Dydaktyka Polonistyczna nr 8(17)2022

URI dla tej Kolekcjihttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/9164

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 25

„I jedno wiemy tylko. I nic się nie zmienia”. Pamięci Profesora Henryka Kurczaba
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Mazur, Elżbieta
Artykuł poświęcony jest pamięci Henryka Kurczaba (1930–2022), związanego w rzeszowską polonistyką dydaktyka literatury i języka polskiego, twórcy koncepcji integracji kształcenia polonistycznego, profesora Wyższej Szkoły Pedagogicznej i Uniwersytetu Rzeszowskiego. Szkic ma charakter wspomnieniowy, obejmuje zarys życia i biografię naukową Profesora, a także różne formy jego aktywności twórczej. W eseju o nachyleniu aksjologicznym, opartym na reminiscencjach, spla-tają się trzy wątki: osobisty, biograficzny i bibliograficzny.
In memoriam. Wokół warsztatu pracy dr. hab. Henryka Kurczaba – profesora WSP i Uniwersytetu Rzeszowskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Półchłopek, Tadeusz
Celem artykułu jest upamiętnienie osoby długoletniego kierownika Zakładu Metodyki Nauczania Literatury i Języka Polskiego byłej Wyższej Szkoły Pedagogicznej, a następnie Uniwersytetu Rzeszowskiego. W nauce polskiej zasłynął on jako twórca teorii nauczania integrującego i wytrwały postulator dostosowywania programów szkolnych do systemu zmieniających się postaw epistemologicznych dzieci i młodzieży. W tekście podjęto również próbę nakreślenia specyfiki warsztatu naukowo-dydaktycznego profesora, który w pamięci swoich uczniów pozostał ponadczasowym wzorem nauczyciela i mistrza.
Profesor Henryk Kurczab (1930–2022). Wspomnienie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Hejda, Danuta
Celem tekstu jest upamiętnienie Profesora Henryka Kurczaba. Jest on twórcą teorii integracji w edukacji polonistycznej. Osobiste wspomnienia autorki tekstu łączą się z podkreśleniem rangi badań naukowych prowadzonych przez Profesora Kurczaba.
Wpływ chrztu Polski na język ojczysty
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Ożóg, Kazimierz
Chrzest Polski w X wieku to dla języka polskiego i ojczystej kultury akt historyczny. Akt ten miał fundamentalny wpływ na kształtowanie się języka polskiego. Przez akt chrztu i następujące po nim dzieło chrystianizacji w obrządku łacińskim język polski przeszedł z ery mowy do ery pisma i uzyskał dostęp do kultury Zachodu. Alfabet łaciński wprowadzał stopniowo polszczyznę do grona literackich języków europejskich. Pod wpływem chrztu ukształtowała się nowa leksyka wyrażająca podstawy wszystkich nauk, zręby edukacji, leksyka religijna, moralna, zostały utworzone piękne imiona osób. Biblia, tłumaczona na język polski, od co najmniej 700 lat stała się wzorem tekstów literackich.
O potrzebie nauczania interpunkcji we współczesnej szkole
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Krzyżyk, Danuta; Synowiec, Helena
Nasz szkic dedykujemy pamięci Profesora Henryka Kurczaba, który w swojej twórczości naukowej i działalności dydaktycznej wiele miejsca poświęcał kulturze języka w szkole oraz problemom integrowania celów i treści kształcenia. Upominamy się o docenienie interpunkcji w szkolnym kształceniu językowym. Zwracamy uwagę na słabą znajomość przez uczniów reguł interpunkcyjnych i niestosowanie tych reguł w tekstach pisanych. Świadczą o tym liczne błędy w przestankowaniu i związane z nimi błędy składniowe. Wskazujemy na cywilizacyjne, kulturowe i dydaktyczne czynniki, które mają wpływ na obniżanie się poziomu sprawności interpunkcyjnej dzieci i młodzieży. Na podstawie badań sondażowych omawiamy stan przygotowania metodycznego polonistów do nauczania interpunkcji, m.in. znajomość przez nich słowników i poradników interpunkcyjnych, rodzajów ćwiczeń, a także uwzględnianie zasady integrowania interpunkcji z nauczaniem składni. W aneksie szkicu zamieszczamy – istotną dla podniesienia świadomości dydaktycznej nauczycieli – klasyfikację błędów interpunkcyjnych. Została ona opracowana przez profesora Jerzego Podrackiego – językoznawcę i dydaktyka języka.
Od języka do literatury i od literatury do języka. O niektórych możliwościach integrowania kształcenia literackiego z językowym w edukacji polonistycznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Kowalikowa, Jadwiga; Pachowicz, Małgorzata; Choińska, Krystyna
Istnieją w obrębie dydaktyki polonistycznej zagadnienia, które nie przestają przyciągać uwagi wszystkich zainteresowanych problematyką edukacji. Do tych aktualnych zagadnień należy integrowanie kształcenia literackiego z językowym w edukacji polonistycznej. W artykule podjęto próbę aktualizacji „starej” metody tzw. sądu nad bohaterem literackim i przybliżenia nowej metody analizy dokumentacyjnej.
Dichtungstheoretische Prolegomena zu einer philologischen Didaktik
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Trzaskowski, Zbigniew
W artykule przedstawiono z perspektywy strukturalistyczno-semantycznej terminy, schematy interpretacyjne, funkcjonalność teorii poezji w dydaktyce filologicznej. Poezja, postrzegana w kontekście kreatywności i użyteczności, interpretowana z uwzględnieniem relacji do autora, odbiorcy, kodu światopoglądowego, stanowi istotny faktor świata znaków oraz przekazu medialnego.
Сценарій змішаного навчання світової літератури у процесі вивчення теми «Tворчість Aдама Mіцкевича»
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Kazakov, Igor
Celem artykułu jest opracowanie scenariusza mieszanego nauczania literatury światowej na przykładzie studium tematu „Twórczość Adama Mickiewicza”. W proponowanym scenariuszu zastosowano model rotacyjny „odwrócona klasa” i wykorzystano różne formy pracy: wykład, test, zadania indywidualne, zajęcia praktyczne, wideokonferencje, kwestionariusz. Opisany scenariusz został zintegrowany ze środowiskiem platformy kształcenia na odległość MOODLE Donbaskiego Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego (Słowiańsk, obwód doniecki, Ukraina). Stwierdzono, że mieszane uczenie się wymaga stworzenia oprogramowania edukacyjnego, które spełnia współczesne standardy jakości świadczenia usług edukacyjnych: dostępność, interaktywność, multimedialność. Technologia mieszanego uczenia się pozwala na zastosowanie szerokiej gamy form i narzędzi edukacyjnych, które przyczyniają się do personalizacji procesu uczenia się, umożliwiają realizację całego zestawu elementów asymilacji materiału (od wiedzy do oceny), aktywują działania poszukiwawcze nie tylko studentów, ale także nauczycieli.
Kto ukradł jutro, czyli dlaczego nie jest jak z obrazka? Olgi Ptak w szkolnym kanonie lektur – na podstawie opinii studentów
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Strzępek-Leśniak, Beata
Artykuł dotyczy badań wśród studentów polonistyki na temat czytelnictwa książek poświęconych motywom niepełnosprawności. Celem nadrzędnym prowadzonych badań było poznanie opinii ankietowanych na temat umieszczenia w szkolnym kanonie lektur poświęconych zagadnieniu niepełnosprawności, w tym przede wszystkim utworu pt. "Kto ukradł jutro, czyli dlaczego nie jest jak z obrazka?" Olgi Ptak. Tekst dotyka także problemów związanych z zagadnieniami kompetencji aksjologicznych wśród nauczycieli, przed którymi współczesna szkoła stawia coraz większe wyzwania. Porusza również problem empatii oraz walki z funkcjonującymi w obiegu społecznym stereotypami na temat osób niepełnosprawnych oraz ich rodzin za pomocą literatury.
Dlaczego dzieci nazywają mnie „innym”, a nauczyciele patrzą na mnie „inaczej”? – temat niepełnosprawności w szkole XXI wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Wisłowska, Kinga
Artykuł przybliża tematykę związaną z edukacją szkolną dotyczącą niepełnosprawności w szkole XXI w. Przedstawia on podstawowe kwestie wiążące się z dysfunkcjami fizycznymi oraz psychicznymi, jak również omawia ich specyfikę. Skupia się na zagadnieniu wykluczenia ucznia z niepełnosprawnością z grupy klasowej i pokazuje działania nauczyciela zapobiegające temu wykluczeniu. Zawiera też kilka propozycji lekcyjnych wykorzystujących jedną z metod arteterapeutycznych – teatr Kamishibai, które pomogą uczniom w odpowiedzi na pytania: Czym jest niepełnosprawność? Czy niepełnosprawność uniemożliwia nawiązanie koleżeńskich relacji?
Kilka lingwokulturologicznych uwag o walorach wybranych lubuskich zagród edukacyjnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Węgorowska, Katarzyna
Przedmiotem artykułu są uwagi dotyczące edukacji regionalnej, która odbywa się w specjalnie przygotowanych do tego celu gospodarstwach agroturystycznych. Autorka refleksji, jako dialektolog-lingwokulturolog, zwraca w nich uwagę na zalety owego przedsięwzięcia, dzięki któremu jego uczestnicy – uczniowie, nauczyciele, studenci, wykładowcy, mieszkańcy miast – poznają walory lubuskiej wsi, lubuskiej fauny i flory, lubuskich kulinariów, różnych przedsięwzięć artystycznych i możliwości tkwiące w szeroko rozumianej ekologii oraz prozdrowotnym trybie życia. Będące przedmiotem szkicu zwerbalizowane oferty edukacyjnych warsztatów dokumentują potencjał lubuskiej wsi oraz inwencję osób, dla których prowadzenie takich jednostek stanowi sposób na życie i niezwykle istotną misję.
MOOC dla wszystkich. Platforma „Navoica” formą edukacji bez ograniczeń (na tle historii nauczania na odległość)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Bolińska, Marta
W XXI wieku nauczanie na odległość zyskało status powszechnej praktyki edukacyjnej. Przestało być wsparciem dla nauczania tradycyjnego i stało się formą kształcenia autonomicznego. W ujęciu historycznym e-edukacja przeszła trzy etapy: pierwszy to kształcenie związane z początkiem nauczania na odległość (głównie tzw. kursy korespondencyjne), drugi wiąże się z rozwojem radia i telewizji, trzeci dotyczy zinstytucjonalizowania i ustandaryzowania e-learningu i wykorzystania możliwości, jakie dają nowe technologie, oraz stanowi odpowiedź na współczesne potrzeby, wymagania i oczekiwania odbiorców. Artykuł utrzymany w duchu teorii ugruntowanej przybliża – w kontekście wybranych zagadnień z historii e-learningu – ogólnopolską platformę edukacyjną Navoica, która oferuje i udostępnia kursy online typu MOOC (ang. Massive Open Online Courses), realizowane przez uczelnie i instytucje edukacyjne. Szkolenia o różnym poziomie trudności prze-znaczone są dla szerokiej rzeszy odbiorców: od uczniów szkół różnego szczebla przez studentów i osoby zainteresowane kształceniem ustawicznym po pracowników naukowych wyższych uczelni (także literaturoznawców i językoznawców). Kursy proponowane przez platformę Navoica mogą być zaproszeniem do własnego rozwoju, drogą do podnoszenia czy poszerzania kwalifikacji, mogą też stać się przyczynkiem do zwiększenia własnych szans na rynku pracy oraz wzrostu kompetencji naukowo-badawczych i dydaktycznych.
Simpel oder anspruchsvoll? Konkrete Poesie und Elfchen im DaF-Unterricht
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Bilut-Homplewicz, Zofia ; Hanus, Anna
W artykule chcemy zwrócić uwagę na językowe, kulturowe i historyczne aspekty dwóch rodzajów wierszy: poezji konkretnej i tzw. Elfchen, ich różnych postaci, jak również na ich użyteczność w nauczaniu języka obcego (tu: niemieckiego). Poezja konkretna ma swe źródło w literaturze, i choć nie była z założenia przeznaczona do zastosowania w nauczaniu języka obcego, dobrze się w nim sprawdza. Wymaga od uczących się kreatywnej interpretacji tylko pozornie prostych tekstów, co łączy się każdorazowo z refleksją nad zazębianiem się konstytutywnej dla wiersza strony graficznej z jego całościowym przesłaniem. Elfchen, określane także Elf-Worte-Gedicht, to forma wywodząca się z pedagogiki wczesnoszkolnej jako metoda stosowana w krajach niemieckojęzycznych od końca lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, pomyślnie przetransponowana do dydaktyki języka obcego. Jej głównym celem jest motywowanie do kreatywnego pisania i interpretowania krótkich utworów lirycznych. Przytoczone przykłady pokazują, że te różniące się od siebie formy liryczne mogą wzbogacać treści nauczania na różnych poziomach zaawansowania językowego.
Урізноманітнення лекцій з історії зарубіжної літератури у закладах вищої освіти педагогічного спрямування (на матеріалі творчості Бруно Шульца)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Matorina, Natalia
W niniejszych badaniach naukowych przedstawiono doświadczenie zdobyte na wydziale filologicznym Donbaskiego Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego (Słowiańsk, Ukraina) w zakresie urozmaicania wykładów z historii literatury obcej na materiale twórczości najoryginalniejszego twórcy polskiej kultury Brunona Schulza. Autorka artykułu zaproponowała i scharakteryzowała następujące formy urozmaicenia wykładów z literatury obcej w szkołach wyższych: prospektywne i antycypacyjne zadania poznawcze do wykładu, wśród których wyróżniają się zadania o kierunku biograficznym lub literackim; wieloaspektowe samodzielne wypracowania przedwykładowe w domu, w szczególności o charakterze twórczym; rejestracja paszportu wykładowego; innowacyjne wystawy wykładowo-książkowe; „laboratorium tłumaczeniowe” jako element konstrukcyjny wykładu; organizery graficzne; wycieczki online jako fragmenty wykładu; wystąpienia absolwentów szkół wyższych jako wykładowców; technika „lustrzanej sali”; akompaniament muzyczny do poszczególnych części wykładu itp. Wszystkie te (i nie tylko) formy, techniki/metody organizacji wykładów uniwersyteckich zostały szczegółowo scharakteryzowane w aspekcie rzeczywistego zastosowania: wprowadzono liczne urozmaicenia wykładów z historii literatury obcej na podstawie eksploracji biografii i oryginalnego dziedzictwa twórczego Brunona Schulza, fenomenalnego, utalentowanego i tajemniczego pisarza galicyjskiego pierwszej połowy XX wieku. Tworzenie własnego systemu nauczania przez każdego nauczyciela to ciągły proces, który nigdy się nie kończy. Nauczyciel musi słuchać siebie, kierować się swoją intuicją i nastrojem, które podpowiadają mu skuteczność określonych form, technik/metod organizowania zajęć wykładowych. Powinien odpowiednio się nastawić na szkolenie specjalistów nowej generacji, zdolnych do aktywnego życia zawodowego w warunkach innowacyjnego rozwoju nowoczesnego społeczeństwa ukraińskiego.
Uprawnienia doktorantek i doktorantów z niepełnosprawnościami – analiza regulaminów szkół doktorskich
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Kuczera, Małgorzata
Przedmiotem rozważań w niniejszym artykule jest analiza zastosowania regulacji ustawowych dotyczących kształcenia doktorantów w przepisach regulaminów szkół doktorskich. Artykuł składa się z komparacji części teoretycznej oraz części praktycznej, zawierającej pogłębioną metaanalizę 134 regulaminów szkół doktorskich. W zakresie analizy zweryfikowano przepisy regulujące uprawnienia doktorantek i doktorantów z niepełnosprawnościami ze szczególnym uwzględnieniem uregulowań prawnych i wskazaniem pojawiających się na tym gruncie wątpliwości. Przeprowadzone badania pozwoliły uzyskać wyniki, które kolejno mogą stać się przyczynkiem dalszych dyskusji naukowych nad analizowanym tematem oraz stać się asumptem do wprowadzenia nieuniknionych zmian w ustawodawstwie czy też w regulaminach szkół doktorskich.
Inkluzja społeczna osób z niepełnosprawnością na przykładzie działalności Fundacji Handicup Zakopane
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Krupa-Potoczny, Monika
Artykuł podejmuje tematykę włączania osób z niepełnosprawnością w życie społeczne ze szczególnym uwzględnieniem uspołeczniania dzieci i młodzieży. Osoby mające niepełnosprawność fizyczną bądź intelektualną są szczególnie narażone na utrudnienia związane z psychomotorycznością oraz poczuciem własnej sprawczości. Publikacja ma na celu pokazanie, jak doniosłe znaczenie mają organizacje, w tym Fundacja Handicup Zakopane, zajmujące się wspomaganiem młodych ludzi dotkniętych niepełnosprawnością w ich wszechstronnym rozwoju. Fundacja ta swoją misję skupia na integracji społecznej przez szeroko rozumiany sport. Jako nadrzędny cel jej istnienia wymienia się promowanie kultury fizycznej oraz sportu, szczególnie wśród jednostek czasowo lub trwale niepełnosprawnych. Dodatkowo Handicup zajmuje się integracją sportowców o różnorodnych możliwościach psychofizycznych. Problematyka inkluzji społecznej osób z niepełnosprawnościami nadal pozostaje tematem otwartym na dyskusję naukową, odkrywającą nowe możliwości wspomagania tych osób.
Humanistyczne „zwroty” w perspektywie metodologicznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Strzelecki, Ryszard
Artykuł dotyczy „zwrotów” kształtujących oblicze dzisiejszej humanistyki i ujmuje ich specyfikę w perspektywie i ocenie metodologicznej. „Zwroty” zostały odniesione do ich najbliższego kontekstu badawczego, czyli nowej filozofii nauki: Poppera, Lakatosa, Laudena, Feyerabenda i Kuhna. Wykazano wszelkie zbieżności i uchybienia orientacji „zwrotów” wobec przyjętych tam założeń. Okazało się, że realizują te założenia w niewielkim stopniu. Zostały również przybliżone ujęcia „zwrotów” dokonane przez innych badaczy. Ponadto wykazano ich stosunek do tradycji humanistyki i uchybienia wobec tej tradycji. Jednak kluczową cechą „zwrotów” jest ich odejście od współczesnej logiki nauki, racjonalności i rozumności poznania naukowego oraz od zasad ogólnej metodologii nauk. Zostały też omówione najważniejsze przykłady redukcjonizmu ontologicznego i naruszania statusu bytowego człowieka. Nadużycia te przedstawiono na przykładzie czterech wybranych „zwrotów”: performatywnego, „ku rzeczom”, biologicznego i cyfrowego w wersji transhumanistycznej.
Kluczem do baśni może być wytrych – debiutancki arkusz poetycki Andrzeja Piskulaka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Olszańska-Smolarek, Edyta
Artykuł poświęcony jest debiutanckiemu arkuszowi poetyckiemu Andrzeja Piskulaka, związanego z regionem świętokrzyskim poety, prozaika, wydawcy i dziennikarza. Poezja była pierwszym gatunkiem literackim, od którego zaczął swoją przygodę z literaturą i któremu został wierny przez lata, mimo innych form pisarskiej aktywności. Dorobek ten jest istotnym wkładem w dziedzictwo kulturowe regionu świętokrzyskiego, mimo to twórczość Piskulaka dotychczas nie doczekała się kompleksowego opracowania krytycznoliterackiego. Poezja stanowiła siłę napędową w rozwoju podejmowanych przez niego gatunków literackich, a debiutancki tomik poezji wydaje się istotny w dalszej perspektywie pisarskiej tego twórcy. W „Kluczem do baśni może być wytrych” (1980) podejmuje wątki, które będzie kontynuował i rozwijał w sposób bardziej uporządkowany i dojrzały, krystalizując swoją wizję świata filozoficznego i światopoglądowego, osadzonego w geopoetyckiej przestrzeni – Świętokrzyszczyźnie, małej ojczyźnie poety.
Wędrowanie wśród wierszy – o poezji michalitki s. Dawidy Ryll
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Popielarz-Zajdel, Ewelina Maria
Tekst pod tytułem Wędrowanie wśród wierszy – o poezji michalitki s. Dawidy Ryll podejmuje próbę analizy i interpretacji niektórych wierszy michalitki, siostry Dawidy Ryll. Poetka, siostra zakonna, w swoich wierszach odwołuje się do sacrum. Pisze o rzeczywistości, która nas otacza, o cierpieniu czy wątpliwościach, ale zawsze w jej poezji najważniejszy jest Bóg. Poezja jest zatem także świadectwem wiary michalitki.
Jan Marx i Tadeusz Różewicz. Dwaj bohaterowie książki Pomiędzy wieżą Babel a wieżą z kości słoniowej. O poezji Tadeusza Różewicza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Magryś, Roman
W artykule Jan Marx i Tadeusz Różewicz. Dwaj bohaterowie książki „Pomiędzy wieżą Babel a wieżą z kości słoniowej. O poezji Tadeusza Różewicza” porównane zostają dwie postawy wobec życia, autora wymienionej książki i jej protagonisty. Obaj są świeckimi humanistami, którzy chcą uczynić życie racjonalnym i moralnym. Marx jednakże akceptuje samobójstwo jako remedium na zło, gdy Różewicz afirmuje życie.

Przeglądaj

Przeglądanie Dydaktyka Polonistyczna nr 8(17)2022 według Data dodania