Rozdziały (NM) / Chapters (MS)

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/75

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 50

Wskazania, przeciwskazania oraz aspekty praktyczne wczesnej fizjoterapii w oddziale intensywnej terapii
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Zwoliński, Tomasz; Łepska, Lidia; Siek, Bartłomiej
Wprowadzenie: Fizjoterapia w oddziale intensywnej terapii jest obowiązkową procedurą medyczną prowadzoną w celu zapobiegania powikłaniom związanym z długotrwałym unieruchomieniem. Rehabilitacja skraca czas pobytu chorego w OIT i wspiera proces multidyscyplinarnego leczenia. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie wskazań i przeciwskazań towarzyszących procesowi fizjoterapii w tej grupie chorych. W celu dokładniejszego zaprezentowania opisywanych klinicznych przypadków dołączono materiał zdjęciowy. Materiał i metody: W pierwszej kolejności przedstawiono wskazania i przeciwskazania dotyczące wczesnej fizjoterapii pacjentów w OIT. Następnie opisano elementy fizjoterapii pacjentów hospitalizowanych w OIT. Praca zawiera praktyczne przykłady ćwiczeń biernych, wspomaganych, izometrycznych oraz oddechowych możliwych do zastosowania w tej grupie chorych. Wyniki i wnioski: Należy znać wskazania i przeciwskazania dotyczące działań usprawniających w OIT oraz monitorować stan pacjenta podczas całego procesu rehabilitacji. Rekomendowane jest wykorzystywanie elementów ćwiczeń biernych, wspomaganych izometrycznych oraz oddechowych w celu poprawy stanu zdrowia oraz zapobieganiu skutkom unieruchomienia w tej grupie chorych.
Zastosowanie progresywnej relaksacji Jacobsona w leczeniu zaburzeń psychiatrycznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Kodzik, Aneta; Siek, Bartłomiej; Gworys, Kamila; Szamotulska, Jolanta; Hansdorfer-Korzon, Rita; Zwoliński, Tomasz
Wprowadzenie: Celem pracy jest przedstawienie stanu badań oraz dyskusji dotyczącej stosowania relaksacji progresywnej mięśni (RPM) według Jacobsona u pacjentów psychiatrycznych. Zakłada się, że włączenie RPM w procesie leczenia tej grupy chorych jest uzasadnionym postępowaniem terapeutycznym. Materiał i metody: Dokonano analizy literatury indeksowanej w bazach Scopus i Medline za lata 2001–2021. Uwzględniono artykuły prezentujące wyniki badań klinicznych oraz prace kazuistyczne. Kryteriami wyszukiwawczymi były hasła przedmiotowe oraz autorskie słowa kluczowe. Wyniki: Na podstawie przeprowadzonego przeglądu piśmiennictwa wnioskuje się, że zastosowanie RPM jest uzasadnionym postępowaniem terapeutycznym, wspomagającym proces leczenia oraz prewencję nawrotów choroby u pacjentów psychiatrycznych. Wnioski: RPM: zmniejsza poziom lęku, stresu, poprawia jakość snu oraz redukuje objawy depresji; może być stosowana jako leczenie uzupełniające w celu zmniejszenia lęku hospitalizowanego pacjenta psychiatrycznego; ma istotne zastosowanie także w prewencji wtórnej podczas procesu leczenia pacjentów ze schizofrenią.
Attitudes of students of physiotherapy of the University of Rzeszów towards wearing masks, maintaining social distance, rules of disinfection and vaccination against COVID-19
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Karlik, Sandra; Tokarczyk, Angelika; Kimak, Anna; Kubicz, Dorota; Tabian, Ewelina; Kawa, Karolina; Kijowski, Karol; Tomczyk, Michał; Weron, Przemysław; Mazurkiewicz, Sylwia; Perenc, Lidia
Introduction: The aim of the study was to determine factors differentiating the attitudes of students of physiotherapy of the University of Rzeszow (UR) towards wearing masks, maintaining social distance, disinfection rules and vaccination against COVID-19. Material and methods: The study was conducted among 200 students of physiotherapy of the UR. Men accounted for 31.5%, and women for 68.5%. The mean age was 21.64±1.84 years. The study was based on a questionnaire survey. The dimension of attitudes of students of physiotherapy of the UR towards wearing masks, maintaining social distance, the rules of disinfection and vaccination against COVID-19 was analyzed in the following spheres: knowledge and beliefs (8.27±3.35 points), actions (3.21±1.95 points), a sense of uncertainty (3.6±1.49 points), a sense of agency (2.94 ±1.27 points) and a general attitude (9.6±2.79 points). Statistical testing of Mann-Whitney, Kruskal-Wallis, and Spearman’s rank test was carried out for a statistically significant relationship at p<0.05. Results: Such dimensions as: declared attitudes, knowledge and beliefs based on science, actions and sense of agency were significantly higher in women (p<0.05). The uncertainty dimension was significantly higher in men (p<0.05). The higher the dimension of knowledge and beliefs based on science, the higher the dimension of the declared attitude, actions, sense of agency (R>0), and the lower the dimension of uncertainty (R<0, p<0.05). Conclusions: Gender and dimension of knowledge and beliefs differentiated the attitudes of students of physiotherapy of the UR towards wearing masks, maintaining social distance, the rules of disinfection and vaccination against COVID-19.
Znaczenie metod neurofizjologicznych w diagnostyce zaburzeń rozwoju u niemowląt i małych dzieci z uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Bejster, Anna; Przysada, Grzegorz
Diagnozowanie zaburzeń w rozwoju psychomotorycznym jest zadaniem trudnym z powodu niedojrzałości narządów i układów, wieku dziecka, podobieństwa objawów fizjologicznych, które ulegają zmianie w kierunku patologicznym. Kompleksowa diagnostyka obejmuje badanie pediatryczne, kliniczne badanie neurologiczne, kontrolę rozwoju fizycznego i psychomotorycznego. Pomocnicze są badania laboratoryjne i techniczne metody obrazowania OUN. Diagnostyka powinna być uzupełniona jak najwcześniejszą oceną fizjoterapeutyczną, logopedyczną i psychologiczną. Do usprawniania kwalifikowane są niemowlęta, u których w badaniu neurologicznym oraz w badaniach obrazowych stwierdzono wczesne uszkodzenie OUN i/lub diagnozowane metodami neurofizjologicznymi (metodą Vojty, NDT-Bobath, Prechtla) oraz w oparciu o tzw. kamienie milowe. Brak opanowania przez dziecko umiejętności opisanych jako „kamienie milowe” wskazuje najczęściej na opóźnienie rozwoju motorycznego i wymaga działań terapeutycznych. Ponadto stwierdza się zakłócenia w rozwoju reflektorycznym, zaburzenia napięcia posturalnego, zaburzenia integracji sensorycznej. W pracy szczegółowo omówiono neurokinezjologiczną diagnostykę opracowaną przez Vojtę, która pozwala wykryć zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowej (ZOKN) w wieku wczesnonie-mowlęcym i określić stopień uszkodzenia OUN. Zastosowanie metod neurofizjologicznych pozwala na weryfikowanie indywidualnego postępowania usprawniającego w celu zapewnienia systematyczności i skuteczności działań terapeutycznych. Większość badaczy rekomenduje usprawnianie dzieci z ciężkimi uszkodzeniami OUN, w lżejszych przypadkach należy rozważyć, czy dziecko ma szansę na samoistną normalizację deficytów. W przeciwnym razie zaburzenia mogą mieć charakter tzw. minimalnych uszkodzeń mózgu, które w przyszłości manifestują się wadami postawy, zaburzeniami integracji sensorycznej czy nadruchliwością.
Specyfika szkodliwego działania czynników ryzyka w okresie prenatalnym, okołoporodowym, noworodkowym i niemowlęcym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Bejster, Anna; Przysada, Grzegorz
Rozwijający się układ nerwowy jest wrażliwy na działanie wielu czynników szkodliwych, które zostały nazwane czynnikami ryzyka. W każdym okresie rozwoju dziecka może dojść do jego uszkodzenia, objawy kliniczne pojawiają się stopniowo zgodnie z rytmem dojrzewania poszczególnych struktur ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Obszar uszkodzenia mózgu wyznacza zakres poszczególnych deficytów funkcjonalnych. Dziecko, którego rozwój może być zagrożony, nazwano dzieckiem ryzyka. Pojęcie to odnosi się najczęściej do niemowląt, u których prognozowano rozwój porażenia mózgowego. U dzieci ryzyka rozwój somatyczny i psychomotoryczny może być zaburzony w wyniku niedojrzałości lub zmian patologicznych OUN. Wszystkie noworodki po patologicznej ciąży, porodzie i okresie noworodkowym należą do tzw. grup ryzyka, ale nie wszystkie mają uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego (OUN) i objawy, które predysponują do rozwoju porażenia mózgowego. Samo występowanie czynników z wywiadu nie jest równoznaczne ze wskazaniem do terapii. Warunkiem usprawniania jest nieprawidłowy rozwój fizyczny i psychomotoryczny, potwierdzony badaniami diagnostycznymi. W pierwszej części pracy przedstawiono charakterystykę wybranych czynników predysponujących do rozwoju porażenia mózgowego. W opinii wielu autorów niedotlenienie płodu jest najczęstszą przyczyną uszkodzenia OUN, poważnym zagrożeniem są zakażenia, krwawienia wewnątrzczaszkowe, powikłania okołoporodowe, choroby płodu i noworodka i inne.
Syntetyczna ocena poziomu zagrożenia czynnikami ryzyka, ocena rozwoju fizycznego i psychomotorycznego u niemowląt diagnozowanych metodą Vojty
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Bejster, Anna; Przysada, Grzegorz
Wprowadzenie: Cele pracy: 1. Ocena poziomu zagrożenia czynnikami ryzyka, mierzona syntetyczną funkcją diagnostyczną Z PZCPN u niemowląt z grupy badanej (GB), diagnozowanych metodą Vojty, w porównaniu z grupą kontrolną (GK). 2. Ocena siły wpływu poszczególnych cech diagnostycznych na poziom Z PZCPN . 3. Syntetyczna ocena rozwoju fizycznego Z PRF oraz rozwoju psychomotorycznego Z PRPM . Materiał i metody: Grupę badaną stanowiły 104 niemowlęta z obciążonym wywiadem ciążowo-okołoporodowym (GB), grupę kontrolną stanowiło 50 dzieci zdrowych (GK). Do oceny funkcji Z PZCPN zastosowano metodę A. Krefft. Rozwój psychomotoryczny testami Monachijskiej Diagnostyki Rozwojowej (MFDR) został scharakteryzowany w sposób syntetyczny za pomocą funkcji Z PRPM , rozwój fizyczny – funkcją Z PRF. Wyniki: Istotnie wyższy poziom zagrożenia Z PZCPN odnotowano u dzieci z GB w porównaniu z GK (p≤0,001) oraz u wcześniaków i niemowląt ze średniociężkimi i ciężkimi zaburzeniami (p≤0,001, p≤0,01). W podgrupach tych odnotowano także istotnie niższy poziom rozwoju psychomotorycznego. Niedojrzałość noworodka, mniejsze wymiary ciała, niska wydolność w skali Apgar, powikłania okresu noworodkowego najsilniej wpływały na poziom zagrożenia. Wnioski: W grupie badanych dzieci stwierdzono istotnie wyższy poziom zagrożenia czynnikami ryzyka mierzony funkcją Z PZCPN oraz niższy poziom rozwoju fizycznego, w porównaniu z grupą kontrolną dzieci zdrowych. U niemowląt ryzyka z wyższym stopniem zaburzeń ośrodkowej koordynacji nerwowej i krótszym czasem trwania ciąży wykazano wyższy poziom zagrożenia oraz niższy poziom rozwoju psychomotorycznego. Występowanie czynników ryzyka, zaburzeń ośrodkowej koordynacji nerwowej i opóźnień w rozwoju psychomotorycznym wymaga wdrożenia działań terapeutycznych.
Trudności w rehabilitacji pacjentki po złamaniu typu pilon – studium przypadku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Jabłońska-Sudoł, Katarzyna; Góra, Magdalena; Grzegorczyk, Joanna
Wprowadzenie: Złamanie typu pilon to wieloodłamowe, śródstawowe złamanie kości piszczelowej, strzałkowej i skokowej, które wymaga leczenia prowadzonego przez doświadczony zespół. Materiał i metody: 63-letnia pacjentka, która doznała złamania typu pilon, była leczona operacyjnie, a następnie rehabilitowana z dużymi utrudnieniami z powodu infekcji i martwicy tkanek. Do oceny postępów rehabilitacji wykorzystano: test dwóch wag, pomiar zakresu ruchu zajętego stawu, skalę bólu VAS, ocenę sposobu przemieszania się i jakościową ocenę chodu, skalę jakości życia SF-36, skalę VAS w odniesieniu do lęku. Wyniki: Wielokrotne nawroty procesu zapalnego oraz zakaz obciążania i ćwiczeń kończyny po etapowym usuwaniu instrumentarium i przeszczepach skóry doprowadzały do nasilania się dolegliwości bólowych i okresowych regresji efektów rehabilitacji, włącznie z powrotem do wózka inwalidzkiego. Jednorazowe zastosowanie terapii mięśniowo-powięziowej znacząco i niespodziewanie nasiliło proces zapalny i ograniczyło czasowo możliwości chodzenia. Obecnie chora porusza się o dwóch kulach łokciowych, na krótkich dystansach bez kul, stopa jest ustawiona końsko, zakres ruchu w stawie skokowym nie uległ zmianie i jest nadal śladowy. Wnioski: Liczne powikłania po złamaniu stawu skokowego typu pilon w znacznym stopniu utrudniają postęp rehabilitacji. Fizjoterapia powinna być dobierana bardzo ostrożnie i indywidualnie ze stopniowo dozowanym obciążaniem, gdyż zbyt intensywne jej prowadzenie może przyczynić się do pogorszenia i zmuszać do czasowego odroczenia rehabilitacji.
Zachowania zdrowotne a samoocena w grupie młodych dorosłych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Soroń, Małgorzata; Dudziak, Jadwiga; Gancarz, Katarzyna; Lechoniewicz, Martyna; Ostrowska, Alicja; Skiba, Klaudia; Szajowska, Paulina; Szymbara, Kinga; Warchoł, Monika; Waszczuk, Bartosz; Więcek, Alicja; Wilk, Angelika; Woźniak, Sylwia; Zubel, Wioleta; Perenc, Lidia
Wprowadzenie: Zachowania prozdrowotne obejmują między innymi angażowanie się w aktywność fizyczną oraz stosowanie odpowiedniej diety. U młodych dorosłych zachodzi kształtowanie samooceny. Celem pracy było zbadanie wpływu wybranych zachowań zdrowotnych na samoocenę w grupie młodych dorosłych. Materiał i metoda: Badania przeprowadzono w 2020 r. wśród studentów kierunku fizjoterapia oraz osób zaprzyjaźnionych z nimi. Kryteria włączenia do badań to wiek od 18 do 35 lat oraz wyrażenie zgody na udział w badaniu. Ankieta zawierała pytania o wiek, płeć, miejsce zamieszkania, BMI, a także o zwyczaje żywieniowe (Kwestionariusz KomPAN), poziom aktywności fizycznej (Międzynarodowy Kwestionariusz Aktywności Fizycznej, IPAQ) i samoocenę (skala samoceny SES). Ankietę wypełniło 130 osób: 57 mężczyzn (44 proc.) oraz 73 kobiet (56 proc.). Średni wiek badanych to 24,9+/-2,7 lat. Wśród uczestników: 32 osoby mieszkały na wsi (24,6 proc.); 44 – w mieście poniżej 20 tys. mieszkańców (33,8 proc.); 23 – w mieście liczącym 20–100 tys. mieszkańców (7,7 proc.); 31 – w mieście powyżej 100 tys. (23,9 proc.). Rozważano, czy płeć, wiek, miejsce zamieszkania, BMI, zwyczaje żywieniowe, skala aktywności fizycznej różnicują poziom samooceny u młodych dorosłych. Posłuż ono się testami: korelacji rang Spearmana, Manna-Whitneya i Kruskala-Wallisa. Jako test post-hoc do testu ANOVA wykorzystano test porównań wielokrotnych. Wyniki: Otrzymano następujące wyniki dla poszczególnych parametrów: BMI 23+/-3 kg/m 2, poziom aktywności fizycznej 1087,4+/-310 MET, indeks prozdrowotnej diety 19,6+/-9,6 pkt, indeks niezdrowej diety 17,8+/-6,9 pkt, poziom samooceny 23,3+/-2,9 pkt. (6,2+/-0,8 sten). Wykazano w wyniku punktowym (p=0,011) oraz stenowym (p=0,016) pozytywną korelację pomiędzy wynikiem skali SES a wiekiem badanych osób, wyższe wyniki w skali SES osiągali starsi badani. Wyniki skali SES zarówno punktowe (p=0,047), jak i stenowe (p=0,018) nie były równe wśród osób z różnych miejsc zamieszkania. Wyniki w skali SES osób pochodzących z miasta poniżej 20 tys. mieszkańców były średnio wyższe aniżeli wyniki osób mieszkających na wsi. Wniosek: Spośród rozważanych czynników miejsce zamieszkania oraz wiek różnicują poziom samooceny wśród młodych dorosłych.
Wpływ stylu życia oraz kierunku studiów na równowagę młodych dorosłych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Puchalska-Sarna, Anna; Musiał, Natalia; Baran, Joanna; Pop, Teresa
Wstęp: Celem pracy było zbadanie kwestii, czy kierunek studiów i styl życia wpływają na równowagę u młodych dorosłych. Materiał i metody: Badaniem objęto 62 studentów fizjoterapii i systemów diagnostycznych w medycynie w wieku od 20 do 24 lat. Przeprowadzone zostało za pomocą autorskiej ankiety. Dodatkowo osoby zostały przebadane systemem Zebris pod kątem oceny równowagi. Uzyskane wyniki poddane zostały analizie statystycznej. Wyniki: Wykazano zależność pomiędzy wzrostem, wagą, płcią badanych oraz stylem życia a parametrami równowagi. Czynniki, takie jak masa ciała, wiek i aktywność fizyczna, wykazały również wpływ na rozkład symetrii nacisku kończyn dolnych u grupy badanej. Zaobserwowano statystycznie istotną średnią korelację ujemną wieku i całkowitego obciążenia kończyny dolnej prawej w grupie kobiet (R=-0,373; p=0,015). Zaobserwowano również statystycznie istotną średnią korelację dodatnią (p=0,029) wartości COP HD (Horizontal Deviation) w grupie kobiet w zależności od kierunku studiów. Wnioski: Najistotniejszymi czynnikami wpływającymi na parametry równowagi badanych jest wzrost, wiek oraz niektóre składowe stylu życia. Z kolei na rozkład sił nacisku i symetrię obciążenia kończyn dolnych wpływa przede wszystkim masa ciała mężczyzn, wiek kobiet oraz częstość palenia papierów i jakość snu.
Siła mięśniowa młodych dorosłych w zależności od składu masy ciała
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Puchalska-Sarna, Anna; Pietrońska, Karolina; Baran, Joanna; Pop, Teresa
Wstęp: Celem pracy było wykazanie zależności między składem masy ciała a siłą mięśniową u młodych dorosłych. Rozpatrzono zależności między siłą mięśniową kończyn górnych a wysokością, masą ciała, wiekiem oraz płcią. Przeanalizowano również, jaki wpływ na siłę ma tkanka tłuszczowa i tkanka mięśniowa. Materiał i metoda: Badania przeprowadzono na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Rzeszowskiego. Badaniom poddano 79 osób obu płci, w wieku 19–26, byli to studenci z kierunku fizjoterapia. W pracy zaprezentowano możliwość pomiaru siły mięśniowej kończyn górnych za pomocą dynamometru ręcznego. Ocenę składu masy ciała umożliwiła TANITA 780MA. Wyniki: Stwierdzono zależności między składem masy ciała a siłą mięśniową. Mężczyźni wykazywali się znacznie większą siłą mięśniową w stosunku do kobiet w obu kończynach górnych. Kobiety charakteryzowały się większą zawartością tkanki tłuszczowej, co więcej uzyskano istotne zależności między tkanką tłuszczową i mięśniową a siłą mięśniową mężczyzn. Poza tym silna korelacja w kgP u kobiet istniała dla wysokości, a kgL zarówno dla wysokości, jak i masy ciała. W przypadku mężczyzn brak zależności między siłą mięśniową a masą i wysokością ciała. Wnioski: Siła mięśniowa kończyn górnych w grupie kobiet zależy od masy i wysokości ciała. Siła mięśniowa kończyn górnych w grupie mężczyzn zależy od zawartości tkanki mięśniowej i tłuszczowej.
Środowisko rodzinne a nadwaga i otyłość u dzieci
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Baran, Joanna; Chlebek, Wiktoria; Leszczak, Justyna; Baran, Rafał; Pop, Teresa
Wstęp: Celem pracy było zbadanie wpływu takich czynników, jak: wiek, płeć, miejsce zamieszkania, liczba osób w gospodarstwie domowym, wykształcenie i status zawodowy rodziców, na częstość występowania otyłości i nadwagi u dzieci. Materiał i metoda: Grupę badaną stanowiło 83 uczniów, w tym: 42 chłopców i 41 dziewczynek w wieku 12–15 lat. W badaniach wykorzystane zostały: kwestionariusz ankiety, pomiar wysokości i masy ciała oraz siatki centylowe opracowane na postawie projektu OLA OLAF. Uzyskane wyniki zostały opracowane statystycznie. Wyniki i wnioski: Płeć, wiek, liczba osób w gospodarstwie domowym oraz wykształcenie matki nie mają wpływu na częstość występowania otyłości i nadwagi u badanych dzieci. Miejsce zamieszkania, wykształcenie ojca oraz status zawodowy obojga rodziców to czynniki różnicujące częstość występowania otyłości i nadwagi w badanej populacji.
Zastosowanie autorskiego modelu planowania indywidualnego programu i technologii fizjoterapii osób z zaburzeniami układu oddechowego w szkoleniu fizjoterapeutów
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Ivasyk, Nataliya
Wprowadzenie: Celem pracy było określenie zasadności zastosowania autorskiego modelu planowania indywidualnego programu i technologii fizjoterapii osób z zaburzeniami oddychania dla fizjoterapeutów. Materiał i metody: metody indywidualnych ocen eksperckich. 24 studentów studiów licencjackich po ukończeniu dyscypliny profilowej i odbyciu praktyki klinicznej w oddziałach pulmonologii i alergologii. Wyniki: Proponowana przez nas technologia fizjoterapii osób z dysfunkcją układu oddechowego w szpitalu łączy dwa powiązane ze sobą elementy: program zawierający sekwencję etapów procesu (zabiegu) z określeniem jego głównych elementów (operacji) oraz zasady i dobór metod interwencji do objawów choroby z uwzględnieniem ich cech, przyczyn i mechanizmów dysfunkcji u osoby z tą chorobą (aktywność). Opracowany model planowania indywidualnego programu fizjoterapii dla osób z zaburzeniami oddychania jest złożonym układem składającym się z pięciu powiązanych ze sobą podsystemów funkcjonalnych: danych klinicznych i funkcjonalnych pacjenta (dane z wywiadu i badania); identyfikacja problemów (diagnoza rehabilitacyjna); ustalanie celów i zadań; wybór funduszy; składnik działalności. Wniosek: Zaproponowany model planowania indywidualnego programu i technologii fizjoterapii osób z chorobami układu oddechowego przyczynia się do lepszego postrzegania materiałów edukacyjnych dotyczących opracowywania indywidualnego programu fizjoterapii osób z chorobami oskrzelowo-płucnymi zarówno w szkoleniu praktycznym, jak i praktyce klinicznej w specjalistycznych oddziałach, co wskazuje na jego wykonalność w procesie edukacyjnym uczniów.
Ocena równowagi u osób między 50. a 60. rokiem życia
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Pop, Teresa; Baran, Joanna; Jasic, Zbigniew
Wstęp: Celem pracy była ocena wpływu wybranych czynników na równowagę statyczną i dynamiczną osób między 50. a 60. rokiem życia. Materiał i metody: Badanie obejmowało 100 uczestników. Połowa to osoby, które podejmowały pracę wymagającą ruchu, nie odnotowywały zawrotów głowy oraz w większości systematycznie podejmowały aktywność ruchową. Druga połowa natomiast to osoby, u których występowała choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa i/lub stawów kończyn dolnych i/lub wady stóp, spora część doznawała zawrotów głowy, większość była pasywna względem aktywności fizycznej, a monotypia trybu pracy była częstsza. Do oceny równowagi posłużono się testami funkcjonalnymi. Równowagę dynamiczną badano testami Up and Go i Tandem Walk Test, a statyczną – One Leg Standing Test oraz Tandem Pivot Test. Wyniki: Prezentowane w pracy rezultaty wskazują, że brane pod uwagę czynniki wpływają na badany rodzaj równowagi. Dowodzą temu różne wyniki otrzymane w badaniu za pomocą czterech testów funkcjonalnych. W każdym badanym teście występowały rezultaty na różnym poziomie istotności statystycznej. Wnioski: Niezmienna i monotypowa praca rzutuje na jakość równowagi osób po 50. r.ż. Rzadko podejmowana aktywność fizyczna wpływa na kontrolę ciała, a mała stymulacja zmysłów czucia głębokiego dość znacząco ją osłabia. Obecność choroby zwyrodnieniowej w stawach i/lub wady stóp są zjawiskiem zindywidualizowanym, ale znajdują przełożenie na poziom systemu kontroli równowagi statycznej i dynamicznej. Istotną rolę w zakłóceniach balansu ciała pełnią zawroty głowy. Pozwoliło to na sformułowanie tezy, że równowaga dynamiczna i statyczna ulegają pogorszeniu w procesie inwolucji, współistniejąc przy tym z badanymi parametrami.
Równowaga młodych dorosłych w zależności od składu masy ciała
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Baran, Rafał; Marek, Weronika; Baran, Joanna; Pop, Teresa
Wprowadzenie: Równowaga jest bardzo ważnym czynnikiem w życiu człowieka. Dzięki niej posiada on pionową postawę ciała oraz możliwość lokomocji. Stabilność posturalną nabywamy z wiekiem i możemy ją kształtować przez całe życie. By móc ocenić równowagę, wykorzystuje się wiele specjalistycznych urządzeń, testów czy prób. Jednak najbardziej miarodajne ze wszystkich wyżej wymienionych są urządzenia, które we współpracy z komputerem dają najdokładniejsze wyniki. Celem pracy było wykazanie wpływu składu masy ciała na równowagę u młodych dorosłych. Pod uwagę wzięto również wpływ płci, wieku, wzrostu oraz masy ciała na symetrię obciążeń kończyn dolnych oraz na samą równowagę. Materiał i metody: Badaniem objęto 97 studentów w wieku 19–23 lat. W grupie badanej znalazło się 79 kobiet i 18 mężczyzn. Oceny równowagi dokonano za pomocą platformy dynamograficznej Zebris FDM-S. Do pomiaru składu masy ciała użyto analizatora Tanita MC 980 MA. Wyniki: W badaniach istotne zależności zaszły pomiędzy wzrostem, wagą a parametrami równowagi oraz symetrią obciążeń kończyn dolnych. Wzrost wartości danych czynników przekładał się na lepszą równowagę. Zarówno u kobiet, jak i mężczyzn największy wpływ na stabilność posturalną miała masa ciała, a także wzrost. U mężczyzn wyższych, z większą masą ciała zauważono tendencje do obciążania tyłostopia. U kobiet cechujących się wyższą zawartością tkanki tłuszczowej odnotowano lepsze parametry równowagi niż u kobiet posiadających większe wartości pozostałych komponentów składowych masy ciała. Wnioski: Równowaga u młodych dorosłych zależy od masy ciała oraz wzrostu. Wiek, a także płeć nie mają istotnego znaczenia co do równowagi. Badani posiadający większą masę ciała cechują się lepszą równowagą. Osoby, u których w organizmie jest więcej tkani tłuszczowej, bardziej obciążają tyłostopie, natomiast te, cechujące się większą masą tkanki beztłuszczowej, mięśniowej, kostnej oraz większą zawartością wody w organizmie, większy ciężar ciała opierają na przodostopiu.
Czynniki różnicujące równowagę dzieci w wieku szkolnym
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Baran, Rafał; Kozioł, Kinga; Baran, Joanna; Leszczak, Justyna; Pop, Teresa
Wprowadzenie: Równowaga bardzo istotnie wpływa na poziom funkcjonowania w społeczeństwie. Jest to cecha, którą można kształtować przez całe życie, jednak najbardziej dynamicznie rozwija się w okresie dziecięcym. Pomiarów równowagi można dokonać za pomocą specjalistycznych urządzeń, najczęściej połączonych z systemem komputerowym. Jednak nie jest to jedyny sposób, ponieważ równowagę można mierzyć przez wykonywanie testów równoważnych. Kilka z nich zostało wykorzystanych do przeprowadzenia badań w niniejszej pracy. Celem pracy było przedstawienie wpływu składu masy ciała na równowagę. Badania miały także sprawdzić występowanie zależności między równowagą a płcią, wiekiem, wzrostem i masą ciała. Materiał i metody: Badano 64 dziewczynki i 50 chłopców w wieku 7–10 lat. Wykonano pomiar składu masy ciała za pomocą analizatora Tanita MC 980 MA. Równowagę mierzono za pomocą testów: testu dwóch wag, stania na jednej kończynie dolnej z otwartymi i zamkniętymi oczami (czas mierzono za pomocą stopera), skakania na jednej kończynie dolnej z otwartymi i zamkniętymi oczami (czas mierzono za pomocą stopera). Wyniki: Badania wykazały istotne korelacje pomiędzy wzrostem, wiekiem i wagą a parametrami równowagi. Wyższe wartości podanych czynników wpływały pozytywnie na stan równowagi. U dziewczynek największy wpływ miał wiek, u chłopców – wzrost. Analiza statystyczna nie przedstawiła istotnych korelacji między parametrami równowagi a poszczególnymi składnikami masy ciała. W odniesieniu do symetrii obciążania kończyn dolnych nie wykryto istotnych korelacji z wcześniej wymienionymi czynnikami. Wnioski: Równowaga dzieci zależy od płci i wieku; osoby płci żeńskiej oraz osoby starsze posiadają lepszą równowagę. Osoby posiadające większą zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie wykazują gorszą równowagę; osoby posiadające większą zawartość tkanki beztłuszczowej i wody charakteryzują się lepszymi zdolnościami równoważnymi. Lepszą symetrię obciążenia osiągały osoby starsze, z większą masą ciała oraz osoby wyższe; płeć nie ma wpływu na symetrię obciążania kończyn dolnych. Większa zawartość tkanki tłuszczowej wpływa pozytywnie na symetrię obciążania kończyn dolnych.
Ocena wpływu krioterapii miejscowej na stan funkcjonalny rąk u kobiet z reumatoidalnym zapaleniem stawów
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Przedborska, Agnieszka; Kilon, Małgorzata; Kikowski, Łukasz; Pomorska, Ewa; Raczkowski, Jan
Wprowadzenie: Reumatoidalne zapalenie stawów w 90 proc. przypadków powoduje zmiany chorobowe w obrębie stawów rąk. Wywołują one ból oraz wpływają na powstawanie deformacji i ograniczenie sprawności manualnej. Celem pracy była ocena wpływu krioterapii miejscowej na stan funkcjonalny rąk u kobiet z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Materiał i metody: Badaniami objęto 45 kobiet z rozpoznanym reumatoidalnym zapaleniem stawów, które poddano serii 10 zabiegów krioterapii miejscowej na okolicę obu rąk. Średni wiek w badanej grupie wynosił 58,7±9,2 lat. Ocenę skuteczności zastosowanej terapii przeprowadzono na podstawie: nasilenia dolegliwości bólowych według skali VAS, czasu trwania sztywności porannej i badania stanu funkcjonalnego rąk według skali FIHOA. Do pomiaru siły chwytu wykorzystano dynamometr hydrauliczny JAMAR. Dane poddano analizie statystycznej. Wyniki: Po terapii zaobserwowano istotne statystycznie (p<0,0001) skrócenie czasu trwania sztywności porannej [przed terapią i po niej – Me (IQR): 20 (10–60) minut vs. 10 (1–30) minut]; zmniejszenie dolegliwości bólowych według skali VAS [przed terapią i po niej – Me (IQR): 5 (4–7) pkt vs. 3 (1–4) pkt]. Istotnej poprawie (p<0,0001) uległ także stan funkcjonalny rąk według skali FIHOA [przed terapią i po niej – Me (IQR): 16 (11–22) pkt vs. 11 (10–16) pkt] oraz siła mięśniowa ręki prawej (przed terapią i po niej: 6,6±2,5 kg vs. 8,1±3,1 kg) i lewej (6,5±2,2 kg vs. 7,7±2,8 kg). Wnioski: Zastosowanie krioterapii miejscowej jako metody fizjoterapeutycznej jest skutecznym elementem kompleksowego leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów. Krioterapia miejscowa istotnie wpływa na poprawę stanu funkcjonalnego rąk, pozwala zwiększyć siłę mięśniową i zredukować dolegliwości bólowe, co zapewnia samodzielność w czynnościach dnia codziennego.
Analiza obciążenia stopy u pacjentów z deformacją palucha koślawego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Dziki, Piotr; Przedborska, Agnieszka; Kilon, Małgorzata
Wprowadzenie: Paluch koślawy jest deformacją przodostopia, która częściej dotyczy kobiet. Deformacje w obrębie stopy powodują nieprawidłowości w biomechanice. Widoczne są zmiany w obciążaniu i przetaczaniu stóp. Szczegółowe badanie kliniczne powinno obejmować ocenę rozłożenia ciężaru ciała na podeszwach stóp. Celem pracy jest analiza obciążenia stopy u pacjentów z deformacją palucha koślawego. Materiał i metody: Grupę badaną stanowiło 100 osób (90 kobiet i 10 mężczyzn), z obustronną deformacją palucha koślawego. Średni wiek w badanej grupie wynosił 50,85±15,45 lat. W celu oceny wyników pacjenci zostali zbadani zgodnie z ustalonym protokołem. Na radiogramach wyznaczono kąt koślawości palucha HVA. Ocenę obciążenia stopy przeprowadzono na macie tensometrycznej PressCam V5.0 firmy Podiatech. Dane poddano analizie statystycznej. Wyniki: Paluchy koślawe u badanych pacjentów w większości były w stopniu umiarkowanym. Ujawniono zależności pomiędzy wielkością kąta HVA od BMI (p=0,542), obciążenia maksymalnego (Pmax) II głowy kości śródstopia od kąta HVA (p=0,65) oraz obciążenia maksymalnego (Pmax) III głowy kości śródstopia od kąta HVA (p=0,881). Zaobserwowano zależności pomiędzy wielkością HVA od powierzchni stopy. Wnioski: Nadwaga i otyłość sprzyjają występowaniu deformacji palucha koślawego. Wraz ze wzrostem kąta koślawości palucha zwiększa się powierzchnia przylegania stopy do podłoża. Większe obciążenie maksymalne zlokalizowanie w okolicy II i III głowy kości śródstopia wpływa na rozwój deformacji palucha koślawego.
Testy czucia głębokiego w diagnostyce stawów kolanowych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Rottermund, Jerzy; Michalak, Grzegorz; Berska-Maślej, Magdalena; Knapik, Andrzej
Wprowadzenie: Doskonalenie funkcji kończyn dolnych u pacjentów z chorobami zwyrodnieniowymi, po operacjach ortopedycznych oraz urazach neurologicznych i sportowych nierozerwalnie wiąże się ze stymulacją czucia proprioceptywnego wraz z kontrolą nerwowo-mięśniową. Powrót sprawności chodu zależy od czucia głębokiego, zwanego zamiennie czuciem proprioceptywnym, oraz od mechanizmów sterujących mięśniami. Przetworzone sensorycznie informacje wymuszają stosowną reakcję układu mięśniowego, poprzez system sprzężeń zwrotnych, równowagę kontrolowaną. Sprawnie funkcjonujący układ integracji sensorycznej umożliwia reedukację chodu. Celem prezentowanego artykułu jest wskazanie na konieczność wykonania testów czucia głębokiego w stawie kolanowym w trakcie zajęć fizjoterapeutycznych u chorych z dysfunkcjami kończyn dolnych i po zabiegach operacyjnych. Materiał i metody: Czucie głębokie obejmuje czucie ułożenia, ruchu i wibracji części ciała, ocenę ich ułożenia względem siebie oraz w przestrzeni, zarówno w ruchu, jak i w spoczynku. Informacje czucia głębokiego pochodzą z proprioreceptorów stawowych, ścięgnistych, mięśniowych, natomiast te, które znajdują się w głębszych warstwach skóry i powięzi, są tradycyjnie postrzegane jako uzupełniające źródła. Uszkodzenie zaburzeń czucia głębokiego w stawach kolanowych objawia się wielorako. Najczęściej obserwuje się chód odbiegający od fizjologicznego, brak stabilizacji stawu, osłabienie siły mięśniowej, względnie ich sztywność oraz trudność w określeniu pozycji ułożenia kończyny. W pracy przedstawiono wybrane testy czucia głębokiego uwzględniające zdolność do odwzorowywania pozycji stawu kolanowego oraz test siły i prędkości wykonywanego ruchu. Zaproponowano wykorzystanie bieżni i platformy stabilometrycznej w diagnostyce propriorecepcji i ocenie postępów w usprawnianiu fizjoterapeutycznym kończyn dolnych. Podsumowanie: Ocena czucia proprioceptywnego jest konieczna podczas usprawniania chorych w dysfunkcjach kończyn dolnych, a w połączeniu z innymi badaniami diagnostycznymi umożliwia ukierunkowanie zajęć fizjoterapeutycznych na te najistotniejsze z punktu widzenia potrzeb chorego. W sytuacji pogorszenia się czucia głębokiego niezwłocznie należy przystąpić do wykonywania zalecanych ćwiczeń fizycznych i codziennej aktywności, uwzględniając przeciwwskazania i aktualne możliwości motoryczne pacjenta. Liczne w społeczeństwie upośledzenia funkcji kończyn dolnych, urazy oraz konieczność wykonania zabiegów operacyjnych wymusza podczas prowadzonej kompleksowej rehabilitacji wykorzystanie testów rzetelnych i niezawodnych. Przedstawione w artykule testy propriorecepcji stanowią nie tylko element diagnostyki, ale i obiektywną ocenę prowadzonego usprawniania.
Ocena wpływu nietrzymania moczu na jakość życia kobiet
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Kilon, Małgorzata; Przedborska, Agnieszka; Raczkowski, Jan
Wprowadzenie: Nietrzymanie moczu dotyczy coraz większej liczby kobiet, szczególnie w okresie okołomenopauzalnym. Towarzyszące mu objawy mogą powodować utrudnienia w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym. Celem badań była ocena wpływu nasilenia objawów nietrzymania moczu na jakość życia kobiet. Materiał i metody: Badaniami objęto 164 kobiety z rozpoznanym nietrzymaniem moczu. Średni wiek w badanej grupie wynosił 58,41±10,01 lat (min. 40 – max. 79 lat). Do oceny stopnia nasilenia nietrzymania moczu wykorzystano skalę RUIS. Ocenę jakości życia dokonano przy użyciu skal DCFC i SWLS. Dane poddano analizie statystycznej. Wyniki: W skali DCFC średnia ocena jakości życia wynosiła 24,02±5,03 (min. 12 – max. 38 punktów), natomiast w skali SWLS średnia wynosiła 20,91±5,53 (min. 7 – max. 34 punkty). Kobiety w skali RUIS oceniły swoje nasilenie problemów z nietrzymaniem moczu średnio na 10,07±3,29 (min. 3 – max. 16 punktów). Współczynniki korelacji skal RUIS vs. DCFC: R=0,348, p<0,001 i RUIS vs. SWLS: R=-0,206, p=0,008, wskazują na zależność umiarkowaną. Im większy problem z nietrzymaniem moczu, tym jakość życia opisana zarówno skalą DCFC, jak i SWLS jest gorsza. Wnioski: Stopień nietrzymania moczu wpływa na jakość życia kobiet. Kobiety ze średnim i dużym nasileniem nietrzymania moczu oceniają swoją jakość życia jako gorszą.
Brodzenie w wodzie o zmiennej temperaturze – czy to zapomniana metoda fizjoterapeutyczna?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Rottermund, Jerzy; Berska-Maślej, Magdalena; Michalak, Grzegorz; Knapik, Andrzej
Wprowadzenie: Historia zastosowania wody w terapii ma już kilka tysięcy lat. Kąpiele w kulturach starożytnych były istotnym elementem codzienności, zarówno w obszarze codziennych aktywności, jak i religijności. Współcześnie zabiegi wodolecznictwa cechuje duża różnorodność. Szeroki zakres tych terapii umożliwia korzystanie z zabiegów wodnych praktycznie wszystkim chorym, uwzględniając przeciwwskazania. Celem artykułu jest wskazanie na możliwość wykorzystania naturalnych, a zarazem tradycyjnych metod wodoleczniczych w nowoczesnej fizjoterapii. Materiał i metody: Kąpiele o zmiennej temperaturze należą do zabiegów wodnych o najbardziej bodźcującym charakterze, uruchamiają procesy wyrównawcze i przyspieszają przemianę materii. Reakcje autonomicznego układu nerwowego, układu krążenia i innych narządów stają się jednocześnie ich treningiem. Do wykonania zabiegu brodzenia służą specjalnie wykonane płytkie niecki, w których naprzemiennie znajduje się ciepła i zimna woda. Korzystający z zabiegu najpierw zaczynają od brodzenia (z wysokim unoszeniem stóp, naśladowanie chodu bociana) przez około 1–2 minuty w gorącej wodzie, następnie przechodzą do zimnej na około 15–30 sekund. Zabieg obejmuje od 6 do 10 cykli, kończy się w zimniejszej niecce. Wskazaniami do zlecania zabiegów brodzenia w wodzie o zmiennej temperaturze są przewlekle zimne stopy, nerwice lękowe, hemoroidy, stany po odmrożeniu kończyn dolnych, choroba Raynauda i przerost gruczołu krokowego, zaburzenia wegetatywne, a także stany po urazach stóp i podudzi. Podsumowanie: Rozwój nowoczesnej fizjoterapii nie ogranicza się tylko do doskonalenia kinezyterapii, ale uwzględnia również wykorzystanie środków naturalnych – środowiskowych. Odpowiednie dozowanie zabiegów wodoleczniczych musi uwzględniać głównie temperaturę środowiska wodnego i czynniki mechaniczne, wielkość powierzchni poddanej zabiegowi oraz jego czas.

Przeglądaj

Ostatnio nadesłane materiały