Polityka i Społeczeństwo nr 4(21)/2023
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
- PozycjaKrzysztof Mroczkowski, Bitwa o Karameh 1968, Wydawnictwo Infortedi- tions, Tarnowskie Góry 2023, 256 ss.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Machniak, Arkadiusz
- Pozycja„Wojna o myślnik” jako przykład sporu czesko-słowackiego o nazwę państwa i symbole narodowe(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Żarna, KrzysztofAksamitna rewolucja w 1989 r. zapoczątkowała proces transformacji w Czechosłowacji. Jednym z elementów, które należało uregulować, była zmiana nazwy państwa i symboli narodowych. To z pozoru łatwe zadanie przerodziło się w konflikt, który przeszedł do historii jako „wojna o myślnik”. Artykuł jest próbą odpowiedzi na następujące pytania: Jakie czynniki zdecydowały o fakcie, że ten z pozoru prosty proces polegający na ustaleniu nazwy państwa stał się w konsekwencji trudnym do rozwiązania konfliktem? W jaki sposób doszło do kompromisu? Jakie były implikacje dla słowackiej sceny politycznej? Opracowanie opiera się na kilku założeniach. Spór o nazwę państwa pokazał, jak nie do końca przemyślana decyzja prezydenta Václava Havla doprowadziła do eskalacji konfliktu, w którym trudno było osiągnąć kompromis. O ile dla Czechów nazwa państwa bez łącznika nie miała aż tak dużego znaczenia i była istotna ze względu na nawiązanie do tradycji z okresu dwudziestolecia międzywojennego, o tyle dla Słowaków łącznik był symbolem równouprawnienia dwóch narodów. Wreszcie „wojna o myślnik” miała istotne konsekwencje dla słowackiej sceny politycznej. W opracowaniu zastosowanie znalazła metoda analizy decyzyjnej.
- PozycjaSpołeczne i ekonomiczne skutki wojny w Ukrainie. Casus Ukrainy i Federacji Rosyjskiej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Walkowski, MaciejWojna w Ukrainie stanowi przedmiot wielu analiz i komentarzy, najczęściej skupiających się na jej militarnym i geopolitycznym wymiarze. W mniejszym stopniu uwagę przykuwa jej kontekst ekonomiczny, społeczny i finansowy. Prezentowany artykuł stanowi część rozważań autorskich poświęconych przyczynom i skutkom wojny w odniesieniu do ww. aspektów i wymiaru regionalnego, a konkretnie państw bezpośrednio w niej uczestniczących: Ukrainy i Federacji Rosyjskiej. Uzasadnienie wyboru ww. państw wydaje się logiczne i wynika z potrzeby skupienia się na głównych „aktorach” działań wojennych, w których konkretna rzeczywistość ekonomiczna spowodowana wojną może wymuszać zmiany społeczne i polityczne, skutkujące przerwaniem lub nasileniem działań na froncie. Takie ujęcie problemu wnosi w opinii autora wartość dodaną dla podjętej problematyki. Celem badawczym prezentowanej analizy jest wskazanie konkretnych skutków makroekonomicznych i społecznych wojny w wymienionych gospodarkach i społeczeństwach, z próbą udzielenia odpowiedzi na kluczowe pytania: która z analizowanych gospodarek i dlaczego ucierpiała w wyniku wojny i jej konsekwencji najbardziej? oraz jakie są przejawy kryzysu wywołanego wojną i dalsze perspektywy rozwoju sytuacji społecznej i ekonomicznej w analizowanych państwach? W trakcie prowadzonych badań posłużono się metodą analizy przyczynowo-skutkowej oraz instytucjonalno-prawnej. Wykorzystano też elementy metody decyzyjnej, komparatystycznej oraz badań statystycznych. Przy tworzeniu konkluzji i rekomendacji zawartych w zakończeniu korzystano z metody eksploracyjnej, łączącej w sobie wnioskowanie prognostyczne z badaniami teraźniejszości.
- PozycjaWolność wyrażania poglądów a wolność sumienia i religii. Kilka refleksji o problematyce obrazy uczuć religijnych w świetle wybranego orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego i ETPCz(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Uliasz, JoannaZarówno w międzynarodowym, jak i krajowym porządku prawnym każdy ma zagwarantowane prawo podmiotowe o charakterze wolnościowym do swobody wypowiedzi. Korzystanie z tego prawa podlega jednak pewnym ograniczeniom – takim, jakie przewiduje ustawa, i takim, jakie konieczne są w demokratycznym państwie prawnym. W niniejszym opracowaniu, analizując rozbieżności w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego oraz ETPCz, autorka stawia pytanie o granice pomiędzy swobodą wyrażania poglądów na temat religii (także krytycznych lub żartobliwych) a potrzebą ochrony uczuć religijnych osób wierzących, dla których wspomniane wypowiedzi są obraźliwe. Celem prowadzonych rozważań jest próba udzielenia odpowiedzi, która z wolności (wypowiedzi czy religii) i w jakiej sytuacji powinna być chroniona w pierwszej kolejności. W artykule wykorzystano metodę formalno-dogmatyczną (analiza norm prawnych) oraz prawno-porównawczą (porównywanie rozstrzygnięć sądów krajowych i międzynarodowych).
- PozycjaDziałania i główne instrumenty wpływu rosyjskiego w Estonii po 2022 roku(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Sierzputowska, KamilaPołożenie geopolityczne Estonii, graniczącej z Rosją, to kluczowa determinanta losów tego kraju. Niekorzystna lokalizacja, niski potencjał demograficzny, niewielkie terytorium czy znikome rezerwuary surowców nie wykluczają jednak sprawności i efektywności działania władzy państwowej. Co istotne, w sposób zasadniczy uwarunkowania te mogą wpływać na aktywność w polityce zagranicznej i wewnętrznej państwa. Umiejętność adaptacji oraz kierunek estońskiej transformacji po 1991 roku pomogły wykorzystać asymetrię potencjału w budowaniu pozycji międzynarodowej republiki, jednakże nie zmieniły zasadniczych założeń polityki Kremla wobec byłych republik Związku Radzieckiego. Rosyjska potęga nakazowa, opierająca się na działaniach wykorzystujących własne materialne i niematerialne zasoby wywierania wpływu w realizacji przyjętych założeń politycznych, nadal stanowi narzędzie realizacji celów państwa rosyjskiego. Artykuł służy wskazaniu głównych uwarunkowań polityki zagranicznej Federacji Rosyjskiej wobec niepodległego państwa estońskiego. Celem autorki jest zdefiniowanie sposobów rosyjskiego oddziaływania, z uwzględnieniem tych obszarów funkcjonowania, jak również procesów politycznych, które zasadniczo wpłynęły na możliwości i kierunki rozwoju państwa estońskiego. Dlatego główny problem badawczy zawiera się w pytaniach: W jakim stopniu polityka FR wpływa na aktualną sytuację Estonii? Za pomocą jakich narzędzi wykorzystywanych w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa władze rosyjskie ingerują w sytuację Estonii i na ile jest to skuteczne? Dla wskazania głównych instrumentów, wyjaśniania opisywanych działań Kremla oraz wysunięcia wniosków autorka wykorzystała metody jakościowe umożliwiające analizę oraz ocenę skuteczności wielopłaszczyznowego i dynamicznego procesu tworzenia i umacniania pozycji Rosji jako mocarstwa wobec terytorium tzw. bliskiej zagranicy (na przykładzie Estonii).