Władztwo podatkowe a stabilność finansowa gmin

Celem artykułu jest próba określenia wpływu władztwa podatkowego gmin na ich stabilność finansową. Z przeprowadzonych badań wynika, że władztwo podatkowe nie dotyczy w jednakowym zakresie wszystkich podatków i opłat lokalnych. Możliwość obniżenia górnych stawek podatków, zastosowania ulg i zwolnień (bez ulg i zwolnień ustawowych) oraz kształtowania warunków płatności podatków i składania deklaracji podatkowych dotyczy podatku rolnego, leśnego, od nieruchomości jak również od środków transportowych, czyli podatków pobieranych przez samorządowe organy podatkowe. W przypadku pozostałych podatków lokalnych, pobieranych przez organy administracji rządowej, uprawnienia takie nie przysługują. Stosowanie przez gminy władztwa podatkowego skutkuje utratą części ich dochodów. Na przykład w 2012 r. wpływy podatkowe gmin zmniejszone zostały o 3,7 mld zł, czyli 4,8% dochodów ogółem oraz 10,3% dochodów własnych. Najwyższy wpływ na zmniejszenie dochodów podatkowych gmin miało obniżenie górnych stawek podatkowych, zwłaszcza w podatku od nieruchomości – 2,9 mld zł. Natomiast w największym stopniu zmniejszyły się wpływy z tytułu podatku od środków transportowych (65,6%). Jeśli zatem przyjąć, że o stabilności finansowej gmin decydują przede wszystkim dochody własne, to czy ich zmniejszenie z tytułu władztwa podatkowego przeciętnie o 10% zagraża stabilności finansowej? Odpowiedź nie może być prosta: w krótkim okresie rezygnacja władz gmin z takich dochodów pewnie w jakimś stopniu ogranicza ich możliwości funkcjonowania bądź naraża na konieczność pozyskiwania dodatkowych środków, w długim jednak okresie może pojawić się pozytywne oddziaływanie pozostawienia większych pieniędzy w rękach lokalnych podatników.

The purpose of the article is an attempt to determine the influence of the tax control of communes on their financial stability. It results from conducted examinations that the tax control does not regard all taxes and local fees in the identical scope. Possibility of reducing higher tax rates, applying concessions and dismissals (without concessions and statutory dismissals) and with regards to forming conditions for payment of taxes and submitting an income tax return of agricultural tax, forest tax, from the property tax as well as by means of transport tax, i.e. taxes charged by self-government tax institutions. In case of other community taxes, charged by government administration authorities, such entitlements do not exist. Applying tax control of communes results in the loss of the part of their income. For instance, in 2012 the revenue of communes was reduced by 3.7 billion PLN, i.e. the 4.8% of the total budget income and the 10.3% of the own budget income. Reducing upper tax rates had the highest influence on reducing tax revenues of communes, especially in the property tax – 2.9 billion PLN. However, the income from transport tax has been reduced to a highest degree (65.6%). Therefore, if to assume that financial stability of the communes depends on their own profit, does their reduction by 10% threaten their financial stability? The reply cannot be straight: in short-term the resignation of local government from such incomes would probably limit their abilities of functioning or would force them to search for additional resources, however in long-term a positive influence of leaving a lot of money in taxpayers’ hands can also be seen.