Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 40(4)/2014
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
- PozycjaWładztwo podatkowe a stabilność finansowa gmin(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Przygodzka, RenataCelem artykułu jest próba określenia wpływu władztwa podatkowego gmin na ich stabilność finansową. Z przeprowadzonych badań wynika, że władztwo podatkowe nie dotyczy w jednakowym zakresie wszystkich podatków i opłat lokalnych. Możliwość obniżenia górnych stawek podatków, zastosowania ulg i zwolnień (bez ulg i zwolnień ustawowych) oraz kształtowania warunków płatności podatków i składania deklaracji podatkowych dotyczy podatku rolnego, leśnego, od nieruchomości jak również od środków transportowych, czyli podatków pobieranych przez samorządowe organy podatkowe. W przypadku pozostałych podatków lokalnych, pobieranych przez organy administracji rządowej, uprawnienia takie nie przysługują. Stosowanie przez gminy władztwa podatkowego skutkuje utratą części ich dochodów. Na przykład w 2012 r. wpływy podatkowe gmin zmniejszone zostały o 3,7 mld zł, czyli 4,8% dochodów ogółem oraz 10,3% dochodów własnych. Najwyższy wpływ na zmniejszenie dochodów podatkowych gmin miało obniżenie górnych stawek podatkowych, zwłaszcza w podatku od nieruchomości – 2,9 mld zł. Natomiast w największym stopniu zmniejszyły się wpływy z tytułu podatku od środków transportowych (65,6%). Jeśli zatem przyjąć, że o stabilności finansowej gmin decydują przede wszystkim dochody własne, to czy ich zmniejszenie z tytułu władztwa podatkowego przeciętnie o 10% zagraża stabilności finansowej? Odpowiedź nie może być prosta: w krótkim okresie rezygnacja władz gmin z takich dochodów pewnie w jakimś stopniu ogranicza ich możliwości funkcjonowania bądź naraża na konieczność pozyskiwania dodatkowych środków, w długim jednak okresie może pojawić się pozytywne oddziaływanie pozostawienia większych pieniędzy w rękach lokalnych podatników.
- PozycjaPartnerstwo publiczno-prywatne jako forma finansowania działalności inwestycyjnej samorządów lokalnych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Zawora, Paweł; Zawora, JolantaW opracowaniu podjęto problematykę wykorzystania partnerstwa publiczno-prywatnego w realizacji zadań publicznych. Celem artykułu jest określenie stanu rynku partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce, w tym charakterystyka struktury przedmiotowej i przestrzennej polskich projektów oraz analiza rozwoju rynku PPP na przestrzeni lat 2009–2013. Do rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce przyczyniło się uchwalenie nowych regulacji prawnych dotyczących PPP. Skutkowało to liczbą 67 umów o partnerstwie publiczno-prywatnym zawartych latach 2009–2013. Słabością polskiego rynku PPP jest niska skuteczność ogłoszonych postępowań. Rynek PPP w Polsce odróżnia od rynku w Europie i na świecie struktura przedmiotowa i podmiotowa, a także niska wartość realizowanych projektów. W Polsce istnieją w dalszym ciągu przeszkody, które utrudniają praktyczne wykorzystanie partnerstwa publiczno-prywatnego jako instrumentu realizacji zadań publicznych na szerszą niż dotychczas skalę, są to m.in.: problemy z finansowaniem, wysokie koszty przygotowania projektów, niedojrzałość instytucjonalna podmiotów publicznych, niedostateczny poziom wiedzy i doświadczenia osób przygotowujących projekty, brak pozytywnych przykładów i wzorców dotyczących stosowania PPP oraz krajowej strategii upowszechniania PPP, niepowodzenia tego typu projektów w przeszłości – znaczna liczba postępowań unieważnianych, a także bariery mentalne. Z uwagi na znaczny poziom skomplikowania, w projektach PPP nieodzowne staje się skorzystanie ze wsparcia zewnętrznych ekspertów, w szczególności w zakresie doradztwa finansowego, prawnego i technicznego. Znacząca rola w upowszechnieniu formuły PPP spada na organy władzy centralnej, firmy doradcze oraz instytucje finansowe.
- PozycjaPrawo zamówień publicznych jako narzędzie interwencjonizmu gospodarczego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Wójtowicz-Dawid, AnnaAutorka podejmuje problematykę interwencjonizmu państwowego, który wykorzystuje narzędzie jakim są zamówienia publiczne. Podejmuje się ona wskazania, przy pomocy jakich narzędzi urzędnicy oraz rządzący jako dysponenci środków publicznych, gospodarują nimi. Wskazuje, iż polityka Unii Europejskiej, jak i Polski, poprzez kształtowanie przepisów prawa, oraz zapisów specyfikacji istotnych warunków zamówienia, realizuje przyjęte cele. Pokazując obowiązujące kierunki zmian w zakresie zamówień publicznych wskazuje, w jaki sposób zamówienia publiczne pozwalają państwu, a dokładnie aparatowi władzy, czyli politykom i urzędnikom wpływać na kształtowanie relacji wolnorynkowych.
- PozycjaPodział zadań publicznych między państwo a samorząd a problem zapewnienia stabilności fiskalnej jednostek samorządu terytorialnego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Wójtowicz, KatarzynaCelem artykułu jest próba oceny obowiązującego katalogu zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego (JST) z punktu widzenia ich konsekwencji dla stabilności fiskalnej sektora samorządowego w Polsce. Opracowanie składa się z trzech części. W pierwszej z nich scharakteryzowano ogólne reguły podziału zadań publicznych między państwo a samorząd terytorialny (i jego poszczególne szczeble). W drugiej części artykułu wskazano na niektóre kwestie związane z obowiązującą konstrukcją katalogu zadań samorządowych, a także zasadami ich realizacji oraz finansowania, mogące stanowić zagrożenia dla stabilności fiskalnej JST, zaś część trzecia zawiera podsumowanie. Z przeprowadzonej analizy wynika, że najistotniejsze zagrożenia dla stabilności fiskalnej JST wiążą się z nagminnym łamaniem konstytucyjnej zasady adekwatności. Odnosząc się do istotnego z punktu widzenia stabilności fiskalnej problemu zagwarantowania przez samorządy stosownego poziomu usług publicznych oraz finansowania przyszłego rozwoju wspólnot terytorialnych nie można pominąć kwestii braku precyzyjnych kryteriów umożliwiających jednoznaczne rozgraniczenie sfer odpowiedzialności odrębnych szczebli samorządowych za poszczególne rodzaje usług publicznych. Istotny problem stanowi także brak dostatecznych możliwości autonomicznego kreowania fakultatywnych zadań własnych. Ważnym zagadnieniem jest ponadto ograniczenie realnego wpływu samorządów na wykonywanie niektórych ważnych z punktu widzenia wspólnot terytorialnych kategorii usług publicznych z uwagi na pozostawienie kompetencji ustrojowo-organizacyjnych w gestii administracji centralnej.
- PozycjaZielona gospodarka a finansowo-prawne dylematy zrównoważonego rozwoju(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014) Ślebocka, Magdalena; Tylman, AnetaZielona gospodarka to nowa jakość w zarządzaniu gospodarką, jaka zadeklarowana została oficjalnie podczas Szczytu Ziemi Organizacji Narodów Zjednoczonych w 2012 r. Stała się ona odpowiedzią na dylematy towarzyszące koncepcji zrównoważonego rozwoju przez ostatnich 30 lat. Pojawiały się one zarówno w obszarze nauk ekonomicznych, w tym finansów, jak i w obszarze nauk prawnych. Wraz z pojawieniem się zielonej gospodarki dylematy te zyskały nowy wymiar, ale także, wraz ze wzrostem międzynarodowej świadomości ekologicznej i znaczenia sprawiedliwości społecznej, potrzeba ich rozwiązania stała się bardziej nagląca. Dla wszystkich wymienionych nauk zielona gospodarka oznacza nowe wyzwania w zakresie określenia zakresu, rodzajów oraz obszaru prowadzonych badań, jak również potrzebę odpowiedzi na konieczność instytucjonalizacji zarówno koncepcji zrównoważonego rozwoju, jak i zielonej gospodarki. Czy zielona gospodarka rozwiąże istniejące dylematy? Potrzeba szerokiej, interdyscyplinarnej dyskusji wydaje się nieodzowna. Wytyczną dla jej prowadzenia może okazać się w szczególności Deklaracja Narodów Zjednoczonych przyjęta podczas Szczytu Ziemi w Rio de Janeiro w 2012 r., jak i europejskie strategie rozwojowe.