Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 12 (2008)
URI dla tej Kolekcjihttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/8928
Przeglądaj
Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 12 (2008) według Data wydania
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 35
- Wyniki na stronie
- Opcje sortowania
Pozycja Instytucjonalne zaplecze spójności społeczno-gospodarczej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Lechwar, MałgorzataW opracowaniu przedstawiono instytucje odpowiedzialne za kreowanie i realizację polityki spójności w Unii Europejskiej oraz w Polsce. Ponadto ukazano efekty polityki spójności realizowanej w krajach Unii Europejskiej w latach 2000-2006 ze szczególnym uwzględnieniem Funduszu Kohezji w Polsce. Podkreślono również, iż współcześni ekonomiści traktują instytucje jako istotne determinanty wzrostu gospodarczego.Pozycja Nierówności dochodów barierą osiągania spójności społeczno-ekonomicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Leszczyńska, MałgorzataOpracowanie wpisuje się w nurt dyskusji na temat znaczenia nierówności dochodów i problematyki osiągania spójności społeczno-ekonomicznej. Wyrównywanie ekonomicznych dysproporcji (w tym dochodów) w krajach ze znacznymi nierównościami zdaje się wspierać spójność społeczną. Trzeba bowiem pamiętać, że nadmierne nierówności mogą sprzyjać podziałom społeczeństwa, a przez to mogą być nieefektywne. Nierówności dochodowe nie są zjawiskiem nowym, lecz trwale i niejako strukturalnie związanym z gospodarką rynkową i z różnym nasileniem występującym na kaźdym etapie rozwoju społeczno-ekonomicznego. Będąc poważną kwestią społeczną w europejskiej przestrzeni, stanowić mogą zarazem barierę w procesach dalszej konwergencji jej struktur. Dotyczy to zwłaszcza możliwości ograniczenia dostosowań krajów Europy rodkowo-Wschodniej do wymogów nowoczesnej gospodarki i warunków ich integracji ze strukturami europejskimi. Należy też zwrócić uwagę, że dystans dochodowy jest tym większy, im bardziej jest rozwinięta gospodarka. Dochody rosną wprawdzie wraz z rozwojem gospodarczym w wymiarze absolutnym, natomiast względnie maleją.Pozycja Zróżnicowanie dochodów a wzrost w gospodarkach posocjalistycznych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Przychodzeń, WojciechPowyższe opracowanie porusza kwestie wzajemnych związków pomiędzy nierównościami dochodowymi a wzrostem gospodarczym w grupie 10 najbardziej zaawansowanych w przekształceniach gospodarek posocjalistycznej transformacji – nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej (UE). Przeprowadzona analiza regresji nie pozwala na pozytywne zweryfikowanie hipotezy o statystycznie istotnym wpływie przyrostu nierówności dochodowych na wzrost gospodarczy. Tolerancja społeczna dla wzrostu nierówności dochodowych w badanej grupie krajów jest znacząca (obywatele przywiązują coraz mniejsze znaczenie do finansowego wymiaru egzystencji). Jedynie bardzo duży wzrost nierówności w stosunku do okresu poprzedzającego posocjalistyczną transformację (przy jednoczesnym występowaniu negatywnych tendencji w innych, głównych grupach czynników wzrostu) może mieć negatywny wpływ na produktywność.Pozycja Euroregion jako instrument realizacji spójności społeczno-ekonomicznej i Strategii Lizbońskiej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Greta, Maria; Lewandowski, KrzysztofSukcesem dla ugrupowania integracyjnego jest osiąganie przezeń spójności społeczno-ekonomicznej, która oznacza wyrównywanie dysproporcji rozwojowych. Dysproporcje rozwojowe są konsekwencją pogłębiania i poszerzania integracji. Z jednej strony pogłębianie integracji wzmaga konkurencyjność regionów, ale z drugiej – przyjmowanie nowych członków powiększa liczbę regionów biednych. W tej sytuacji realizowana polityka regionalna jest polityką spójności skoncentrowaną na regionach konwergencji, czego dowodem są jej cele przyjęte na lata 2007-2013. Analizę ewolucji polityki regionalnej w kierunku polityki spójności zawiera punkt 1 w tym opracowaniu. Realizacja polityki spójności jako podstawy polityki regionalnej powoduje, iż klasyfikacje regionów w UE uwzględniają regiony problemowe, regiony spójne i peryferyjne jako głównych adresatów i realizatorów tejże polityki, co dokumentuje punkt 2 w opracowaniu. Wśród regionów spójnych jako szczególny region występuje euroregion, stąd kolejny fragment poświęcono tym właśnie regionom, podkreślając z jednej strony ich upośledzenie rozwojowe, ale z drugiej strony naturalność i zorganizowanie dające im szanse rozwojowe.Pozycja Rola i rodzaje koordynacji w rozwoju gospodarczym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Łukawer, EdwardW artykule przedstawione zostały mechanizmy koordynacji w różnych systemach ekonomicznych. Swoje rozważania autor rozpoczyna od przedstawienia koordynacji rynkowej, z jej słabymi i mocnymi stronami. Dalej zaprezentowane zostały różne koncepcje dotyczące koordynacji w gospodarce centralnie planowanej. Dokonany został również przegląd poglądów polskich ekonomistów na temat interwencyjnej roli państwa w okresie transformacji systemowej.Pozycja Evolution of the EU Agrarian Model (Directions of Modelling for Ukraine)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Chuzhykov, Viktor; Vinska, OksanaAuthors take a view of the problem of the EU agrarian model evolution caused by the transition of the organization to the neoliberal model of development. The influence of the price support mechanism on the customers and producers of agrarian products is considered as well as the impact of agrarian policy instruments modernization on the CAP expenditure is analyzed. Realization of Ukrainian agrarian policy in the European context is examined.Pozycja Wynagrodzenia w kontekście spójności społeczno-ekonomicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Cieślak, IwonaPłaca zasadnicza zgodna z wartością pracy jest pochodną kapitału ludzkiego pracownika. Zgodność płacy z wartością pracy jest przesłanką spokoju społecznego i sprawiedliwego podziału sumy wytworzonych produktów, jest jednym z kryteriów warunkujących spójność społeczno-ekonomiczną. Teoria kapitału ludzkiego zachęca do stosowania płacy uzależnionej od umiejętności i kompetencji, zakłada, że inwestowanie w ludzi powoduje wzrost ich wartości. Pracownicy mają określoną wartość, którą nabywają i powiększają w wyniku inwestowania w zdobycie dodatkowej wiedzy i kompetencji poprzez szkolenie, rozwój i doświadczenie. Obiektywne ustalanie wielkości płac jest bardzo ważnym czynnikiem motywacyjnym, niwelującym niepożądane rozpiętości płacowe wywołujące odczucia nierówności płacowych i istotnym z punktu widzenia spójności społeczno-ekonomicznej.Pozycja Progresywny system podatkowy jako czynnik spójności ekonomicznej gospodarki(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Żyżyński, JerzyAutor definiuje pojęcie spójności ekonomicznej i społeczno-ekonomicznej systemu gospodarczego: system jest spójny ekonomicznie, jeśli zachodzi zgodność strukturalna (co do ilości i typów) i nominalna (co do wartości bieżącej w danych jednostkach miary) między wejściami i wyjściami jego elementów, innymi słowy, wejścia i wyjścia są wzajemnie kompatybilne. O takim systemie można powiedzieć, że jest wewnętrznie spójny. Proponuje miarę pozwalającą zmierzyć stopień spójności ekonomicznej, którą nazywa współczynnikiem spójności ekonomicznej i na prostych przykładach pokazuje jej zastosowanie. Omawia przykłady niespójności i analizuje związek między niespójnością gospodarki a stopniem nierówności podziału dochodów, stawiając hipotezę, że istnieje zróżnicowanie optymalne ze względu na wewnętrzną spójność gospodarki, krzywa spójności ma maximum w obszarze pośrednich wartości współczynnika Giniego. Bada następnie związek między typem podatku dochodowego (liniowym i progresywnym) a nierównomiernością podziału dochodów i dowodzi, że podatek progresywny z ulgami podatkowymi ma wpływ na zmniejszanie niespójności w gospodarce.Pozycja Spójność społeczna w polityce Unii Europejskiej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Borowiec, JanCelem artykułu jest przedstawienie w ogólnym zarysie roli polityki społecznej, polityki spójności i wspólnej polityki rolnej we wspieraniu spójności społecznej w Unii Europejskiej. Punktem wyjścia do rozważań jest analiza nierówności społecznych w państwach członkowskich oraz kwestia wpływu wzrostu gospodarczego na spójność społeczną. Europejska polityka społeczna wpływa na spójność społeczną głównie za pośrednictwem harmonizacji prawa pracy. Wprowadziła ona minimalne standardy ochrony prawnej w zakresie szeroko rozumianych warunków zatrudnienia i pracy. Zakres harmonizacji prawa pracy jest jednak ograniczony, nie dotyczy m.in. zwalczania wykluczenia społecznego i modernizacji systemów ochrony socjalnej. Harmonizacja socjalna nie może jednak stanowić przeszkody w utrzymaniu konkurencyjności gospodarki europejskiej, nakładając różnego rodzaju ograniczenia w tworzeniu i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, czy wpływając na równowagą finansową państw członkowskich. Nie może również naruszać ich prawa do określania podstawowych zasad ich systemów zabezpieczenia społecznego. Polityka regionalna wpływa na spójność społeczną głównie za pośrednictwem efektów makroekonomicznych funduszy strukturalnych i funduszu spójności. Efekty te są jednak zróżnicowane regionalnie. Oddziaływania wspólnej polityki rolnej dla spójności społecznej są dwuznaczne. Zwiększając dochody rolnicze, polityka ta nie jest w stanie skutecznie zapobiec procesowi różnicowania się dochodowego ludności wiejskiej. Programy wspólnotowe oddziałują na spójność społeczną za pośrednictwem poprawy konkurencyjności gospodarki europejskiej. Realny efekt tych programów jest jednak stosunkowo mały, głównie ze względu na stosunkowo mały ich udział w wydatkach budżetu ogólnego Wspólnot Europejskich. Ponadto projekty finansowane w ramach tych programów muszą charakteryzować się europejską wartością dodaną, która może być zróżnicowana w zależności od państw, regionów i jednostek.Pozycja Інституційна побудова та форми організації діяльності Європейського Союзу: дидактична модель викладання(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Анатоліївна, Булавіна Олена; Григорівна, Чужикова ВікторіяУ статті розкриваються методичні особливості викладання конкретної теми з курсу «Вступ до європейської інтеграції» для студентів та учнів середніх загальноосвітніх навчальних закладів. Авторами визначені принципи, на яких має базуватися сучасна методика викладання економічних дисциплін, та відповідно до них розроблена комплексна дидактична модель викладання теми з використанням методичних прийомів, спрямованих на розвиток критичного і творчого мислення тих, хто навчається.Pozycja Struktura wiedzy w społeczeństwie jako determinanta godziwych nierówności płacowych w gospodarce(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Kozioł, WojciechArtykuł porusza kwestię godziwych nierówności płacowych zbadanych na przykładzie Polski. Do analizy przyjęto, że zróżnicowanie płac powinno wynikać z różnic w wartości indywidualnego (osobistego) kapitału ludzkiego zatrudnionych, definiowanego jako zdolność do wykonywania pracy. Zgodnie z koncepcją M. Dobii, odwołującą się do postulatu zgodności płacy z wartoącią pracy, ową zdolność do wykonywania pracy zwiększają m.in. nakłady na edukację oraz zdobyte doświadczenie zawodowe. Na podstawie danych statystycznych opracowano wzorcową próbę zatrudnionych, dla której obliczono wartość zarobków wynikającą z wartości kapitału ludzkiego. Pozwoliło to na podanie naturalnych nierówności płacowych, czyli nierówności wynikających z rozkładu indywidualnego kapitału ludzkiego w społeczeństwie. Ponadto pokrótce przedstawiono rzeczywisty poziom nierówności płacowych w Polsce, a także scharakteryzowano skutki nadmiernych i ciągle rosnących nierówności płacowych. Całość opatrzono stosownymi wnioskami zamieszczonymi na końcu artykułu.Pozycja Instytucjonalne przyczyny nierówności społecznych a wzrost gospodarczy(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Tkacz, AnatoliyInstytucjonalne uwarunkowania nierówności społecznych rozważane są jako problem globalny. Badaniom poddano ogólne przyczyny oraz historyczne uwarunkowania powodujące niepowtarzalną specyfikę nierówności w poszczególnych epokach i państwach. Przeanalizowano niektóre cechy charakterystyczne nierówności społecznych na terenach post-radzieckich i możliwe sposoby ich ograniczania.Pozycja Formalne i prywatne funkcje przestrzeni edukacyjnej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Tkacz, TamaraEdukacja – proces stopniowego kształtowania i rozwoju człowieka oraz jego osobowości analizowana jest jako społeczno-kulturowy, szczególny etap rozwoju jednostki. Zmiany, które muszą nastąpić wraz z orientacją na nowe wartości w życiu jednostki są charakterystyczne dla współczesnego społeczeństwa. Odkąd jednostka może odczuwać i postrzegać te zmiany, zmiany te zachodzą w jej życiu. Stąd, współcześnie podstawowym celem edukacji jest „organizacja wewnętrznego życia jednostki” zgodnie z jej wartościami duchowymi w większym stopniu niż nauczanie pojęć.Pozycja Taksonomiczna analiza regionalnego zróżnicowania infrastruktury społecznej w Polsce(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Lęcznar, MałgorzataW pracy podjęto próbę klasyfikacji polskich województw ze względu na stopień zagospodarowania infrastrukturą społeczną, której zakres zawężono do placówek kulturalnych, ochrony zdrowia oraz bazy turystycznej. Jako efekt przeprowadzonych badań metodą Warda otrzymano podział na trzy skupienia. Dodatkowo województwa zostały porównane ze sobą za pomocą syntetycznego miernika rozwoju, co pozwoliło ustalić ich ranking ze względu na wyposażenie w infrastrukturę społeczną. Polskie województwa cechuje w większości niski poziom zagospodarowania infrastrukturą społeczną. Aż dziesięć z nich lokuje się w IV i V klasie wyznaczonych w oparciu o syntetyczny miernik Hellwiga. W przestrzennym zróżnicowaniu infrastruktury społecznej w Polsce brak jest wyraźnego podziału na Polskę Wschodnią i pozostałą część kraju. Niemniej jednak zauważyć można, iż województwa Polski Wschodniej cechuje średnioniski bądź niski poziom infrastruktury społecznej.Pozycja Model spójności społeczno-ekonomicznej Unii Europejskiej. Wnioski dla Polski(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Woźniak, Michał GabrielSpójność społeczno-ekonomiczna jest fundamentalnym wyzwaniem globalnego kapitalizmu. Sposób jej ujmowania w Strategii Lizbońskiej budzi, zdaniem autora, zastrzeżenia natury teoretycznej i praktycznej. Najważniejszymi słabościami koncepcji spójności społeczno-ekonomicznej Strategii Lizbońskiej są: nadmiar słusznych celów i rozproszenie programowe, instrumentarium realizacji celów społecznych godzące w efektywność ekonomiczną, pomijanie problemu sprzeczności logiki procedur biurokratycznych z logiką działania rynkowych mechanizmów proefektywnościowych, ignorowanie ze względów politycznych i ideologicznych potrzeby deregulacji dla zwiększenia produktywności czynników wytwórczych. Pomimo tych słabości koncepcja spójności społeczno-ekonomicznej UE jest bardziej atrakcyjna dla krajów posocjalistycznych niż wzorzec kapitalizmu globalnego. Słabości Strategii Lizbońskiej mogą zostać ograniczone. W tym celu należy przeorientować jej priorytety w kierunku lepszego zdefiniowania sprawiedliwych nierówności społecznych i zharmonizowania ich z wymaganiami efektywności ekonomicznej. Podstawowymi zadaniami państwa powinno być konsekwentne usuwanie źródeł zniekształconej konkurencji, dobre zdefiniowanie i zabezpieczenie praw konsumentów, przejrzyste zdefiniowanie praw własności i gwarancje ich ochrony, zapewnienie swobody działań przedsiębiorczych i egzekwowanie kontraktów. Tylko takie otoczenie instytucjonalne może sprzyjać strategii rozwoju społeczno-gospodarczego opartej na systematycznym wzroście produktywności, rozwoju kapitału ludzkiego i nowej polityce społecznej sprawiedliwych nierówności społecznych.Pozycja Realizacja polityki spójności w pierwszym okresie członkostwa Polski w Unii Europejskiej (na tle procesów zachodzących w ugrupowaniu)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Pancer-Cybulska, Ewa; Cybulski, LeszekCelem polityki spójności jest zmniejszanie zróżnicowań ekonomicznych, społecznych i przestrzennych wewnątrz UE. Procesy obserwowane w krajach i regionach UE w latach 1995-2005 nie dają się jednoznacznie interpretować. Jednak dane statystyczne wskazują, że dochodzi do wzrostu spójności w wymiarze ekonomicznym i przestrzennym, natomiast przeciwne tendencje występują w elementach spójności społecznej.Pozycja Teoria wzrostu kapitału jako podstawa spójności społeczno-ekonomicznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Dobija, MieczysławPunktem wyjścia dla rozważań przedstawionych w artykule jest stwierdzenie, iż gospodarka to gra o sumie niezerowej. W tych warunkach możliwy jest rozwój systemu ekonomicznego. Aby przebiegał on sprawnie, nierówności społeczne muszą przybierać rozmiary godziwe, o czym świadczą zarówno wyniki badań ekonomicznych, jak i fakty historyczne. Dalej autor przybliża model kapitału w postaci matematycznej formuły procentu składanego. Wskazuje na zasady termodynamiki, jako koncepcje przydatne w wyjaśnieniu struktury stopy procentowej, a w ślad za tym innych kwestii ekonomicznych. Na gruncie tych koncepcji znajduje swoje uzasadnienie np. rozmiar płacy godziwej, jako gwarantującej zachowanie kapitału ludzkiego. Następnie autor formułuje nieparametryczną, analityczną funkcję produkcji, wyjaśniającą rolę zmiennych, w szczególności jakości zarządzania i stopnia opłacenia pracy, w procesie pomnażania kapitału. Wskazuje równieą na warunki, jakie muszą być spełnione, aby realizować potencjalne korzyści wynikające z formuły procentu składanego.Pozycja Niesprawiedliwość w stosunkach pracy zagrożeniem dobra wspólnego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Szałkowski, AdamW artykule podjęto próbę ukazania czynników kreujących niesprawiedliwe stosunki pracy i wiązania ich z zagroąeniami dobra wspólnego. Związki te ujawniają się w szczególności w tych obszarach stosunków pracy, które dotyczą wynagradzania pracowników. Przedstawione kontrowersyjne poglądy, odnośnie siły przetargów płacowych, umożliwiają stronom przetargów płacowych głębsze wniknięcie w uwarunkowania zachowań pracodawców oraz pracowników. Jeśli w uwarunkowaniach tych przejawiają się niesprawiedliwości, to tym samym utrudnia się osiąganie dobra wspólnego.Pozycja Wspomnienie o Profesorze Edwardzie Łukawerze(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Lis, StanisławPozycja Wizerunek polskiego przedsiębiorcy jako element społecznej legitymizacji / delegitymizacji nowego ładu(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2008-06) Cierniak-Szóstak, EwaWizerunek przedsiębiorcy, traktowany jako wskaźnik stopnia legitymizacji / delegitymizacji przedsiębiorczości w danym społeczeństwie, może być czynnikiem sprzyjającym bądż hamującym rozwój gospodarczy. W Polsce tradycja badawcza nad wizerunkiem przedsiębiorcy prywatnego ma stosunkowo niedługą historię ze względu na historyczną słabość tej kategorii, duży udział przedsiębiorców obcych narodowościowo, znaczny stopień zetatyzowania gospodarki Polski przedwojennej oraz istnienie elit społecznych cieszących się większym prestiżem niż przedsiębiorcy (ziemiaństwo, inteligencja). Negatywny obraz przedsiębiorcy, ukształtowany historycznie i kulturowo, wzmocniony ideologicznie w państwie realnego socjalizmu, ulega jednak powolnym zmianom. Jak wynika z badań, obecnie wizerunek przedsiębiorcy – głównego aktora polskiej transformacji – jest niejednoznaczny. Na jego zróżnicowanie wpływa kilka zmiennych, takich jak poziom wykształcenia, pozycja społeczna, miejsce pracy (przedsiębiorstwo prywatne czy państwowe) oraz stopień akceptacji przemian po 1989 roku.