Znaczenie metod neurofizjologicznych w diagnostyce zaburzeń rozwoju u niemowląt i małych dzieci z uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego

Diagnozowanie zaburzeń w rozwoju psychomotorycznym jest zadaniem trudnym z powodu niedojrzałości narządów i układów, wieku dziecka, podobieństwa objawów fizjologicznych, które ulegają zmianie w kierunku patologicznym. Kompleksowa diagnostyka obejmuje badanie pediatryczne, kliniczne badanie neurologiczne, kontrolę rozwoju fizycznego i psychomotorycznego. Pomocnicze są badania laboratoryjne i techniczne metody obrazowania OUN. Diagnostyka powinna być uzupełniona jak najwcześniejszą oceną fizjoterapeutyczną, logopedyczną i psychologiczną. Do usprawniania kwalifikowane są niemowlęta, u których w badaniu neurologicznym oraz w badaniach obrazowych stwierdzono wczesne uszkodzenie OUN i/lub diagnozowane metodami neurofizjologicznymi (metodą Vojty, NDT-Bobath, Prechtla) oraz w oparciu o tzw. kamienie milowe. Brak opanowania przez dziecko umiejętności opisanych jako „kamienie milowe” wskazuje najczęściej na opóźnienie rozwoju motorycznego i wymaga działań terapeutycznych. Ponadto stwierdza się zakłócenia w rozwoju reflektorycznym, zaburzenia napięcia posturalnego, zaburzenia integracji sensorycznej. W pracy szczegółowo omówiono neurokinezjologiczną diagnostykę opracowaną przez Vojtę, która pozwala wykryć zaburzenia ośrodkowej koordynacji nerwowej (ZOKN) w wieku wczesnonie-mowlęcym i określić stopień uszkodzenia OUN. Zastosowanie metod neurofizjologicznych pozwala na weryfikowanie indywidualnego postępowania usprawniającego w celu zapewnienia systematyczności i skuteczności działań terapeutycznych. Większość badaczy rekomenduje usprawnianie dzieci z ciężkimi uszkodzeniami OUN, w lżejszych przypadkach należy rozważyć, czy dziecko ma szansę na samoistną normalizację deficytów. W przeciwnym razie zaburzenia mogą mieć charakter tzw. minimalnych uszkodzeń mózgu, które w przyszłości manifestują się wadami postawy, zaburzeniami integracji sensorycznej czy nadruchliwością.

Diagnosing disorders in psychomotor development is a particularly difficult task, due to the immaturity of organs and systems, the age of the child, and the similarity of physiological symptoms that change pathologically. Comprehensive diagnostics include a pediatric examination, clinical neurological examination, and control of physical and psychomotor development. Laboratory tests and technical imaging methods of the CNS are auxiliary. Diagnostics should be supplemented by the earliest possible physiotherapeutic assessment according to neurophysiological methods, as well as speech therapy and psychological assessment. Infants with early CNS damage in neurological and imaging studies and/or diagnosed with neurophysiological methods (Vojta, NDT-Bobath, Prechtl method) and based on “milestones” are eligible for rehabilitation. The lack of mastery of the skills described as “milestones” by the child most often indicates a delay in motor development and requires therapeutic measures. Moreover, there are disturbances in reflector development, disturbances in postural tension, disturbances in sensory integration. The paper discusses in detail the neurokinesiological diagnostics developed by Vojta, which allows to detect central nervous coordination disorders (OCD) in early infancy and to determine the degree of CNS damage. The use of neurophysiological methods allows for the verification of individual rehabilitation procedures in order to ensure systematic and effective therapeutic activities. Most researchers recommend rehabilitation of children with severe CNS damage, in less severe cases it should be considered whether the child has a chance of spontaneous normalization of deficits. Otherwise, the disturbances may be of the so-called minimal brain damage, which in the future is manifested by posture defects, impaired sensory integration or hyperactivity.