Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 43(3)/2015
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 43(3)/2015 według Data wydania
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 32
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaKompetencje w pracy z informacjami czynnikiem rozwoju sektorów gospodarki opartej na wiedzy(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Jabłoński, MarekCelem niniejszego opracowania jest ukazanie rangi oraz komponentów kompetencji pracowniczych do pracy z informacjami. W ramach tak zdefiniowanego zamierzenia ukazano wzrastająca rangę kompetencji pracowniczych do pracy z informacjami. Wykazano, iż współcześnie zaciera się różnica pomiędzy pracami na stanowiskach robotniczych i administracyjno-biurowych, w obydwu przypadkach wzrasta wysiłek umysłowy w realizacji funkcji stanowisk oraz zakres prac związany z informacjami. Przedstawiono komponenty kompetencji pracowniczych do pracy z informacjami, jak również wyjaśniono istotę kompetencji cyfrowych. Podjęto także próbę identyfikacji typów prac z informacjami w sektorach gospodarki opartej na wiedzy.
- PozycjaZmiany w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego regionów NUTS 3 w Europie Środkowo-Wschodniej w latach 1999–2011(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kola-Bezka, MariaCelem opracowania jest określenie kierunków i skali zmian w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego regionów NUTS 3 w EŚW, jakie zaszły w latach 1999–2011. Wykorzystano do tego metodę analizy danych statystycznych (PKB per capita, realny wzrost PKB). Uzyskane wyniki wskazują, że w latach 1999–2011 we wszystkich krajach EŚW powiększyły się międzyregionalne dysproporcje w poziomie rozwoju, głównie za sprawą dynamicznego rozwoju regionów stołecznych i uprzemysłowionych. W tym okresie, mimo pewnych perturbacji spowodowanych światowym kryzysem gospodarczym, które zaburzyły procesy rozwojowe w tym regionie świata w latach 2008–2011, zdecydowana większość regionów charakteryzowała się wzrostem, niekiedy bardzo znaczącym, realnego PKB per capita. W EŚW istnieją jednak również regiony, w których realny PKB per capita w 2011 r. był mniejszy niż w 1999 r., co może świadczyć o pogorszeniu się ich poziomu rozwoju, a co za tym idzie, poziomu życia ich mieszkańców. Wśród priorytetów polityki spójności realizowanej w krajach EŚW powinno więc znaleźć się nie tylko zmniejszanie skali przestrzennych zróżnicowań w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego, ale także poprawa poziomu życia w regionach, zwłaszcza najsłabiej rozwiniętych.
- PozycjaMożliwości rozwoju pogranicza polsko-słowackiego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Baran, EwaRegiony graniczne UE zaliczane są do obszarów problemowych, posiadających niskie wskaźniki rozwoju społeczno-gospodarczego, które wynikają ze złożonych uwarunkowań i specyfiki ich terytorium. Jednym z nich jest pogranicze polsko-słowackie posiadające liczne ograniczenia natury środowiskowej warunkowane położeniem na obszarze Karpat Wschodnich. Zmniejszeniu stopnia peryferyjności obszarów przygranicznych służą programy współpracy transgranicznej UE wspierające lokalne inicjatywy rozwojowe. Wpisują się one w realizację głównego celu, jakim jest poprawa spójności terytorialnej, społecznej i gospodarczej UE. Celem opracowania jest określenie możliwości rozwoju – w kontekście zmian społeczno-gospodarczych – obszarów przygranicznych woj. podkarpackiego, które ze względu na swą specyfikę środowiskową wymagają poszukiwania narzędzi wspierających ich konkurencyjność i zapewniających zrównoważony rozwój. Trwałe efekty podejmowanych działań może zapewnić współpraca różnych środowisk z włączeniem lokalnych społeczności oraz wykorzystanie właściwości i zasobów regionu.
- PozycjaPolityka Unii Europejskiej wobec personelu medycznego – narzędzie zrównoważonego rozwoju społecznego?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Rabiej, EwelinaW opracowaniu przeprowadzono analizę wybranych aspektów polityki Unii Europejskiej wobec personelu medycznego. Zbadano sytuację prawną oraz stan obecny i trendy w poziomie i strukturze zatrudnienia kadry medycznej w UE, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji Polski. Ze względu na rozległość pojęcia personel medyczny, analiza objęła podstawowe zawody medyczne, tj. lekarz, dentysta, pielęgniarka oraz położna. Poziom i struktura zatrudnienia oraz profesjonalizm kadry medycznej są, obok czynników genetycznych, środowiskowych oraz stylu życia, istotnymi determinantami zdrowia społeczeństwa. W UE obserwuje się znaczne różnice w organizacji oraz poziomie finansowania ochrony zdrowia. Choć korelacja pomiędzy wysokością nakładów na ochronę zdrowia oraz stanem zdrowia społeczeństwa nie została jednoznacznie stwierdzona, to analiza danych statystycznych, w tym wskaźnika oczekiwanej długości życia, pozwala przypuszczać, że społeczeństwa bogatsze są zdrowsze. Omówione w opracowaniu prawodawstwo wspólnotowe oraz głębokie różnice w poziomie nasycenia zasobami ludzkimi systemów ochrony zdrowia w poszczególnych państwach członkowskich UE, wywołują zjawisko migracji personelu medycznego, co może prowadzić do pogłębiania się nierówności społecznych. Przeprowadzona analiza pozwala sądzić, że polityka UE wobec personelu medycznego może być narzędziem zrównoważonego rozwoju społecznego, pod warunkiem jednak, że będzie uwzględniać potrzeby wszystkich państw członkowskich. Racjonalne zarządzanie europejskimi kadrami medycznymi oznacza skoordynowanie działań władz UE oraz krajów członkowskich, z wyłączeniem wprowadzania barier prawnych w swobodnym przepływie osób. Wypracowanie optymalnych rozwiązań w zakresie polityki wobec personelu medycznego jest obecnie jednym z najważniejszych obszarów działań unijnych. Właściwa strategia w zakresie polityki kadrowej w ochronie zdrowia może zwiększyć dostęp do świadczeń zdrowotnych, a co za tym idzie wpłynąć pozytywnie na zrównoważony rozwój społeczny w Unii Europejskiej.
- PozycjaRola sfery badawczo-rozwojowej w zintegrowanym rozwoju Polski na lata 2014–2020(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Bolonek, RyszardaCelem artykułu jest skonfrontowanie nowych zintegrowanych strategii rozwojowych na lata 2014–2020 z analizą stanu obecnego w wybranych obszarach problemowych dla identyfikacji zagrożeń rozwojowych w tych obszarach. Możliwe jest zbudowanie podstaw nowoczesnej gospodarki opartej na sektorze badawczo-rozwojowym wspartym sieciami kooperacyjnymi przedsiębiorstw w oparciu o wykorzystanie nowych technologii komunikacyjno-informatycznych, pod pewnymi jednak warunkami. Działalność badawczo-rozwojową należy podporządkować mechanizmowi i procedurom transformacji innowacji we wdrożenia wraz z informacją zwrotną dla podmiotów tworzących innowacje o zyskach i wartościach niepieniężnych otrzymywanych z nowych zastosowań. Należy utworzyć podległą bezpośrednio wojewodzie organizację do spraw wdrożeń innowacji w każdym województwie. Jej celem byłoby doprowadzenie do wdrożeń innowacji w danym województwie poprzez obniżenie kosztów funkcjonowania pośredników finansowych i ich większą specjalizację pracy w zakresie wyceny ryzyka wdrożeń innowacji. Należy doprowadzić do ponownej centralizacji prywatnych małych i mikroprzedsiębiorstw dla realizacji celów badawczo-rozwojowych i innych inwestycyjnych.
- PozycjaИнтеграция Украины в мировую экономику(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Коломиец, ВикторияЦелью исследования является анализ текущего положения Украины и определение перспектив ее интеграции в мировую экономику. Согласно определенной цели поставлена задача проанализироватьфактическоеположение Украины на мировом рынке товаров и рабочей силы, рассмотреть перспективы интеграции. Украина осталась в значительной степени экспортером сырья и полуфабрикатов, и не смогла увеличить долю промышленных товаров в общем объеме экспорта. Постепенно расширяется география внешней торговли Украины, обеспечиваются новые рынки. Сегодня страны СНГ являются основными торговыми партнерами Украины. Анализ динамики, структуры и географической направленности украинской внешней торговли, позволяет выделить следующие ее основные особенности: рост роли внешней торговли для экономики Украины; нестабильность внешней торговли и существенные колебания объемов экспорта и импорта; дисбаланс в товарной структуре; ориентация на рынки СНГ, что позволяет России, основному поставщику в Украине, диктовать украинскому государству условия торговли данными видами товаров, а иногда и использовать эту зависимость в политических целях; усиление сырьевого перекоса в структуре экспорта; увеличение разрыва между экспортом и импортом. Исследование привело к следующим выводам. Наиболее приемлемым для Украины является путь увеличения экспорта готовой высокотехнологичной продукции с постепенным снижением экспорта сырья. Для интеграции с экономикой европейских и других стран Украине необходимо максимально использовать преимущества международного разделения труда и расположения в центре Европы, создать благоприятный климат для привлечения иностранного капитала и зарубежных инвестиций, использовать богатые природные ресурсы, квалифицированную и сравнительно дешевую рабочую силу высокие технологии, науку и свою эффективную систему образования.
- PozycjaKonwergencja wydatków na opiekę zdrowotną w państwach Unii Europejskiej – zarys problematyki(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Hnatyszyn-Dzikowska, Anna; Wyszkowska, ZofiaNiniejszy artykuł stanowi przegląd literatury i na tej podstawie próbę określenia stopnia konwergencji wydatków na opiekę zdrowotną w państwach Unii Europejskiej. W przypadku systemów opieki zdrowotnej, których kształtowanie w poszczególnych państwach Unii Europejskiej zdeterminowane jest zróżnicowanymi uwarunkowaniami demograficznymi, historycznymi, politycznymi i gospodarczymi, proces konwergencji wydaje się być mocno skomplikowany. Niemniej, na przestrzeni czasowej lat 1970–2014, zidentyfikowano 10 publikacji odpowiadających określonemu zakresowi prowadzonych analiz. Dokonana analiza pozwoliła na wciągnięcie wniosków, co do dalszych tendencji rozwojowych w kształtowaniu się zarówno publicznych, jak i prywatnych wydatków na opiekę zdrowotną w państwach Unii Europejskiej. Przedstawiony przegląd literatury dotyczącej konwergencji wydatków na opiekę zdrowotną wydaje się sugerować, iż w państwach Unii Europejskiej następuje proces zbieżności w systemie finansowania opieki zdrowotnej. Faktem jest, iż dynamika i siła konwergencji zależy od przyjętego do badania zakresu czasowego i przestrzennego, przyjętych definicji konwergencji oraz zastosowanej metodologii ekonometrycznej. Badania potwierdzają jednak, że poziomy wydatków na opiekę zdrowotną wykazują tendencję do spadku stopnia zróżnicowania (szczególnie w państwach o wyższym poziomie dochodu). Zbieżność wartości wydatków może być przy tym wynikiem konwergencji systemów ochrony zdrowia na podłożu otwartej koordynacji. Możliwość zastosowania przez szczebel ponadnarodowy innych instrumentów wspierających dynamikę ujednolicania systemów opieki zdrowotnej jest mocno ograniczony – ze względu na poszanowanie suwerenności poszczególnych państw i obowiązującą zasadę subsydiarności.
- PozycjaModel for Public-Private Partnership in the Tax-Free Setup(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Młodkowski, Paweł; Tastulekov, SerikzhanThe concept of public-private partnership as a vehicle for arranging provision of public goods or achieving socially desirable public policy goals has a long history and multitude of studies. This paper offers a simple, but crucial modification of the basic model of the public-private partnership financing by Engel, Fisher and Galetovic (2007). Due to growing popularity of PPP in creating and operating infrastructure in resource-based economies, our innovation is intended to adjust the model setup to specific public finance conditions. It happens that in case of many resource-based economies the central government operates in favorable conditions. Budgets in oil&gas exporting countries do not face any constraints on public spending. This is sometimes associated with a tax-free system of public finance. As a consequence, models for optimizing social welfare by benevolent, riskneutral planner with taxes and cost of public funds do not match the actual situation in countries we wish to focus on. The choice for the government, when PPP is considered is simple. Decision concerns the scale of subsidy. While the subsidy is not financed with distortionary taxation, the cost of public funds is different from what we find in available formulations of models. Therefore, in our paper we discuss the specific features of tax-free, resource-based economies and we modify the original model by Engel, Fisher and Galetovic (2007) to arrive at a formulation more appropriate for Arab countries, or other, where distortionary taxation does not exist. The main findings and conclusions are as follows: (1) without taxes there are no negative externalities of financing subsidies to support PPP, (2) some of the benefits of the PPP are not present without distortionary taxation.
- PozycjaNarzędzia e-zdrowia jako instrumenty poprawiające dostęp do usług medycznych w regionie(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Czerwińska, MagdalenaArtykuł jest poświęcony zagadnieniu wpływu narzędzi z obszaru e-zdrowia na poprawę dostępu do usług medycznych w regionie. W oparciu o literaturę przedmiotu oraz aktualne akty prawne w ogólnym zarysie przedstawiono koncepcję e-zdrowia i korzyści, jakie dają tego typu rozwiązania. Przedstawiono najnowsze trendy w zakresie wprowadzania rozwiązań e-zdrowia. Bazując na danych statystycznych przedstawiono zróżnicowanie regionalne uwarunkowań infrastrukturalnych wdrażania technologii ITC w ochronie zdrowia. W drugiej części artykułu zaprezentowano krótki przegląd wybranych przykładów regionalnych dobrych praktyk w zakresie rozwiązań e-zdrowia. Podsumowanie rozważań i kierunki dalszych badań kończą niniejszy tekst.
- PozycjaŚrodowisko przyrodnicze a planowanie przestrzenne(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Rogatka, Krzysztof; Środa-Murawska, Stefania; Biegańska, Jadwiga; Grzelak-Kostulska, Elżbieta; Chodkowska-Miszczuk, JustynaCelem niniejszego artykułu jest analiza i ocena procesu planistycznego w kontekście kwestii związanych ze środowiskiem przyrodniczym. Środowisko przyrodnicze jest z jednej strony istotnym elementem umożliwiającym rozwój społeczno-gospodarczy sensu largo, a z drugiej strony wpływa ono znacząco na jakość życia mieszkańców, w sposób oczywisty podnosząc jej poziom. Dlatego też właściwe kształtowanie środowiska jest szczególnie istotne i powinno być kluczowym elementem prowadzonej przez władze polityki miejskiej. Ponadto idea dbałości o środowisko, zgodna jest z założeniami rozwoju zrównoważonego (sustainable development) oraz z popularnymi trendami, które zachęcają do kształtowania miast w typie eko i generalnie do prowadzenia eko-życia.
- PozycjaKoszty leczenia wybranych chorób cywilizacyjnych w opiniach respondentów(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Wyszkowska, ZofiaSystematycznie wzrasta liczba osób chorujących na choroby cywilizacyjne w Polsce, w Europie i na świecie. Rozwiązywanie problemów związanych z tymi chorobami jest dużym wyzwaniem stawianym przed ekonomiką zdrowia i systemami ochrony zdrowia, dlatego prowadzenie badań dotyczących określenia poziomu kosztów tych chorób wydaje się ważne. Celem pracy jest przedstawienie poziomu wybranych kosztów ponoszonych przez chorych na cukrzycę i astmę. Badanie przeprowadzono wśród chorych w wybranych placówkach ochrony zdrowia w Bydgoszczy. Korzystano z kwestionariusza ankiety. W badaniu uczestniczyło 285 osób. Prowadzono wywiad z pacjentami oczekującymi na wizytę u lekarza specjalisty w poradniach szpitalnych leczących dane choroby. Przy pomocy programu Excel utworzono bazę danych dla prowadzonych obliczeń. W badaniu uwzględniono strukturę płci chorych i ich wiek, zamieszkiwanie w mieście lub na wsi, status zawodowy, uzyskiwany poziom dochodu przypadający na jedną osobę w gospodarstwie domowym, czas trwania choroby, częstotliwość przyjmowania leków, korzystanie z prywatnych wizyt u lekarzy specjalistów, poziom ponoszonych wydatków finansowych na te wizyty, poziom miesięcznych wydatków na leki. Wykonano porównanie poziomu ponoszonych kosztów przez chorych na astmę i cukrzycę. Badania wykazały, że astmatycy częściej aniżeli chorzy na cukrzycę korzystają z prywatnych wizyt specjalistycznych i ponoszą wyższe w porównaniu z cukrzykami wydatki na ten cel. Ponad połowa respondentów zaznaczyła, że miesięczne wydatki związane z chorobą cukrzycą lub astmą stanowią duże obciążenie dla budżetu domowego.
- PozycjaOdkrywanie na nowo dobra wspólnego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Słodowa-Hełpa, MałgorzataO tytule, zakresie i charakterze artykułu zadecydowały przesłanki wyeksponowane w pierwszej części tekstu, sprawiające, że dobro wspólne jest na nowo odkrywane, stając się obiektem licznych dyskusji oraz polemik na różnych poziomach. Rosnącą rangę oraz wyjątkową aktualność podjętej tematyki obrazują wyzwania stojące nie tylko przed ekonomistami, zarówno na płaszczyźnie teoretycznej, jak i praktycznej. Zostały one przedstawione w postaci pięciu grup zasadniczych pytań uwzględniających także dylematy z nimi związane. W kolejnej części artykułu zaprezentowana została istota dobra wspólnego oraz jego nowe właściwości związane z możliwościami tworzenia cennych zasobów współdzielonej wiedzy i przedmiotów przy wykorzystaniu technologii cyfrowych. W kontekście dość często popełnianych błędów i utożsamiania dobra wspólnego z rzeczami lub innymi zasobami, zasadne wydawało się wyeksponowanie tego, co w sferze praktycznej je konstytuuje, czyli decyzji o wprowadzeniu do praktyki społecznej zarządzania wspólnym zasobem dla wspólnych korzyści, a także trzech elementów składających się na dobro wspólne, tworzących zintegrowaną, współzależną całość: zasobów, społeczności oraz zestawu zasad, wartości i norm. Następnie, na tle dziedzictwa E. Ostrom, nakreślone zostały sformułowane przez nią warunki skutecznego działania wspólnot eksploatujących dobro wspólne.
- PozycjaKobieto, kim jesteś we współczesnym świecie?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Leśniak-Moczuk, KrystynaW artykule dokonano uzasadnienia roli kobiety w rodzinie w perspektywie jej biologicznych funkcji. Przedstawiono podłoże i przejawy konfliktu społecznych ról kobiet w powiązaniu z konfliktem płci. Zaprezentowano przyczyny i zadania ruchów feministycznych w ujęciu historycznym. Zwrócono uwagę na uwarunkowania sytuacji mężczyzn w procesie podziału pracy. Ukazano także możliwości łagodzenia konfliktu ról kobiet i konfliktu płci w literaturze socjologicznej.
- PozycjaLa demande de monnaie en République Démocratique du Congo dans les années 2004–2012(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kamba-Kibatshi, MarcelUn pays qui ne contrôle pas sa monnaie et son système financier, ne contrôle pas son économie et en conséquence sa sécurité économique. La monnaie est un outil important pour la gestion macroéconomique d’un pays. Une politique monétaire crédible ne sera menée au Congo que quand d'une part il ne sera pas rétabli la confiance au gouvernement sur toute l’étendue du pays c’est-àdire sa gouvernance ne sera pas reconnue, d'autre part le franc congolais n’aura pas été reconnue dans l'économie nationale comme une monnaie crédible et légitime dans tout le pays en conformité avec la Constitution actuelle du pays. Pour le réaliser qu'il faudra penser à faire des réformes dans tous les secteurs économiques du pays. La monnaie est le signe le plus visible de la performance économique d'un pays. Malheureusement, la République Démocratique du Congo depuis ces dernières décennies, a connu une expérience inflationniste sans précédent. Dans les 15 dernières années, le taux d'inflation en RDC est élevé à 104% par an, ce qui a entraîné la perte de crédibilité monétaire dans le pays. Le taux de change mis en place ou introduit en 1998 montre que 1 franc congolais par rapport au dollar américain était de 1 franc congolais, ie. 100 CDF = 0,3333 USD, ce qui signifiait que quant quelqu’un voulait acheter 1 dollar américain, il devrait payer 3 francs congolais, mais maintenant la monnaie congolaise est devenu sans valeur parce que maintenant pour 1 dollar américain vous devez payer 940 francs congolais. L’évaluation que l’on a fait pendant ces quinze dernières années est un constat d’échec car le franc d’aujourd’hui ne vaut plus rien par rapport à celui que le pays avait introduit en juin 1998. Dans ce cas la réforme monétaire était indispensable pour marquer le grand changement dans la gestion du secteur public et inspirer ainsi la confiance dans l’avenir du pays.
- PozycjaKlasa kreatywna i przemysł kreatywny w województwie podkarpackim(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Droba, GrzegorzCelem niniejszego opracowania jest oszacowanie liczby podmiotów gospodarczych należących do sektorów kreatywnych działających na terenie województwa podkarpackiego. Na podstawie oficjalnych danych dostarczonych przez Urząd Statystyczny w Rzeszowie dotyczących zatrudnienia w wytypowanych podmiotach określony został również stan klasy kreatywnej w województwie w latach 2009–2013. Autor opisuje teorię klasy kreatywnej Richarda Floridy oraz jej wpływ na postrzeganie rozwoju regionalnego (zwłaszcza rozwój miast). Następnie przedstawione zostały założenia sektora kreatywnego, czyli sektora skupiającego działalność polegającą na wytwarzaniu własności intelektualnej. Według brytyjskiej klasyfikacji DCIM sektor ten skupia działalność związaną z reklamą, architekturą, sztuką i rynkowym obrotem dzieł sztuki, rękodzielnictwem artystycznym, projektowaniem (użytkowym i wnętrz), projektowaniem mody, filmem i fotografią, oprogramowaniem, muzyką i sztukami wizualnymi, działalność wydawniczą, telewizję oraz radio. Na podstawie przełożenia klasyfikacji DCIM na Polskie Kody Działalności zaprezentowana została liczba podmiotów należących do sektora kreatywnego w województwie podkarpackim. Następnie na podstawie liczby osób zatrudnionych w tych podmiotach została oszacowana liczba przedstawicieli klasy kreatywnej w województwie. Przeprowadzenie badań w ten sposób jest obarczone pewnymi błędami. Po pierwsze, badacz nie może mieć pewności, że wszystkie podmioty, które można zaliczyć do sektora kreatywnego wykazały odpowiedni nr PKD i odwrotnie, niektóre przedsiębiorstwa, które do tego sektora nie należą mogły ten kod wykazać. Po drugie, badacz nie może oszacować, jaka część zatrudnionych w przedsiębiorstwie należącym do sektora jest jednostkami prawdziwie kreatywnymi. Niezależnie od tych metodologicznych mankamentów można zauważyć, że sektor kreatywny (a zarazem klasa kreatywna) rozwija się na terenie województwa podkarpackiego – systematycznie rośnie liczba podmiotów gospodarczych i zatrudnionych przez nie pracowników. Istnieje silna potrzeba kontynuacji badań nad strukturą klasy i sektora w województwie oraz przeprowadzenia studiów porównawczych z podobnymi jednostkami terytorialnymi.
- PozycjaFormy kapitału dla sektora kreatywnego gospodarki(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kuźniar-Żyłka, KatarzynaCelem artykułu jest zbadanie wzajemnych relacji między formami kapitału związanymi z rozwojem sektora kreatywnego gospodarki. W pierwszej części opracowania autorka koncentruje się na wzajemnych zależnościach między kapitałem kulturowym a kapitałem ludzkim i społecznym. Przedstawiając koncepcje socjologów lub ekonomistów w zakresie tych poszczególnych kategorii, autorka podkreśla znaczenie wymiaru kulturowego rozwoju kapitału ludzkiego, który przejawia się we wpływie określonych środowisk kulturowych na kształtowanie się atrybutów kapitału ludzkiego w szerokim ujęciu. Kapitał społeczny natomiast jest w artykule analizowany w dwóch odmiennych podejściach. Interpretowany jako kapitał relacyjny, budowany na bazie wzajemnego zaufania, norm i systemów wartości, pozostaje w bezpośredniej współzależności z kapitałem ludzkim. Następnie, wychodząc od charakterystyki kreatywności m.in. w ujęciu ekonomicznym, autorka analizuje kategorię kapitału kreatywnego. Ta forma kapitału, razem z kapitałem ludzkim stanowią potencjał przedstawicieli klasy kreatywnej, których skupiska tworzą się w miastach będących prężnymi ośrodkami akademickimi, legitymujących się bogactwem atrakcji lifestylowych oraz otwartością na nowe idee, na różnorodność. Utworzenie przez daną społeczność, na bazie silnej więzi, zbyt zwartej, a przez to hermetycznej grupy, interpretowane jest przez niektórych badaczy jako istotna bariera przepływu niektórych składników kapitału ludzkiego oraz efektów jego wykorzystania, a zatem także innowacyjności. Artykuł ma charakter systematyzujący i może stanowić punkt wyjścia do pogłębionych analiz badanej problematyki na gruncie empirycznym.
- PozycjaNadwyżka dochodów rozporządzalnych nad wydatkami a subiektywna ocena sytuacji materialnej gospodarstw domowych w Polsce(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Zwiech, PatrycjaCelem artykułu jest ukazanie zależności między nadwyżką dochodów rozporządzalnych nad wydatkami a oceną własnej sytuacji materialnej gospodarstw domowych. Dodatkowo zostanie zobrazowane zróżnicowanie poziomu realnych dochodów, realnych wydatków oraz nadwyżki między tymi zmiennymi dla gospodarstw domowych z poszczególnych grup społeczno-ekonomicznych w Polsce. Dodatkowo w celu przeprowadzenia analizy subiektywnej oceny sytuacji materialnej gospodarstw domowych skonstruowano indeks subiektywnej oceny sytuacji materialnej. Do badania wykorzystano dane z badania budżetów gospodarstw domowych przeprowadzonego cyklicznie przez GUS. Okres badawczy obejmował lata 2003–2013. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że istnieje znacząca zależność oceny własnej sytuacji materialnej gospodarstw domowych od poziomu uzyskiwanej nadwyżki dochodów nad wydatkami (współczynnik korelacji wyniósł 0,778 dla 2003 r. i 0,862 dla 2013 r.) oraz silna zależność (współczynnik korelacji 0,925) między zmianami oceny własnej sytuacji materialnej gospodarstw domowych a zmianami uzyskiwanej nadwyżki. Dodatkowo stwierdzono, że najwyższą nadwyżkę dochodów nad wydatkami nie osiągały te gospodarstwa, które odnotowywały najwyższe dochody. W 2003 r. najwyższą nadwyżkę odnotowano dla gospodarstw pracowników na stanowiskach nierobotniczych i robotniczych, a w 2013 r. w gospodarstwach rolników i pracowników na stanowiskach nierobotniczych. Największe zmiany nadwyżki w badanym okresie nastąpiły w grupie gospodarstw rolników. Pomimo tego, że nadwyżka realnych dochodów nad wydatkami wzrastała w całym badanym okresie, to można zauważyć, że od 2010 roku subiektywna ocena własnej sytuacji materialnej spadała w gospodarstwach domowych pracowników (zarówno na stanowiskach robotniczych i nierobotniczych) i pracujących na własny rachunek.
- PozycjaAnaliza syntetycznych miar sytuacji zdrowotnej ludności w krajach unijnych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kunasz, MarekProblematyka zdrowia może być rozpatrywana w naukach ekonomicznych przez pryzmat teorii kapitału ludzkiego. W myśl tej teorii wybrane wydatki jednostek (w tym na poprawę stanu własnego zdrowia) należy traktować jako inwestycje w ich kapitał ludzki. Stąd w pracach twórców przywołanej teorii pojawiają się postulaty konieczności pomiaru analizowanej sfery wydatków jednostek w kontekście korzyści i kosztów towarzyszących inwestycjom w kapitał ludzki. Powszechnie akceptowanymi w literaturze przedmiotu wskaźnikami oceny stanu zdrowia społeczeństwa, świadczącymi o stanie zdrowia całej populacji, jakości opieki zdrowotnej czy warunkach życia społeczeństw są: oczekiwana długość życia (LE) i oczekiwana długość życia w zdrowiu (HLY). Miary te mogą być wykorzystane przy szacunku korzyści z inwestycji w kapitał ludzki w obszarze zdrowia. Celem pracy była analiza porównawcza w krajach unijnych wymienionych wyżej miar syntetycznie odzwierciedlających sytuację zdrowotną ludności. Poszczególne miary poddawano analizom w grupach kobiet i mężczyzn, co umożliwiło w konsekwencji podjęcie analiz różnic w oczekiwanej długości życia oraz oczekiwanej długości życia w zdrowiu kobiet i mężczyzn. Źródłem danych empirycznych była baza danych Eurostatu. Zakres czasowy badań obejmuje horyzont lat 2005–2012, przestrzenny zaś – ogół krajów unijnych (grupa krajów EU-27). Analizy prowadzono także w dwóch grupach krajów unijnych wyróżnionych w ramach ogółu: krajów tzw. starej (EU-15) oraz nowej Unii (EU-12).
- PozycjaProduktywność pracy jako miernik rozwoju ekonomicznego Ukrainy i Białorusi(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Renkas, JurijCelem artykułu jest przedstawienie metody stosowania wskaźnika produktywności pracy Q do rozwiązania ważnych pytań makroekonomicznych. Stabilność wskaźnika produktywności pracy sprawia, że jest on dobrą miarą osiągniętego poziomu ekonomicznego przez daną gospodarkę. Jest on także dobrą podstawą do budowania rankingów produktywności pracy, jak również monitorowania rozwoju poszczególnych krajów. W artykule omówiono istotę wskaźnika produktywności pracy Q i ustalono jego poziom dla gospodarki Ukrainy oraz Białorusi w okresie lat 2006–2013. Zestawienie tego rodzaju umożliwiło ustalenie tendencji zmiany wskaźnika produktywności pracy w badanym okresie i wyciągnięcie wniosków na temat rozwoju ekonomicznego wymienionych państw. Na Ukrainie wskaźnik produktywności pracy Q spada w ciągu ostatnich kilku lat. Oznacza to, że z każdym rokiem na 1 hrywnę kosztów pracy przypada mniejsza ilość realnego PKB. Jest to bardzo niekorzystna tendencja, co wskazuje na potrzebę realizacji pilnych działań skierowanych na zmianę polityki gospodarczej kraju. Z kolei w Białorusi zmiana wielkości wskaźnika produktywności pracy Q w latach 2006–2013 pozwala wyciągnąć wniosek o wysokiej stabilności sytuacji gospodarczej w tym kraju.
- PozycjaСистемный подход в исследовании социально-экономической безопасности(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Якимова, Алла М.В статье анализируются теоретические основы и обобщаются научные взгляды на определение основных характеристик понятия «социально-экономическая безопасность» с позиции системного подхода и сложных динамических систем; систематизация основных свойств социально-экономической безопасности. Социально-экономическая безопасность как образец сложной нелинейной динамической открытой (стохастической) системы, которая зависит от структурных свойств, определяющих характеристики определенного состояния системы в любой фиксированный момент времени; динамические свойства, которые проявляются в работе системы и характеризуют изменения в ее состоянии, динамике внутренней и внешней среды. Но наибольший интерес исследования представляют интегральные свойства сложных динамических систем, возникающих в процессе взаимодействия системы с окружающей средой. Эти свойства включают синергетичность, эмерджентность, энтропийность, мультипликативность.