Acta Iuridica Resoviensia nr 1 (32) 2021
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie Acta Iuridica Resoviensia nr 1 (32) 2021 według Data wydania
Aktualnie wyświetlane 1 - 19 z 19
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaDowód z opinii biegłego w postępowaniu uproszczonym ze szczególnym uwzględnieniem nowelizacji k.p.c. wprowadzonej ustawą z dnia 4 lipca 2019 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Niedźwiecki, MateuszW niniejszym opracowaniu przedstawiono kwestie związane z dowodem z opinii biegłego w postępowaniu uproszczonym. Uwzględniono w nim ostatnią nowelizację k.p.c. wprowadzoną ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Na mocy tej ustawy dopuszczono możliwość powoływania biegłych w postępowaniu uproszczonym poprzez nadanie nowego brzmienia art. 505 7 k.p.c. Wyróżniono w nim trzy paragrafy, przy czym każdy dotyczy różnych kwestii związanych z zasięgnięciem opinii biegłego lub w odniesieniu do § 1 i § 2 – z rezygnacją z zasięgnięcia tej opinii. Autor przeprowadza analizę wprowadzonej regulacji, odnosząc się do wad i zalet nowych rozwiązań. W artykule przywołano także poglądy wyrażane w piśmiennictwie oraz judykaturze dotyczące omawianej problematyki.
- PozycjaDopuszczalność wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie dokumentów prywatnych mających moc dowodową dokumentów urzędowych z perspektywy nowelizacji k.p.c. z 2019 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Gutowski, DominikPrzedmiotem niniejszego artykułu jest spór w doktrynie oraz orzecznictwie dotyczący dopuszczalności wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie dołączonego do pozwu dokumentu prywatnego o mocy dowodowej dokumentów urzędowych. W opracowaniu przybliżono różne rodzaje dokumentów w polskim postępowaniu cywilnym oraz zachodzące między nimi różnice z perspektywy ustawowego katalogu podstaw wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym. Ze względu na nowelizację k.p.c. dokonaną ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw konieczne było ponowne dokonanie analizy powyższego zagadnienia, jak i kwestii aktualności uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2009 r. (sygn. III CZP 65/09) dopuszczającej stosowanie wobec wyciągu z ksiąg rachunkowych funduszy sekurytyzacyjnych analogii z obowiązującego wówczas art. 485 § 3 k.p.c.
- PozycjaOdpowiedzialność Skarbu Państwa wobec akcjonariuszy (udziałowców) upadłego za szkodę wyrządzoną przez sąd upadłościowy poprzez niesłuszne orzeczenie o upadłości(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Adamus, RafałNiniejsze opracowanie odnosi się do zagadnień związanych z odpowiedzialnością odszkodowawczą Skarbu Państwa w stosunku do udziałowców dłużnika z tytułu błędnego orzeczenia o opcji upadłości likwidacyjnej zamiast o opcji restrukturyzacji. Postępowanie wszczyna się na wniosek uprawnionego. O otwarciu postępowania decyduje sąd. W praktyce może dojść do sytuacji, w której będą złożone konkurencyjne względem siebie wnioski: albo zmierzające do likwidacji majątku dłużnika, albo mające na celu jego restrukturyzację. Opracowanie odnosi się do dwóch stanów prawnych: do stanu prawnego obowiązującego w latach 2003–2015 i do stanu prawnego obowiązującego od 2016 r. W artykule poddano analizie ustawowe kryteria rozstrzygania konfliktu pomiędzy opcją likwidacji i restrukturyzacji, przesłanki odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa. Prawo o niewypłacalności w przypadku takiego konfliktu nadaje prymat restrukturyzacji nad likwidacją.
- PozycjaZatrzymanie prokuratorskie – przesłanki stosowania(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Nowak, AndrzejArtykuł omawia przepis art. 247 § 1 k.p.k. dotyczący zatrzymania i przymusowego doprowadzenia osoby podejrzanej lub podejrzanego, koncentrując się na jego gwarancyjnym charakterze, którego nabrał po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 lutego 2008 r. W opracowaniu przedstawiono kontrowersje dotyczące interpretacji przesłanek stosowania tej instytucji oraz wpływ dotychczasowej postawy procesowej osoby podejrzanej lub podejrzanego na możliwość zastosowania doprowadzenia.
- PozycjaEuropeizacja procesu cywilnego jako środek prowadzący ku jego przyspieszeniu – rozważania wokół europejskiego postępowania w sprawach drobnych roszczeń w kontekście unormowań proceduralnych stanu epidemii(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Kuźma, TomaszArtykuł dotyczy rozważań w przedmiocie rozwiązań wywodzących się z europejskiego postępowania w sprawach drobnych roszczeń, które znalazły swój wyraz w nowelizacji k.p.c. z 4 lipca 2019 r. oraz zyskały na znaczeniu w związku ze stanem epidemii związanym z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Omówione zostały kwestie dotyczące niejawnego rozpatrywania spraw, pisemnych zeznań, elektronicznej wymiany korespondencji oraz przeprowadzania rozprawy przy użyciu środków umożliwiających porozumiewanie się na odległość.
- PozycjaKwestia small claims w arbitrażu handlowym w prawie polskim(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Ryszkowski, KarolJedną z ważnych cech arbitrażu jest jego szybkość. Należy zadać pytanie sobie, czy istnieje uzasadniona potrzeba odrębnego uregulowania small claims w arbitrażu handlowym w prawie polskim, w szczególności ze względu na jego bardziej nieformalny charakter i większą swobodę arbitrów, a jeśli tak, to należy zapytać o lokalizację regulacji tej instytucji. Small claims mają fundamentalne znaczenie dla postępowań w arbitrażu handlowym handlu, ponieważ gwarantują szybkość w arbitrażu.
- PozycjaO możliwości kumulacji roszczeń w postępowaniu uproszczonym(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Wójcik, DominikaW artykule zostało zaprezentowane zagadnienie kumulacji roszczeń w postępowaniu uproszczonym. W celu przedstawienia powyższego tematu odniesiono się do założeń wskazanego postępowania odrębnego, a także instytucji przedmiotowej kumulacji roszczeń w postępowaniu zwyczajnym. W opracowaniu nawiązano również do kwestii współuczestnictwa procesowego oraz wskazano na konsekwencje niedopuszczalnej kumulacji roszczeń w postępowaniu uproszczonym. Została podjęta także próba oceny zmian wprowadzonych do ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego w zakresie podjętego w artykule tematu, które obowiązują w porządku prawnym od listopada 2019 r.
- PozycjaCzy „świadek-ekspert” przyspiesza postępowanie uproszczone?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Skorupka, AgnieszkaInstytucja „świadka-eksperta” została wprowadzona do postępowania uproszczonego na mocy nowelizacji k.p.c. z 4 lipca 2019 r. Autor stawia tezę, że instytucja „świadka-eksperta” stanowi remedium na pogodzenie konieczności sięgnięcia po opinię biegłego i zagwarantowanie szybkości oraz efektywności postępowania uproszczonego. Mimo założenia, że instytucja „świadka-eksperta” przyspiesza postępowanie uproszczone, w praktyce może je przeciągać, ponieważ stronie przeciwnej należy zapewnić możliwość kwestionowania opinii, aby nie dopuścić do naruszenia zasady równości stron oraz prawa do rzetelnego procesu.
- PozycjaKomunikacja niewerbalna w mediacjach(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Plis, JanBrakuje w Polsce systemowego i kompleksowego spojrzenia na problem wykorzystania komunikowania niewerbalnego w mediacjach. Poprzestaje się zwykle na opisie niektórych form mowy ciała. Brak wiedzy i umiejętności z zakresu komunikacji niewerbalnej odbija się negatywnie na praktyce mediacyjnej. Celem niniejszego opracowania jest usystematyzowane przedstawienie form i sygnałów niewerbalnych, które mogą znaleźć zastosowanie w mediacji. Zwrócono zarazem uwagę na umiejętności mediatorów w tym względzie. Posłużono się metodą analityczno-funkcjonalną. Na problemy związane z wykorzystaniem komunikowania niewerbalnego w mediacji próbowano spojrzeć z perspektywy teoretycznej i praktycznej. Ze względu na ograniczone ramy artykułu poprzestano na przedstawieniu najbardziej znaczących i dominujących w mediacjach sygnałów niewerbalnych. Z przeprowadzonej analizy wynika kilka istotnych wniosków. Po pierwsze, istnieje pilna potrzeba uwzględnienia w programach kształcenia i szkolenia mediatorów w znacznie większym zakresie problemów komunikacji niewerbalnej. Po drugie, należy odejść od dotychczasowych metod nauczania w tym względzie na rzecz metod eksperymentalnych. Po trzecie, kwestie komunikowania niewerbalnego powinny się znaleźć w szerszym wymiarze w programach szkół i uczelni. Po czwarte, trzeba podnieść poziom kultury osobistej szerokich rzesz społeczeństwa, bez tego nie da się bowiem zwiększyć liczby i skuteczności mediacji.
- PozycjaZakaz dowodowy przesłuchania mediatora w postępowaniu cywilnym, administracyjnym i karnym. Elementy wspólne i różnicujące (uwagi na tle art. 183 4 § 2 k.p.c., art. 83 § 4 k.p.a. oraz art. 178a k.p.k.)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Sowiński, Piotr KrzysztofNiniejsze opracowanie dotyczy tajemnicy mediacji oraz sposobów jej ochrony w postępowaniu cywilnym, administracyjnym i karnym. Choć wszystkie te procedury należą do jednego porządku prawnego, to cechuje je samodzielność i odrębność rozwiązań prawnych. W artykule wskazano na elementy wspólne i różnicujące te rozwiązania. Analizie poddano zarówno zakres przedmiotowy, jak i podmiotowy zakazu dowodowego zawartego w 183 4 § 2 k.p.c., art. 96j § 2 k.p.a. oraz art. 178a k.p.k.
- PozycjaOdmienny standard ochrony prawnej w elektronicznym postępowaniu upominawczym – uzasadniona potrzeba czy arbitralność ustawodawcy?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Mendrek, AnetaOdmienny standard ochrony prawnej udzielanej w postępowaniach odrębnych, w tym wypadku w postępowaniu przyspieszonym, do jakiego należy zaliczyć elektroniczne postępowanie upominawcze (EPU), może i powinien być uzasadniony charakterem lub przedmiotem danego postępowania. Jednak wprowadzane w postępowaniach odrębnych unormowania lex specialis w stosunku do rozwiązań postępowania zwykłego nie mogą prowadzić do arbitralnych ograniczeń prawa do sądu. EPU w kształcie nadanym mu nowelizacją z 4 lipca 2019 r. w dużej mierze sprowadzone zostało do sui generis procedury sądowego wezwania do zapłaty pozwalającego na dochodzenie bezspornych roszczeń pieniężnych. Jest ono przy tym nadal drogą uzyskania tytułu egzekucyjnego. Z tej perspektywy jako nieznajdujące uzasadnienia należy ocenić wprowadzone przez ustawodawcę odmienne standardy w zakresie unormowań art. 505 34 § 1 i 2 oraz art. 505 37 § 1 i 2 k.p.c. Artykuł poświęcono analizie ww. unormowań i ocenie, czy charakter lub przedmiot EPU uzasadnia przewidziane w nich odrębności.
- PozycjaWpływ nowelizacji elektronicznego postępowania upominawczego na możliwość realizacji celów tego postępowania(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Kotas-Turoboyska, SławomiraCelem niniejszego opracowania jest analiza przepisów o elektronicznym postępowaniu (EPU) upominawczym w kontekście możliwości realizacji w jego ramach celów i założeń, jakie stały się przyczyną wprowadzenie przepisów o EPU do k.p.c. Autorka dokonuje na wstępie swoich rozważań krótkiej analizy genezy EPU oraz określa cele, jakie mu wyznaczyli jego twórcy. Następnie przeprowadzono analizę kolejnych nowelizacji przepisów o EPU do 2019 r. Najobszerniejszą część artykułu stanowi szczegółowa analiza tzw. dużej nowelizacji postępowania cywilnego z 2019 r. Autorka krytycznie odnosi się do większości z wprowadzonych rozwiązań, dochodząc do wniosku, że omawiana nowelizacja zmniejsza atrakcyjność omawianego postępowania i niesie ze sobą poważne ryzyko zwiększenia obciążenia pracą sądów właściwości ogólnej.
- PozycjaDochodzenie cywilnoprawnych roszczeń pacjentów w postępowaniach przyspieszonych – uwagi na tle pandemii COVID-19(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Manikowski, FilipObecnie panująca pandemia COVID-19 i związane z nią duże obciążenie polskiej służby zdrowia sprzyjają popełnianiu przez personel medyczny błędów medycznych, naruszeniom praw pacjenta, jak również ich dóbr osobistych. Pandemia negatywnie wpływa także na wymiar sprawiedliwości. Związane jest to z brakami kadrowymi zarówno wśród sędziów, jak i personelu administracyjnego sądów. Mając na uwadze z jednej strony możliwy wzrost powództw wnoszonych przez pacjentów, a z drugiej strony zmniejszenie wydolności polskich sądów, wydaje się celowe ustalenie, czy roszczenia te mogą być rozpoznane w postępowaniach przyspieszonych, których przeprowadzenie wydaje się mniejszym obciążeniem dla sądów. Analiza ta jest o tyle zasadna, że nowelizacja k.p.c. z 2019 r. w istotny sposób zmieniła przepisy regulujące ww. postępowania. W niniejszym opracowaniu omówiono roszczenia, które przysługują pacjentom w związku z pandemią COVID-19, i wskazano, które z nich mogą być rozpoznane w konkretnym postępowaniu przyspieszonym.
- PozycjaDetenčné konanie v Slovenskej Republike(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Sudzina, MilanAutor v článku nazvanom „Detenčné konanie v Slovenskej republikę” analyzuje problematiku konania o prípustnosť prevzatia a držania v zdravotníckom zariadení. V príspevku je pozornosť venovaná dôvodom, princípom a samotnému priebehu detenčného konania. Cieľom tohto príspevku je prostredníctvom analytickej metódy podrobne sa zaoberať právami a povinnosťami osoby, ktorá je prevzatá a držaná v zdravotníckom zariadení a predovšetkým ochranou jej osobnej slobody.
- PozycjaSkarga kasacyjna a sprawy zakwalifikowane do postępowania uproszczonego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Mróz-Szarmach, DominikaArtykuł analizuje dopuszczalność skargi kasacyjnej w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych o świadczenie, zakwalifikowanych do postępowania uproszczonego oraz – zależnie – rozpoznanych w tym postępowaniu albo rozpoznanych z pominięciem przepisów o tym postępowaniu. W opracowaniu odniesiono się do aktualnego brzmienia przepisów k.p.c., a ponadto omówiono stan prawny sprzed zmian k.p.c. dokonanych w 2017 i w 2019 r., jak i przedstawiono uwagi de lege ferenda.
- PozycjaDowody osobiste w Polsce(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Łaskawski, GrzegorzCelem artykułu jest przedstawienie znaczenia i ewolucji dowodów osobistych w Polsce. Stanowią one dokument stwierdzający tożsamość i poświadczający obywatelstwo polskie. Ich istota wynika także z szeregu innych funkcji, które pełnią. Każdy obywatel polski ma prawo posiadać dowód osobisty, a w przypadkach określonych w ustawie istnieje obowiązek jego posiadania. Dowód osobisty ulega ciągłym zmianom w związku z szybkim rozwojem administracji w celu dostosowania jej do nowych potrzeb.
- PozycjaPrawna ochrona nazw jako wartości niematerialnych na gruncie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Lizak, AgataPrzepisy ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami dotyczą przede wszystkim ochrony dziedzictwa materialnego. Niemniej ustawodawca w kilku przepisach wskazanego aktu prawnego odwołał się również do wartości niematerialnych, takich jak nazwy geograficzne, tradycyjne czy historyczne. Kwestii ich ochrony wprost poświęcone zostały jednak wyłącznie dwa lakoniczne w swej treści przepisy – jeden z nich stanowi ogólnie o możliwości ochrony nazw (art. 6 ust. 2), drugi zaś – o możliwości wpisania do rejestru nazw wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych (art. 9 ust. 2). Powyższe czyni zasadnym refleksję, w jakich okolicznościach nazwa może być objęta ochroną i na czym konkretnie ochrona ta powinna polegać. Mając to na uwadze, w artykule w pierwszej kolejności przeanalizowano sam status nazw jako przedmiotu ochrony. Kolejno uwagę poświęcono zakresowi ochrony nazw.
- PozycjaInstytucjonalizacja społeczeństwa obywatelskiego z perspektywy prawa Unii Europejskiej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Świerczyński, PiotrInstytucjonalizacja społeczeństwa obywatelskiego w prawie Unii Europejskiej jest mechanizmem powstałym w wyniku różnych wydarzeń politycznych, historycznych i kulturowych. Społeczeństwo obywatelskie to wypadkowa określonego procesu historycznego, jednak podlega nieustannym zmianom, dlatego można powiedzieć, że nieustannie powstaje „na naszych oczach”. Europa obywateli, rozumiana jako postulat utożsamiania obywateli Unii Europejskiej ze strukturami europejskimi, przejawia się m.in. w kształtowanych przez te struktury instytucjach europejskiego społeczeństwa obywatelskiego. Obejmują one np. obywatelstwo Unii Europejskiej i prawa stanowiące jego element składowy, takie jak prawo do petycji do Parlamentu Europejskiego, prawo do wniesienia skargi do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz europejska inicjatywa obywatelska. Dlatego te instytucje prawa unijnego są niewątpliwie próbą legislacyjną realizacji idei europejskiego społeczeństwa obywatelskiego. Obywatele Unii Europejskiej coraz chętniej korzystają z tych instytucji, co w pewnym stopniu świadczy o ich skuteczności. Jednak przeszkodą jest wszechobecna unijna biurokracja i daleko idący formalizm, co skutkuje m.in. uznaniem wielu skarg, petycji i inicjatyw za niedopuszczalne. Ocena instytucjonalizacji europejskiego społeczeństwa obywatelskiego, oparta na analizie intensywności wykorzystania i użyteczności ww. instytucji przez obywateli Unii Europejskiej, wypada zatem raczej pozytywnie, choć Unii Europejskiej jest jeszcze daleko, aby przejść do stanu, który można by uznać za zadowalający.
- PozycjaŚrodki obrony pozwanego przed nakazem zapłaty jako tytułem zabezpieczenia(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Kajmowicz, KatarzynaNakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym stanowi z mocy prawa także tytuł zabezpieczenia. W tym przypadku sąd nie wydaje odrębnej decyzji procesowej, co wyłącza możliwość zaskarżenia zabezpieczenia przez pozwanego. Jest to uregulowanie korzystne dla powoda i powoduje efektywne uzyskanie przez niego ochrony dochodzonego roszczenia. Z drugiej strony powstaje pytanie o środki obrony pozwanego przed nakazem zapłaty jako tytułem zabezpieczenia, co stanowi przedmiot rozważań.