This paper is an attempt to present the gist and consequences of a specific privatization program implemented by the government of the Republic of Kazakhstan. We are currently at the final phase of the National IPO Program in late 2014, so first evaluations of socio-economic effects of this initiative are possible. Employing a holistic approach in the analysis of the process of privatizing the biggest and the most successful state-owned companies in Kazakhstan delivered several interesting insights into benefits obtained by the RK citizens and institutions. First, the National IPO Program offered numerous incentives in the process of creating a modern civil society, based on inclusion, awareness and responsibility for one’s fate and for fellow citizens. Second, the privatization was a transformation factor that motivated state-owned companies to improve their financial standing and implement global standards in management and communication with investors and with other stakeholders. Third, the domestic legal and institutional framework was adjusted for a modern form to allow for involving society in financial market transactions. One can conclude that the government of Kazakhstan has been fully successful in achieving a set of socioeconomic goals with this original form of modest privatization. As such, this case could serve as a role model for other countries in Central Asia that still hold substantial portfolios of state-owned enterprises and are planning to share the national wealth with fellow citizens for the sake of the national economy. Due to many problems and missed opportunities associated with privatization plans implemented in Central and Eastern Europe we can issue a positive recommendation for this form of distributing ownership of state-owned companies among domestic investors. Not only it worked very well in mitigating the social exclusion in Kazakhstan, but also allowed achieving multitude of other goals that brought benefits for all stakeholders.

Artykuł ten jest próbą przedstawienia istoty i konsekwencji specyficznej formy prywatyzacji zastosowanej przez rząd Republiki Kazachstanu. Znajdując się w końcowym okresie Narodowego Programu IPO w trzecim kwartale 2014 roku możliwe staje się formułowanie pierwszych ocen efektów społeczno-ekonomicznych tej inicjatywy. Stosując podejście holistyczne w analizie procesu prywatyzacji największych i najznamienitszych przedsiębiorstw państwowych w Kazachstanie dostarcza interesujących obserwacji o korzyściach uzyskanych przez obywateli i instytucje oraz całą gospodarkę narodową. Po pierwsze, Narodowy Program IPO dostarczył licznych przesłanek w procesie tworzenia nowoczesnego społeczeństwa obywatelskiego opartego na włączeniu grup obywateli w procesy gospodarcze, budowaniu świadomości narodowej i ekonomicznej oraz odpowiedzialności za własny los oraz współobywateli. Po drugie, prywatyzacja była czynnikiem wyzwalającym i motywującym przedsiębiorstwa państwowe do zmian poprawiających ich sytuację finansową oraz do wprowadzenia globalnych standardów w zarządzaniu i komunikacji z inwestorami oraz innymi zainteresowanymi grupami interesu. Po trzecie, krajowe ramy prawne i instytucjonalne zostały zreformowane i zmodernizowane w procesie dostosowania do nowoczesnych form zaangażowania społeczeństwa w transakcje na rynku finansowym. Można stwierdzić, że rząd Republiki Kazachstanu osiągnął pełen sukces realizując skutecznie założone cele społeczno-ekonomiczne za pomocą tej oryginalnej formy cząstkowej prywatyzacji. Przypadek ten może stanowić wzorcowe rozwiązanie dla innych krajów Azji Centralnej, które nadal utrzymują znaczące portfele przedsiębiorstw państwowych i planują doprowadzić do podziału bogactwa narodowego ze współobywatelami dla dobra gospodarki narodowej. Ze względu na liczne problemy oraz utracone możliwości rozwojowe związane z procesami prywatyzacji implementowanymi w Europie Środkowej i Wschodniej można wystawić pozytywną rekomendację dla kazachskiej formy dystrybucji prawa własności przedsiębiorstw państwowych wśród inwestorów krajowych. Rozwiązania kazachskie uporały się z pewnymi problemami wykluczenia społecznego, a także pozwoliły na osiągnięcie licznych celów niosących korzyści dla wszystkich zaangażowanych i zainteresowanych grup i podmiotów.