacowe wywołujące odczucia nierówności płacowych i istotnym z punktu widzenia spójności społeczno-ekonomicznej.
- PozycjaEvolution of the EU Agrarian Model (Directions of Modelling for Ukraine)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Chuzhykov, Viktor; Vinska, OksanaAuthors take a view of the problem of the EU agrarian model evolution caused by the transition of the organization to the neoliberal model of development. The influence of the price support mechanism on the customers and producers of agrarian products is considered as well as the impact of agrarian policy instruments modernization on the CAP expenditure is analyzed. Realization of Ukrainian agrarian policy in the European context is examined.
- PozycjaStruktura wiedzy w społeczeństwie jako determinanta godziwych nierówności płacowych w gospodarce(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Kozioł, WojciechArtykuł porusza kwestię godziwych nierówności płacowych zbadanych na przykładzie Polski. Do analizy przyjęto, że zróżnicowanie płac powinno wynikać z różnic w wartości indywidualnego (osobistego) kapitału ludzkiego zatrudnionych, definiowanego jako zdolność do wykonywania pracy. Zgodnie z koncepcją M. Dobii, odwołującą się do postulatu zgodności płacy z wartoącią pracy, ową zdolność do wykonywania pracy zwiększają m.in. nakłady na edukację oraz zdobyte doświadczenie zawodowe. Na podstawie danych statystycznych opracowano wzorcową próbę zatrudnionych, dla której obliczono wartość zarobków wynikającą z wartości kapitału ludzkiego. Pozwoliło to na podanie naturalnych nierówności płacowych, czyli nierówności wynikających z rozkładu indywidualnego kapitału ludzkiego w społeczeństwie. Ponadto pokrótce przedstawiono rzeczywisty poziom nierówności płacowych w Polsce, a także scharakteryzowano skutki nadmiernych i ciągle rosnących nierówności płacowych. Całość opatrzono stosownymi wnioskami zamieszczonymi na końcu artykułu.
- PozycjaSpójność społeczna w polityce Unii Europejskiej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Borowiec, JanCelem artykułu jest przedstawienie w ogólnym zarysie roli polityki społecznej, polityki spójności i wspólnej polityki rolnej we wspieraniu spójności społecznej w Unii Europejskiej. Punktem wyjścia do rozważań jest analiza nierówności społecznych w państwach członkowskich oraz kwestia wpływu wzrostu gospodarczego na spójność społeczną. Europejska polityka społeczna wpływa na spójność społeczną głównie za pośrednictwem harmonizacji prawa pracy. Wprowadziła ona minimalne standardy ochrony prawnej w zakresie szeroko rozumianych warunków zatrudnienia i pracy. Zakres harmonizacji prawa pracy jest jednak ograniczony, nie dotyczy m.in. zwalczania wykluczenia społecznego i modernizacji systemów ochrony socjalnej. Harmonizacja socjalna nie może jednak stanowić przeszkody w utrzymaniu konkurencyjności gospodarki europejskiej, nakładając różnego rodzaju ograniczenia w tworzeniu i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, czy wpływając na równowagą finansową państw członkowskich. Nie może również naruszać ich prawa do określania podstawowych zasad ich systemów zabezpieczenia społecznego. Polityka regionalna wpływa na spójność społeczną głównie za pośrednictwem efektów makroekonomicznych funduszy strukturalnych i funduszu spójności. Efekty te są jednak zróżnicowane regionalnie. Oddziaływania wspólnej polityki rolnej dla spójności społecznej są dwuznaczne. Zwiększając dochody rolnicze, polityka ta nie jest w stanie skutecznie zapobiec procesowi różnicowania się dochodowego ludności wiejskiej. Programy wspólnotowe oddziałują na spójność społeczną za pośrednictwem poprawy konkurencyjności gospodarki europejskiej. Realny efekt tych programów jest jednak stosunkowo mały, głównie ze względu na stosunkowo mały ich udział w wydatkach budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich. Ponadto projekty finansowane w ramach tych programów muszą charakteryzować się europejską wartością dodaną, która może być zróżnicowana w zależności od państw, regionów i jednostek.
- PozycjaProgresywny system podatkowy jako czynnik spójności ekonomicznej gospodarki(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Żyżyński, JerzyAutor definiuje pojęcie spójności ekonomicznej i społeczno-ekonomicznej systemu gospodarczego: system jest spójny ekonomicznie, jeśli zachodzi zgodność strukturalna (co do ilości i typów) i nominalna (co do wartości bieżącej w danych jednostkach miary) między wejściami i wyjściami jego elementów, innymi słowy, wejścia i wyjścia są wzajemnie kompatybilne. O takim systemie można powiedzieć, że jest wewnętrznie spójny. Proponuje miarę pozwalającą zmierzyć stopień spójności ekonomicznej, którą nazywa współczynnikiem spójności ekonomicznej i na prostych przykładach pokazuje jej zastosowanie. Omawia przykłady niespójności i analizuje związek między niespójnością gospodarki a stopniem nierówności podziału dochodów, stawiając hipotezę, że istnieje zróżnicowanie optymalne ze względu na wewnętrzną spójność gospodarki, krzywa spójności ma maximum w obszarze pośrednich wartości współczynnika Giniego. Bada następnie związek między typem podatku dochodowego (liniowym i progresywnym) a nierównomiernością podziału dochodów i dowodzi, że podatek progresywny z ulgami podatkowymi ma wpływ na zmniejszanie niespójności w gospodarce.
- PozycjaGospodarka społeczna a wyzwania rozwojowe Polski współczesnej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Karwińska, AnnaZagadnienia gospodarki społecznej zazwyczaj nabierają znaczenia w sytuacjach, gdy efekty polityki gospodarczej nie nadążają za społecznymi oczekiwania. Renesans zainteresowania tą problematyką następował zatem co najmniej kilkakrotnie w okresie między XIX i XXI wiekiem przynosząc rozmaite koncepcje i rozwiązania odmienne w różnych krajach. Taka debata toczyła się także w Polsce. Istotną cechą gospodarki społecznej jest tworzenie warunków dla łączenia efektywności ekonomicznej z realizowaniem zasady sprawiedliwości. Podmioty gospodarki społecznej odgrywają istotną rolę w integrowaniu społeczeństwa, realizowaniu programu spójności społecznej, możliwości wyrównywania szans uczestniczenia w rozmaitych sferach życia społecznego. Chodzi tu zatem o uzupełnianie działań państwa w rozwiązywaniu problemów społecznych, dalej, działania na rzecz zmiany sposobu myślenia, wspomaganie ładu społecznego, zwłaszcza w środowiskach lokalnych, wreszcie, kształtowanie kompetencji do pełnienia ról społecznych, zwłaszcza w przypadku osób marginalizowanych. We współczesnej Polsce utrzymuje się wiele wyzwań i zagrożeń, związanych m.in. ze skutkami transformacji, które nie mogą być skutecznie rozwiązywane przez instytucje państwa. Chodzi tu zwłaszcza o nadmierne rozwarstwienie społeczno-ekonomiczne w wymiarze regionalnym, dominacje metropolii przy równoczesnym zapóżnieniu rozwojowym obszarów peryferyjnych. Inne ważne zjawisko to koncentrowanie się bezrobocia w pewnych obszarach, a także pojawianie się rozmaitych grup marginalizowanych czy wykluczanych z pełnego udziału w życiu społecznym. Artykuł skupia się na możliwościach i ograniczeniach sektora gospodarki społecznej w rozwiązywaniu tych problemów.
- PozycjaPremia za ryzyko w kształtowaniu wartości godziwych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Kurek, BartoszUstalanie godziwych, społecznie akceptowalnych cen produktów, wymaga zastosowania kategorii premii za ryzyko, odpowiedniej do panujących warunków ryzyka w danej branży. Istotne przy tym znaczenie ma określenie rozmiaru premii za ryzyko dla średnich warunków ryzyka. W artykule przedstawiono propozycje ustalania cen przy zastosowaniu premii za ryzyko. Ponadto dokonano empirycznego badania wartości premii za ryzyko w warunkach średniego poziomu ryzyka. W efekcie badania uznano, iż ośmioprocentowa wartość premii za ryzyko ex ante, w stosunku do zainwestowanego kapitału, może zostać użyta do kształtowania godziwych cen produktów.
- PozycjaOdpowiedzialność społeczna przedsiębiorstwa w obszarze pracowniczym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Karamalla-Gaiballa, ElżbietaJednostki gospodarcze funkcjonujące w zmiennym otoczeniu podejmują coraz to nowe próby zwiększania konkurencyjności. Działaniom tym towarzyszy jednak rosnscy poziom wykształcenia, świadomości, a zarazem i aspiracji społeczeństwa. Przedsiębiorstwa w dążeniu do maksymalizacji zysku muszą być zatem jednocześnie odpowiedzialne społecznie, czyli uwzględniać też inne niż ekonomiczne aspekty rozwoju gospodarczego, w tym: minimalizować zanieczyszczenie środowiska naturalnego, przeciwdziałać nadużyciom, uwzględniać dobro społeczeństwa. Istotnym obszarem odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw jest dbałość o warunki pracy, klimat organizacyjny, a zwłaszcza umożliwienie rozwoju pracownikom. Warto wprowadzać praktyki odpowiedzialności społecznej zdobywając tym samym niezbędną dla działalności akceptację społeczną, a jednocześnie zapewnią sobie lojalną i kompetentną kadrę, utożsamiającą się z celami przedsiębiorstwa. Aktywne działania kierownictwa przedsiębiorstwa w tym zakresie są wyrazem poszanowania godności pracownika i pozytywnej odpowiedzi na ich potrzeby wyższego rzędu, a jednocześnie sprzyjają rozwojowi ekonomicznemu jednostki gospodarczej. Ważne jest zatem, aby w polskich przedsiębiorstwach aktywnie podchodzią do oczekiwań pracowników, a realizując strategie rozwoju zauważać efekty powstające zarówno w sferze ekonomicznej, jak i społecznej.
- PozycjaEuroregion jako najbardziej zaawansowany organizacyjnie i funkcjonalnie poziom współpracy transgranicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Źurba, IgorW opracowaniu podjęto problematykę rozwoju euroregionów jako najwyższej formy współpracy transgranicznej. Zidentyfikowano ich istotę i cechy charakterystyczne, a także zwrócono uwagę na specyfikę procesu kształtowania struktur euroregionalnych w krajach postkomunistycznych. Przedstawiono uwarunkowania rozwoju euroregionów na terenie Ukrainy na przykładzie Euroregionu Karpackiego i Bug, wskazując na efektywność współpracy w ich ramach i dziedziny jej dalszego umacniania.
- PozycjaRola i rodzaje koordynacji w rozwoju gospodarczym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Łukawer, EdwardW artykule przedstawione zostały mechanizmy koordynacji w różnych systemach ekonomicznych. Swoje rozważania autor rozpoczyna od przedstawienia koordynacji rynkowej, z jej słabymi i mocnymi stronami. Dalej zaprezentowane zostały różne koncepcje dotyczące koordynacji w gospodarce centralnie planowanej. Dokonany został również przegląd poglądów polskich ekonomistów na temat interwencyjnej roli państwa w okresie transformacji systemowej.
- PozycjaInstytucjonalne zaplecze spójności społeczno-gospodarczej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Lechwar, MałgorzataW opracowaniu przedstawiono instytucje odpowiedzialne za kreowanie i realizację polityki spójności w Unii Europejskiej oraz w Polsce. Ponadto ukazano efekty polityki spójności realizowanej w krajach Unii Europejskiej w latach 2000-2006 ze szczególnym uwzględnieniem Funduszu Kohezji w Polsce. Podkreślono również, iż współcześni ekonomiści traktują instytucje jako istotne determinanty wzrostu gospodarczego.
- PozycjaEuroregion jako instrument realizacji spójności społeczno-ekonomicznej i Strategii Lizbońskiej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Greta, Maria; Lewandowski, KrzysztofSukcesem dla ugrupowania integracyjnego jest osiąganie przezeń spójności społeczno-ekonomicznej, która oznacza wyrównywanie dysproporcji rozwojowych. Dysproporcje rozwojowe są konsekwencją pogłębiania i poszerzania integracji. Z jednej strony pogłębianie integracji wzmaga konkurencyjność regionów, ale z drugiej – przyjmowanie nowych członków powiększa liczbę regionów biednych. W tej sytuacji realizowana polityka regionalna jest polityką spójności skoncentrowaną na regionach konwergencji, czego dowodem są jej cele przyjęte na lata 2007-2013. Analizę ewolucji polityki regionalnej w kierunku polityki spójności zawiera punkt 1 w tym opracowaniu. Realizacja polityki spójności jako podstawy polityki regionalnej powoduje, iż klasyfikacje regionów w UE uwzględniają regiony problemowe, regiony spójne i peryferyjne jako głównych adresatów i realizatorów tejże polityki, co dokumentuje punkt 2 w opracowaniu. Wśród regionów spójnych jako szczególny region występuje euroregion, stąd kolejny fragment poświęcono tym właśnie regionom, podkreślając z jednej strony ich upośledzenie rozwojowe, ale z drugiej strony naturalność i zorganizowanie dające im szanse rozwojowe.
- PozycjaHospodářská politika a dlouhodobý růst(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Paulík, TiborStať se zbývá problematikou vztahu hospodářské politiky a dlouhodobého růstu. Zaměřuje se zejména na vliv monetární a fiskální politiky na stabilitu ekonomiky a na dlouhodobý růst. V oblasti monetární politiky poukazuje na vliv inflace na stabilitu a na dlouhodobý růst a na otázky cílování inflace. U fiskální politiky poukazuje na vliv daní a vládních výdajů na dlouhodobý růst a naznačuje některé problémy v této oblasti vyplývající z liberálního přístupu k tvorbě a realizaci hospodářské politiky.
- PozycjaWizerunek polskiego przedsiębiorcy jako element społecznej legitymizacji / delegitymizacji nowego ładu(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Cierniak-Szóstak, EwaWizerunek przedsiębiorcy, traktowany jako wskaźnik stopnia legitymizacji / delegitymizacji przedsiębiorczości w danym społeczeństwie, może być czynnikiem sprzyjającym bądż hamującym rozwój gospodarczy. W Polsce tradycja badawcza nad wizerunkiem przedsiębiorcy prywatnego ma stosunkowo niedługą historię ze względu na historyczną słabość tej kategorii, duży udział przedsiębiorców obcych narodowościowo, znaczny stopień zetatyzowania gospodarki Polski przedwojennej oraz istnienie elit społecznych cieszących się większym prestiżem niż przedsiębiorcy (ziemiaństwo, inteligencja). Negatywny obraz przedsiębiorcy, ukształtowany historycznie i kulturowo, wzmocniony ideologicznie w państwie realnego socjalizmu, ulega jednak powolnym zmianom. Jak wynika z badań, obecnie wizerunek przedsiębiorcy – głównego aktora polskiej transformacji – jest niejednoznaczny. Na jego zróżnicowanie wpływa kilka zmiennych, takich jak poziom wykształcenia, pozycja społeczna, miejsce pracy (przedsiębiorstwo prywatne czy państwowe) oraz stopień akceptacji przemian po 1989 roku.
- PozycjaInstytucjonalne przyczyny nierówności społecznych a wzrost gospodarczy(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Tkacz, AnatoliyInstytucjonalne uwarunkowania nierówności społecznych rozważane są jako problem globalny. Badaniom poddano ogólne przyczyny oraz historyczne uwarunkowania powodujące niepowtarzalną specyfikę nierówności w poszczególnych epokach i państwach. Przeanalizowano niektóre cechy charakterystyczne nierówności społecznych na terenach post-radzieckich i możliwe sposoby ich ograniczania.
- PozycjaTendencje dywergencyjne wywołane integracją gospodarczą a osiąganie spójności społeczno-ekonomicznej krajów członkowskich dzięki pomocy unijnej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Młodkowski, PawełW referacie podjęto zagadnienie potencjalnego negatywnego wpływu integracji i pomocy zagranicznej na gospodarkę narodową w kontekście procesów prowadzących do dywergencji w poziomie rozwoju społeczno-ekonomicznego. Zagrożenia te powstają w związku z naturalnymi tendencjami angażowania zasobów tam, gdzie przynoszą one najwyższą stopę zwrotu. Pomoc z budżetu unijnego ma pozwolić na zahamowanie i odwrócenie tych przepływów dzięki tworzeniu infrastruktury umożliwiającej osiąganie zbliżonej stopy zwrotu w regionach mniej atrakcyjnych inwestycyjnie. Jednak i tutaj występuje poważne zagrożenie, zwłaszcza dla krajów pozostających poza Strefą Euro. Silna presja aprecjacyjna wywoływana przez dopływ bezzwrotnych funduszy oraz konieczność współfinansowania nakładów inwestycyjnych oszczędnościami zagranicznymi prowadzi do pogorszenia sytuacji krajowych producentów i eksporterów. Rozwiązaniem jest ograniczenie wielkości pomocy zagranicznej do poziomu zdolności absorpcyjnych gospodarki narodowej lub alternatywnie – przystąpienie do unii monetarnej, co także powoli osiągać bardziej skutecznie spójność społeczno-ekonomiczną w ramach Unii Europejskiej.
- PozycjaUsługi społeczne jako wyznacznik kapitału ludzkiego w kontekście spójności regionalnej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Cyrek, Magdalena; Mikuła-Bączek, ElżbietaW opracowaniu dokonano analizy poziomu rozwoju usług społecznych jako wyznacznika kapitału ludzkiego na poziomie regionalnym w Polsce. Czynnik ludzki jest bowiem uznawany za podstawową determinantę rozwoju społeczno-gospodarczego, a więc również zwiększania spójności. Przedstawiona hierarchia województw została przeprowadzona z wykorzystaniem metod taksonomicznych. Uzyskane wyniki pozwalają wskazać regiony wymagające szczególnych wysiłków instytucjonalnych i wsparcia w zakresie rozwoju usług społecznych.
- PozycjaPotencjalne konsekwencje wdrożenia podatku negatywnego dla systemu socjalnego państwa(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Warda, JacekArtykuł rozwija propozycję Miltona Friedmana „podatku negatywnego” – scalenia systemu podatków od dochodów osobistych i systemu świadczeń socjalnych wyrównujących dochody do poziomu minimum egzystencji. W nowej rozwiniętej propozycji noszącej nazwę MDG – Minimalnego Dochodu Gwarantowanego, analizowane są dwa warianty: „podstawowego” MDG oraz „rozszerzonego” MDG. W wersji podstawowej wprowadzenie podatku zmienia zakres zadań służb zatrudnienia i pomocy społecznej. W wersji rozszerzonej likwiduje para-podatki od wynagrodzeń kosztem podwyższenia stawki VAT. Sprawą otwartą jest oszacowanie kosztów wprowadzenia postulowanego rozwiązania i określenie perspektywy czasowej jego wdrożenia.
- PozycjaPolityka tworzenia reguł jako narzędzie walki z bezrobociem, ubóstwem i wykluczeniem(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Matysiak, Andrzej; Scheuer, BartoszNiniejszy artykuł stanowi próbę wskazania ewentualnych przyczyn niepowodzeń większości programów walki z bezrobociem, ubóstwem i wykluczeniem. Główną tezą jest stwierdzenie, iż polityka państwa w tych kwestiach, oparta jest na błędnych koncepcjach teoretycznych dotyczących rynku, jako mechanizmu alokacji, w szczególności zaś na założeniu iż polityka ta może mieć wpływ jedynie na łagodzenie skutków jego funkcjonowania. Tymczasem, mając świadomość faktu, że rynek nigdy nie działa w instytucjonalnej próżni oraz, że sam stanowi jedynie zespół instytucji, możemy kształtować reguły, w których toczy się gra rynkowa. Innymi słowy, podejście to czyni możliwym prowadzenie polityki tworzenia reguł.
- PozycjaNierówności dochodów barierą osiągania spójności społeczno-ekonomicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Leszczyńska, MałgorzataOpracowanie wpisuje się w nurt dyskusji na temat znaczenia nierówności dochodów i problematyki osiągania spójności społeczno-ekonomicznej. Wyrównywanie ekonomicznych dysproporcji (w tym dochodów) w krajach ze znacznymi nierównościami zdaje się wspierać spójność społeczną. Trzeba bowiem pamiętać, że nadmierne nierówności mogą sprzyjać podziałom społeczeństwa, a przez to mogą być nieefektywne. Nierówności dochodowe nie są zjawiskiem nowym, lecz trwale i niejako strukturalnie związanym z gospodarką rynkową i z różnym nasileniem występującym na kaźdym etapie rozwoju społeczno-ekonomicznego. Będąc poważną kwestią społeczną w europejskiej przestrzeni, stanowić mogą zarazem barierę w procesach dalszej konwergencji jej struktur. Dotyczy to zwłaszcza możliwości ograniczenia dostosowań krajów Europy rodkowo-Wschodniej do wymogów nowoczesnej gospodarki i warunków ich integracji ze strukturami europejskimi. Należy też zwrócić uwagę, że dystans dochodowy jest tym większy, im bardziej jest rozwinięta gospodarka. Dochody rosną wprawdzie wraz z rozwojem gospodarczym w wymiarze absolutnym, natomiast względnie maleją.