Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 43(3)/2015

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/1154

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 32

Analiza syntetycznych miar sytuacji zdrowotnej ludności w krajach unijnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kunasz, Marek
Problematyka zdrowia może być rozpatrywana w naukach ekonomicznych przez pryzmat teorii kapitału ludzkiego. W myśl tej teorii wybrane wydatki jednostek (w tym na poprawę stanu własnego zdrowia) należy traktować jako inwestycje w ich kapitał ludzki. Stąd w pracach twórców przywołanej teorii pojawiają się postulaty konieczności pomiaru analizowanej sfery wydatków jednostek w kontekście korzyści i kosztów towarzyszących inwestycjom w kapitał ludzki. Powszechnie akceptowanymi w literaturze przedmiotu wskaźnikami oceny stanu zdrowia społeczeństwa, świadczącymi o stanie zdrowia całej populacji, jakości opieki zdrowotnej czy warunkach życia społeczeństw są: oczekiwana długość życia (LE) i oczekiwana długość życia w zdrowiu (HLY). Miary te mogą być wykorzystane przy szacunku korzyści z inwestycji w kapitał ludzki w obszarze zdrowia. Celem pracy była analiza porównawcza w krajach unijnych wymienionych wyżej miar syntetycznie odzwierciedlających sytuację zdrowotną ludności. Poszczególne miary poddawano analizom w grupach kobiet i mężczyzn, co umożliwiło w konsekwencji podjęcie analiz różnic w oczekiwanej długości życia oraz oczekiwanej długości życia w zdrowiu kobiet i mężczyzn. Źródłem danych empirycznych była baza danych Eurostatu. Zakres czasowy badań obejmuje horyzont lat 2005–2012, przestrzenny zaś – ogół krajów unijnych (grupa krajów EU-27). Analizy prowadzono także w dwóch grupach krajów unijnych wyróżnionych w ramach ogółu: krajów tzw. starej (EU-15) oraz nowej Unii (EU-12).
Azjatycki model pomocy rozwojowej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Nowak, Wioletta
Od początku XXI wieku obserwuje się wzrost poziomu pomocy rozwojowej. W udzielanie pomocy krajom rozwijającym się są zaangażowane nie tylko najbardziej rozwinięte gospodarki świata, ale także arabskie kraje naftowe i gospodarki wschodzące. Każda grupa donatorów kieruje się własnymi zasadami udzielania pomocy. Obecnie do najważniejszych azjatyckich donatorów należą Japonia i Chiny. Kraje te wraz z Koreą Południową stosują bardzo zbliżone strategie udzielania pomocy rozwojowej. Przede wszystkim, politykę pomocy rozwojowej podporządkowały osiąganiu korzyści narodowych. Japonia, Chiny i Korea Południowa pomoc rozwojową zastąpiły współpracą rozwojową. Unikają hierarchicznej relacji donator – odbiorca i nie interweniują w sprawy wewnętrze krajów beneficjentów. Często udzielają pomocy w celu zwiększenia siły nabywczej krajów odbiorców i zapewnienia sobie dostępu do nowych rynków zbytu. Pomoc azjatyckich donatorów nie zastępuje inwestycji zagranicznych w krajach – odbiorcach, ale ułatwia ich napływ. Często jest skutecznym narzędziem dyplomacji surowcowej. Według Japonii, Chin i Korei pomoc ma wzmacniać postawę samopomocy w krajach odbiorcach, a nie ją zastępować. W związku z tym, najczęściej ma formę pożyczek, które trzeba spłacać. Perspektywa spłaty wymusza bardziej przemyślane inwestycje rozwojowe oraz wzrost dyscypliny fiskalnej w krajach odbiorcach. Pomoc jest przeznaczana głównie na realizację określonych projektów mających na celu poprawę infrastruktury. Polityka pomocy azjatyckich donatorów skupia się na osiąganiu wzajemnych korzyści wynikających z połączenia pomocy rozwojowej, inwestycji i handlu.
Człowiek i jego rozwój w świetle koncepcji integrujących nauki ekonomiczne i społeczne
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Leszczyńska, Małgorzata
Człowiek jest najważniejszą wartością – na tym założeniu opiera się koncepcja rozwoju zintegrowanego wykorzystana do objaśnienia kwestii rozwoju człowieka i społeczeństwa. Jest ona spójna z humanistycznym wymiarem człowieka prezentowanym przez personalizm Jana Pawła II w katolickiej nauce społecznej. Uznano bowiem, że wśród wielu perspektyw badania zagadnień rozwoju człowieka, problematykę tę w najbardziej właściwy sposób objaśniają właśnie te koncepcje. Ujmują one bowiem wieloaspektowość problematyki rozwoju człowieka i społeczeństwa oraz występujące między nimi współzależności. Na makrostrukturalnym poziomie życia społecznego odnoszą się one bowiem do społeczeństwa, ale i można je wykorzystać przede wszystkim na poziomie mikroekonomicznym – do wyjaśnienia istoty rozwoju współczesnego człowieka, poprawy jego kondycji, a zwłaszcza dobrostanu. W tym kontekście w artykule poruszono najistotniejsze kwestie dotyczące problematyki rozwojowej nie tylko w wymiarze społeczno-ekonomicznym, ale i antropologicznym oraz filozoficznym. Objęto refleksją zagrożenia, wyzwania i nadzieje współczesnego człowieka i społeczeństwa. Poruszono kwestie dobra wspólnego, a także roli pracy i państwa w integrowaniu procesów rozwojowych. Należy uwzględnić, że współcześnie rośnie zapotrzebowanie na jakość. Dlatego też człowiek pragnieniu posiadania, przeciwstawić musi pragnienie „bycia i wzrastania”. Efektem prawdziwego rozwoju człowieka jest bowiem dostęp do „rzeczywistych dobrodziejstw”, a nie samo nagromadzenie dóbr i usług. Podkreślić należy też nadrzędność moralności w stosunku do wszystkich dziedzin życia społecznego w państwie, gdyż jej zasady chronią przed wszelkimi formami alienacji i nadają właściwy sens postępowi materialnemu.
Etyczne aspekty modernizacji polskiej służby cywilnej w świetle koncepcji New Public Management
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Wiater, Mariola
W opracowaniu podjęto próbę identyfikacji wpływu, wzorowanych na rozwiązaniach innych krajów, reform New Public Management na sposób funkcjonowania korpusu służby cywilnej z punktu widzenia kwestii etycznych. Problem ten ukazano przedstawiając wnioski płynące z literatury przedmiotu, analizy dokumentów wewnętrznych korpusu służby cywilnej i ustawodawstwa w tym zakresie. Dokonana analiza prowadzi do wniosku, że umocnieniu wzorców funkcjonowania służby cywilnej nie sprzyja doraźne konfigurowanie i rekonfigurowanie reguł i instrumentów oraz wdrażanie wyprowadzonych z różnych koncepcji, pozbawionych konceptualnych fundamentów, nieuporządkowanych i fragmentarycznych działań w obszarze modernizacji. Analiza ustawodawstwa wykazała, że problemy w zapewnieniu etycznego wymiaru funkcjonowania współczesnej służby cywilnej w Polsce trwają od okresu międzywojennego. Współcześnie modernizacja w oparciu o założenia New Public Management związane z deregulacją, debiurokratyzacją, prywatyzacją i urynkowieniem usług publicznych prowadzi do „erozji etosu i demontażu autorytetu służby publicznej”. W związku z implementacją złożeń NPM powstaje bowiem ryzyko zdominowania lub pominięcia wartości innych niż skuteczność i ekonomiczność oraz powstania zachowań sprzecznych z ideałem i wartościami służby publicznej. Instrumenty New Public Management, tj. zapewnienie otwartych i konkurencyjnych procedur rekrutacji, doskonalenie usług publicznych, korzystanie z metod oraz technik planowania i zarządzania strategicznego oraz kierowanie w sposób menedżerski przyczyniły się do ukształtowania wizerunku służby cywilnej. Koncepcja NPM uwypukliła istotność zarządzania etycznego w administracji publicznej. Warunkiem uzyskania korzyści w procesie modernizacji jest dostosowywanie instrumentów Nowego Zarządzania Publicznego odpowiadające etosowi służby publicznej.
Formy kapitału dla sektora kreatywnego gospodarki
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kuźniar-Żyłka, Katarzyna
Celem artykułu jest zbadanie wzajemnych relacji między formami kapitału związanymi z rozwojem sektora kreatywnego gospodarki. W pierwszej części opracowania autorka koncentruje się na wzajemnych zależnościach między kapitałem kulturowym a kapitałem ludzkim i społecznym. Przedstawiając koncepcje socjologów lub ekonomistów w zakresie tych poszczególnych kategorii, autorka podkreśla znaczenie wymiaru kulturowego rozwoju kapitału ludzkiego, który przejawia się we wpływie określonych środowisk kulturowych na kształtowanie się atrybutów kapitału ludzkiego w szerokim ujęciu. Kapitał społeczny natomiast jest w artykule analizowany w dwóch odmiennych podejściach. Interpretowany jako kapitał relacyjny, budowany na bazie wzajemnego zaufania, norm i systemów wartości, pozostaje w bezpośredniej współzależności z kapitałem ludzkim. Następnie, wychodząc od charakterystyki kreatywności m.in. w ujęciu ekonomicznym, autorka analizuje kategorię kapitału kreatywnego. Ta forma kapitału, razem z kapitałem ludzkim stanowią potencjał przedstawicieli klasy kreatywnej, których skupiska tworzą się w miastach będących prężnymi ośrodkami akademickimi, legitymujących się bogactwem atrakcji lifestylowych oraz otwartością na nowe idee, na różnorodność. Utworzenie przez daną społeczność, na bazie silnej więzi, zbyt zwartej, a przez to hermetycznej grupy, interpretowane jest przez niektórych badaczy jako istotna bariera przepływu niektórych składników kapitału ludzkiego oraz efektów jego wykorzystania, a zatem także innowacyjności. Artykuł ma charakter systematyzujący i może stanowić punkt wyjścia do pogłębionych analiz badanej problematyki na gruncie empirycznym.
Informatyzacja jako wyznacznik zintegrowanego rozwoju państwa
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Masłowski, Maciej
Niniejsze opracowanie omawia kwestię informatyzacji jako wyznacznika zrównoważonego rozwoju państwa. Jak wynika z tekstu, program informatyzacji ma za zadanie zapewnienie całemu społeczeństwu, w tym m.in. przedsiębiorcom, administracji, możliwości korzystania z praktycznych, bezpiecznych i łatwych w obsłudze, ogólnie dostępnych oraz technologicznie neutralnych narzędzi, co niezbędne jest do zapewnienia zintegrowanego rozwoju państwa. Z kolei rozwój ten swoją genezę ma w polityce spójności – ważne jest, aby słabiej rozwinięte regiony miały wyrównane szanse rozwojowe. W artykule omówione zostały także wyzwania, jakie wiążą się z intensywnym rozwojem państwa i gospodarki, co pociąga za sobą także rozwój administracji. Jak wynika z artykułu, technologie cyfrowe umożliwiają realizacje zadań państwa w sposób bardziej wydajny, spersonalizowany i partycypacyjny. Rozwój cywilizacyjny oraz stały wzrost Internetu i technologii cyfrowych w społecznych stosunkach, wpływa na dynamiczną przemianę polskiego społeczeństwa. W tej sytuacji państwo oraz administracja powinny dotrzymać kroku obywatelom i skorzystać z możliwości związanych z cyfryzacją do efektywniejszego wykonywania zadań. Ważnym aspektem omówionym w artykule jest także konieczność odpowiedniego dostosowania poziomu wiedzy ludzi, którzy obsługiwać będą zinformatyzowane usługi. Na koniec należy zastanowić się nad zagrożeniami, które mogą płynąć z wciąż powiększającej się ingerencji systemów informatycznych w nasze życie. Może to wiązać się ze wzmożoną inwigilacją, która dokonywana jest względem, często nieświadomych obywateli.
Klasa kreatywna i przemysł kreatywny w województwie podkarpackim
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Droba, Grzegorz
Celem niniejszego opracowania jest oszacowanie liczby podmiotów gospodarczych należących do sektorów kreatywnych działających na terenie województwa podkarpackiego. Na podstawie oficjalnych danych dostarczonych przez Urząd Statystyczny w Rzeszowie dotyczących zatrudnienia w wytypowanych podmiotach określony został również stan klasy kreatywnej w województwie w latach 2009–2013. Autor opisuje teorię klasy kreatywnej Richarda Floridy oraz jej wpływ na postrzeganie rozwoju regionalnego (zwłaszcza rozwój miast). Następnie przedstawione zostały założenia sektora kreatywnego, czyli sektora skupiającego działalność polegającą na wytwarzaniu własności intelektualnej. Według brytyjskiej klasyfikacji DCIM sektor ten skupia działalność związaną z reklamą, architekturą, sztuką i rynkowym obrotem dzieł sztuki, rękodzielnictwem artystycznym, projektowaniem (użytkowym i wnętrz), projektowaniem mody, filmem i fotografią, oprogramowaniem, muzyką i sztukami wizualnymi, działalność wydawniczą, telewizję oraz radio. Na podstawie przełożenia klasyfikacji DCIM na Polskie Kody Działalności zaprezentowana została liczba podmiotów należących do sektora kreatywnego w województwie podkarpackim. Następnie na podstawie liczby osób zatrudnionych w tych podmiotach została oszacowana liczba przedstawicieli klasy kreatywnej w województwie. Przeprowadzenie badań w ten sposób jest obarczone pewnymi błędami. Po pierwsze, badacz nie może mieć pewności, że wszystkie podmioty, które można zaliczyć do sektora kreatywnego wykazały odpowiedni nr PKD i odwrotnie, niektóre przedsiębiorstwa, które do tego sektora nie należą mogły ten kod wykazać. Po drugie, badacz nie może oszacować, jaka część zatrudnionych w przedsiębiorstwie należącym do sektora jest jednostkami prawdziwie kreatywnymi. Niezależnie od tych metodologicznych mankamentów można zauważyć, że sektor kreatywny (a zarazem klasa kreatywna) rozwija się na terenie województwa podkarpackiego – systematycznie rośnie liczba podmiotów gospodarczych i zatrudnionych przez nie pracowników. Istnieje silna potrzeba kontynuacji badań nad strukturą klasy i sektora w województwie oraz przeprowadzenia studiów porównawczych z podobnymi jednostkami terytorialnymi.
Kobieto, kim jesteś we współczesnym świecie?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Leśniak-Moczuk, Krystyna
W artykule dokonano uzasadnienia roli kobiety w rodzinie w perspektywie jej biologicznych funkcji. Przedstawiono podłoże i przejawy konfliktu społecznych ról kobiet w powiązaniu z konfliktem płci. Zaprezentowano przyczyny i zadania ruchów feministycznych w ujęciu historycznym. Zwrócono uwagę na uwarunkowania sytuacji mężczyzn w procesie podziału pracy. Ukazano także możliwości łagodzenia konfliktu ról kobiet i konfliktu płci w literaturze socjologicznej.
Kompetencje w pracy z informacjami czynnikiem rozwoju sektorów gospodarki opartej na wiedzy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Jabłoński, Marek
Celem niniejszego opracowania jest ukazanie rangi oraz komponentów kompetencji pracowniczych do pracy z informacjami. W ramach tak zdefiniowanego zamierzenia ukazano wzrastająca rangę kompetencji pracowniczych do pracy z informacjami. Wykazano, iż współcześnie zaciera się różnica pomiędzy pracami na stanowiskach robotniczych i administracyjno-biurowych, w obydwu przypadkach wzrasta wysiłek umysłowy w realizacji funkcji stanowisk oraz zakres prac związany z informacjami. Przedstawiono komponenty kompetencji pracowniczych do pracy z informacjami, jak również wyjaśniono istotę kompetencji cyfrowych. Podjęto także próbę identyfikacji typów prac z informacjami w sektorach gospodarki opartej na wiedzy.
Koncepcja globalnego podatku majątkowego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Malinowski, Grzegorz; Tomkiewicz, Jacek
Celem niniejszego tekstu jest wskazanie na globalny, progresywny podatek majątkowy, jako na narzędzie polityki gospodarczej, którego zastosowanie ograniczyłoby narastanie nierównowag związanych z pogłębieniem rozwarstwienia dochodowego oraz brakiem konwergencji ekonomicznej między krajami bogatymi i biednymi. Na podstawie dostępnych, długookresowych danych statystycznych można wyciągnąć wniosek, że wbrew prognozom neoklasycznych modeli wzrostu gospodarczego biedne kraje wcale nie rozwijają się szybciej od bogatych, czemu towarzyszy zjawisko narastania nierówności dochodowych i majątkowych w wymiarze państw narodowych oraz w ujęciu globalnym. Z tego względu racjonalną, chociaż bardzo kontrowersyjną jest propozycja globalnego podatku majątkowego zaproponowana przez T. Piketty’ego. W artykule przedstawiona zostaje formuła, jaką tego typu podatek mógłby przybrać. Wyliczone zostają także najważniejsze korzyści, które wynikają z tego typu rozwiązania. Wśród nich wyszczególnić należy: uzyskanie precyzyjnej, transparentnej informacji z zakresu ewidencji majątku, zmniejszenie zagrażających spójności społecznej nierówności dochodowych i majątkowych, zwiększenie dochodów publicznych, które mogą zostać wykorzystane w celu zwiększenia poziomu inwestycji w kapitał ludzki. Tekst nie podejmuje tematu możliwości/wykonalności wprowadzenia tego typu rozwiązania, mimo że warunkiem jego implementacji jest niewątpliwie ponadnarodowa wola polityczna, o którą współcześnie bardzo trudno. Niemniej jednak autorzy są przekonani, że zadaniem ekonomii i ekonomistów jest nie tylko rozważanie rozwiązań możliwych do natychmiastowego wdrożenia, lecz także konstruowanie narzędzi, które mogą zostać wykorzystane w dalszej perspektywie.
Konwergencja wydatków na opiekę zdrowotną w państwach Unii Europejskiej – zarys problematyki
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Hnatyszyn-Dzikowska, Anna; Wyszkowska, Zofia
Niniejszy artykuł stanowi przegląd literatury i na tej podstawie próbę określenia stopnia konwergencji wydatków na opiekę zdrowotną w państwach Unii Europejskiej. W przypadku systemów opieki zdrowotnej, których kształtowanie w poszczególnych państwach Unii Europejskiej zdeterminowane jest zróżnicowanymi uwarunkowaniami demograficznymi, historycznymi, politycznymi i gospodarczymi, proces konwergencji wydaje się być mocno skomplikowany. Niemniej, na przestrzeni czasowej lat 1970–2014, zidentyfikowano 10 publikacji odpowiadających określonemu zakresowi prowadzonych analiz. Dokonana analiza pozwoliła na wciągnięcie wniosków, co do dalszych tendencji rozwojowych w kształtowaniu się zarówno publicznych, jak i prywatnych wydatków na opiekę zdrowotną w państwach Unii Europejskiej. Przedstawiony przegląd literatury dotyczącej konwergencji wydatków na opiekę zdrowotną wydaje się sugerować, iż w państwach Unii Europejskiej następuje proces zbieżności w systemie finansowania opieki zdrowotnej. Faktem jest, iż dynamika i siła konwergencji zależy od przyjętego do badania zakresu czasowego i przestrzennego, przyjętych definicji konwergencji oraz zastosowanej metodologii ekonometrycznej. Badania potwierdzają jednak, że poziomy wydatków na opiekę zdrowotną wykazują tendencję do spadku stopnia zróżnicowania (szczególnie w państwach o wyższym poziomie dochodu). Zbieżność wartości wydatków może być przy tym wynikiem konwergencji systemów ochrony zdrowia na podłożu otwartej koordynacji. Możliwość zastosowania przez szczebel ponadnarodowy innych instrumentów wspierających dynamikę ujednolicania systemów opieki zdrowotnej jest mocno ograniczony – ze względu na poszanowanie suwerenności poszczególnych państw i obowiązującą zasadę subsydiarności.
Koszty leczenia wybranych chorób cywilizacyjnych w opiniach respondentów
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Wyszkowska, Zofia
Systematycznie wzrasta liczba osób chorujących na choroby cywilizacyjne w Polsce, w Europie i na świecie. Rozwiązywanie problemów związanych z tymi chorobami jest dużym wyzwaniem stawianym przed ekonomiką zdrowia i systemami ochrony zdrowia, dlatego prowadzenie badań dotyczących określenia poziomu kosztów tych chorób wydaje się ważne. Celem pracy jest przedstawienie poziomu wybranych kosztów ponoszonych przez chorych na cukrzycę i astmę. Badanie przeprowadzono wśród chorych w wybranych placówkach ochrony zdrowia w Bydgoszczy. Korzystano z kwestionariusza ankiety. W badaniu uczestniczyło 285 osób. Prowadzono wywiad z pacjentami oczekującymi na wizytę u lekarza specjalisty w poradniach szpitalnych leczących dane choroby. Przy pomocy programu Excel utworzono bazę danych dla prowadzonych obliczeń. W badaniu uwzględniono strukturę płci chorych i ich wiek, zamieszkiwanie w mieście lub na wsi, status zawodowy, uzyskiwany poziom dochodu przypadający na jedną osobę w gospodarstwie domowym, czas trwania choroby, częstotliwość przyjmowania leków, korzystanie z prywatnych wizyt u lekarzy specjalistów, poziom ponoszonych wydatków finansowych na te wizyty, poziom miesięcznych wydatków na leki. Wykonano porównanie poziomu ponoszonych kosztów przez chorych na astmę i cukrzycę. Badania wykazały, że astmatycy częściej aniżeli chorzy na cukrzycę korzystają z prywatnych wizyt specjalistycznych i ponoszą wyższe w porównaniu z cukrzykami wydatki na ten cel. Ponad połowa respondentów zaznaczyła, że miesięczne wydatki związane z chorobą cukrzycą lub astmą stanowią duże obciążenie dla budżetu domowego.
Kultura energetyczna krajów Unii Europejskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Frączek, Paweł; Majka, Agnieszka
Celem opracowania była analiza odrębności kultury energetycznej krajów UE oraz czynników, które decydują o ukształtowaniu się różnic. W tym celu dokonano identyfikacji kultury energetycznej krajów UE na podstawie zastosowanych metod analizy statystycznej. Analizę tę oparto na 17 cechach diagnostycznych opisujących kulturę energetyczną poszczególnych krajów unijnych. W opracowaniu do wyznaczenia grup krajów o zbliżonej kulturze energetycznej użyto: wskaźnika energochłonności gospodarki wyrażonego w jednostkach energii na jednostkę PKB, wskaźnika intensywności emisji gazów cieplarnianych wyrażonego ilością emisji CO2 przypadającą na jednego mieszkańca, struktury zużycia źródeł energii pierwotnej (6 zmiennych), struktury zużycia źródeł energii finalnej (7 zmiennych), wskaźnika sprawności przetwarzania energii pierwotnej w energię finalną oraz wskaźnika przetwarzania energii finalnej w usługi. Grupowania krajów o zbliżonej kulturze energetycznej dokonano opierając się na dwóch wybranych metodach analizy skupień: hierarchicznej metodzie aglomeracji Warda oraz grupowaniu metodą k-średnich. Podstawą grupowania były szczegółowe dane statystyczne charakteryzujące odrębność polityki energetycznej poszczególnych krajów unijnych. W wyniku przeprowadzonej analizy wyodrębniono dziewięć grup (skupień) krajów UE o zbliżonej kulturze energetycznej. Analiza odrębności kultury energetycznej krajów UE-28 umożliwiła ich pogrupowanie. Dla przeprowadzenia analizy odrębności poszczególnych kultur energetycznych wskazano na zasadnicze cechy polityki energetycznej prowadzonej w poszczególnych grupach krajów unijnych oraz na wybrane czynniki decydujące o ukształtowaniu się tam określonej kultury energetycznej. W opracowaniu wskazano także na znaczne różnice bilansów energetycznych poszczególnych krajów unijnych.
La demande de monnaie en République Démocratique du Congo dans les années 2004–2012
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Kamba-Kibatshi, Marcel
Un pays qui ne contrôle pas sa monnaie et son système financier, ne contrôle pas son économie et en conséquence sa sécurité économique. La monnaie est un outil important pour la gestion macroéconomique d’un pays. Une politique monétaire crédible ne sera menée au Congo que quand d'une part il ne sera pas rétabli la confiance au gouvernement sur toute l’étendue du pays c’est-àdire sa gouvernance ne sera pas reconnue, d'autre part le franc congolais n’aura pas été reconnue dans l'économie nationale comme une monnaie crédible et légitime dans tout le pays en conformité avec la Constitution actuelle du pays. Pour le réaliser qu'il faudra penser à faire des réformes dans tous les secteurs économiques du pays. La monnaie est le signe le plus visible de la performance économique d'un pays. Malheureusement, la République Démocratique du Congo depuis ces dernières décennies, a connu une expérience inflationniste sans précédent. Dans les 15 dernières années, le taux d'inflation en RDC est élevé à 104% par an, ce qui a entraîné la perte de crédibilité monétaire dans le pays. Le taux de change mis en place ou introduit en 1998 montre que 1 franc congolais par rapport au dollar américain était de 1 franc congolais, ie. 100 CDF = 0,3333 USD, ce qui signifiait que quant quelqu’un voulait acheter 1 dollar américain, il devrait payer 3 francs congolais, mais maintenant la monnaie congolaise est devenu sans valeur parce que maintenant pour 1 dollar américain vous devez payer 940 francs congolais. L’évaluation que l’on a fait pendant ces quinze dernières années est un constat d’échec car le franc d’aujourd’hui ne vaut plus rien par rapport à celui que le pays avait introduit en juin 1998. Dans ce cas la réforme monétaire était indispensable pour marquer le grand changement dans la gestion du secteur public et inspirer ainsi la confiance dans l’avenir du pays.
Man and Relationships in Economy – the Sustainable Development Perspective
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Pyrkosz, Damian S.
The paper deals with the idea of human relationships in the context of economic development and particularly its importance for the idea of sustainable development. The very issue that relationships determine the outcomes of economy is not new. Beginning with the Founding Father of classical economics, Adam Smith who emphasized the idea that people act differently in market and nonmarket – for example family – situations to maximize their benefits. One of the most significant emphasis on the value of relationships for economic development was made by Karl Polanyi in its social embeddedness of economic systems. Today the value of relationship is gaining recognition in economics and has led to emergence of the relationships economy. Yet the most important long-term consequence of relationships is that they have become to be recognized as another critical economic and social resource and as such play a critical role in gaining competitive advantage. In this way relationships can be of critical importance not only for sustainable development but also as a measure protecting against the odds of economic downturns since they are frequently rooted in the decline of values and human relationships.
Model for Public-Private Partnership in the Tax-Free Setup
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Młodkowski, Paweł; Tastulekov, Serikzhan
The concept of public-private partnership as a vehicle for arranging provision of public goods or achieving socially desirable public policy goals has a long history and multitude of studies. This paper offers a simple, but crucial modification of the basic model of the public-private partnership financing by Engel, Fisher and Galetovic (2007). Due to growing popularity of PPP in creating and operating infrastructure in resource-based economies, our innovation is intended to adjust the model setup to specific public finance conditions. It happens that in case of many resource-based economies the central government operates in favorable conditions. Budgets in oil&gas exporting countries do not face any constraints on public spending. This is sometimes associated with a tax-free system of public finance. As a consequence, models for optimizing social welfare by benevolent, riskneutral planner with taxes and cost of public funds do not match the actual situation in countries we wish to focus on. The choice for the government, when PPP is considered is simple. Decision concerns the scale of subsidy. While the subsidy is not financed with distortionary taxation, the cost of public funds is different from what we find in available formulations of models. Therefore, in our paper we discuss the specific features of tax-free, resource-based economies and we modify the original model by Engel, Fisher and Galetovic (2007) to arrive at a formulation more appropriate for Arab countries, or other, where distortionary taxation does not exist. The main findings and conclusions are as follows: (1) without taxes there are no negative externalities of financing subsidies to support PPP, (2) some of the benefits of the PPP are not present without distortionary taxation.
Możliwości rozwoju pogranicza polsko-słowackiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Baran, Ewa
Regiony graniczne UE zaliczane są do obszarów problemowych, posiadających niskie wskaźniki rozwoju społeczno-gospodarczego, które wynikają ze złożonych uwarunkowań i specyfiki ich terytorium. Jednym z nich jest pogranicze polsko-słowackie posiadające liczne ograniczenia natury środowiskowej warunkowane położeniem na obszarze Karpat Wschodnich. Zmniejszeniu stopnia peryferyjności obszarów przygranicznych służą programy współpracy transgranicznej UE wspierające lokalne inicjatywy rozwojowe. Wpisują się one w realizację głównego celu, jakim jest poprawa spójności terytorialnej, społecznej i gospodarczej UE. Celem opracowania jest określenie możliwości rozwoju – w kontekście zmian społeczno-gospodarczych – obszarów przygranicznych woj. podkarpackiego, które ze względu na swą specyfikę środowiskową wymagają poszukiwania narzędzi wspierających ich konkurencyjność i zapewniających zrównoważony rozwój. Trwałe efekty podejmowanych działań może zapewnić współpraca różnych środowisk z włączeniem lokalnych społeczności oraz wykorzystanie właściwości i zasobów regionu.
Nadwyżka dochodów rozporządzalnych nad wydatkami a subiektywna ocena sytuacji materialnej gospodarstw domowych w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Zwiech, Patrycja
Celem artykułu jest ukazanie zależności między nadwyżką dochodów rozporządzalnych nad wydatkami a oceną własnej sytuacji materialnej gospodarstw domowych. Dodatkowo zostanie zobrazowane zróżnicowanie poziomu realnych dochodów, realnych wydatków oraz nadwyżki między tymi zmiennymi dla gospodarstw domowych z poszczególnych grup społeczno-ekonomicznych w Polsce. Dodatkowo w celu przeprowadzenia analizy subiektywnej oceny sytuacji materialnej gospodarstw domowych skonstruowano indeks subiektywnej oceny sytuacji materialnej. Do badania wykorzystano dane z badania budżetów gospodarstw domowych przeprowadzonego cyklicznie przez GUS. Okres badawczy obejmował lata 2003–2013. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że istnieje znacząca zależność oceny własnej sytuacji materialnej gospodarstw domowych od poziomu uzyskiwanej nadwyżki dochodów nad wydatkami (współczynnik korelacji wyniósł 0,778 dla 2003 r. i 0,862 dla 2013 r.) oraz silna zależność (współczynnik korelacji 0,925) między zmianami oceny własnej sytuacji materialnej gospodarstw domowych a zmianami uzyskiwanej nadwyżki. Dodatkowo stwierdzono, że najwyższą nadwyżkę dochodów nad wydatkami nie osiągały te gospodarstwa, które odnotowywały najwyższe dochody. W 2003 r. najwyższą nadwyżkę odnotowano dla gospodarstw pracowników na stanowiskach nierobotniczych i robotniczych, a w 2013 r. w gospodarstwach rolników i pracowników na stanowiskach nierobotniczych. Największe zmiany nadwyżki w badanym okresie nastąpiły w grupie gospodarstw rolników. Pomimo tego, że nadwyżka realnych dochodów nad wydatkami wzrastała w całym badanym okresie, to można zauważyć, że od 2010 roku subiektywna ocena własnej sytuacji materialnej spadała w gospodarstwach domowych pracowników (zarówno na stanowiskach robotniczych i nierobotniczych) i pracujących na własny rachunek.
Narzędzia e-zdrowia jako instrumenty poprawiające dostęp do usług medycznych w regionie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Czerwińska, Magdalena
Artykuł jest poświęcony zagadnieniu wpływu narzędzi z obszaru e-zdrowia na poprawę dostępu do usług medycznych w regionie. W oparciu o literaturę przedmiotu oraz aktualne akty prawne w ogólnym zarysie przedstawiono koncepcję e-zdrowia i korzyści, jakie dają tego typu rozwiązania. Przedstawiono najnowsze trendy w zakresie wprowadzania rozwiązań e-zdrowia. Bazując na danych statystycznych przedstawiono zróżnicowanie regionalne uwarunkowań infrastrukturalnych wdrażania technologii ITC w ochronie zdrowia. W drugiej części artykułu zaprezentowano krótki przegląd wybranych przykładów regionalnych dobrych praktyk w zakresie rozwiązań e-zdrowia. Podsumowanie rozważań i kierunki dalszych badań kończą niniejszy tekst.
Odkrywanie na nowo dobra wspólnego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Słodowa-Hełpa, Małgorzata
O tytule, zakresie i charakterze artykułu zadecydowały przesłanki wyeksponowane w pierwszej części tekstu, sprawiające, że dobro wspólne jest na nowo odkrywane, stając się obiektem licznych dyskusji oraz polemik na różnych poziomach. Rosnącą rangę oraz wyjątkową aktualność podjętej tematyki obrazują wyzwania stojące nie tylko przed ekonomistami, zarówno na płaszczyźnie teoretycznej, jak i praktycznej. Zostały one przedstawione w postaci pięciu grup zasadniczych pytań uwzględniających także dylematy z nimi związane. W kolejnej części artykułu zaprezentowana została istota dobra wspólnego oraz jego nowe właściwości związane z możliwościami tworzenia cennych zasobów współdzielonej wiedzy i przedmiotów przy wykorzystaniu technologii cyfrowych. W kontekście dość często popełnianych błędów i utożsamiania dobra wspólnego z rzeczami lub innymi zasobami, zasadne wydawało się wyeksponowanie tego, co w sferze praktycznej je konstytuuje, czyli decyzji o wprowadzeniu do praktyki społecznej zarządzania wspólnym zasobem dla wspólnych korzyści, a także trzech elementów składających się na dobro wspólne, tworzących zintegrowaną, współzależną całość: zasobów, społeczności oraz zestawu zasad, wartości i norm. Następnie, na tle dziedzictwa E. Ostrom, nakreślone zostały sformułowane przez nią warunki skutecznego działania wspólnot eksploatujących dobro wspólne.

Przeglądaj

Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 43(3)/2015 według Tytuł