Dydaktyka Polonistyczna nr 7(16)2021
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Przeglądanie Dydaktyka Polonistyczna nr 7(16)2021 według Data wydania
Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 23
Wyniki na stronie
Opcje sortowania
- PozycjaJak wykorzystać słuchowiska na lekcjach języka polskiego nie tylko w nauczaniu zdalnym?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Misztal, BarbaraArtykuł przedstawia sytuację w polskiej szkole podstawowej podczas pandemii, kiedy zajęcia stacjonarne zastąpiło nauczanie online. Autorka omawia wyniki badań przeprowadzonych wśród uczniów po miesiącach nauki zdalnej, wskazując na przyczyny problemów z koncentracją na lekcjach. Trudności podopiecznych wymagają podjęcia odpowiednich działań w celu usprawnienia komunikacji elektronicznej i polepszenia jakości nauczania. Autorka proponuje pracę ze słuchowiskiem i przedstawia dwa konspekty lekcji języka polskiego z wykorzystaniem nagrań przygotowanych przez aktorów Teatru „Maska” w Rzeszowie. Aktywne słuchanie i odpowiednio przygotowane ćwiczenia wpływają na koncentrację uczniów, pobudzają wyobraźnię, wzbogacają słownictwo i zachęcają do twórczego myślenia. Propozycje zajęć można wykorzystać również na lekcjach w klasie, gdyż zawsze istnieje potrzeba stosowania polisensorycznych metod nauczania, szczególnie w kształceniu humanistycznym.
- PozycjaPoszukiwanie własnej tożsamości – wyzwanie i zadanie. „Fuga” Wita Szostaka(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Matwiejczuk, Agnieszka„Fugę” Wita Szostaka buduje osiem historii o losach Bartłomieja Chochoła. Każda z odsłon losów postaci ukazana jest w odrębnym rozdziale, czasami dwóch. Rozdziały numerowane są cyframi rzymskimi, niekiedy także literami (a, b). W utworze tym podjęta zostaje problematyka tożsamościowa – poznajemy różne oblicza Bartłomieja Chochoła: ostatniego króla Polski („Fuga I”), towarzysza zabaw („Fuga II”), obserwatora i kronikarza („Fuga IIIa” i „Fuga IIIb”), melancholika („Fuga IV”), rencisty („Fuga Va” i „Fuga Vb”), człowieka sukcesu („Fuga VI”), samotnika i starca („Fuga VII” i „Fuga VIII – niedokończona”). Na podstawie rodzajów tożsamości wyszczególnionych przez Katarzynę Waszyńską (tożsamość jednostkowa, narodowa, społeczna, grupowa, kulturowa) zostaje omówiona postać bohatera-narratora.
- PozycjaWykorzystanie wiedzy o cechach indywidualnych uczniów w pracy nad „Weselem” Stanisława Wyspiańskiego. Propozycja metodyczna(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Marzec-Jóźwicka MagdalenaW artykule postawiono tezę, że znajomość uczniowskich cech indywidualnych – do których zaliczane są m.in. omówione w tekście różne rodzaje inteligencji, style uczenia się, role uczniów na lekcjach oraz zainteresowania – stanowi dla nauczyciela pomoc w organizacji pracy nad lekturami. Dzięki wiedzy na ten temat polonista ma szanse rozpoznawać mocne i słabe strony swoich uczniów, a następnie dostosowywać do ich potrzeb i możliwości metody, techniki oraz formy organizacji pracy na lekcjach i zajęciach pozalekcyjnych. W tekście pokazano kilkadziesiąt przykładowych poleceń i zadań dla uczniów, uwzględniających różnice pomiędzy nimi, odnoszących się do jednej z głównych lektur szkolnych omawianych na poziomie ponadpodstawowym, czyli „Wesela” Stanisława Wyspiańskiego.
- PozycjaDokumentaryzm i literackość wybranych zbiorów reportaży Mariusza Szczygła(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Paszek, KarolinaAutorka snuje rozważania dotyczące cech charakterystycznych współczesnych reportaży. Artykuł koncentruje się na przedstawieniu hybrydycznej natury gatunku i jego silnie literackiego ukierunkowania. Polem analiz jest twórczość Mariusza Szczygła. Refleksja prowadzona jest dwutorowo. Zasygnalizowana zostaje zarówno dystynktywność dokumentaryzmu jako cechy kanonicznej reportażu w ogóle, jak również znamienność pojawiających się w tekście motywów beletrystycznych. Jak się okazuje, nadrzędny, dokumentalny charakter reportaży nie uniemożliwia rozpatrywania twórczości Szczygła w kategoriach utworów literackich. Autorka artykułu wykorzystuje do analizy trzy zbiory – „Gottland”, „Zrób sobie raj” i „Nie ma”. Wnioski dowodzą, że wybrane teksty reportażowe są międzygatunkowymi hybrydami, mozaikami stylów, w których kondensują się doświadczenia związane z poznawaniem prawdy (faktów) oraz fikcji literackiej.
- PozycjaKamienie Zielonej Góry i przestrzenie Zielonej Góry w edukacji uniwersyteckiej (z dydaktycznych doświadczeń lit(h)olingwistki)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Węgorowska, KatarzynaPrzedmiotem lit(h)olingwistycznej edukacyjnej refleksji są, tym razem, kamienie i nazwy związane z kamieniami występującymi w różnych, zarówno otwartych, jak i zamkniętych, przestrzeniach tzw. Miasta Srok. To ich specyfikę poznają studenci Uniwersytetu Zielonogórskiego podczas międzywydziałowego konwersatorium „Kamień w kulturze”. Relacja przestrzeń-miasto-kamień stała się inspiracją do dydaktycznych uwag na temat kamieni funkcjonujących m.in. w: a) zielonogórskim krajobrazie (morena czołowa, węgiel brunatny, lapidarium), b) zielonogórskiej architekturze świeckiej (mury obronne z kamieni polnych, uliczny bruk, kamienne fundamenty), c) zielonogórskiej architekturze sakralnej (kamienna kapliczka – Kaplica na Winnicy, kamienna rokokowa chrzcielnica), d) zielonogórskim muzeum (ciężkie kamienie / hańbiące kamienie), e) zielonogórskiej firmie jubilerskiej (bursztyn, perła, brylanty). Poznawane przez studentów, wymienione, a następnie zinterpretowane w szkicu kamienie, ich miana, inkrustujące przestrzenie Zielonej Góry, sprawiają, że Winny Gród był i jest miejskim fenomenem, w którego palimpsestowe warstwy na stałe wpisały się kamienne elementy natury oraz kultury.
- PozycjaKontrola i ocena jako integralne i konieczne składniki procesu dydaktycznego na rożnych etapach edukacyjnych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Kowalikowa, Jadwiga; Choińska, Krystyna; Pachowicz, MałgorzataW artykule zwrócono uwagę na kwestię kontroli efektów kształcenia w kontekście teorii procesu dydaktycznego oraz edukacyjnej rzeczywistości, która ze względu na zaskakującą i przedłużającą się sytuację pandemiczną wymaga szczególnego podejścia do sytuacji oceniania w procesie kształcenia na wszystkich etapach edukacyjnych. Nie można kontroli i oceny traktować tylko jako procedury dydaktycznej, należy skupić się na ich podstawowych funkcjach określonych w dydaktyce.
- PozycjaŁobodowski przywracany(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Jakubowska-Ożóg, AlicjaTekst omawia przygotowane w wydawnictwie Test nowe wydanie wierszy Józefa Łobodowskiego, emigracyjnego poety, zatytułowane: Wiersze i przekłady. To trzy tomy pięknie opracowanych tekstów, edycja skierowana do „szerokiego kręgu osób czytających”. Przygotowanie tak zakrojonej edycji tekstów Łobodowskiego wymagało ogromnego wysiłku polegającego nie tylko na poszukiwaniu rozproszonych w emigracyjnej prasie tłumaczeń, ale także na pracy edytorskiej uwzględniającej specyficzny charakter wydania. To ważne dopełnienie twórczości emigracyjnego poety, pokazujące jego fascynacje i warsztat.
- PozycjaIntymność współczesnych dzienników „mistycznych”. Wyznanie, wyzwanie czy może przesłanie?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Kogut, JoannaGdzie zaczyna się przestrzeń najbardziej prywatna? To pytanie budzi wiele kontrowersji i to nie tylko w odniesieniu do badań socjologicznych, psychologicznych czy kulturowych, lecz dotyka również gruntu literackiego. Kategoria intymności ma płynne granice, a subiektywność w ocenie, gdzie zaczyna się zakres jej działania, wciąż wzbudza liczne wątpliwości wśród jej badaczy. To właśnie w głębi duszy ludzkiej odkrywamy przestrzeń najbardziej intymną. Tu należy szukać pierwotnego znaczenia tegoż terminu. Coraz częściej odtajniane są teksty, które chcą tę rzeczywistość uchwycić; i choć powszechna opinia dotycząca prawdy, że jest ona wartością względną, wciąż jeszcze dość mocno wybrzmiewa na gruncie literackim, to teksty takie jak dzienniki „mistyczne” – które nadal pozostają na granicy pomiędzy literaturą a dokumentem – stają się wręcz wyzwaniem dla niektórych badaczy. Potrzeba bliższego przyjrzenia się prozie niefikcjonalnej, a w szczególności takiemu gatunkowi literackiemu, jakim jest dziennik „mistyczny” jest więc zasadna. Nie chodzi tu jednak o wzajemne związki z tradycyjnymi gatunkami literackimi, ale o wewnętrzne zróżnicowania tego obszaru i jego własne wartości. Zainteresowanie dziennikiem „mistycznym” jako tekstem literackim nie jest tylko wyrazem intelektualnej jego ciekawości, lecz także pytaniem o osobowość jego autora, a przede wszystkim pragnieniem zbadania jego przesłania. Niemniej jednak z punktu widzenia literaturoznawczego teksty tego typu wymagają na pewno pogłębionych analiz, a co za tym idzie – stają się „wyzwaniem” dla ich badaczy.
- Pozycja„Antywyraizacja” w [„Dziadach”] Juliusza Słowackiego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Hanuszewicz, ZuzannaAutorka artykułu stawia sobie za zadanie wskazanie nowej drogi interpretacyjnej [„Dziadów”] Juliusza Słowackiego, poprzez wykorzystanie nowego nurtu estetyczno-literackiego zwanego antywyrajem słowiańskim – dotychczas literaturoznawcy analizowali ten fragment dramatyczny głównie z perspektywy genezyjskiej bądź antagonizmu wieszczów. Sądzili, że za pośrednictwem największych dzieł Adama Mickiewicza, jak „Dziady”, „Pan Tadeusz” i „Konrad Wallenrod”, Słowacki wyrażał własne, mistyczne intencje. W okresie powstawania [„Dziadów”] poeta żywo interesował się Słowiańszczyzną, która często się pojawiała w jego tekstach genezyjskich. Podobnie jest w [„Dziadach”] – można w nich odszukać elementy antywyraju słowiańskiego.
- PozycjaEdytorska lektura komiksu na przykładzie zeszytow „Tytus, Romek i A’Tomek”(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Pustuła, MartaKomiks składa się z szeregu charakterystycznych dla tego gatunku elementów narracyjnych i edytorskich, tworzących wyjątkową strukturę. Tekst i obraz stanowią tu nierozerwalną całość. Same rysunki nie mogłyby istnieć bez tekstu i na odwrót. Skonwencjonalizowana forma komiksu znacznie odróżnia go od książki obrazkowej. Badacze w przypadku obu gatunków używają jednak tego samego terminu – ikonotekst. Ta ściśle określona forma tekstowo-wizualna, jaką jest komiks, bywa szufladkowana jako łatwa w obiorze (z uwagi na niewielką ilość tekstu) i machinalnie wkładana między publikacje dla niedorosłych czytelników. Niemniej daje ona współczesnemu odbiorcy pole do angażującej lektury. By odczytać wszystkie znaczenia zaklęte w komiksie, odbiorca odszyfrowuje szereg znaków tekstowych, ilustracyjnych i edytorskich. Niniejszy artykuł zawiera zestawienie charakterystycznych dla komiksu wyróżników edytorskich oraz analizę edytorską, która dekoduje znaczenia tych parametrów w treści analizowanego utworu.
- PozycjaLektury i współczesny nastolatek w (nie)nowoczesnej szkole – próba diagnozy i propozycje rozwiązań metodycznych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Motyka, AgnieszkaW odwołaniu do praktyki autorki jako nauczycielki języka polskiego w szkole podstawowej w artykule została przedstawiona krótka diagnoza dotycząca braku zainteresowania uczniów lekturami. Artykuł pokazuje też propozycje pracy z tekstem w czasie zmian (z)reformowanej szkoły zarówno tej zdalnej, jak i stacjonarnej.
- PozycjaKilka uwag o liryce Stanisława Dłuskiego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Magryś, RomanStanisław Dłuski to jeden z wyróżniających się współczesnych poetów związanych z Podkarpaciem. Jego twórczość przeszła w ciągu niemal dwudziestu lat znamienne przeobrażenia. Twórca w pierwszej kolejności w sposób dla siebie charakterystyczny wyrażał więź z kulturą i tradycją podrzeszowskiej wsi. Później pod wpływem traumatycznych przeżyć egzystencjalnych zajął się problemem własnego wyobcowania z wartości i spuścizny świata lat dziecięcych i młodzieńczych. Jego poezja nabrała cech minorowych i destrukcyjnych, weszła w bardziej problematyczną fazę poszukiwania Boga i sensu życia. Nie jest to jednak twórczość jednowymiarowa, ale o wielu perspektywach, mieszczących się w bogatym horyzoncie doświadczeń poety.
- PozycjaOświeceniowy motyw damy modnej – kontynuacje i nawiązania w wybranych utworach kanonicznych dla szkoły średniej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Strzępek-Leśniak, BeataArtykuł dotyczy nawiązania do oświeceniowego motywu damy modnej w utworach kanonicznych dla szkoły średniej. Omawiany motyw wzorował się na utworze Ignacego Krasickiego pt. „Żona modna” i zyskał swą popularność głównie w epoce oświecenia. Jego charakterystyczne cechy to: nadmierne zafascynowanie modą, nadużywanie języka francuskiego, wygodne życie pełne przepychu oraz rozluźnienie obyczajów. Tzw. dama modna, dzięki swej uniwersalności, stała się częstym kontekstem i nawiązaniem w kolejnych epokach. Jej pokłosie możemy spotkać w najbardziej znanych lektur kanonicznych szkoły średniej. Wśród nich znajdzie się intrygująca Telimena z „Pana Tadeusza”, anielska Izabela Łęcka z „Lalki” oraz histeryczna Emilia Korczyńska z „Nad Niemnem”.
- PozycjaMemy na języku polskim. Opis specyfiki i próba klasyfikacji(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Dołęga, PrzemysławCelem niniejszego artykułu jest próba sklasyfikowania obecnych w Internecie polonistycznych memów. Tekst opisuje ich cechy charakterystyczne, a także wady i zalety wykorzystywania ich w szkole. W dobie kryzysu wartości nauczyciel musi nauczyć się oswajać świat wirtualny i uczynić go swoim sprzymierzeńcem w edukacji.
- PozycjaNotatka na lekcjach języka polskiego: (nie)obecność – perspektywy – twórczość(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Gryboś MonikaW artykule przeanalizowano czynniki wpływające na użyteczność i pomijanie notowania w pracy dydaktycznej. Omówiono zapisy dotyczące notatki w takich dokumentach, jak: podstawy programowe przedmiotu język polski, ,,Informator maturalny” (dla matury od 20223 r.), regulaminy wojewódzkich konkursów z języka polskiego dla szkół podstawowych. Autorka przedstawiła rolę notowania w rozwijaniu kompetencji tekstotwórczej i opisała trzy rodzaje notatek, w których słowo łączy się z obrazem: krzyżówkę, kartę literacką i lapbook.
- PozycjaSacrum w twórczości Janusza Szubera(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Popielarz-Zajdel, EwelinaJanusz Szuber przez niektórych uważany był za poetę lokalnego, jednak obecnie wiadomo, że wpisuje się w kanon pisarzy zaliczanych do wybitnych twórców polskiej literatury współczesnej. Tworzył poezję w taki sposób, że czytelnik mógł nie tylko poznać rzeczywistość, w której przyszło żyć autorowi, ale także był wprowadzany w świat filozofii, głębokiego intelektualizmu czy wirtuozerii języka. Sacrum w twórczości Szubera to przede wszystkim życie, to czas, jaki został mu dany, oraz otoczenie, w którym się znajdował. Autor, dotknięty chorobą, nie żalił się na swój los, wręcz przeciwnie, doceniał to doświadczenie, gdyż dzięki niemu mógł dogłębniej zastanawiać się nad kondycją człowieka w świecie. Jego poezja, pozbawiona moralizatorstwa, jest niezwykła, ponieważ wskazuje, jak należy patrzeć na własne istnienie, aby być szczęśliwym człowiekiem.
- PozycjaModel badania podmiotowej sfery kultury współczesnej(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Strzelecki, RyszardArtykuł zmierza do wyznaczenia modelu badania podmiotowej sfery kultury współczesnej. Dla ustalenia podstaw metodologicznych modelu zostały wykorzystane, zaprezentowane, porównywane, a nawet krytycznie ocenione ważniejsze teorie człowieka (biologistyczna, personalizm liberalistyczny i relacjonistyczny, personalizm tomistyczny – metafizyczny, wojtylański w ramach tzw. antropologii adekwatnej i trynitarny). Celem owej konfrontacji jest wybór teorii ujmującej ontologiczną i aksjologiczną głębię człowieka w sposób zupełny, teorii, która byłaby zarazem zdolna objąć procedurą badawczą wszelkie możliwe wersje podmiotu w różnych sferach kultury współczesnej (w nauce, nurtach ideowych, twórczości). Chodzi o to, aby żaden wariant kulturowego podmiotu nie znalazł się poza badawczym zasięgiem modelu. W największym stopniu warunki te spełnia personalizm trynitarny. Inne teorie i personalizmy w badawczej diagnozie wielorakich podmiotów kultury współczesnej mogą okazać się niewystarczające. Teoria Trójcy Świętej jako podstawa modelu traktowana jest w artykule niekonfesyjnie, wyłącznie w zastosowaniu do metodologii badań osoby ludzkiej.
- PozycjaPatriotyzm według studentów UPJPII w Krakowie na podstawie ankiety o postawie Matejki, Sienkiewicza i Witkacego w okresie zaborów(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Narewska, DorotaNa niezwykłą rolę polskiej kultury w zachowaniu ducha narodowego i w odzyskaniu niepodległości wskazywał św. Jan Paweł II, stąd autorka artykułu – teolog w ankiecie przeprowadzonej wśród studentów Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie zapytała w 2019 roku, czy patriotyzm to anachronizm, czy może konieczność. W 2022 roku, po napaści Rosji na Ukrainę, odpowiedzi byłyby z pewnością inne. Metoda badawcza polegała na analizie i cytowaniu w artykule reprezentatywnych odpowiedzi respondentów, uzyskanych po zdobyciu wiedzy z Internetu na temat trzech twórców okresu zaborów (1772–1795). O Polskę walczono bowiem również pędzlem i piórem, stąd narzucona studentom perspektywa badawcza to postawa Jana Matejki (1838–1893) i Henryka Sienkiewicza (1846–1916). Patriotyzm porucznika carskiej armii Stanisława Ignacego Witkiewicza (1885–1939) stanowi jakby tło dla tych dwóch wielkich twórców. Matejko żył pod zaborem austriackim, do którego należały: Królestwo Galicji i Lodomerii, Księstwo Oświęcimskie, Księstwo Zatorskie, Nowa Galicja, cyrkuł zamojski. Sienkiewicz był obywatelem Królestwa Polskiego, zatem należał do imperium i zaboru rosyjskiego, choć swoje mowy wygłaszał i w zaborze pruskim. Urodzony w Warszawie Witkacy również był obywatelem carskiej Rosji, ale jako dziecko przeniósł się z rodzicami do Zakopanego, tzn. zaboru austriackiego. Wstąpił do osobistej armii cara, mając nadzieję na utworzenie w niej polskiej formacji wojskowej, podobnie jak wielu Polaków, m.in. Władysław Anders, późniejszy generał dywizji Polskich Sił Zbrojnych, dowódca Armii Polskiej w ZSRR.
- PozycjaPoetyckie iluminacje Jana Tulika(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Belcik, JanSzkic, autorstwa poety i krytyka, przedstawia twórczość Jana Tulika. To jeden z najwybitniejszych współcześnie tworzących pisarzy Podkarpacia, ale także animator życia literackiego i kulturalnego, zarówno w wymiarze lokalnym, jak i ogólnopolskim. W tekście można odnaleźć uwagi, dotyczące różnych wierszy, tomów poetyckich, a także dzieł prozatorskich.
- PozycjaТестовий контроль як метод оцінювання навчальних досягнень студентів з історії зарубіжної літератури (на матеріалі творчості Бруно Шульца)(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Маторіна, НаталяObecny stan ukraińskiego systemu edukacji zobowiązuje specjalistów do poszukiwania nowych rozwiązań w zakresie oceny osiągnięć edukacyjnych studentów, zapoznania się ze sposobami oceny wyników uczenia się w innych krajach, wynikami badań międzynarodowych, w których uczestniczy Ukraina, i tym podobnych. W obecnych okolicznościach optymalną formą oceny poziomu wiedzy, umiejętności studentów na Ukrainie, biorąc pod uwagę międzynarodowe i krajowe doświadczenie, staje się kontrola testowa. Testowanie jako metoda oceny jest aktywnie rozwijane i obecnie szeroko stosowane, ponieważ pozwala na bezstronną, skuteczną i obiektywną ocenę procesu uczenia się studentów. W artykule omówiono zagadnienia testowej kontroli wiedzy, umiejętności i nawyków kandydatów na studia wyższe na zajęciach z literatury zagranicznej w instytucjach szkolnictwa wyższego kierunku pedagogicznego. Zunifikowano doświadczenie w stosowaniu technologii testowych w nauczaniu dyscyplin filologicznych dla przyszłych nauczycieli-filologów w GWUZ (Donbaskim Państwowym Uniwersytecie Pedagogicznym) (Slowiansk, Ukraina). Rozważania objęły w szczególności różne zastosowania testów podczas przeprowadzania bieżących, pośrednich, przełomowych lub końcowych testów kontrolnych, a także testów szkoleniowych, na materiale twórczości jednego z najbardziej oryginalnych twórców polskiej kultury XX wieku – Brunona Schulza (ur. w 1892, zm. w 1942 r.) – wybitnego mistrza, myśliciela, utalentowanego pisarza i krytyka literackiego, rysownika, malarza, grafika, pedagoga. Podano szereg przykładów charakteryzujących każdy rodzaj proponowanej klasyfikacji zadań testowych.