Monografie (NH) / Monographs (H)

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/60

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 59

Działalność Polonii w Austrii na przełomie XX i XXI wieku. T. 1
(Biblioteka Austriacka w Rzeszowie, 2025) Cwanek-Florek, Ewa
What does economic history teach us? 12 conversations for difficult times
(Rzeszów University Press, 2025) Grata, Paweł; Kinal, Jarosław
Czego uczy nas historia gospodarcza? 12 rozmów na trudne czasy
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025) Grata, Paweł; Kinal, Jarosław
Wybrane aspekty modernizacji w Europie Środkowej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025) Grata, Paweł; Kinal, Jarosław
Procesy modernizacji stanowią jedno z kluczowych zagadnień w analizie rozwoju społeczeństw. W kontekście Europy Środkowej i Wschodniej zjawiska z nimi związane nabierają szczególnego znaczenia ze względu na dynamiczne przemiany polityczne, gospodarcze i społeczne, które kształtowały ten region w ostatnich dwóch stuleciach. Niniejsza publikacja – stanowiąca, co istotne, część większej całości 1 – ma na celu ukazanie wybranych aspektów procesów modernizacji zachodzących w środkowej części kontynentu, zwłaszcza na ziemiach polskich, zarówno w perspektywie historycznej, jak i współczesnej. Tom otwiera podejmujący kwestie definicyjne i stanowiący swego rodzaju metodologiczno-pojęciowe wprowadzenie do problematyki modernizacji tekst Jacka Wasilewskiego. W części opartej na analizach historycznych omówiono wybrane procesy zmian rozwojowych zachodzących w XXI, XX i na początku XXI wieku. Znalazła się w niej próba porównania zjawisk modernizacyjnych mających miejsce w II i III Rzeczypospolitej autorstwa Zofii Roli-Chylicz, przedstawiona przez Cecylię Leszczyńską analiza wpływu polskich doświadczeń inflacyjnych pierwszej połowy lat 20. XX w. na politykę pieniężną modernizującego się państwa w drugiej połowie dekady następnej, a także przygotowana przez Tomasza Lisa prezentacja procesów modernizacyjnych zachodzących w dwóch ważnych miastach Europy Środkowej (Kraków i Osijek), widzianych oczyma młodych pamiętnikarek i diarystek. W rozdziale kolejnym Ewelina Szpak zwraca uwagę na niekorzystne społecznie zjawiska związane z pozorną w wielu przypadkach modernizacją czasów Polski Ludowej, Bartosz Pasterski omawia procesy prywatyzacji rafinerii południowo-wschodniej Polski w okresie transformacji ustrojowej, zaś Andrzej Chudnicki prezentuje procesy zmian (modernizacji) zachodzących na przestrzeni ostatnich dwóch stuleci w zakresie edukacji nieletnich w placówkach resocjalizacyjnych. Drugą części monografii, poświęconą współcześnie zachodzącym procesom modernizacyjnym, rozpoczyna kolejny tekst nawiązujący do zagadnień edukacyjnych, prezentujący konsekwencje nierówności w dostępie do edukacji (Jacek Szczepański, Stanisław Kłopot, Barbara Szczepańska). Autorzy kolejnych rozdziałów analizują wielowymiarowe problemy zrównoważonego rozwoju, w tym te związane z polityką spójności Unii Europejskiej (Emilia Jankowska-Ambroziak, Arkadiusz Niedźwiedzki), zrównoważonymi finansami publicznymi (Paweł Piątkowski). Katarzyna Korona omawia procesy zmian zachodzących w ramach resocjalizacji penitencjarnej, próbę wskazania udziału w procesach zmian społecznych członków ochotniczych straży pożarnych podejmuje Mirosław Skorek. W rozdziałach poświęconych procesom modernizacji zachodzącym współcześnie w mediach Grzegorz Kościński przedstawia korzyści i zagrożeniach z nich płynące w kontekście dziennikarstwa informacyjnego, zaś Joanna Hołda prezentuje wybrane zjawiska związane z rolą i udziałem mediów w przemysłach kreatywnych. Monografia w zamierzeniu jej autorów stanowić winna kolejny głos w toczącej się debacie na temat procesów modernizacji zachodzących w Europie Środkowej, głos interdyscyplinarny, wskazujący na wielowymiarowość zjawisk zmieniających rzeczywistość społeczną i gospodarczą regionu, a także zachęcający do kolejnych badań nad nimi prowadzonych na styku wielu dziedzin i dyscyplin nauki.
Selected aspects of modernization in CEE Region
(Rzeszów University Press, 2025) Grata, Paweł; Kinal, Jarosław
Modernization processes in Central and Eastern Europe played a key role in shaping the region's social, political and cultural structures. Their significance goes far beyond simply imitating Western models, as modernization in this part of the continent was a complex process, often taking place at the intersection of local traditions and international influences. The aim of this publication is to analyze selected aspects of modernization in the Central and Eastern European region from a historical, media and cultural perspective. The articles in this volume present, on the one hand, the theoretical contexts of modernization and, on the other hand, specific case studies that show how modernization processes have affected local communities, institutions and historical narratives. The first text, by Carolina Ferarro, is devoted to the analysis of Jean-Jacques Rousseau’s thoughts on modernization and its reception in the Polish context. The author points to his reflections on the unique political character of the Polish-Lithuanian Commonwealth and the ways in which classical models could have provided an alternative to Western modernization paths. Another text, by Radu Romînăşu and Laura Ardelean, discusses the main channels of modernization in the Romanian territories in the 18th and 19th centuries, analyzing how Enlightenment ideas and the influence of European powers affected social and political change in the region. In the context of 19th -century health crises, Laura Ardelean and Cristian Apati examine the state’s response to the cholera epidemic in 1873 in the Bihor district. The authors point to changes in the approach to public health and the impact of the modernization of the medical system on the state’s response. Zenonas Norkus and Aelita Ambrulevičiūtė, on the other hand, analyze Lithuania’s economic development during the Great Depression of the 1930s and compare it with other countries in the region. In the section on media and culture, Pavel Mücke analyzes the transformation of tourism between Czechoslovakia and Poland from the 1970s to the 1990s, showing how travel patterns and their significance changed in the context of post-socialist transformation. Lenka Kratka, on the other hand, examines the functioning of the command economy in Czechoslovakia, focusing on the specific nature of the art market as an area of non-standard approaches to entrepreneurship. Other articles deal with the topics of historical memory and national identity. Sorin Șipoş, Cosmin Patca, Mircea Matei and Laura Ardelean analyze the cultivation of memory of Avram Iancu through public monuments in Bihor County, showing how historical narratives influence the contemporary perception of national heroes. Iulia Vaisărhofer describes the publishing activities of the Romanian historian Nicolae Bălcescu, pointing out their significance in shaping national identity. Also noteworthy is the text by Andrei Di Carlo, who analyzes the relationship between Richard Hofstadter and American-Polish debates on modernization and the disenchantment of the world, and the article by Anna Adamus-Matuszyńska and Piotr Dzik on local particularism in the visual identification of cities and municipalities in Poland. The last two texts are devoted to contemporary issues: Csilla Mile considers the problem of sustainable development in the context of economic competitiveness, while Kinga Lechwar analyzes the challenges of information security in Central and Eastern Europe in the 21st century. The book ends with an article by Agata Krzywdzińska on Russia’s influence on the media in Kazakhstan. The presented volume shows a wide spectrum of topics related to modernization in Central and Eastern Europe, emphasizing both historical and contemporary contexts of these processes. We hope that the presented research will enrich the debate on modernization and its significance for the shaping of societies in Central and Eastern Europe.
Sztuka jako język i narzędzie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025) Sankowska, Dorota
Culture and Cognition in Language 4 - Current Approaches to Discourse Analysis - Book of Abstracts
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025)
The idea of the conference, known as Culture and Cognition in Language (CCL), was born almost ten years ago. Back then, we could not have imagined that this enterprise would evolve into a biennial event, attracting so many eminent linguists from across the globe. The first edition of CCL took place in 2017, the second in 2019, and the third – delayed due to the global pandemic – in 2023. Now, in 2025, CCL4 is taking place for the first time outside of Rzeszów, in the picturesque town of Polańczyk, with 54 participants from 26 universities and 10 countries. This meeting, set in such beautiful surroundings, would not have been possible without the generous support of NAWA (Polish National Agency for Academic Exchange), for which we extend our heartfelt thanks. We would also like to express our deepest gratitude to prof. Elżbieta Rokosz, the head of the Institute of English Studies, for her guidance and commitment throughout this endeavour. The fourth edition of Culture and Cognition in Language also marks the 30th anniversary of English Studies at the University of Rzeszów – a programme that had humble beginnings, with just a handful of staff members in its first year. Thirty years later, the Institute of English Studies employs 35 researchers, including 13 professors and 21 PhD holders. Its research scope encompasses cognitive linguistics, semantics, discourse and multimodal studies, morphology, translation studies, applied linguistics, as well as literature and cultural studies. Some of the Institute’s research findings have been published by renowned academic publishers, such as Routledge, de Gruyter, Edinburgh University Press, among others. We hope that this edition of Culture and Cognition in Language will become a vibrant platform for meaningful exchange and fruitful discussions on the interplay between culture, cognition, and discourse. We are truly delighted and thankful that you have chosen to be part of CCL4. We are wishing you a successful and enjoyable stay in Polańczyk – and already looking forward to welcoming you to CCL5 in April 2027.
Obszary Polonistyki 8
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024) Matuszko, Kinga; Głos, Mikołaj; Gielarek-Gorczyca, Krystyna
Współczesna debata nad różnymi formami pisarstwa kobiet/kobiecego prowadzi nas przez labirynt narracji, w którym można odnaleźć wielorakie doświadczenia i perspektywy kobiet i mężczyzn z różnych części świata i kultur, klas społecznych, o odmiennych orientacjach seksualnych i tożsamościach płciowych. W kontekście dynamicznych zmian społeczno-kulturowych oraz przemieszczających się granic pomiędzy rzeczywistością a wirtualnością twórczość (o) kobiet(ach) przekształca się, przyjmując nowe formy, wyznaczając nowe obszary eksploracji i otwierając nowe przestrzenie na rozmaite interpretacje i konteksty. W obrębie tych narracji dochodzi do subwersywnych zabiegów związanych z przewartościowaniem znaczeń i odwołaniem się do heterogenicznych strategii artystycznych czy literackich. To podejście umożliwia zarówno krytyczne spojrzenie na istniejące paradygmaty, jak i tworzenie nowych, bardziej adekwatnych do zmieniającej się rzeczywistości i różnorodności doświadczeń. W niniejszej monografii, która jest wynikiem rozważań młodych Badaczek i Badaczy podczas IX edycji konferencji „Obszary Polonistyki”, poprzez pryzmat literatury i kultury podejmujemy próbę zrozumienia i refleksji nad tym, jak te zróżnicowane narracje wpływają na kształtowanie naszych społecznych norm, wartości i wyobrażeń. Naszym celem jest śledzenie wieloaspektowych reprezentacji (nie)kobiecości, z ich lokalnością i indywidualnością, oraz związku kobiecości zarówno z jej stereotypowymi ujęciami, jak i z przekraczaniem genderowych podziałów. Monografia skupia się na analizie różnych nurtów literackich i kulturowych, które stanowią kompleksową panoramę współczesnych dyskusji na temat kobiecości. Czytelnicy i Czytelniczki będą mieli możliwość zapoznać się z takimi tematami, jak kreacja matki we współczesnej literaturze polskiej i francuskiej, (de)konstruowanie obrazu macierzyństwa w polskiej prozie najnowszej, literatura depresyjna kobiet na przykładzie powieści Mój rok relaksu i odpoczynku Ottessy Moshfegh czy tożsamość kobieca w poezji Julii Fiedorczuk. Ponadto przyjrzymy się przedstawieniu kobiet w nurcie dark academia i modelom tożsamości kobiet wiejskich w wybranych polskich popularnych powieściach historycznych. Pragniemy podziękować wszystkim Autorkom i Autorowi, których prace znalazły się w monografii, za ich wkład w kształtowanie publikacji. Mamy nadzieję, że stanie się ona inspiracją do dalszych badań i refleksji nad tak ważnym i aktualnym tematem.
Opieka nad dziećmi na ziemiach polskich w XIX‒XXI wieku. Słownik historyczny
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2025) Grata, Paweł; Chylak, Karol; Haligowska, Aleksandra; Jaroszyk, Joanna; Merta-Staszczak, Adriana; Niezgoda, Monika; Pasterski, Bartosz
Oddawany do rąk czytelników słownik historyczny Opieka nad dziećmi na ziemiach polskich w XIX‒XXI wieku jest głównym efektem realizacji projektu „Ku lepszej przyszłości. Opieka nad dziećmi na ziemiach polskich w XIX‒XXI wieku” finansowanego w ramach programu Ministerstwa Edukacji i Nauki „Nauka dla Społeczeństwa” i nastawionego na badania nad dziejami opieki nad dzieckiem na ziemiach polskich od XIX do XXI wieku. Opieka ta rozumiana jest maksymalnie szeroko i obejmuje w przyjętym znaczeniu wiele aspektów działań na rzecz dzieci zarówno w środowisku rodzinnym, jak i poprzez wszelkie formy wsparcia oferowane przez instytucje zewnętrzne ‒ od państwa poprzez władze samorządowe, organizacje społeczne aż po związki wyznaniowe ‒ uwzględniając też teoretyczne i prawne podstawy wychowania i opieki nad dziećmi formułowane w okresie będącym przedmiotem prowadzonych dociekań.
New Vistas in Language Studies: Young Scholars' Perspectives ATENA 3
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Buk, Agnieszka; Szwed, Iwona; Maziarz, Piotr; Onik-Maziarz, Debora
Niniejsza publikacja jest efektem kolejnej już – trzeciej edycji międzynarodowej Konferencji Młodych Lingwistów ATENA, w której w kwietniu 2023 roku wzięło udział 25 początkujących naukowców reprezentujących 11 uczelni polskich i zagranicznych. Konferencja ta wpisała się już na stałe w krajobraz naukowy Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz współpracujących z nami młodych lingwistów czy literaturoznawców i również tym razem stworzyła przestrzeń do dyskusji oraz zainspirowała do wydania niniejszego tomu, który z przyjemnością oddajemy w Państwa ręce. Jego tematyka oscyluje wokół zagadnień językoznawczych związanych m.in. z dyskursem wojennym w przestrzeni miejskiej, wokół różnych aspektów translatoryki, w tym także tych bardzo aktualnych, jak tłumaczenia maszynowe, czy wreszcie wokół kwestii literaturoznawczych.
English Voices and Echoes
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024) Weretiuk, Oksana
The aim of the book is to reach students, researchers, and the wider community of readers. However, its main purpose is to present the diverse voices of literatures written in English and point at similar features between them and those more distant from them – linguistically, culturally and geographically – Ukrainian and Polish literatures. I metaphorically called the latter “echoes”- as a close parallel to the ideas, feeling, or events. A cultural terrain covering a large part of Europe and North America is offered, unfortunately too often disturbed by the dangerous channels of political history. The book contains 16 essays addressing how writing in English constructs the narratives of ethnic identity, home and belonging, earth-man relations, human-animal bonds, dramatic historical events. Moreover, a comparison with selected Slavic literatures highlights these specific national accents in the discussed works by English, Irish, Canadian and American writers. This approach proves helpful for studying literature across linguistic and cultural boundaries. The First Chapter introduces the issues concentrated on English literature itself, and it is opened with an article written 15 years ago, about Andrzej Tretiak, the outstanding Polish professor of the interwar period, expert in English literature, comparatist, who was the first in Poland to define the characteristic, definitive features of English literature. Chapter Two discusses the concepts of Irish literature, mostly in comparison with Ukrainian literature and in reference to the dramatic historical events of both nations, including some Polish accents. In Chapter Three the literary concepts of the formation of multicultural Canadian identity and Canadian literature in English are discussed as well as the phenomenon of Canadian prairie poetry (Andy Suknaski) and native Cree artist (Allan Sapp). Chapter Four deals with some issues of comparative studies in reference to literatures in English. Therefore, my research has an international character and focuses on critical understanding of how literatures differ from one another (even those written in the same English language) and what those differences mean. The book includes some articles published a long time ago, and many of them were written for the current edition. They will summarize my almost twenty-year work as a comparative scholar at the English Department of the University of Rzeszów.
The Woman in the Galician Provinces in the Light of Notarial Records (1871-1914)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024) Kozak, Szczepan
The book is based on an analysis of several thousand notarial documents recorded in offices operating in Western Galicia from 1871 to 1914. It presents a portrait of women living in rural villages and small provincial towns, highlighting their lives within the local community, family relationships, and social roles. Considerable attention is given to their participation in economic life and professional work. Special focus is placed on the strong position of women in rural environments, shaped by their roles as wives and mothers.
Wybór źródeł do dziejów polskiej modernizacji - Biblioteka polskiej modernizacji tom IX
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024) Grata, Paweł
Idea opracowania i opublikowania Wyboru źródeł do dziejów polskiej modernizacji powstała w toku prac nad projektem „W drodze ku modernizacji. Niepodległa Polska i wolni Polacy w XIX‒XXI wieku” realizowanym na Uniwersytecie Rzeszowskim w latach 2018‒2024. Za ważny efekt zaplanowanych badań uznano w nim również wydawnictwo stanowiące wybór najważniejszych bądź najbardziej reprezentatywnych źródeł dokumentujących będące przedmiotem projektu procesy modernizacyjne. Znaczenie tego typu opracowania jest szczególne z racji upowszechniania wiedzy na temat polskich osiągnięć modernizacyjnych za pomocą źródeł pierwotnych, mogących stanowić zarówno wartościowy rezerwuar wiedzy, jak i materiał dydaktyczny wzbogacający proces kształcenia na wszystkich poziomach edukacji. Zgodnie z zamierzeniami projektu przygotowywany w jego ramach wybór źródeł jest integralną częścią serii wydawniczej „Biblioteka Polskiej Modernizacji” , ma on też dwie formy publikacyjne. Obok wersji drukowanej przygotowana została wersja elektroniczna, która znalazła swoje miejsce na portalu internetowym stanowiącym integralną część projektu i jest powszechnie dostępna dla użytkowników sieci Internet na dedykowanej temu zestawieniu podstronie projektu. Obie wersje wyboru źródeł (drukowana i internetowa) zawierają, zgodnie z koncepcją projektu, 200 opatrzonych aparatem naukowym i uznanych za istotne z punktu widzenia polskiej modernizacji dokumentów. Zakładana objętość tomu w wersji drukowanej wymagała wprowadzania skrótów w publikowanych dokumentach, w efekcie czego nierzadko prezentowane są jedynie najważniejsze ich fragmenty. Zasadą stało się nieoznaczanie autorstwa opracowania poszczególnych dokumentów, co ma podkreślać zespołowy charakter prac nad edycją źródeł. Ważnym elementem koncepcji wydawnictwa stała się prezentacja w przypisie do każdego dokumentu uzasadnienia jego obecności w zbiorze.
Bibliografia polskiej modernizacji - Biblioteka polskiej modernizacji tom VIII
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024) Grata, Paweł
Bibliografia polskiej modernizacji to kolejna z części serii wydawniczej „Biblioteka Polskiej Modernizacji” będącej głównym efektem publikacyjnym realizowanego w latach 2018–2024 i finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego projektu „W drodze ku modernizacji. Niepodległa Polska i wolni Polacy w XIX–XXI wieku”. Bibliografia stanowi integralny i niezbędny element serii, scalający w jednym miejscu wiedzę na temat istniejącego zasobu publikacji poświęconych polskim przemianom modernizacyjnym zachodzącym od XIX do XXI wieku – tym bardziej istotny, że ze względów objętościowych w Słowniku historycznym polskiej modernizacji, będącym jednym z kluczowych efektów realizacji zaplanowanych w ramach projektu działań, informacje bibliograficzne zostały zamieszczone jedynie w jego wersji elektronicznej. Przygotowane w ramach projektu opracowanie bibliograficzne zawiera wybór wydanych drukiem publikacji związanych z będącymi przedmiotem badań procesami modernizacyjnymi i stanowi w zamierzeniu narzędzie pomocne w dalszych badaniach w tym kierunku. W zestawieniu znalazły się publikacje omawiające zarówno zachodzące w badanym okresie procesy rozwojowe, jak i zjawiska, które modernizacji nie sprzyjały, choć kontekst modernizacyjny pozornie w sobie niosły. Bibliografia nie stanowi, rzecz jasna, całościowego wykazu publikacji spełniających tak określone warunki brzegowe, nie jest również próbą stworzenia kompendium źródeł i opracowań poświęconych historii gospodarczej i społecznej Polski i Polaków ostatnich niespełna dwóch stuleci. Jest subiektywnym, choć dość obszernym, bo liczącym ok. 10 tys. rekordów, wyborem literatury dokumentującej dotychczasowe badania nad modernizacją. Całość została przygotowana przez naukowców wchodzących w skład zespołu projektowego (Edyta Czop, Paweł Grata, Hubert Kotarski) oraz przedstawiciela partnera projektu – Polskiego Towarzystwa Historii Gospodarczej (Jakub Kujawa). Zakres chronologiczny bibliografii obejmuje okres od II połowy XIX stulecia, gdy procesy modernizacyjne na ziemiach polskich były na szeroką skalę inicjowane i w coraz większym stopniu wpływały na życie ich mieszkańców, po czasy współczesne, gdy powszechnie dostrzegana modernizacja życia gospodarczego i społecznego stała się zjawiskiem naturalnym, niezmiennie wspierającym polskie aspiracje państwowe, narodowe i jednostkowe. Wykaz tworzą zatem źródła i publikacje omawiające polskie osiągnięcia modernizacyjne ostatnich kilkudziesięciu lat niewoli narodowej, Drugiej Rzeczypospolitej, czasów II wojny światowej, Polski Ludowej oraz okresu, który minął od przełomu roku 1989. Koncepcja Bibliografii polskiej modernizacji oparta została na założeniach projektu oraz jego celach naukowych i popularyzatorskich. W związku z tym w jej strukturze wyodrębniono części stanowiące zasadnicze elementy zachodzących procesów modernizacji gospodarczej i społecznej ziem polskich, państwa polskiego czy też inicjowanych i realizowanych przez Polaków w Europie i na świecie. Układ całości ma charakter problemowy i składa się z 11 rozdziałów tematycznych, uszeregowanych w sposób logiczny od zagadnień ogólnych poprzez kwestie modernizacji gospodarczej i społecznej aż po rozdział najobszerniejszy, prezentujący dorobek publikacyjny poświęcony bohaterom polskiej modernizacji. Wśród pozycji uwzględnionych w bibliografii znalazły się źródła drukowane, wydawnictwa źródłowe, monografie autorskie, monografie wieloautorskie, rozdziały w takich monografiach, a także artykuły publikowane w czasopismach naukowych i popularnonaukowych oraz prasie opiniotwórczej. Całość otwiera rozdział I zawierający bibliografię publikacji poświęconych zagadnieniom ogólnym modernizacji, wśród których znalazły się zarówno zasadnicze procesy rozwojowe, jak i kwestie związane z polityką gospodarczą, jej zapleczem teoretycznym, planowaniem, innowacjami organizacyjnymi, przemianami własnościowymi, organizacjami gospodarczymi czy wreszcie transformacją gospodarczą. Rozdział II obejmuje źródła i opracowania związane z szeroko rozumianymi instytucjami, czyli administracją i sektorem publicznym, instytucjami publicznymi, ich powstawaniem i reformami, integracją europejską czy prawami obywatelskimi. Instytucjom, ale związanym z sektorem finansowym poświęcony został rozdział III, w którym zamieszczono wskazówki bibliograficzne dotyczące rozwoju systemu instytucji finansowych, w tym banków, funduszy ubezpieczeniowych, pieniądza i reform walutowych oraz wykorzystania w sektorze finansowym nowoczesnych technologii. Kolejne rozdziały koncentrują się na najważniejszych segmentach życia gospodarczego. Pierwszy z nich zawiera obszerny zasób informacji bibliograficznych związanych z procesami rozwojowymi zachodzącymi w przemyśle i budownictwie, następne poświęcone zostały rolnictwu i obszarom wiejskim, transportowi i komunikacji oraz handlowi i usługom. Nieco na pograniczu części bibliografii poświęconej zagadnieniom gospodarczym i społecznym znajduje się rozdział obejmujący dorobek piśmienniczy traktujący o rozwoju mediów i komunikowania społecznego, stanowiący równocześnie płynne przejście do fragmentów związanych z przemianami społecznymi. Pierwszy z poświęconych im rozdziałów podejmuje szeroko rozumiane zagadnienia rozwoju społecznego oraz niezwykle istotnej w tym kontekście polityki społecznej. Drugi zawiera wskazówki bibliograficzne dotyczące zmieniających się warunków i jakości życia, w tym m.in. procesów urbanizacji, rozwoju infrastruktury komunalnej, budownictwa mieszkaniowego, wyposażenia mieszkań, sposobu spędzania wolnego czasu. Ostatni z rozdziałów, szczególnie ważny dla celów upowszechniania problematyki projektu, prezentuje wybór ogromnego dorobku piśmiennictwa na temat polskich liderów modernizacji, czyli wynalazców, twórców przełomowych rozwiązań, założycieli nowatorskich firm, ludzi zmieniający rzeczywistość, przywódców w procesach zmian, inżynierów, osób walczących o prawa kobiet i mniejszości, działaczy społecznych, wybitnych poszerzających stan wiedzy naukowców, autorów przełomowych odkryć, metod leczenia czy wynalazków. Bibliografia polskiej modernizacji stanowi pierwszą tego typu próbę zaprezentowania dorobku piśmienniczego poświęconego polskiej modernizacji. Jest wprawdzie tylko opartym na wskazanych wyżej kryteriach wyborem, zawierającym jedynie część tego piśmiennictwa, wydaje się jednak, że stanowić będzie istotną pozycję wspierającą zarówno dorobek samego projektu, jak i dalsze badania nad procesami modernizacyjnymi. Będzie również pełnić funkcję popularyzującą wiedzę na ten temat, a ułatwiając dostęp do publikacji, pozwoli na szersze niż dotychczas ich oddziaływanie społeczne.
Zjawisko parcelacji we współczesnym języku rosyjskim i polskim
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024) Stasienko, Anna
Syberia. Kultura. Tradycja. Język
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024) Kur-Kononowicz, Jolanta
In the third volume of the cyclical monograph devoted to Siberia 1 Siberia. Culture. Tradition. Language the described land is understood in a figurative sense, primarily as a place of deportation. Siberia may therefore be the Caucasus, Kazakhstan and many other more or less known places in Europe and the world where forced displacement of people took place. The subject of a multi-faceted description is not only the taiga, tundra and Baikal, but also the steppes of Kazakhstan and the Caucasus mountains. The interdisciplinary approach to the topic allows the authors to broadly present the cultural and historical issues of the discussed areas. The main topic, although there are many other issues in the book, are the traditions and customs of the Siberian population, both indigenous and immigrant. The subject of attention are, among others, Yakuts, Khants, Nenets, Chukchi, Buryats, Evenks, Kazakhs, Uzbeks, Georgians, Armenians and Chechens. Due to its multi-directional thematic nature and discussion of detailed issues, the monograph significantly expands knowledge about Siberia, defined very broadly, and allows once again to reveal the unknown secrets of this vast land.
Obszary Polonistyki 7
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024) Matuszko, Kinga; Głos, Mikołaj; Maciąg, Kazimierz; Drozd, Barbara
Kategorie „mężczyzna” i „męskość” są dziś oświetlane z wielu perspektyw badawczych i budzą zainteresowanie przedstawicieli i przedstawicielek różnych dyscyplin humanistyki. Sprzyja temu ich współczesne rozumienie, które ukształtowało się wraz z odejściem od przekonania o istnieniu „prawdziwej męskości”, pozornie naturalnej i uniwersalnej wizji, powszechnie obowiązującego wzorca przekazywanego przez takie instytucje jak rodzina, szkoła, wojsko; modelu , któremu należało sprostać. Zwrócenie uwagi na wieloznaczność męskości, zależność tej kategorii od momentu historycznego, szerokości geograficznej, kultury, rasy, klasy, uwarunkowań politycznych i społecznych sprawiło, że obserwujemy jej pluralizację, a także destabilizację i dewaluację jej dominującej, jednolitej wizji, co niekiedy bywa utożsamiane z kryzysem. Męskie tożsamości są dziś wieloznaczne i wielowymiarowe, otwarte i podważalne, płynne, natomiast „męskość” jest traktowana jak otwarty projekt, który może być realizowany na różne sposoby. Badacze i badaczki coraz częściej zadają pytanie o to, na czym polega bycie mężczyzną i jakie jest miejsce męskości w (po)nowoczesnym świecie. Proponują refleksję nad procesem (de)konstruowania męskich tożsamości w dawnej i współczesnej kulturze, śledzenie różnorodnych reprezentacji męskości i niemęskości, ich lokalności i indywidualności, obserwację związków męskości z przemocą, dominacją, mizoginią z jednej strony, a z drugiej eksplorację przestrzeni męskiej niepewności, kruchości, cierpienia, słabości, świadectw przekraczania genderowych podziałów. Przyglądają się fantazmatowi „prawdziwej męskości” i rysującym się w nim pęknięciom, szczelinom otwierającym możliwość transgresji, obszarom leżącym na nieokreślonej granicy pomiędzy męskością i chłopięcością, wielorakim sposobom produkowania męskości w języku, kulturze, mediach, edukacji. Te rozważania były inspiracją dla ósmej edycji konferencji „Obszary Polonistyki”, której rezultatem jest niniejsza monografia – (De)konstruowanie męskości. (De)mitologizacje, (dez)iluzje i (de)heroizacje męskości w literaturze, kulturze i języku. Część pierwsza składa się z artykułów literaturoznawczych, kulturoznawczych oraz filozoficznych, druga zaś z analiz lingwistycznych. Młodzi naukowcy i naukowczynie podjęli tematy stereotypów męskości w aforyzmach, anegdotach i przysłowiach, wizerunku mężczyzny w mediach, męskości postkolonialnej, queerowej i (post)feministycznej, a także (auto)kreacji mężczyzn w utworach (auto)biograficznych, współczesnego kryzysu męskości i jej obrazów w powieściach historycznych. Różnorodność ujęć i bogactwo wątków pokazują nie tylko możliwe drogi badawcze, ale również sprawiają, że czytelnicy i czytelniczki znajdą interpretacje, które ich zaciekawią. Zapraszamy do poznania zawiłości relacji między mężczyzną a światem i mamy nadzieję, że zawarte w tej monografii rozważania będąinspiracją dla dalszych analiz dyskursu męskościowego.
Forma i technika dźwiękowa oraz problemy interpretacyjne w wybranych preludiach fortepianowych kompozytorów polskich XX wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2010) Prejsnar, Magdalena
Praca o powyższym tytule pianistki Magdaleny Prejsnar to studium analityczne i rozważania wykonawczo-interpretacyjne dotyczące gatunku preludium fortepianowego wybranego z twórczości siedmiu polskich kompozytorów XX wieku. Treść merytoryczną poprzedza wstęp, w którym autorka uzasadnia kryteria wyboru cyklów preludiów z XX-wiecznej rodzimej twórczości fortepianowej do nagrania płytowego i opracowania publikacji. Praca zawiera cztery rozdziały. Rozdział 1 historyczny, o charakterze wprowadzającym, ukazuje zarys dziejowy gatunku preludium w trzech etapach: 1) XVI-wiecznego archetypu zapoczątkowanego w muzyce organowej i lutniowej oraz postaci preludium w muzyce J. S. Bacha, 2) fortepianowego preludium w muzyce polskiej XIX wieku (Chopin i twórcy II połowy stulecia), 3) zróżnicowanego stylistycznie i technicznie polskiego preludium XX-wiecznego. Kolejne dwa rozdziały stanowią część analityczną. Poświęcone są bliższej charakterystyce preludiów, które zostały rozgraniczone czasowym kryterium stylistycznym: okresu neoklasycznego i późniejszego okresu „spoza kręgu neoklasycznego”. Przyjęty tu podział posiada swe uzasadnienie w znacznej odmienności zastosowanych technik dźwiękowych i problematyki pianistycznej. Bliższej analizie zostały poddane następujące utwory: Rozdział 2: 1. Wojciech Kilar, Trzy preludia na fortepian 2. Zygmunt Mycielski, 6 preludiów na fortepian 3. Henryk Mikołaj Górecki, Cztery preludia op. 1 na fortepian 4. Miłosz Magin, 5 preludiów na fortepian Rozdział 3: 1. Kazimierz Serocki, Suita preludiów na fortepian 2. Krzysztof Knittel, Quatre préludes pour piano 3. Paweł Mykietyn, Cztery preludia na fortepian Analizy powyższych utworów obejmujące zagadnienia formy, faktury i techniki dźwiękowej poprzedzone są notą biograficzną ich twórców. Ilustrowane są przykładami nutowymi. Rozdział 4 zawiera omówienie zagadnień techniki wykonawczej i problematyki interpretacyjnej wybranych cykli preludiów. W zakończeniu autorka dokonuje podsumowania poruszanych aspektów, wskazując na szeroki zakres technik kompozytorskich, związanych z muzyczną tradycją z jednej strony i nowatorskimi technologiami dźwiękowymi z drugiej strony. W konkluzji końcowej wysuwa wniosek, że różnorodność techniczno-stylistyczna prezentowanych tu cyklów preludiów fortepianowych wymaga zastosowania wszystkich elementów techniki pianistycznej oraz wysokiej elastyczności interpretacyjnej.
The early medieval settlement complex at Czermno in the light of results from past research (2010-2011) (Frühzeit Ostmitteleuropas 9:1-2)
(Leibniz-Institut für Geschichte und Kultur des östlichen Europa, Leipzig, 2022) Wołoszyn Marcin red.
Integracja treści przedmiotowo-językowych w szkole podstawowej w teorii i praktyce. Biologia w klasach dwujęzycznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023) Kusz, Ewa; Pawliszko, Judyta
Celem zgłaszanej książki jest przedstawienie funkcjonowania coraz bardziej popularnej metody nauczania zwanej zintegrowaną edukacją przedmiotowo-językową, CLIL (z ang. Content and Language Integrated Learning), wykorzystywanej w polskich placówkach oświatowych, w których realizowany jest program dla klas dwujęzycznych. Książka skierowana jest przede wszystkim do nauczycieli biologii dla dwujęzycznych klas VII, a także dla wszystkich zainteresowanych metodą CLIL i jej praktyczną realizacją w formie gotowych scenariuszy lekcyjnych, które uwzględniają realia w polskim systemie oświaty. Pierwszy rozdział omawia podstawy podejścia holistycznego i jego zastosowanie w procesie integracji wiedzy. Omówione tu zostały główne założenia CLIL, jakimi są wykorzystanie języka obcego do nauczania treści niejęzykowych, a co za tym idzie możliwość rozwijania zarówno wiedzy z danego przedmiotu (lub przedmiotów) jak i rozwój poziomu języka obcego, w którym przekazywane są treści. Rozdział drugi w sposób szczegółowy prezentuje metodę CLIL w przeprowadzonych do tej pory badaniach naukowych. W ciągu ostatnich 20 lat ich wysoka liczba potwierdziła dużą wagę zintegrowanego nauczania przedmiotowo-językowego (CLIL) w dziedzinie współczesnej edukacji języków obcych. Taki stan rzeczy wywołał również debatę na temat jego związku z poprzednią metodą nauki języków obcych polegającą na posługiwaniu się językiem obcym w trybie ciągłym i we wszystkich sytuacjach życiowych, a więc tak zwanej immersji językowej, czyli całkowitemu zanurzeniu w języku, czy też submersji oznaczającej częściowe zanurzenie. Rozdział trzeci zawiera praktyczną realizację omawianej metody w postaci scenariuszy z biologii dla dwujęzycznych klas VII. Przykłady realizacji zajęć zaprezentowane w tej części pracy obejmują zakres tematyczny zgodny z realizowanym w klasie siódmej programem nauczania. Zdecydowanie można uznać tę część książki za nowość na polskim rynku wydawniczym. Do tej pory nie pojawiły się publikacje tak szczegółowo wyjaśniające cały zakres materiału zrealizowanego w duchu metody CLIL. Dodatkowo, ta część pracy obfituje w ilustracje i grafiki stworzone przez studentów lingwistyki stosowanej, członków Koła Naukowego Lingwistów POLIGLOCI, którzy w ramach projektu o nazwie IMAG(in)E BIOLOGY podjęli się wykonania większości prezentowanych w książce ilustracji. Pomysłodawcami projektu są autorki niniejszego manuskryptu. Do scenariuszy zostały też dołączone nagrania ułatwiające prowadzenie zajęć oraz glosariusz, w którym zostały wyjaśnione najważniejsze i najtrudniejsze pojęcia.

Przeglądaj

Ostatnio nadesłane materiały