Przemiany gospodarcze w województwie rzeszowskim w latach 1975–1989

Podjęta w niniejszej monografii prezentacja przemian gospodarczych zachodzących w ostatnich kilkunastu latach istnienia Polski Ludowej w utworzonym w lipcu 1975 roku województwie rzeszowskim stanowi pierwsze tego typu wydawnictwo w polskiej historiografii. Jest też bezprecedensowym, przynajmniej w rozumieniu własnym, przypadkiem powstawania niezbyt obszernej skądinąd monografii przez okres blisko ćwierć wieku. Początek kwerendy z nią związanej nastąpił bowiem latem 2001 roku, co oznacza, że czas powstawania książki był znacząco dłuższy od będącego jej przedmiotem zakresu chronologicznego badań. Ważną tego implikacją jest fakt, iż część poczynionych w tym okresie ustaleń została w ciągu ostatnich ponad dwudziestu lat opublikowana. Niektóre fragmenty monografii ukazywały się bowiem w tym czasie w różnych publikacjach w całości, we fragmentach, w wersji skróconej bądź rozszerzonej, co zostało zasygnalizowane w odpowiednich miejscach niniejszego opracowania. Należy jednak podkreślić, że to monografia powstawała wcześniej, a więc chronologia zdarzeń „publikacyjnych” oparta była na schemacie, w ramach którego ogłaszane były fragmenty „prawie” gotowej monografii, a monografia stała się w pewnym sensie zbiorem wydanych wcześniej przyczynków. Oddawana do rąk czytelników publikacja podejmuje podstawowe kwestie związane z przemianami gospodarczymi zachodzącymi w województwie rzeszowskim od połowy 1975 roku do końca roku 1989. Cezurę początkową wyznacza data wejścia w życie 1 czerwca 1975 roku nowego podziału administracyjnego kraju, w ramach którego wcześniejsze 17 województw zostało zastąpionych przez 49 znacznie mniejszych jednostek . Jedną z nich było województwo rzeszowskie ze stolicą w Rzeszowie, które objęło, w pewnym uproszczeniu, centralną część dawnego „dużego” województwa. Cezura końcowa związana jest z obaleniem zaprowadzonego przez komunistów w Polsce po II wojnie światowej systemu gospodarczego zwanego systemem realnego socjalizmu, systemem gospodarki kolektywistyczno-planowej, a na pewno systemem gospodarki niedoboru. Kres tego porządku wyznacza umownie wejście w życie tzw. planu Balcerowicza 3 . Zakres rzeczowy monografii obejmuje podstawowe sfery życia gospodarczego województwa rzeszowskiego i zachodzące w nich w omawianym okresie przemiany, w tym określenie ich kierunków oraz wpływu na życie mieszkańców województwa. Przedmiotem analizy stały się w ramach niniejszej publikacji struktura gospodarcza województwa rzeszowskiego, prowadzona w omawianym okresie polityka gospodarcza władz oraz charakterystyka procesów ekonomicznych zachodzących w przemyśle, rolnictwie, budownictwie, transporcie, łączności, handlu i usługach. Przyjęty dość syntetyczny charakter monografii nie pozwolił na dalsze uszczegółowienia prezentowanych treści, co wyraźnie widać w passusach dotyczących funkcjonowania przemysłu czy budownictwa w województwie.