Polityka Unii Europejskiej wobec personelu medycznego – narzędzie zrównoważonego rozwoju społecznego?

W opracowaniu przeprowadzono analizę wybranych aspektów polityki Unii Europejskiej wobec personelu medycznego. Zbadano sytuację prawną oraz stan obecny i trendy w poziomie i strukturze zatrudnienia kadry medycznej w UE, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji Polski. Ze względu na rozległość pojęcia personel medyczny, analiza objęła podstawowe zawody medyczne, tj. lekarz, dentysta, pielęgniarka oraz położna. Poziom i struktura zatrudnienia oraz profesjonalizm kadry medycznej są, obok czynników genetycznych, środowiskowych oraz stylu życia, istotnymi determinantami zdrowia społeczeństwa. W UE obserwuje się znaczne różnice w organizacji oraz poziomie finansowania ochrony zdrowia. Choć korelacja pomiędzy wysokością nakładów na ochronę zdrowia oraz stanem zdrowia społeczeństwa nie została jednoznacznie stwierdzona, to analiza danych statystycznych, w tym wskaźnika oczekiwanej długości życia, pozwala przypuszczać, że społeczeństwa bogatsze są zdrowsze. Omówione w opracowaniu prawodawstwo wspólnotowe oraz głębokie różnice w poziomie nasycenia zasobami ludzkimi systemów ochrony zdrowia w poszczególnych państwach członkowskich UE, wywołują zjawisko migracji personelu medycznego, co może prowadzić do pogłębiania się nierówności społecznych. Przeprowadzona analiza pozwala sądzić, że polityka UE wobec personelu medycznego może być narzędziem zrównoważonego rozwoju społecznego, pod warunkiem jednak, że będzie uwzględniać potrzeby wszystkich państw członkowskich. Racjonalne zarządzanie europejskimi kadrami medycznymi oznacza skoordynowanie działań władz UE oraz krajów członkowskich, z wyłączeniem wprowadzania barier prawnych w swobodnym przepływie osób. Wypracowanie optymalnych rozwiązań w zakresie polityki wobec personelu medycznego jest obecnie jednym z najważniejszych obszarów działań unijnych. Właściwa strategia w zakresie polityki kadrowej w ochronie zdrowia może zwiększyć dostęp do świadczeń zdrowotnych, a co za tym idzie wpłynąć pozytywnie na zrównoważony rozwój społeczny w Unii Europejskiej.

The analysis of selected aspects of the European Union Policy on medical personnel was conducted in this study. Legal situation and the level and structure of employment of EU medical personnel (current state and trends), in particular situation in Poland was taken into consideration and examined. Because of the extent of the concept of medical personnel, the analysis included basic medical professionals, i.e. doctor, dentist, nurse and the midwife. The level and structure of employment, as well as the professionalism of medical staff, alongside genetic, environmental factors and lifestyle which are important determinants of public health. In the EU, significant differences in the organization and the funding level of health care are being observed. Although the correlation between the amount of expenditure on health care and the condition of public health was not determined, statistical data analysis (e.g. the rate of life expectancy) let us assume that richer societies are healthier. The community legislation discussed in the study and large differences in the level of medical personnel employment in UE member countries are causing the migration of medical personnel, which can lead to the deepening of social inequalities. Conducted analysis allows us to presume that the EU policy on the medical personnel can be the tool of social sustainable development, provided that it takes the needs of all member states into account. Rational management of European medical staff means coordinated action of the EU authorities and member state countries, with the exclusion of implementation of legal barriers for the free movement of persons. Development of optimal solutions in the policy on medical personnel is currently one of the most important areas of EU action. The appropriate strategy in the policy on medical personnel can increase the access to health care, and consequently have a positive influence on a sustainable social development in the European Union itself.