Ocena sytuacji finansowej sektora instytucji rządowych i samorządowych w Polsce

Sytuacja finansów publicznych zarówno w kraju, jak i na świecie jest niestabilna. Oceniając sytuację finansową sektora publicznego w Polsce należy pamiętać, że nie jest on jednolity – pod koniec XX w. został wprowadzony w Polsce trójstopniowy, oparty na niezależności każdego szczebla, podział administracyjny. Jednostkami zasadniczego trójstopniowego podziału administracyjnego są: gminy (jako podstawowa jednostka samorządu terytorialnego w Polsce), powiaty (w tym grodzkie, zwane także miastami na prawach powiatu) i województwa, które różnią się pomiędzy sobą kompetencjami, ale także źródłami i wysokością dochodów. Finanse stanowią kluczowy obszar dla zarządzających jednostkami samorządu terytorialnego ze względu na szeroki wachlarz zadań publicznych, wykonywanych przez sektor samorządowy, na których realizację niezbędne są adekwatne środki finansowe. Do zakresu zadań sektora samorządowego należy wiele obszarów o kluczowym znaczeniu dla społeczności lokalnych (m.in. oświata, służba zdrowia, opieka społeczna), w których dane przedstawione w tym artykule odpowiadają głównym pozycjom dochodów i wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych zestawianych na podstawie europejskiego systemu rachunków narodowych (ESA 95). Efektywność systemu finansów to takie ukształtowanie wydatków publicznych, które przy ich danym poziomie pozwala osiągać maksymalną użyteczność społeczną. Zakres sektora finansów publicznych i sposób gospodarowania środkami finansowymi nie są obojętne zarówno z punktu widzenia całej gospodarki, jak i zaspokojenia potrzeb społecznych. Jednocześnie zjawisko stałego wzrostu wydatków publicznych, w tym również na szczeblu samorządów, spowodowało zainteresowanie przyczynami tego wzrostu oraz poszukiwanie zwiększenia efektywności finansów publicznych.

The situation of public finances both in the country and the world is unstable. In assessing the financial situation of the public sector in Poland, keep in mind that it is not uniform – in the late twentieth century a three-tier, based on the independence of each level administrative division has been introduced in Poland. The units of the three-tier administrative division are: municipalities (as the basic unit of local government in Poland), countries (including townships, also known as the cities with county rights) and the region, which differ from each other in competencies, but also include sources and amount of income. Finances are a key area for managing local government units because of the wide range of public tasks performed by the local government sector, where the implementation of the necessary financial resources are adequate. The responsibility of the local government sector should be a lot of areas critical to local communities (e.g. education, health, social) in which the data presented in this article correspond to the major positions of income and expenditure of general government compiled on the basis of the European system of National Accounts (ESA 95). The efficiency of the financial system is the formation of public expenditure, which at their given level achieves the maximum social utility. The scope of the public finance sector and the way financial management are not indifferent both from the point of view of the whole economy and meeting social needs. At the same time phenomenon of the steady growth of public spending, including at government level, caused interest in the causes of this growth, and seeking to increase the efficiency of public finances.