Polityka i Społeczeństwo nr 4(21)/2023
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie Polityka i Społeczeństwo nr 4(21)/2023 według Data dodania
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 29
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaPolityki powrotów wobec syryjskich migrantów(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Adamczyk, AnitaWspółcześnie najwięcej państw udzielających schronienia migrantom należy do krajów rozwijających się z wewnętrznymi problemami i niewykształconą polityką wobec nich. Powroty do ojczyzny państwa te traktują jako formę zmniejszenia liczby migrantów i rozwiązania towarzyszących im kryzysów gospodarczych, politycznych czy społecznych. Jedną z nacji, wobec której próbuje się wdrożyć politykę powrotów, są Syryjczycy. W artykule analizie poddano przypadki trzech państw sąsiadujących z Syrią (Turcji, Libanu, Jordanii), które przyjęły największą liczbę jej obywateli. Celem artykułu jest zbadanie przyczyn leżących u podstaw polityk powrotu migrantów syryjskich do ojczyzny z powyższych państw. W artykule postawiono tezę, że czynniki wypychające Syryjczyków z sąsiednich państw przyjmujących nie miały wpływu na ich decyzję o powrocie do ojczyzny, ale mogły skłaniać do dalszej migracji.
- PozycjaImages of Polish politicians on Facebook and Twitter on the example in communication strategies of Andrzej Duda and Donald Tusk(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Adamik-Szysiak, MałgorzataThe main purpose of shaping a specific political image is usually political pragmatism focused on gaining social and electoral support. Social media due to their specificity are an excellent space that allows politicians to self-present. The aim of the research is an attempt to construct a proposition of types of political images created in social media based on the analysis of communication strategies (including the tools used and persuasion techniques) of the two selected leading Polish politicians: Andrzej Duda and Donald Tusk. Particular attention is paid to the means of self-presentation, including the role of visual rhetoric in messages politicians on their official Facebook and Twitter accounts.
- PozycjaOd ATO do wojny. Polacy i przedstawiciele mniejszości polskiej w Ukrainie, w walkach na wschodzie Ukrainy(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Bonusiak, AndrzejPoniższy tekst dotyczy zaangażowania Polaków oraz obywateli Ukrainy polskiego pochodzenia w bezpośrednie działania wojenne w Ukrainie od 2014 r. Przedmiotem analizy były losy żołnierzy i ochotników oraz członków formacji paramilitarnych walczących z separatystami i z Rosją. W celu przeprowadzenia badań sięgnięto po materiały dostępne w mediach polskojęzycznych oraz istniejącą literaturę przedmiotu. Przeprowadzono je z wykorzystaniem metod badawczych charakterystycznych dla prasoznawstwa, historii i politologii. W wyniku przeprowadzonych dociekań udowodniono, iż polski wkład w tę walkę już po kilku miesiącach regularnej wojny był większy niż w trakcie ośmioletniego „pełzającego” konfliktu. Stwierdzono jednocześnie, że ze względu na nadal trwające działania militarne nie ma możliwości precyzyjnego określenia wymiaru polskiego wkładu i że ostateczne ustalenia w tym zakresie możliwe będą dopiero po zakończeniu wojny.
- PozycjaPrawa człowieka w bezpieczeństwie jednostki ludzkiej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Cenda-Miedzińska, KlaudiaArtykuł prezentuje analizę wzajemnych relacji między prawami człowieka i bezpieczeństwem jednostki ludzkiej. Na podstawie literatury przedmiotu omówiono 4 sposoby ujmowania zależności, które odpowiadają przyjętym w badaniach tezom: prawa człowieka definiują bezpieczeństwo człowieka, prawa człowieka i bezpieczeństwo człowieka są współzależne, komplementarne i wzajemnie się wzmacniają, bezpieczeństwo człowieka rozszerza prawa człowieka, między bezpieczeństwem człowieka a prawami człowieka zachodzi antagonizm. Struktura artykułu odpowiada celom badawczym, jakimi są: omówienie rozwoju koncepcji bezpieczeństwa człowieka, odzwierciedlenie praw człowieka w koncepcji bezpieczeństwa jednostki ludzkiej, ukazanie zróżnicowanego podejścia do relacji między prawami człowieka a bezpieczeństwem człowieka.
- PozycjaPolicyjne ,,Archiwum X”(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Cyptor, AleksandraArtykuł przedstawia specyfikę instytucji przedawnienia karalności w polskim systemie prawnym, genezę pierwszego zespołu ,,Archiwum X”, jego zaplecze osobowe oraz techniczne. ,,Archiwum X” jest jedną z wielu komórek organizacyjnych polskiej Policji. Celem istnienia grupy jest rozwiązywanie spraw najcięższych zbrodni, które popełniono wiele lat temu. Policjanci z ,,Archiwum X” to ludzie posiadający nieocenione umiejętności i ogromne doświadczenie. Udaje im się osiągnąć sukces, nawet jeśli od chwili popełnienia przestępstwa do momentu wykrycia sprawcy upłynęło sporo czasu. Nowoczesne metody ich pracy wpływają na wskaźnik wykrywalności przestępstw, który osiąga coraz to wyższy poziom z każdą rozwiązaną sprawą. ,,Archiwum X” współpracuje między innymi z technikami kryminalistyki, laboratoriami kryminalistycznymi i innymi podmiotami bezpieczeństwa.
- PozycjaSystem aksjologiczny Unii Europejskiej. To nie utopia. Analiza europeistyczna(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Czachór, ZbigniewW niniejszym artykule na podstawie przeanalizowanego materiału badawczego podjęta została próba naukowego odniesienia się do problematyki systemu i struktury aksjologicznej Unii Europejskiej. W konsekwencji tak przyjętego założenia badawczego przeprowadzono dowód na to, że przemiany aksjologiczne w UE odbywały się pod wpływem ideowym, płynącym nie z przestrzeni dyskursu (także naukowego) odnoszącego się do paradygmatu realizmu i neorealizmu, a idealizmu i demokracji liberalnej. Ujęcie to, z jednej strony, było źródłem rozbudowanych rozwiązań normatywnych i wzorców zachowań (na płaszczyźnie gospodarczej, politycznej, prawnej i społecznej) wpisanych w traktaty założycielskie, często trudnych do zrealizowania we wspólnotowej praktyce politycznej. Z drugiej strony, obecność katalogu wartości europejskich stała się elementem tożsamości tak rozumianego ponadnarodowego systemu politycznego UE, opartej na regule ciągłości i zmiany o charakterze funkcjonalnym i dysfunkcjonalnym.
- PozycjaKryzys jurysdykcyjny Afrykańskiego Trybunału Praw Człowieka i Ludów(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Dąbrowska, AnnaPrezentowany tekst zawiera analizę ważnego i aktualnego zagadnienia związanego z międzynarodową ochroną praw człowieka w wymiarze regionalnym oraz ze współczesnym sądownictwem międzynarodowym. Dotyczy ono kryzysu jurysdykcyjnego Afrykańskiego Trybunału Praw Człowieka i Ludów, który jest najmłodszym z trzech funkcjonujących obecnie na świecie regionalnych trybunałów praw człowieka. Impas ten ma związek z wycofywaniem się kolejnych państw regionu spod jurysdykcji tego organu, która jest dobrowolna. Jednocześnie stanowi on jeden z fundamentalnych problemów, z jakimi boryka się Trybunał Afrykański. Przyczyn wypowiedzenia jurysdykcji przez państwa afrykańskie jest kilka. Najbardziej znaczącymi z nich są: niestabilność Trybunału, utrata zaufania państw regionu do tego organu czy chęć uniknięcia przez nie odpowiedzialności za naruszenia norm prawa międzynarodowego. Do podstawowych metod użytych przy analizie prezentowanej materii i formułowaniu wniosków należy metoda dogmatyczno-egzegetyczna polegająca na analizie tekstów prawnych. Warsztat naukowy opracowania obejmuje pozycje piśmiennictwa krajowego i międzynarodowego, które posłużyły do prezentacji dotychczasowego stanu wiedzy w obrębie poruszanej problematyki.
- PozycjaInternational space security of the third decade of the twenty-first century (selected aspects)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Delong, Marek; Dworzecki, Jacek; Szkurłat, Izabela; Żebrowski, AndrzejThe beginning of the 21st century saw many complex phenomena, events and processes with diverse backgrounds shaping the new order related to international security after the breakdown of the bipolar division of the world. Despite the ongoing euphoria, the time of transition has been a string of military and non -military conflicts, whose participants have fought for dominance in the international security environment and for leadership in the global security space. The three main actors: The United States, China and Russia are pursuing their partisan goal, which is dominion in the global security space. The U.S. policy, which is aimed at confrontation, both with Russia and China is noteworthy. This conflict is present in the political, economic, military and scientific-technical spheres, as in the cases of China, which is a leader in access to artificial intelligence. The world is watching the Russia-Ukraine armed conflict. Each side has opponents and supporters. The conflict is affecting international political, economic and military relations. This complex and unpredictable situation is accompanied by a global information war, with participants pointing to their particular political goals. The global security space is evolving, but will politicians be able to make rational decisions so as not to cross the tipping point?
- PozycjaPrawo do „bycia sobą” w mediach społecznościowych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Garwol, KatarzynaArtykuł stanowi próbę analizy zjawiska, jakim jest retusz zdjęć i filmów w internecie, zwłaszcza w mediach społecznościowych, oraz rodzącej się mody na pokazywanie swojego wizerunku w sposób prawdziwy, bez używania filtrów i wystudiowanych póz. Po części teoretycznej zostały zaprezentowane badania własne autorki pokazujące opinie respondentów na temat omawianego zagadnienia. Problem nagminnego używania filtrów zmieniających rysy twarzy oraz przesłodzonego pokazywania swojego życia przez influencerów jest niezwykle istotny z punktu widzenia kondycji psychicznej ludzi młodych oglądających tego typu obrazki.
- PozycjaRosyjska agresja na Ukrainę w 2022 roku z perspektywy relewantnych partii proniepodległościowych w Katalonii(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Husar-Poliszuk, WiolettaW artykule poddano analizie stosunek partii niepodległościowych w Katalonii do inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 r., wykorzystując przy tym analizę treści i metodę porównawczą. Zweryfikowano hipotezę, że ugrupowania niepodległościowe obecne w katalońskim parlamencie od 2021 r. będą dążyć do wypracowania wspólnego stanowiska wobec konfliktu zbrojnego w Europie Wschodniej. Analiza i synteza źródeł prowadzi do wniosku, że badane partie polityczne osiągnęły jedynie częściowe porozumienie w formułowaniu wspólnego podejścia w tej sprawie, co skutkuje pewnymi reperkusjami. Wartością dodaną artykułu jest podjęcie próby obiektywnej oceny obecnego stanu i spójności grup politycznych w ramach ruchu niepodległościowego w Katalonii w kontekście konfliktu na Ukrainie, co stanowi podstawę dla przyszłych badań nad rozwojem i spójnością regionalnej niepodległości.
- PozycjaFGM/C jako przykład przemocy ze względu na płeć i jej pozaprawne zwalczanie(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Jankowska-Prochot, IzabelaW niniejszym artykule omówiona została problematyka związana z rytualnym okaleczaniem dziewcząt i kobiet (FGM/C) oraz pozaprawne metody jego zwalczania. Asumpt dla powyższych rozważań stanowiła nowelizacja polskiego Kodeksu karnego z dnia 13 stycznia 2023 r., na mocy której wprowadzono nowe typy przestępstw, tj. okaleczania żeńskich narządów płciowych (156 § 1 pkt 3 k.k.) oraz nakłaniania i zmuszania innych osób do poddania się temu procederowi (156 a k.k.). I choć penalizacja ww. czynności sprawczych należy niewątpliwie uznać za krok w dobrą stronę, to jednak samo podjęcie działań legislacyjnych to za mało. Dla zaprzestania tej praktyki potrzebne są bowiem nie tylko instrumenty prawne i instytucjonalne, które zapewnia prawodawstwo międzynarodowe i ich aplikacja w prawie polskim, ale także podjęcie wysiłków w celu informowania społeczeństwa o szkodliwości tych rytuałów.
- PozycjaŚwiadczenia nienależnie pobrane w obszarze pomocy społecznej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Jarosz, Karolina; Kęska, Marcin; Młyński, JózefArtykuł analizuje i przedstawia pojęcie świadczeń nienależnie pobranych w obszarze pomocy społecznej na gruncie ustaw o pomocy społecznej, o świadczeniach rodzinnych, o pomocy państwa w wychowaniu dzieci oraz o pomocy osobom uprawnionym do alimentów w celu zapewnienia bezpieczeństwa socjalnego w Polsce. Zostały także wskazane przesłanki, które odróżniają świadczenia nienależnie pobrane od powszechnie znanego świadczenia nienależnego uregulowanego w Kodeksie cywilnym. W treści artykułu przedstawione zostały także stanowiska judykatury dotyczące świadczeń nienależnie pobranych w kontekście każdej z omawianych ustaw.
- PozycjaFederacja Rosyjska w systemie Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Próba podsumowania(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Jastrzębski, MarcinNiniejszy artykuł zawiera szeroką analizę członkostwa Rosji w systemie EKPC. Postawiona w nim teza badawcza zakłada uznanie, że FR przystąpiła do RE i ratyfikowała EKPC głównie z powodów politycznych, a jej władze nie zamierzały w praktyce przestrzegać jej unormowań. Zasadniczą przyjętą w tym artykule metodą badawczą jest metoda instytucjonalno-prawna, a podstawową techniką badawczą jest szczegółowa analiza – case study, a także wyciąganie wniosków na podstawie badań literatury naukowej związanych z przedmiotowym zagadnieniem. Dla oceny słuszności postawionej tezy autor dokonał analizy zjawisk, które wpływają na ocenę Rosji jako strony Konwencji, będących jednocześnie pytaniami badawczymi, takich jak: dane statystyczne dotyczące orzecznictwa strasburskiego związanego z FR na tle innych państw RE, jego wpływu na reformy systemu prawa w Rosji, reakcji ETPC na liczne wojny prowadzone przez ten kraj, czy wreszcie działań opóźniających zmiany systemu EKPC oraz systemowego problemu niewykonywania orzeczeń Trybunału przez władze rosyjskie. Te badania pozwoliły potwierdzić niniejszą tezę.
- PozycjaUsefulness as a tool for measuring the implementation of the strategy of selected Pomeranian cities in terms of increasing residents' satisfaction with the availability and quality of public services(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Kałaska, Agnieszka; Kępa, Paweł; Skelnik, Klaudia; Zakrzewska, SylwiaUrban development strategies indicate the directions of activities of local authorities aimed at improving the quality of life of residents. The factors influencing the satisfaction of residents were presented using indicators in the aspect of three orders: social, economic and environmental. The study of the quality of life of residents, using measurable and verbal factors, allows to present a clear and legible developmental picture.
- PozycjaRussia’s war crimes: justice and responsibility(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Khmilevska, PolinaThe world has been shaken by the new stage of bloody and unfair war that Russia started against Ukraine on February 24, 2022. This time the full-scale invasion resulted in horrific consequences: huge destructions, numerous war crimes and civil losses. However, everything what Kremlin and its army are doing is nothing new in the historical perspective and the world has already tolerated many crimes of Russia’s regime. In the era of digitalization Russia’s war against Ukraine might be the most documented war ever, which gives a great chance for justice. That is why, it is in interest of whole international community to contribute to Ukraine’s victory and then documentation, investigation and prosecution of all crimes of Russians in Ukraine. That is crucial to stop the chain of impunity and to eventually downfall of Putin’s regime and Russia’s imperialism.
- PozycjaRepublika Czeska wobec uchodźców z Ukrainy po 24 lutego 2022 roku(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Koźbiał, KrzysztofRepublika Czeska była jednym z tych państw europejskich, do którego po agresji rosyjskiej na Ukrainę z 24 lutego 2022 r. przybywali uchodźcy z Ukrainy. Byli oni już wcześniej obecni w Czechach, lecz pod koniec lutego 2022 r. można mówić już o masowym napływie. Zarówno czeski rząd, jak i czeskie społeczeństwo wykazały się solidarnością z narodem ukraińskim, udzielając przybyszom szerokiej pomocy humanitarnej, dotyczącej m.in. środków pieniężnych czy związanej z zamieszkaniem. Napływający Ukraińcy okazali się również ważnym elementem czeskiego rynku pracy, zatrudnienie na nim (pod koniec października 2022 r.) znalazło ok. 100 tys. uchodźców. W wyniku konfliktu i napływu uchodźców do Czech na pozytywne zmieniło się nastawienie społeczeństwa czeskiego wobec Ukraińców. W pracy nad tekstem posłużono się metodami badawczymi typowymi dla nauk o polityce i administracji: metodą analizy instytucjonalno-prawnej, analizą danych zastanych, jak i metodą analizy historycznej.
- PozycjaPolityka konsumencka Unii Europejskiej wobec alternatywnych sposobów pozasądowego rozwiązywania konfliktów konsumenckich. Zarys problematyki(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Malczyńska-Biały, MiraNadrzędnym celem artykułu jest analiza polityki konsumenckiej Unii Europejskiej wobec alternatywnych sposobów rozwiązywania konfliktów konsumenckich. W publikacji dokonano szczegółowej analizy pod kątem polubownego rozwiązywania konfliktów konsumenckich z przedsiębiorcami w strategii polityki konsumenckiej Unii Europejskiej, od 1992 roku do współczesności. Wskazano również na perspektywę rozwoju tego rodzaju sposobów rozstrzygania sporów. Rozwiązywanie konfliktów konsumenckich w sposób polubowny stanowi ważny aspekt unijnej polityki konsumenckiej. Podstawowym ich narzędziem rozwoju jest tworzone prawodawstwo w tym zakresie, jak również szeroka działalność informacyjno-edukacyjna o jego efektywności.
- PozycjaWdrażanie koncepcji Mission Command w warunkach polskich – problemy pojęciowe(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Milczanowski, MaciejCelem artykułu jest analiza zasadniczych problemów z określeniem istoty oraz samego pojęcia "Mission Command" w warunkach polskich. Problemy te pojawiają się już na poziomie tłumaczenia słów, którymi określa się tę koncepcję, a także wynikających z tego nieporozumień i chaosu znaczeniowego. Określenie "Mission Command" jest stosowane do koncepcji dowodzenia w wojsku, ale jednocześnie wynika ze zmian w systemie podejmowania decyzji także w środowiskach cywilnych, na poziomie politycznym i innych. Koncepcja ta jest wprowadzana od co najmniej 20 lat na gruncie polskim, ale do 2018 roku nie miało to ram formalnych, pozostając jedynie w wersji obiegowej i deklaratywnej. Przez ten czas albo nie przebiło się do świadomości na wielu szczeblach dowodzenia, albo obrosło nieporozumieniami i wieloznacznościami. Wynika to jednak nie tylko ze specyfiki samego wojska, ale jest zasadniczą kwestią.
- PozycjaImplikacje wojny na Ukrainie dla transformacji energetycznej w Niemczech(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Molo, BeataArtykuł prezentuje działania rządu kanclerza Olafa Scholza (koalicja SPD/Sojusz 90/Zieloni/FDP) w obszarze transformacji energetycznej podjęte na skutek agresji Rosji na Ukrainę 24 lutego 2022 r. ze szczególnym uwzględnieniem kwestii przyspieszenia rozbudowy odnawialnych źródeł energii (sektor energii elektrycznej). Aby ukazać, jak wojna na Ukrainie zmieniła niemiecką politykę w tym obszarze, przedstawiono również założenia i cele rządu koalicji SPD/Sojusz 90/Zieloni/FDP w odniesieniu do transformacji energetycznej formułowane przed wojną napastniczą Rosji przeciwko Ukrainie. Ponadto zaprezentowano dane statystyczne dotyczące rozwoju odnawialnych źródeł energii pod koniec rządów kanclerz Angeli Merkel i na początku rządów koalicji SPD/Sojusz 90/Zieloni/FDP, co pokazuje problematyczność postępów w osiąganiu celów energetycznych przez RFN.
- PozycjaDychotomia działań Polski wobec imigrantów na granicach zewnętrznych Unii Europejskiej od 2021 roku(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Moraczewska, AnnaWschodnia granica Polski, stanowiąca odcinek zewnętrznych granic Unii Europejskiej, została w niemal podobnym okresie narażona na intensywny napływ imigrantów. Zjawiska te wynikały z innych przyczyn, a czynnikiem łączącym je był człowiek poszukujący bezpiecznego miejsca do życia. Od połowy 2021 r. granica polsko-białoruska została poddana zorganizowanemu napływowi imigrantów, chcących w sposób nielegalny przekroczyć granicę. Natomiast po ataku Rosji na Ukrainę granica polsko-ukraińska napotkała masowy napływ uciekinierów wojennych. Rząd Polski zastosował dwie różne taktyki zarządzania sytuacjami na poszczególnych granicach wobec napływających ludzi. W artykule zostanie zastosowana metoda analizy przypadku oraz metoda porównawcza. Celem artykułu jest przedstawienie różnic w taktykach działania Polski i wyjaśnienie ich przyczyny. We wnioskach stwierdza się, że w Polsce zastosowano dwa standardy traktowania imigrantów wynikające z kilku czynników: identyfikacji Polaków z wspólnym wrogiem – Rosją, brakiem znajomości sytuacji społeczno-ekonomicznej imigrantów pochodzących z odległych państw oraz różnymi standardami humanitaryzmu stosowanymi nie tylko w Polsce, ale również innych państwach UE.