Artykuły (KNH) / Articles (CoH)

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/57

Przeglądaj

Ostatnio nadesłane materiały

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 45
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Addressing multiple perspectives in studying environmental changes in forest landscapes during the modernization period (18th–19th centuries)
    (The Anthropocene Review, 2023-11-30) Związek, Tomasz; Łuców, Dominika; Popek, Joachim; Klisz, Marcin; Obremska, Milena; Sobechowicz, Łukasz; Solon, Jerzy; Słowiński, Michał; Przybylski, Paweł; Tyburski, Łukasz; Zin, Ewa; Jastrzębowski, Szymon; Płaczkowska, Eliza; Pilch, Kamil; Szewczyk, Krzysztof; Konczal, Agata; Rutkowski, Paweł; Główka, Dariusz; Swoboda, Paweł
    Combining different diverse data on human and environmental history during the Anthropocene is an extremely challenging task, particularly, if one wants to compare written or cartographic data with a whole range of environmental data recorded for more than the past 200–300 years. In this article, our objective was to demonstrate that one of the keys to facilitating syntheses for the study of forest landscape dynamics was to conduct a thorough investigation into the historical phenomena of modernization. We believe that a comprehensive understanding of the advancements in post-enlightenment thought and contextualizing them within the evolution of the state apparatus during the 18th and 19th centuries will empower us to formulate new research questions and broaden our understanding of the mutual relations between nature and humans in the past.
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Poetyckie komentarze do współczesności. O tomie „Ale o co ci chodzi” Marcina Świetlickiego
    (Firma "Inkos", 2021) Pasterski, Janusz
    Artykuł poświęcono różnym wymiarom problemowym i artystycznym tomu wierszy "Ale o co ci chodzi" Marcina Świetlickiego, jednego z najbardziej znanych współczesnych poetów polskich. Wydany w roku 2019 zbiór to przykład uważnej, zaangażowanej obserwacji rzeczywistości, łączenia prywatnego ze wspólnotowym, demaskowania i prowokowania, ale i wyrażania samotności, ciągłego nieprzystosowania i obrony poetyckiej niezależności. Autor wskazuje sposoby poetyckiego opisu współczesnej polskiej rzeczywistości, podkreśla literackie i społeczne konteksty wierszy, odsłania postawę ironiczną oraz sens uniwersalny. Wiersze ze zbioru "Ale o co ci chodzi" traktuje jako poetyckie komentarze do współczesności i zaproszenie do refleksji o polskiej teraźniejszości kulturowej i społecznej.
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Faksymile drzeworytu japońskiego przy zastosowaniu technik cyfrowych do tworzenia matryc ksylograficznych
    (Instytut Sztuk Pięknych, Kolegium Nauk Humanistycznych, Uniwersytet Rzeszowski, 2022-11-23) Machowski, Jacek
    Technika drzeworytu japońskiego (z jap. mokuhanga) jest stosunkowo mało rozpowszechniona w Europie. Jedną z przyczyn tego stanu rzeczy jest niska dostępność specjalistycznych narzędzi i materiałów niezbędnych do wykonywania prac w tej technice. W ramach tego projektu postanowiłem poszukać zastępczych materiałów i narzędzi. Za cel obrałem próbę wykonania faksymile już istniejących prac z zastosowaniem grawerki laserowej, jak również przetestowanie dostępniejszych materiałów do tworzenia matryc drzeworytniczych oraz papierów graficznych.
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    "Libri amici, libri magistri". O oczekiwaniach czytelniczych młodzieży licealnej
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, 2021) Kucharska-Babula, Agata
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Mniejszościowy etnobiznes w Rumunii. Przypadek słowiańskojęzycznej ludności w Marmaroszu
    (Instytut Europy środkowej, 2020) Kosiek, Tomasz
    The author addresses the issue of ethno-business, which has been largely unresearched to date. In the approach proposed by the author, ethnobusiness is understood as a wide range of practices and behaviours related to the deliberate use of existing regulations going beyond the intentions of legislators that guarantee cultural and political privileges for national and ethnic minorities. Various activists and leaders gathered around ethnic organizations and co-creators of the discussed phenomenon most often pursue their private material or political interests. However, ethno-business is closely linked to the established Romanian legislation on national minorities. Thus, the author investigates the roots of this phenomenon, introducing readers to the regulations on minorities in Romania, and points to the social consequences of ethno-business. The analysis of the discussed problem is supplemented and illustrated by examples of specific behaviours observed by the author during his long-term and extensive ethnographic field research carried out on the Romanian-Ukrainian borderland between 2009 and 2010. Although this research project focused on aspects of ethnic and national identity among the Slavic-speaking community of the Maramures region, it also gave an opportunity to spot a number of behaviours that can be interpreted in the context of ethno-business. The ethnographic examples given in the article show how the policies related to the protection of national minorities in Romania can be exploited in various circumstances by different individuals who have relevant knowledge of the rights of national minorities.
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Wśród "Opowiadań kołymskich" Warłama Szałamowa, "Polonistyka" 1994 nr 6, s. 363-369.
    (Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1994-06) Pasterski, Janusz
    Varlam Shalamov`s short stories collectively known as "Kolyma Tales" have been acknowledged by the critics as one of the most interesting texts depicting the experience thousands od prisoners od Soviet labor camps. The paper discusses the multidimensional structure of the short stories and stresses the role of the main characters.
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Prawiek: „vademecum” podróżnika
    (Wydawnictwo Piotra Marciszuka STENTOR, 2003) Stanisz, Marek
    Artykuł zawiera interpretację pierwszego rozdziału powieści Olgi Tokarczuk "Prawiek i inne czasy". Autor skupia się na ukazaniu symbolicznych znaczeń przestrzeni przedstawionej w tym utworze. Dowodzi, że tytułowy Prawiek to metafora świata i ludzkiego życia.
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Polsko-ukraińskie małżeństwa mieszane – między przeszłością a współczesnością. Uwagi na marginesie życia w Białym Borze
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018-09-27) Kosiek, Tomasz
    The author of the article tackles the subject of Polish-Ukrainian mixed marriages in Poland. He shows the changes that have taken place concerning the scope of the marital models utilised within the Ukrainian community. He begins his musings looking at the Polish-Ukrainian borderlands in the 19th and the beginning of the 20th centuries. It comes to light that mixed marriages were at that time a common and accepted phenomenon in small, local communities. The end of openness towards mixed marriages was brought by the “Vistula” Operation, as a result of which historic Ukrainian and Polish-Ukrainian neighbouring communities from south-eastern Poland were destroyed, with the people making them up being resettled in the so-called Recovered Territories. In this new context, Ukrainian communities began to work out new marital models, according to which the aim was to enter into marriages within one’s own group. In order to achieve endogamy on the one hand within Ukrainian families, clear pressure began to arise upon the marital choices of the young, on the other hand, the entire community had worked out a series of strategies aimed at helping to achieve the behaviour patterns expected by the Ukrainian group.
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Baczyńskiego mit początku
    (Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie, 1998) Stanisz, Marek
    Artykuł przedstawia interpretację wiersza "Przypowieść" Krzysztofa Kamila Baczyńskiego.
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Human Remains from Maszycka Cave (woj. małopolskie / PL): the Treatment of Human Bodies in the Magdalenian
    (Verlag des Römisch-germanischen Zentralmuseums, 2017) Orschiedt, Jörg; Schüler, Tim; Połtowicz-Bobak, Marta; Bobak, Dariusz; Kozłowski, Stefan Karol; Terberger, Thomas
    In Central Europe, human remains from the Magdalenian are a rare phenomenon. In Central and Western Europe, these remains are usually fragmented and often manipulated. The discovery of 50 human bone fragments from M aszycka Cave in the 19th and mid-20th century is an important source for studying the treatment of bodies in the Late Upper Palaeolithic. Skull fragments are dominating and the re-investigation of the material proves the presence of some cut marks. The re-dating of the remains and the bone artefacts to c. 16,200 cal BC together with the specific treatment of the human remains confirms the typological arguments for an early re-colonisation of Central Europe from the West after the Last Glacial Maximum.
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Materiały kultury trzcinieckiej i tarnobrzeskiej kultury łużyckiej ze stanowiska Wierzawice 4, pow. leżajski w świetle analiz archeologicznych/Materials of the Trzciniec culture and Tarnobrzeg Lusatian culture coming from the site Wierzawice 4 in the light of archaeological analyses
    (2016-10-21) Rajpold, Wojciech; Adamik-Proksa, Joanna; Burghardt, Marcin
    The subject of the present article is to describe the materials of the Trzciniec culture (KT) and the Tarnobrzeg Lusatian culture (TKŁ) coming from the studies conducted by K. Moskwa in 1978 and K. Ormian in 2001 at the site Wierzawice 4. KT materials, coming from this site, are represented by settlement features and sherds of pottery which can be dated to the classical phase of this culture. While TKŁ materials are represented by 23 burial complexes (21 urn cremation burials, single urnless cremation and inhumation burials) dated to I phase and the beginning of II phase of this culture, whereas the younger settlement materials came from III phase
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Rastko Vasic, Die Halsringe im Zentralbalkan. Vojvodina, Serbien, Kosovo und Mazedonien, Prähistorische Bronzefunde 11:7, Franz Steiner Verlag, Stuttgart 2010, 70 Seiten, 44 Tafeln;
    (Polish Academy of Sciences, 2014) Rajpold, Wojciech
    Recenzja książki Rastko Vasica poświęconej naszyjnikom pochodzącym z bałkanów
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Prze­miany lud­no­ściowe zacho­dzące od środ­ko­wego okresu epoki brązu do początków epoki żelaza w tarnobrzesko-koprzywnickim regionie osadniczym
    (Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego 35-016 Rzeszów, ul. Hoffmanowej 8 tel. 17 872 15 81, 2013) Rajpold, Wojciech
    The issues discussed in the text below refer to changes in the settlement of the Tarnobrzeg – Koprzywnica region from the fourth period of the Bronze Age to the Early Iron Age. During this period, the Tarnobrzeg Lusatian culture was being developed here and as for HaC and D phases the Pomeranian culture also appeared. The article draws attention to the difference considering the population of the Tarnobrzeg Lusatian culture in I and III phase of its development. It mainly emphasises the issue of rapid population growth in the third phase. It seems that it cannot only be explained by a gradual process of increasing population. This growth can be partially explained by means of the emergence of the Pomeranian culture. However, regarding the areas of the east Vistula river the flow of mentioned population was small and it could not provide the expected results. What is more, with regard to the Połaniec Basin this culture did not appear in general. Only as far as the Sandomierz Upland is concerned, the impact of the mentioned culture was marked more intensely, but it seems that it was a place where a combination of the two groups appeared and the formation of the mixed Pomeranian – Lusatian group took place. It forces us to trace also other directions of people influx which could explain the occurring differences.
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    ПОПЕРЕДНІ РЕЗУЛЬТАТИ АРХЕОЛОГІЧНИХ ДОСЛІДЖЕНЬ (РОЗКОПОК) У БАСЕЙНІ РІЧКИ ВИШНЯ В 2014–2015 РОКАХ
    (ISSN 2078–6093. Археологічні дослідження Львівського університету. 2015. Випуск 19. С. 118–141 Lviv University Archaeology Studies. 2015. Issue 19. P. 118–141, 2015) ВОЙЦЕЩУК, Наталія; ОСАУЛЬЧУК, Олег; ПАВЛІВ, Дмитро; ЧОПЕК, Сильвестр; ТРИБАЛА-ЗАВІСЛЯК, Катажина; БОБАК, Даріуш
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Polacy i Żydzi Bieszczadów i Pogórza Przemyskiego w narracjach biograficznych osób wysiedlonych w Akcji „Wisła”. Raport z badań
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016-06-30) Kosiek, Tomasz
    Th e article focuses on showing the representations of Poles and Jews in bibliographic narratives of people of Ukrainian origin displaced from areas of the Bieszczady and Pogórze Przemyskie within the Operation Vistula. Using the method of oral history, the author conducted several interviews. In each of them there appeared the “others” from the immediate neighbourhood, which are remembered as the participants of shared fun, family members, or the neighbours, with whom the most important holidays were celebrated. Th e author does not assess whether the remembered images correspond to contemporary reality, which ultimately, due to the war and ethnic cleansing, ceased to exist. He believes, however, that the strong presence of Poles and Jews in the emories of his interlocutors proves that these “others” were an important fragment of the lost world.
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Wild food plants and fungi used by Ukrainians in the western part of the Maramureş region in Romania
    (Polish Botanical Society, 2015-10-07) Łuczaj, Łukasz; Stawarczyk, Kinga; Kosiek, Tomasz; Pietras, Marcin; Kujawa, Anna
    Wild food and fungi use in the countryside has always been an important part of human-nature relationships. Due to social changes in most rural areas of Europe this part of traditional ecological knowledge is shrinking. The aim of our study was to record the use of wild foods and plants among the Ukrainian (Carpatho-Rusyns) minority in the western part of Romanian Maramureş. We carried out 64 interviews in two villages. Voucher specimens were collected and DNA barcoding was used to identify most fungi taxa. We recorded the use of 44 taxa of plants altogether (including 8 taxa used only for herbal teas) and 24 taxa of fungi. On average 7.7 species of plants and 9.7 species of fungi were listed per interview. Edible fungi are thus an important part of local cuisine and they are eagerly gathered by everyone. The use of a few woodland bracket fungi is worth pointing out. No signs of degeneration of this knowledge were observed. Wild fruits are less collected now and wild greens are rarely collected nowadays. This pattern is typical of many places in Central Europe.
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    O PRACY I ŚWIĘTOWANIU W POKOŁCHOZOWEJ WSI W UKRAIŃSKICH KARPATACH
    (Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 2008) Kosiek, Tomasz
    Prezentowanym tekstem próbuję, choć jedynie w wąskim stopniu, wypełnić lukę w badaniach na temat wpływu przemian społeczno-ekonomicznych jakie zaszły w ostatnich latach na Ukrainie na społeczności wiejskie. W artykule koncentruje się na ukazaniu wybranych elementów życia codziennego małej społeczności wsi Połonińskie znajdującej się w Bieszczadach Wschodnich. Główną podstawą źródłową są wyniki czterdziestodwudniowych badań terenowych. Życie codzienne w pokołchozowej rzeczywistości koncentruje się wokół pracy opartej w głównej mierze o zacofane rolnictwo i hodowlę. Powszedni trud z nią związany i jej niska opłacalność powodują pogrążanie się większość mieszkańców Połonińskiego w patologiach społecznych. Bieda, alkoholizm czy nielegalna wycinka lasu to tylko, niektóre z nich. Choroby społeczne nie omijają nawet tych, którzy z racji pełnionych funkcji w społeczności lokalnej powinni świecić przykładem. Pijany wójt, czy ksiądz to niemal codzienne obrazki z Połonińskiego. Lepiej żyje się tylko małej grupie, która w odpowiednim momencie miała dobry pomysł aby poradzić sobie w warunkach transformacji. Katalizatorem „ułatwiającym” życie w zmieniającym się świecie jest alkohol, spożywany bez względu na porę dnia. Okazją do jego wypicia jest w takim samym stopniu praca jak i święto. Picie to rytuał codzienności warunkujący społeczne relacje. Pewnego rodzaju kolorytem w szarość codziennej pracy wprowadza połonińskie „świętowanie”. Stwarza ono okazję przede wszystkim do intensywniejszych spotkań z krewnymi i sąsiadami. Zarówno święta religijne jak i rodzinne dają okazję do wspólnych spotkań, w kręgu rodzinnym czy sąsiedzkim. Nie mogą się one jednak obyć bez alkoholu pogłębiając tym samym pijaństwo wśród mieszkańców wioski.
  • Obrazek miniatury
    Pozycja
    Bayesian age modelling of the Magdalenian settlement in the territory of present-day Poland
    (Institute of Archaeology of the Jagiellonian University, 2014) Bobak, Dariusz; Połtowicz-Bobak, Marta
    The paper addresses the problem of the use of Bayesian methods for modelling age of the Magdalenian settlement on the territory of contemporary Poland. Basing on 14C datings of 10 sites we present the chronological frames of settlement on particular sites and we model occupation dynamic of Polish territory. Bayesian methods made it possible to clarify and in some cases to significantly narrow time frames of Magdalenian settlement on the research area