Repozytorium Uniwersytetu Rzeszowskiego

Witamy w Repozytorium UR - cyfrowym archiwum rejestrującym dorobek naukowy i dydaktyczny środowiska akademickiego UR.

W repozytorium przechowywane są oraz udostępniane różnego rodzaju materiały naukowe i dydaktyczne (artykuły, monografie, czasopisma, materiały konferencyjne, raporty, rozprawy doktorskie). Dostęp do wszystkich materiałów zgromadzonych w repozytorium jest otwarty, a archiwizowanie publikacji odbywa się samodzielnie przez pracowników i doktorantów Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Jeśli jesteś pracownikiem lub doktorantem UR i chcesz dodać własne publikacje ZAREJESTRUJ się w serwisie i postępuj zgodnie z instrukcją. Jeżeli zamierzasz jedynie przeglądać materiały skorzystaj z wyszukiwarki lub indeksu u góry strony, albo przejrzyj zbiory wyszczególnione poniżej.

 

Zbiory w Repozytorium UR

Wybierz Zbiór, aby przeglądać jego Kolekcje.

Ostatnio nadesłane materiały

Obrazek miniatury
Pozycja
Syntetická sústava slovanskej onomastickej terminológie (variantná podoba)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Odaloš Pavol
Myšlienka syntetickej sústavy slovanskej onomastickej terminológie je založená na existencii sústavy slovanskej onomastickej terminológie od roku 1973, na rešpektovaní času ako faktora determinujúceho vývoj spoločnosti aj vedy a na akceptovaní prínosu onomastikov k rozvoju terminológie za ostatných 49 rokov. Na základe uvedených determinantov môžeme vývoj onomastickej terminológie realizovať na základe syntetizovania onomastického vývoja v jednotlivých druhových skupinách onomastickej terminológie prostredníctvom čistého/ bezprostredného syntetizovania onomastického vývoja a prostredníctvom preberania ucelených častí klasifikácie onomastickej terminológie, ktorej autormi sú konkrétni slovanskí onomastici. Sústavu slovanskej onomastickej terminológie v nami predstavenej variantnej podobe bude potrebné podrobne rozanalyzovať a dopracovať sa k výhodám a nevýhodám jednotlivých klasifikácií bioným, geoným a chrématoným a na základe týchto analýz bude potrebné vybrať jeden variant z každej skupiny. Na základe uvedeného syntetizujúceho postupu potom vznikne syntetická sústava slovanskej onomastickej terminológie.
Obrazek miniatury
Pozycja
Poznań w kryminale: przestrzeń zindywidualizowana czy anonimowa?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Nowak Marta
Celem artykułu jest zaprezentowanie obrazu Poznania wyłaniającego się ze współczesnych poznańskich kryminałów. Kryminalny Poznań stanowi przede wszystkim wypadkową zachowania bohaterów, ich pochodzenia, usposobienia oraz współczesnych tendencji dotyczących nazewnictwa miejskiego. Z perspektywy realizowanego gatunku urbanonimy pozwalają zaprezentować stolicę Wielkopolski jako miasto spokojne oraz jednocześnie obrazują Poznań jako przestrzeń nieznaną i niebezpieczną, słynącą ze zbrodni. Warto jednak zaznaczyć, że przestrzenie różnią się zwykle w zależności od konkretnej dzielnicy. Stereotyp wyraźnego podziału na dzielnice dobre i złe zostaje tutaj przełamany, a metropolia – w opozycji do silnie zindywidualizowanej przestrzeni – na drugim biegunie prezentuje się jako przestrzeń niemal anonimowa, podobna do każdego innego, większego polskiego lub europejskiego miasta. Z jednej strony, wynika to ze współczesnych przemian cywilizacyjnych oraz przenikających się tendencji glokalizacji oraz globalizacji, ale z drugiej, może być wyrazem przeistoczenia kultury, w której cenimy zło i chcemy znaleźć się w jego centrum (pod warunkiem, że mamy pewność, iż na końcu będziemy świadkami zwycięstwa dobra).
Obrazek miniatury
Pozycja
O archetypicznych nazwach ikon prawosławnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Magda-Czekaj Małgorzata
Analizie poddano 61 ikononimów zaliczonych do ośmiu podstawowych archetypów (modeli) ikonograficznych. Uwagę zwracają ikononimy formalnie równe nazwom archetypów, np.: Mandylion, Emmanuel, Hodegetria, Deesis. W celu bardziej precyzyjnego określenia wizerunku nazwa funkcji ikony często (14 tytułów) łączy się z określeniem odtoponimicznym (np. Hodegetria Smoleńska) lub (rzadziej) z określeniem odantroponimicznym (Hodegetria Piotrowska). Określenie odantroponimiczne występuje również w innych typach ikononimów także przynależnych do modeli maryjnych (Eleusa ← Matka Boża Fiodorowska) oraz modeli chrystusowych (Pantokrator ← Chrystus Pantokrator). Ikononimy należące do archetypów: Kyriotissa (← Pani Wszechświata) i Pantokrator (← Król Chwały) zawierają w swej strukturze człony odapelatywne, charakterystyczne dla osób zasiadających na tronie (królowa, władczyni, pani, król, zbawiciel, pan, wszechmocny). Człony odapelatywne występują również w nazwach związanych z modelem Eleusa (czułość, tkliwość, igranie) oraz z modelem Hodegetria (← Matka Boża Trójręka – ikononim ten nie łączy się z archetypem). Tytuł Dziewica Znaku przez swą symboliczną nazwę jest trudny do zidentyfikowania go z modelem Oranta. Odrębną grupę ikononimów stanowią określenia maryjne obcego pochodzenia (np. Glykofilusa), które mają wiele przekładów na język polski (Słodko całująca, Słodko miłująca, Słodki pocałunek, Czule miłująca, Miłościwa). Niektóre ikononimy, rozbudowane do kilku polskich członów, dołączają jeden człon obcy (Matka Boża Wielka Panagia). Taka różnorodność przełożeń może wynikać z ludowej pobożności, rozsławionej w ikonografii. Ikononimy to specyficzne określenia religijnych dzieł malarskich. Większość z nich poprzez swoją nazwę łączy się z archetypem. Niektóre ikononimy w związku z ich różną interpretacją trudno jednoznacznie przyporządkować do określonego modelu.
Obrazek miniatury
Pozycja
Górnośląskie nazwy obiektów gastronomicznych motywowane nazewnictwem regionalnym – między glokalizacją a komercjalizacją
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Łuc Izabela
Artykuł jest formą wprowadzenia w złożony problem tworzenia sztucznych zależności między lokalną kulturą a kulturą konsumpcji, która wyzyskuje w celach komercyjnych dziedzictwo kulturowe regionu. Poddane oglądowi chrematonimy, liczące 56 nominacji, wynotowano w latach 2018–2022 z miejskiej przestrzeni Górnego Śląska oraz ze stron internetowych. Nazwy te opisano z perspektywy pragmalingwistyki i lingwistyki kulturowej, uwzględniając regionalne i komercyjne determinanty ich kreacji. Na podstawie dokonanej analizy wysnuto wnioski na temat przenikania się dwóch przeciwstawnych tendencji nazwotwórczych – tradycyjnej i innowacyjnej, uwidaczniających się w górnośląskich nazwach komponowanych przy użyciu rozmaitych metod i technik. Zróżnicowany materiał onimiczny odsłonił wiele cech kultury konsumpcyjnej, które przejawiają się w strukturze i semantyce górnośląskich nazw obiektów gastronomicznych.
Obrazek miniatury
Pozycja
Nazwy audycji radiowych z antroponimem odnoszącym się do prezentera
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Kiszka-Pytel Beata
Artykuł dotyczy analizy nazw audycji radiowych zogniskowanych wokół antroponimu odnoszącego się do osoby prowadzącej. Szczególna uwaga jest poświęcona strukturze medionimów, ściślej – sposobom umieszczania nazw osobowych w tytułach audycji, a także układowi ról między nadawcą a odbiorcami programu (tj. stopniowi zależności jednostki od audytorium, który ujawnia się za pośrednictwem nazwy medialnej). Podjęto również próbę wyjaśnienia, jaki jest cel wykorzystania antroponimów do tworzenia tytułów audycji radiowych, oraz postawiono pytanie o częstotliwość występowania badanych nazw w ramówkach wybranych rozgłośni.