Doktoraty (KNM) / Doctoral Theses (CoMS)

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/72

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 147

Zaburzenia epigenetyczne w chorobie zwyrodnieniowej stawów
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-12-12) Szala, Dariusz
Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) jest jednym z najbardziej powszechnych schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego, które znacznie obniża jakość życia pacjentów. Przyczyny ChZS są złożone i obejmują zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. W niniejszej pracy skupiono się na roli mikroRNA (miRNA) w patogenezie ChZS, ze szczególnym uwzględnieniem ich potencjału jako biomarkerów diagnostycznych. MiRNA to krótkie, niekodujące RNA, które regulują ekspresję genów na poziomie potranskrypcyjnym. Zaburzenia w ekspresji lub przetwarzaniu miRNA zostały powiązane z licznymi schorzeniami, w tym z ChZS. Badania wykazały zmiany w poziomach niektórych miRNA w przebiegu ChZS oraz ich potencjał jako biomarkerów diagnostycznych tej choroby. Celem niniejszej pracy było zbadanie roli miRNA w patogenezie ChZS oraz ich potencjału jako biomarkerów diagnostycznych. Celami szczegółowymi było: określenie profilu ekspresji miRNA w chrząstce i surowicy pobranej od chorych z ChZS, porównanie profilu ekspresji miRNA w ChZS i grupie kontrolnej, określenie zależności między profilem miRNA a czynnikami demograficznymi i środowiskowymi oraz ocena znaczenia klinicznego miRNA, co pozwoliło na lepsze poznanie mechanizmów epigenetycznych prowadzących do powstania tej choroby. Do badania zakwalifikowano pacjentów, którzy wyrazili pisemną świadomą zgodę na udział w badaniu. Próbki zbierano w latach 2014-2015, a grupa badana była rekrutowana spośród pacjentów Kliniki Ortopedii i Traumatologii Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 w Rzeszowie. Łącznie pozyskano 36 próbek surowicy i 29 próbek chrząstki stawowej od pacjentów z rozpoznaną ChZS. Grupę kontrolną stanowili pacjenci ze złamaniami szyjki kości udowej, którzy nie odczuwali bólu stawów przed urazem i nie wykazywali objawów ChZS w badaniu radiologicznym. Dane zbierane od pacjentów obejmowały płeć, wiek, BMI, wiek wystąpienia choroby, stadium choroby, obecność towarzyszących chorób przewlekłych, dolegliwości bólowe z innych stawów oraz styl życia. Próbki chrząstki stawowej pobierano podczas operacji endoprotezoplastyki stawu biodrowego. Wszystkie operacje wykonywano w tym samym szpitalu przez ten sam zespół ortopedów. Analiza wykazała istotne różnice w ekspresji miRNA w chrząstce między pacjentami z ChZS a grupą kontrolną. Spośród 19 analizowanych miRNA, cztery (hsa-miR-138-5p, hsa-miR-146a-5p, hsa-miR-335-5p i hsa-miR-9-5p) wykazały ponad dwukrotny wzrost ekspresji u pacjentów z ChZS w porównaniu z grupą kontrolną. Zmiany w ekspresji tych miRNA nie były jednak istotnie związane z danymi klinicznymi. Badanie dotyczące ekspresji miRNA w surowicy pacjentów z ChZS wykazało istotne różnice w porównaniu do grupy kontrolnej. Spośród 20 analizowanych miRNA, zaobserwowano istotny wzrost miR-146a-5p i miR-98-5p oraz redukcję miR-222-3p i miR-27a-3p. Mimo znaczących zmian w ekspresji, brak korelacji z cechami klinicznymi pacjentów sugeruje, że miRNA mogą nie być bezpośrednio związane z progresją choroby. Wyniki te podkreślają potrzebę dalszych badań nad rolą miRNA w różnych etapach ChZS i ich potencjalnym zastosowaniem klinicznym. Wnioski z przeprowadzonych badań wskazują, że miRNA mogą stanowić wartościowe narzędzia diagnostyczne w ChZS. Szczególnie miR-146a-5p ma potencjał jako biomarker monitorujący procesy zwyrodnieniowe w stawie. Dalsze badania na większej kohorcie pacjentów są niezbędne do pełnego zrozumienia roli miRNA w ChZS oraz do opracowania skutecznych metod terapeutycznych opartych na modulacji miRNA.
Analiza populacji komórek NK u pacjentów z rzutowo-remisyjną i pierwotnie postępującą postacią stwardnienia rozsianego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-11-26) Rudnicka-Czerwiec, Julia
Wstęp Stwardnienie rozsiane jest najczęstszą zapalno-demielinizacyjną chorobą ośrodkowego układu nerwowego – szacuje się, że na całym świecie dotyczy ona około 2,9 mln ludzi. Polska należy do krajów o wysokim wskaźniku chorobowości MS. Bezpośrednia przyczyna tej choroby jest nieznana, określono natomiast czynniki ryzyka jej rozwoju. Do czynników niemodyfikowalnych zalicza się płeć żeńską, wiek pomiędzy 20 a 35 rokiem życia oraz czynniki genetyczne i infekcje wirusowe, szczególnie EBV. Do najbardziej istotnych modyfikowalnych czynników ryzyka rozwoju MS zalicza się palenie papierosów, niski poziom witaminy D3 oraz otyłość w okresie dojrzewania. Wyróżnia się następujące postacie choroby: aktywny kliniczne izolowany zespół, postać rzutowo-remisyjna, pierwotnie postępująca i wtórnie postępująca. Rozpoznanie stawia się na podstawie stwierdzenia współistnienia rozsiania w czasie i przestrzeni, z wykorzystaniem kryteriów McDonalda z roku 2017. Stwardnienie rozsiane jest chorobą autoimmunologiczną, o nie do końca poznanej patogenezie. Reakcja autoimmunologiczna wynika z zaburzenia tolerancji immunologicznej, czyli równowagi pomiędzy aktywnością zapalną – efektorową i regulatorową. Głównymi i najlepiej przebadanymi grupami komórek zaangażowanymi w rozwój MS są limfocyty T CD4+, limfocyty T CD8+ oraz limfocyty B. Ostatnie lata przyniosły nowe dane o udziale w patogenezie MS elementów odpowiedzi nieswoistej - komórek mieloidalnych, astrocytów, mikrogleju, komórek dendrytycznych i komórek NK. Komórki NK to duże ziarniste limfocyty charakteryzowane przez obecność markera powierzchniowego CD56 i brak markera powierzchniowego CD3 (CD56+ CD3-). Stanowią średnio 10% limfocytów krwi obwodowej i są jednym z głównych składników odporności wrodzonej. Komórki NK są częścią pierwszej linii obrony organizmu i odgrywają kluczową rolę w zabijaniu komórek zainfekowanych patogenem i komórek nowotworowych. Istnieje tradycyjny podział komórek NK na dwie główne subpopulacje ze względu na poziom ekspresji markera powierzchniowego CD56 – NK CD56bright o dużej ekspresji CD56 i NK CD56dim – o małej ekspresji CD56. Stwierdzenie obecności lub braku innych markerów na powierzchni komórek NK może służyć do wyróżniania różnych subpopulacji. Funkcja komórki NK jest determinowana przez potencjał do uwalniania ziarnistości cytotoksycznych, cytotoksyczność zależną od przeciwciał, interakcje z receptorami programowanej śmierci czy też zdolność do uwalniania cytokin. Ze względu na efekt jaki dają, komórki NK można podzielić na dwie główne grupy: cytotoksyczne i regulatorowe. Wyniki wielu badań świadczą o udziale komórek NK w patogenezie MS, ale wnioski z nich nie są jednoznaczne. Wskazują bowiem na dwa przeciwstawne kierunki działania komórek NK: ochronny – regulatorowy, zmniejszający objawy MS i patogenny – wzmagający odpowiedź autoimmunologiczną, promujący zaostrzenia. Cel pracy Celem pracy jest ocena znaczenia komórek NK w patogenezie stwardnienia rozsianego poprzez ocenę różnic w fenotypie, wydzielaniu enzymów litycznych i cytokin oraz funkcji komórek NK pomiędzy grupami pacjentów z rzutowo-remisyjną postacią MS, pierwotnie postępującą postacią MS i grupą kontrolną. Pacjenci, materiał i metody Grupę badaną stanowiło 35 chorych na stwardnienie rozsiane, diagnozowanych w Klinice Neurologii z Pododdziałem Leczenia Udaru Mózgu oraz Poradni Neurologicznej Klinicznego Szpitala Wojewódzkiego nr 2 w Rzeszowie. Kryteria włączenia do badania obejmowały: wiek powyżej 18 roku życia, możliwość wyrażenia świadomej zgody na badanie, brak jakiejkolwiek terapii immunomodulującej w przeszłości oraz obecnie, brak leczenia immunosupresyjnego w przeszłości oraz obecnie, odstęp od sterydoterapii wynoszący co najmniej 8 tygodni, brak rzutu choroby lub zaostrzenia w ciągu ostatnich 8 tygodni, brak aktywnej infekcji przewlekłej, brak jakiejkolwiek infekcji w ciągu ostatnich 4 tygodni. Grupę kontrolną stanowiło 15 zdrowych osób. Grupę dobrano pod względem struktury płci i wieku zbliżonej do grupy badanej. Zdrowi ochotnicy byli rekrutowani spośród pracowników Klinicznego Szpitala Wojewódzkiego nr 2 w Rzeszowie i Uniwersytetu Rzeszowskiego. Warunkami kwalifikacji do badania były: wiek powyżej 18 roku życia, możliwość wyrażenia świadomej zgody na badanie, brak stwierdzonych chorób autoimmunologicznych, brak stosowania leków mających wpływ na układ immunologiczny, brak aktywnej przewlekłej infekcji, brak infekcji w ciągu ostatnich 4 tygodni. Materiałem do badań była krew żylna. Analizę materiału przeprowadzono w laboratorium Zakładu Immunologii Człowieka Instytutu Nauk Medycznych Uniwersytetu Rzeszowskiego. Obejmowała ona przygotowanie próbek do cytometrii przepływowej poprzez izolację komórek jednojądrzastych krwi obwodowej, zakładanie hodowli komórkowych, a następnie oznaczanie markerów powierzchniowych (CD56, CD335, CD27, CD274, CD73) i wewnątrzkomórkowych (granzym B, granzym K, perforyna, TGF-β, IFN-γ, IL-10, IL-4, IL-13). Analizę cytometryczną przeprowadzono za pomocą cytometru przepływowego Amnis® CellStream® (Cytek Biosciences). Wyniki opracowano w programie Cell Stream Analyzer w wersji 1.5.17. Odnotowano odsetek poszczególnych subpopulacji komórek oraz medianę intensywności fluorescencji. Bazę danych i badania statystyczne przeprowadzono w oparciu o oprogramowanie komputerowe Statistica 9.1 (StatSoft, Polska). Badania wykonano po uzyskaniu zgody Komisji Bioetycznej przy Izbie Lekarskiej w Rzeszowie zgodnie z protokołem zaakceptowanym przez Komisję (decyzja nr 85/2023/B). Wyniki Do badania zakwalifikowano 35 pacjentów z rozpoznanym stwardnieniem rozsianym. W grupie badanej było 28 kobiet (80%) oraz 7 mężczyzn (20%). Wiek pacjentów w grupie badanej wynosił od 20 do 65 lat. Mediana dla wieku pacjentów wyniosła 41 lat. U 22 pacjentów rozpoznano rzutowo-remisyjną postać stwardnienia rozsianego (63%), u 13 postać pierwotnie postępującą stwardnienia rozsianego (37%). W grupie pacjentów z rozpoznaną postacią rzutowo-remisyjną MS było 18 kobiet (82%) i 4 mężczyzn (18%) w wieku od 20 do 53 lat. Mediana dla wieku pacjentów w tej grupie wyniosła 33 lata. W grupie pacjentów z rozpoznaną postacią pierwotnie postępującą MS było 10 kobiet (77%) i 3 mężczyzn (23%) w wieku od 40 do 65 lat. Mediana dla wieku pacjentów w tej grupie wyniosła 52 lata. Do grupy kontrolnej początkowo zakwalifikowano 15 zdrowych osób - 12 kobiet (80%) i 3 mężczyzn (20%) w wieku od 23 do 65 lat (mediana 40 lat). W skład grupy kontrolnej poddanej pełnej analizie ostatecznie weszło 12 zdrowych osób. Wśród nich 9 stanowiły kobiety (75%) a 3 mężczyźni (25%). Wiek uczestników grupy kontrolnej wynosił od 23 do 65 lat. Mediana dla wieku uczestników tej grupy wyniosła 41,5 roku. Analizę danych rozpoczęto od porównania immunofenotypu komórek NK pomiędzy trzema grupami: pacjentów z rzutowo-remisyjną postacią MS, pacjentów z pierwotnie postępującą postacią MS i zdrową kontrolą. Analiza ta miała na celu stwierdzenie czy badane grupy różnią się w zakresie subpopulacji NK CD56bright, NK CD56dim, NK CD335-, NK CD335+, NK CD27-, NK CD27+, NK CD274-, NK CD274+, NK CD73-, NK CD73+. Nie zaobserwowano istotnych różnic w odsetku żadnej z badanych subpopulacji komórek NK pomiędzy pacjentami z RRMS, PPMS i zdrową kontrolą. Nie stwierdzono istotnych różnic w MFI subpopulacji komórek NK CD335-, NK CD27-, NK CD274-, NK CD73- i NK CD73+ pomiędzy pacjentami z RRMS, PPMS i zdrową kontrolą. Stwierdzono wyższe MFI subpopulacji NK CD335+ w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS i w grupie pacjentów z RRMS względem grupy pacjentów z PPMS. Stwierdzono wyższe MFI subpopulacji NK CD27+ w grupie kontrolnej względem grup pacjentów z RRMS i PPMS. Stwierdzono większą wartość MFI subpopulacji komórek NK CD274+ w grupie pacjentów z PPMS względem grupy pacjentów z RRMS. W drugim etapie analizy danych porównano odsetek i MFI subpopulacji komórek NK zawierających poszczególne enzymy lityczne (granzym B, granzym K, perforyna) i cytokiny (TGF-β, IFN-γ, IL-10, IL-4, IL-13) pomiędzy trzema grupami: pacjentów z rzutowo-remisyjną postacią MS, pacjentów z pierwotnie postępującą postacią MS oraz kontrolą. Analiza ta miała na celu stwierdzenie czy badane grupy różnią się w zakresie potencjalnych funkcji komórek NK. Stwierdzono wyższy odsetek komórek NK zawierających granzym B u pacjentów z RRMS względem grupy kontrolnej (w subpopulacjach NK CD27+ i NK CD73-). Stwierdzono wyższy odsetek komórek NK zawierających granzym K w grupie kontrolnej w porównaniu do grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacji NK CD56bright) i w grupie kontrolnej w porównaniu do grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacji NK CD27-). Wyższe MFI komórek NK zawierających granzym K zaobserwowano w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacji NK CD56dim). Nie stwierdzono różnic w odsetku i MFI komórek NK zawierających perforynę pomiędzy pacjentami z RRMS, PPMS i zdrową kontrolą. Wyższy odsetek komórek NK zawierających TGF-β stwierdzono w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacjach NK CD335+, NK CD27+, NK CD27-) oraz w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacji NK CD335+). Wyższe MFI komórek NK zawierających TGF-β stwierdzono w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacji NK CD335+) i w grupie pacjentów z PPMS względem grupy kontrolnej (w subpopulacji NK CD274-). Wyższy odsetek komórek NK zawierających IFN-γ stwierdzono w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacjach NK CD56bright, NK CD335-, NK CD27-, NK CD274-) oraz w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacjach NK CD56bright, NK CD335+, NK CD27-). Stwierdzono wyższy odsetek komórek NK zawierających IL-10 w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacjach NK CD56bright, NK CD335+, NK CD27-). Wyższe MFI komórek NK zawierających IL-10 stwierdzono w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacjach NK CD56bright, NK CD335+) oraz w grupie pacjentów z PPMS względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacji komórek NK CD27+). Wyższy odsetek komórek NK zawierających IL-4 stwierdzono w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacjach NK CD27-, NK CD274-) oraz w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacjach NK CD335+, NK CD27-, NK CD274+). Wyższe MFI komórek NK zawierających IL-4 stwierdzono w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacji NK CD335+). Nie stwierdzono różnic w zakresie odsetka komórek NK zawierających IL-13 pomiędzy pacjentami z RRMS, PPMS i zdrową kontrolą. Wyższe MFI komórek NK zawierających IL-13 stwierdzono w grupie pacjentów z PPMS względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacji NK CD27+). Wnioski 1. Komórki NK pacjentów z RRMS i PPMS nie różnią się pod względem odsetka danego fenotypu od siebie oraz od komórek NK osób zdrowych. Różnice fenotypowe można stwierdzić jedynie na podstawie analizy MFI. 2. Komórki NK pacjentów z RRMS, PPMS różnią się od komórek NK zdrowych osób zawartością granzymu B i K, ale nie perforyny. Komórki NK pacjentów z RRMS i PPMS nie różnią się od siebie pod względem zawartości enzymów cytolitycznych. 3. Komórki NK pacjentów z RRMS, PPMS różnią się od komórek NK zdrowych osób zawartością TGF-β, IFN-γ, IL-10 i IL-4, ale nie IL-13. Komórki NK pacjentów z RRMS i PPMS różnią się od siebie pod względem zawartości cytokin jedynie w zakresie MFI. 4. Komórki NK pacjentów z RRMS i PPMS poprzez mniejszą zawartość cytokin przeciwzapalnych mogą wykazywać osłabioną funkcję regulatorową w porównaniu do komórek NK zdrowych osób.
Wybrane czynniki ryzyka i występowanie odleżyn w okolicy pięt u chorych leczonych w oddziale intensywnej opieki medycznej
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-11-18) Wójcik, Anna
Wstęp: Występowanie odleżyn w obrębie pięt u chorych krytycznie stanowi problem globalny. Choroby współistniejące, zaburzenia perfuzji dystalnej, niewydolność wielonarządowa, farmakoterapia oraz unieruchomienie związane z wentylację mechaniczna oraz wpływa na jakość mikroperfuzji w obrębie pięt. Obecność siły tarcia, ścinania i ciśnienia prostego przyczynia się bezpośrednio do miejscowej hipoksji tkankowej oraz wtórnej destrukcji tkanek w obrębie pięt. Cel: Celem głównym badań była ocena wpływu wybranych czynników ryzyka występowania odleżyn w obrębie pięt u chorych, leczonych w warunkach intensywnej opieki medycznej Materiał i metody badawcze: Badanie prospektywno – obserwacyjne, w którym wykorzytsano metodę obserwacji kontrolowanej i szacowanie. Dokonano analizy piśmiennictwa omawiającego problematykę występowania odleżyn w grupie chorych krytycznie. W oparciu o dane sporządzono protokół naukowo – badawczy składający się z trzech części A, B i C. Część A i C została przeznaczona do oceny pierwszorazowej (I etap), część B i C – narzędzia stanowiące badanie w II etapie. Wyniki : Wykazano zależność, jaka występują między wartością CRP, a występowaniem odleżyn w obrębie pięt, w grupie chorych krytycznie. Infuzja amin katecholowych determinuje wysokie ryzyko występowania odleżyn w grupie chorych krytycznie (p<0,001). Dysfunkcja perfuzji dystalnej oceniania za pomocą wskaźnika kostka – ramię (ABI - PAD) istotnie wpływa na wysokie ryzyko występowania odleżyn w obrębie pięt u chorych krytycznie (p=0,026). Nie potwierdzono wpływu oceny w skali NRS 2002 na występowanie w badanej grupie (p=0,964) Wnioski: Pacjenci krytycznie chorzy stanowią grupę wysokiego ryzyka występowania odleżyn w obrębie piet. Zaburzenia perfuzji dystalnej, inwazyjne techniki terapeutyczne, a także specyficzna farmakoterapia determinuje wysokie ryzyko odleżyn. Profilaktyka wdrażana na wczesnym etapie umożliwia zmniejszenie powikłań głębokiej destrukcji tkankowej, nawet w obliczu krytycznego stanu pacjenta, a także wdrażanych procedur ratujących życie.
Wykorzystanie impedancji bioelektrycznej w ocenie stanu odżywienia chorych ze współistniejącymi ranami przewlekłymi
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-11-18) Skórka, Mateusz
Wstęp: Gojenie się ran to fizjologicznie ciągły i złożony proces. Stan odżywienia determinuje zachodzące procesy regeneracyjne. Pogłębiona diagnostyka tego stanu powinna być oparta na dostępnych skalach, badaniach biochemicznych oraz ocenie składu ciała (impedancja bioelektryczna). Cel pracy: Celem pracy była ocena stanu odżywienia i składu ciała chorych ze współistniejącymi ranami przewlekłymi. Materiał i metody: Badania przeprowadzono w okresie 12 miesięcy, na grupie 106 pacjentów z raną przewlekłą. Grupę kontrolną stanowiły osoby ≥ 60 roku życia bez współistniejących ran przewlekłych, w liczbie 50 badanych. Wyniki. Stan cywilny, wykształcenie oraz poziom wydolności, mają wpływ na stan odżywienia. Większej powierzchni rany u badanych z cukrzycową choroba stóp (DFD) odpowiadały niższe rezultaty komponentów składu ciała. Istnieje silna korelacja pomiędzy wartościami kąta fazowego a wartościami albuminy, wskaźnika NRI oraz oceną w skali MNA. Badani z ranami przewlekłymi osiągali niższe wskaźniki w ocenie stanu odżywienia metodami podstawowymi jak i poszerzonymi w porównaniu do kontrolnej grupy osób zdrowych bez ran. Wnioski: Badani ze współistniejącymi ranami przewlekłymi: cukrzycową chorobą stóp i przewlekłą niewydolnością żylną wykazują istotne różnice w ocenie antropometrycznej, składzie ciała, oraz metodach pogłębionych a wyniki wskazują na niedożywienie lub jego ryzyko.
Osiadanie implantów międzytrzonowych w operacyjnym leczeniu choroby zwyrodnieniowej odcinka szyjnego kręgosłupa – znaczenie kliniczne oraz radiologiczne czynniki ryzyka
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-11-05) Bębenek, Adam Kazimierz
W pracy doktorskiej podjęto tematykę osiadania implantu międzytrzonowego w leczeniu choroby zwyrodnieniowej krążków międzykręgowych odcinka szyjnego kręgosłupa. Dokonano analizy radiologicznych czynników ryzyka osiadania oraz jego wpływu na wynik leczenia. Przeprowadzono badanie obserwacyjne o charakterze prospektywnym, oceniające pacjentów zakwalifikowanych do ACDF z powodu dyskopatii szyjnej. Spośród 193 chorych poddanych ocenie, do badania zakwalifikowano 104 pacjentów. U wszystkich wykonano ACDF jedno- lub dwupoziomowy. Oceny radiologicznej dokonywano u pacjentów dzień przed zabiegiem, dzień po, miesiąc, 6 miesięcy i 12 miesięcy po operacji. Równoczasowo uzyskiwano również dane kliniczne za pomocą skal VAS (Visual Analogue Scale) oraz NDI (Neck Disability Index). Oceniono radiologiczne czynniki ryzyka związane z rozmiarem implantu, jego położeniem w przestrzeni międzykręgowej oraz anatomią operowanego segmentu. Wykonano ocenę relacji parametrów balansu strzałkowego w odcinku szyjnym kręgosłupa i występowania osiadania. Zaobserwowano zależność między wysokością implantu, a wysokością przestrzeni międzykręgowej oraz wysokością segmentu kręgosłupa w zakresie częstości występowania osiadania implantu oraz zaawansowania tego zjawiska. Ponadto zaobserwowano, że im bardziej zaburzony balans mierzony parametrem C2-SVA tym większe ryzyko osiadania. Ocena kliniczna ujawniła relację osiadania i bólu kręgosłupa szyjnego oraz obniżenia jakości życia. Można przypuszczać, że osiadanie jest powikłaniem wpływającym na efekt kliniczny leczenia operacyjnego w dyskopatii szyjnej.
Analiza wybranych działań prozdrowotnych w codziennej praktyce lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej na terenie województwa podkarpackiego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-10-03) Hubert-Lutecka, Agnieszka
Głównym celem pracy była ocena częstości udzielanego przez lekarzy POZ poradnictwa z zakresu sposobu odżywiania się, aktywności fizycznej i kontroli masy ciała u dorosłych pacjentów, z perspektywy lekarzy i pacjentów. Badanie przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem techniki wywiadu i ankiety, przy użyciu narzędzi badawczych stanowiących dwa anonimowe kwestionariusze ankiety: standaryzowany kwestionariusz ankiety przeznaczony dla lekarzy POZ oraz autorski kwestionariusz ankiety przeznaczony dla pacjentów. Badaną próbę stanowili lekarze POZ i świadczeniobiorcy usług zdrowotnych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, mieszkańcy obszaru województwa podkarpackiego podzielonego na 25 powiatów. W badaniu wzięło udział 309 lekarzy POZ oraz 1023 pacjentów korzystających z porad lekarza POZ praktykującego w wylosowanej placówce. Prawie wszyscy lekarze POZ objęci badaniem, deklarowali dokonywanie oceny sposobu odżywiania, aktywności fizycznej i wskaźnika BMI oraz udzielanie poradnictwa w tym zakresie. Wiek, płeć i BMI lekarza POZ miały wpływ na częstość oceny diety, aktywności fizycznej i kontroli masy pacjentów oraz na częstość udzielanego przez nich poradnictwa (p<0,05). Większość pacjentów objętych badaniem wskazała, że lekarz POZ nigdy nie oceniał ich diety/sposobu odżywiania, poziomu aktywności fizycznej, ani wskaźnika BMI. Lekarze POZ istotnie częściej deklarowali, że oceniają dietę i aktywność fizyczną pacjentów oraz udzielają porad z tego zakresu, niż pacjenci potwierdzali dokonywanie takiej oceny i udzielanie wspomnianego poradnictwa.
Uwarunkowania biokinematyczne i nerwowo-mięśniowe kopnięcia mae-geri na różnych etapach szkolenia w karate kyokushin
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-09-30) Kaczmarski, Jacek
Ideą jaka przyświecała konceptowi niniejszej dysertacji było rozwiązanie problemu współzależności pomiędzy wzorcem ruchowym techniki mae-geri, a spotykanymi w trakcie jednostki treningowej trzema fazami aktywności fizycznej z punku widzenia fizjologii: przed rozgrzewką, po rozgrzewce, w trakcie „walki z cieniem”. Ponadto ba-dani wykonywali technikę mae-geri w dwóch różnych warunkach, bardziej utylitarnie, na tarczę, której ruch jako sygnał wzrokowy – wyzwalany, rejestrował akcelerometr. Drugą opcją było kopnięcie w powietrze w formule kata, na swoje indywidualne tempo. Wykorzystano paradygmat nowicjusze-eksperci, aby ocenić różnice w opanowaniu wzorca ruchowego kopnięcia mae-geri w zależności od stopnia zaawansowania sportowego. Jako nowatorską koncepcję zaproponowano użycie zintegrowanych w tym samym czasie systemów: motion capture opartego na czujnikach inercyjnych oraz elektromiografii powierzchniowej (sEMG). W pierwszym przypadku stworzono komputerowe modele biokinematyczne na podstawie wystandaryzowanej kalibracji. Następnie zarejestrowano badaną technikę z możliwością wyliczenia wskaźników biokinematycznych na podstawie EMG i IMU.
Analiza zmiany wzorca chodu u pacjentów po zabiegu endoprotezoplastyki stawu kolanowego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-07-05) Jarmuziewicz, Agnieszka
Wprowadzenie Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) jest najczęstszą chorobą stawów i wiodącą przyczyną niepełnosprawności dorosłych, z rosnącym oddziaływaniem społeczno ekonomicznym. Choroba zwyrodnieniowa kolana (ChZSK) odpowiada za dużą część tego problemu. Totalna protezoplastyka kolana (TPK) jest uznaną metodą leczenia zaawansowanych postaci ChZSK z rosnącą istotnie rok ilością wykonywanych procedur. Trójwymiarowa analiza chodu jest szeroko wykorzystywana do klinicznej oceny i uznawana za istotny element ilościowej oceny chodu. Nadal trwają poszukiwania najlepszej i najprostszej metody oceny chodu. Wskaźniki chodu mają duży potencjał żeby stać się takim narzędziem oceny. Celem tego badania była ocena potencjalnego wykorzystania wskaźników GDI i GVI do oceny postępu poprawy chodu po wykonaniu TPK i identyfikacja składników mających wpływ na wyniki TPK. Materiał i Metody W badaniu uwzględniono pięćdziesięciu pacjentów ze zdiagnozowaną jednostronną objawową ChZSK, którzy zostali poddani zabiegowi bezcementowej TPK z pozostawaniem więzadła krzyżowego tylnego. Pacjenci mieli od 52 do 79 lat, ze średnią 67,4 lat. Do grupy kontrolnej zrekrutowano 50 zdrowych ochotników. Do oceny wykorzystano wskaźniki GDI, GVI, WOMAC, KSS i VAS, które były ocenianie przedoperacyjnie, sześć i dwanaście miesięcy po TPK. Oceny chody grupy badanej i kontrolnej wykonano z wykorzystaniem systemu BTS Smart. Wyniki Parametry chodu pacjentów z ChZSK mierzone wskaźnikami GDI i GVI poprawiły się po TPK. Wartości wskaźników wzrosły zarówno w kończynie operowanej, jak i nieoperowanej. GDI wzrosło z 84,05 do 93,89 pkt w kończynie operowanej i z 92,59 do 94,69 pkt w kończynie nieoperowanej. Wskaźnik GVI poprawił się z 83,91 do 90,48 pkt dla kończyny operowanej i z 85,81 do 92,62 pkt dla kończyny nieoperowanej. Jednakże wszystkie te wartości były niższe niż w grupie kontrolnej. Znaczące różnice zaobserwowano również w wybranych parametrach kinematycznych i czasowoprzestrzennych chodu.
Profil sprawności motorycznej i psychomotorycznej kandydatów na Operatora jednostek wojsk specjalnych na różnych etapach szkolenia wojskowego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-06-19) Paśko, Wojciech
Głównym celem badań było określenie profilu motorycznego oraz psychomotorycznego kandydata na Operatora Jednostek Wojsk Specjalnych na przykładzie JW GROM. Ponadto dokonano analizę zmienności badanych zdolności motorycznych i psychomotorycznych na różnych etapach selekcji oraz szkolenia wojskowego. W badaniu wzięło udział 82 kandydatów i żołnierzy polskich jednostek specjalnych na różnym etapie szkolenia. Kandydaci i żołnierze zostali podzieleni na trzy grupy (Selekcja, KDS oraz Operatorzy). Ocenie poddane zostały zdolności motoryczne i psychomotoryczne, w tym: zdolności tlenowe i beztlenowe, skoczność, siła, szybkość, gibkość, zwinność, szybkość reakcji, koordynacja wzrokowo-ruchowa, orientacja przestrzenna, uwaga wzrokowa, antycypacja. Dodatkowo przeprowadzono pomiary budowy i składu ciała. Analiza wykazała istotne statystycznie różnice pomiędzy grupami dla siły prostowników lewej kończyny górnej, wskaźnika spadku mocy i indeksu zmęczenia podczas oceny zdolności beztlenowych, wszystkich analizowanych zmiennych dotyczących zdolności tlenowych, zwinności, wysokości skoku w teście CMJ bez zamachu i CMJ z zamachem, mocy względnej w teście CMJ bez zamachu. Nie zaobserwowano istotnych statystycznie różnic pomiędzy badanymi grupami w budowie i składzie ciała, gibkości, szybkości oraz zdolnościach psychomotorycznych. Podsumowując, kandydaci, którzy ukończyli etap górski, charakteryzują się wysokim poziomem motorycznym oraz psychomotorycznym, natomiast w kolejnych etapach szkolenia poziom niektórych zdolności motorycznych obniża się.
Patogeneza i obraz kliniczny świądu w różnych postaciach łuszczycy
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-05-15) Jaworecka, Kamila
Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry dotyczącą ponad 100 mln ludzi na całym świecie. Charakteryzuje się wzmożoną proliferacją keratynocytów i licznymi zaburzeniami immunologicznymi, a swój udział w jej patogenezie mają również czynniki genetyczne i środowiskowe. Z uwagi na różnorodną morfologię pojedynczych wykwitów oraz ich lokalizację wyróżnić można kilka podtypów klinicznych łuszczycy: plackowatą wielkoogniskową, pieniążkowatą, grudkową, erytrodermiczną, skóry owłosionej głowy, dłoni i podeszew, odwróconą (wyprzeniową), krostkową uogólnioną oraz łuszczycę krostkową dłoni i podeszew. Jednym z najczęściej zgłaszanych objawów subiektywnych, towarzyszących łuszczycy, jest świąd skóry. Bagatelizowanie tego problemu przez klinicystów, czy też niepowodzenia terapeutyczne w aspekcie leczenia świądu, skutkują frustracją pacjentów, których jakość życia oraz jakość snu jest znacznie obniżona. Wiedza na temat patogenezy świądu w łuszczycy, a także obrazu klinicznego tego uporczywego objawu jest ograniczona. Jeszcze mniejszą ilością informacji dysponujemy w odniesieniu do poszczególnych podtypów klinicznych tej jednostki chorobowej. Celem rozprawy doktorskiej była charakterystyka świądu łuszczycowego oraz ocena jego wpływu na jakość życia i zaburzenia snu, w odniesieniu do poszczególnych wariantów klinicznych łuszczycy. Na podstawie analizy 13 oryginalnych prac znalezionych w bazach danych PubMed, Mendeley lub Science Direct wyróżniono mediatory świądu łuszczycowego takie jak histamina, substancja P, czynnik wzrostu nerwów (NGF), naczyniowo-śródbłonkowy czynnik wzrostu (VEGF), interleukiny (IL-2, IL-4, IL-31), endogenne opioidy, czy lipokalina-2. Zaburzenia w unerwieniu i unaczynieniu skóry również okazały się być istotne, niemniej jednak stwierdzono, że patogeneza świądu łuszczycowego jest złożona i wciąż nie do końca poznana, przez co wymaga dalszych badań. Celem dokonania charakterystyki świądu w różnych wariantach klinicznych łuszczycy, przeprowadzono wieloośrodkowe badanie ankietowe na grupie 295 chorych na łuszczycę (45 plackowatą wielkoogniskową, 32 pieniążkowatą, 31 grudkową, 32 owłosionej skóry głowy, 33 klasyczną dłoni i stóp, 23 wyprzeniową, 33 erytrodermiczną, 23 krostkową uogólnioną i 42 krostkową dłoni i stóp). W ankiecie oceniono m.in. obecność, nasilenie oraz obraz kliniczny świądu, a także nasilenie zmian skórnych, jakość życia i zaburzenia snu występujące u chorych. Niezależnie od podtypu klinicznego łuszczycy stwierdzono, iż świąd jest bardzo częstym jej objawem, raportowanym przez 86,1% – 100% pacjentów. Dominujący rodzaj zmian skórnych, wiek pacjentów i czas jaki upłynął od zachorowania nie wpływały na jego nasilenie. Świąd dotyczył głównie obszarów skóry zajętych przez wykwity łuszczycowe. W przypadku chorych na łuszczycę pieniążkowatą, owłosionej skóry głowy, dłoni i stóp, krostkową uogólnioną i krostkową dłoni i stóp większe nasilenie zmian skórnych korelowało z bardziej intensywnym świądem. Jakość życia zdecydowanej większości badanych była znacznie obniżona, przy czym pacjenci z łuszczycą erytrodermiczną charakteryzowali się istotnie bardziej upośledzoną jakością życia niż pozostali. Wykazano, iż spośród czynników determinujących jakość życia istotne jest nasilenie zmian skórnych, obecność, rozległość oraz intensywność świądu, a także występowanie zaburzeń snu. Stwierdzono, że z uwagi na częste nasilenie świądu wieczorami i w nocy, nierzadko, bo u 50-66% osób, powodował on trudności z zasypianiem lub wybudzenia nocy. Dalsze badania nad patogenezą i obrazem klinicznym świądu w łuszczycy są konieczne, ponieważ wciąż istnieje wiele niejasności w tej tematyce. Z klinicznego punktu widzenia, jest to istotne, ponieważ lepsze poznanie świądu, a następnie opanowanie umiejętności jego kontrolowania przyczyniłyby się do poprawy jakości życia pacjentów.
Ocena dostępności instytucji publicznych dla osób niepełnosprawnych na przykładzie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego im. prof. Adama Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku.
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-04-18) Czechowski, Krzysztof Mirosław
Liczba osób niepełnosprawnych w Polsce wynosi niemal 12,2% ludności kraju. Aktualna oraz prognozowana przez GUS sytuacja demograficzna spowoduje, że w sposób znaczący zwiększy się odsetek osób ze szczególnymi potrzebami, w tym również osób niepełnosprawnych. Instytucje publiczne świadczące usługi społeczne oraz świadczenia zdrowotne, będą zobowiązane do zapewnienia społeczeństwu większej dostępności architektonicznej, informacyjno-komunikacyjnej oraz cyfrowej. Celem pracy jest ocena dostępności instytucji zabezpieczenia społecznego dla osób niepełnosprawnych na przykładzie ZUS oraz SPSK im. prof. A. Grucy CMKP w Otwocku. Uzyskanie w badaniu wyniki mogą wspomóc opracowanie skutecznych strategii wdrożenia oraz monitorowania dostępności dla osób niepełnosprawnych w obu podmiotach. Na podstawie wykonanych analiz wysunięto m.in. następujące wnioski:  Podmioty użyteczności publicznej, takie jak np. ZUS powinny mieć szczegółowo określone standardy dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami. Obecnie obowiązujące ustawodawstwo nie dookreśla rekomendowanych rozwiązań w obszarze dostępności architektonicznej i informacyjno-komunikacyjnej.  Spełnienie Standardów Dostępności POZ oraz Szpitali opracowanych przez Ministerstwo Zdrowia (III.2022) powinny być obligatoryjnym warunkiem dla podmiotów realizujących usługi zdrowotne finansowane w ramach NFZ.
PSMA PET-MRI scanning for prostate cancer diagnosis
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-04-25) Pozaruk, Andrii
Dokładne, specyficzne dla pacjenta mapy korekcji tłumienia (AC) w jednoczesnym obrazowaniu PET-MR stanowią wyzwanie ze względu na brak kontrastu kość-powietrze w obrazach MRI, szczególnie w obszarze miednicy. Chociaż obrazowanie Dixona poprawia kontrast tkanek miękkich, obecne metody segmentacji często błędnie klasyfikują kość. Celem tego badania jest udoskonalenie rekonstrukcji obrazu PET w przypadku raka prostaty poprzez wykorzystanie dokładnych map AC z obrazów Dixon-MR i CT przy użyciu nadzorowanej, wzmocnionej, generatywnej sieci kontradyktoryjnej (GAN). Ocena obejmowała obrazy CT i PET-MR pacjentów z rakiem prostaty, ocenę błędów na mapach AC i obrazach PET oraz badanie skuteczności metod głębokiego uczenia się. Metody MR oparte na DL wykazały większą dokładność segmentacji kości i lepszą rekonstrukcję obrazu PET w porównaniu z technikami konwencjonalnymi. Dodatkowo zaobserwowano silną odwrotną korelację pomiędzy wartościami ADC i SUV w strefach raka prostaty, co wskazuje na potencjał metod opartych na DL w poprawie obrazowania raka prostaty.
Ryzyko nawrotu choroby Crohna po zabiegach resekcyjnych a poziomy wybranych metaloproteinaz w ścianie przewodu pokarmowego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-04-04) Pasternak, Grzegorz
Wstęp: Choroba Leśniowskiego-Crohna jest nieswoistą chorobą zapalną jelit, która jest przewlekłą chorobą obejmującą jelito kręte i/lub jelito grube. Jednocześnie może dotyczyć każdej innej części ludzkiego ciała, czyli od ust do odbytu. Objawy są bardzo uciążliwe i powodują znaczne obniżenie jakości życia, a czasem nawet kalectwo i trwałe uszkodzenie przewodu pokarmowego, który do końca życia wymaga żywienia dojelitowego lub pozajelitowego. Cel: Celem pracy było zbadanie metaloproteinaz tkankowych jako markerów nawrotu choroby Leśniowskiego-Crohna. Metodyka: Grupy eksperymentalne obejmowały 30 pacjentów w wieku od 23 do 70 lat, ze średnią wieku 40,4 lat. Zebrane tkanki zamrożono, a następnie rozdrobnione tkanki homogenizowano buforem Ripa Lysis na lodzie. Supernatant otoczono i cztery metaloproteinazy - MMP 3, MMP 7, MMP 8 i MMP 9 - analizowano za pomocą testu immunoenzymatycznego z użyciem zestawów SEA101HU, SEA102Hu, SEA103Hu i SEA553Hu (Cloud-Clone Corp., Kata, TX, USA). Wszystkie analizy chemiczne przeprowadzono w trzech powtórzeniach. Zawartość metaloproteinazy wyrażono jako średnią ± odchylenie standardowe. Wyniki: W wyniku oznaczeń potwierdzono, że MMP 3 i MMP 8 istotnie wpływały na możliwość nawrotu choroby Leśniowskiego-Crohna. Natomiast MMP7 i MMP 9 nie wykazały wpływu na nawrót choroby Leśniowskiego-Crohna. Wnioski: Badania wykazały, że oznaczenie stężeń metaloproteinaz pacjentów mogą przyczynić się do dokładnej analizy następstw związanych z obecnością czynników wywołujących chorobę.
Ocena wybranych markerów epigenetycznych u pacjentek w ciąży powikłanej cukrzycą ciążową
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-04-04) Kunysz, Mateusz
Cukrzyca ciążowa jest najczęściej występującym powikłaniem w ciąży (8%) i charakteryzuje się hiperglikemią będącą wynikiem patologicznych mechanizmów homeostatycznych. miRNA to małe, niekodujące cząsteczki RNA. Głównym celem było zbadanie potencjalnej roli miRNA (16-5p, 222-3p, 21-5p) w kontekście cukrzycy ciążowej oraz ich związku z cechami klinicznymi u pacjentek. Do badania włączono 72 pacjentki ciężarne. 42 było obciążone cukrzycą ciążową, a 30 pacjentek stanowiło grupę kontrolną. Pacjentki z cukrzycą podzielono na te leczone dietą oraz dodatkowo insuliną. Ekspresję miR oznaczano za pomocą metody ELISA. W badaniach stwierdzono brak istotnych różnic w ekspresji miR-222-3p między pacjentkami z GDM a grupą kontrolną. W grupie kontrolnej stwierdzono dodatnią korelację między ekspresją miR-222-3p, a stanem przedrzucawkowym. Grupa GDM wykazywała dodatnią korelację między ekspresją miR-16-5p, a BMI oraz insulinoopornością HOMA-IR. W grupie GDM zaobserwowano dodatnią korelację między ekspresją miR-21-5p, a stężeniem glukozy na czczo. Wyniki nie potwierdzają roli miR-222-3p w patogenezie GDM oraz jako markera diagnostycznego, jednakże sugeruje się rolę miR-222-3p w patogenezie stanu przedrzucawkowego. Dodatkowo zaobserwowano rolę miR-16-5p w patogenezie GDM. Ponadto wskazuje się na potencjalną rolę miR-21-5p w monitorowaniu leczenia cukrzycy ciążowej.
Ocena wydolności fizycznej dzieci i młodzieży chorych na cukrzycę typu 1 przy zastosowaniu testu spiroergometrycznego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-03-21) Wołoszyn, Filip
Cukrzyca typu 1 (T1DM) to choroba metaboliczna związana z brakiem insuliny. Dzieci i młodzież z T1DM często doświadczają ograniczeń w wykonywaniu ćwiczeń fizycznych. Celem pracy było zbadanie wydolności fizycznej dzieci i młodzieży z T1DM, uwzględniając skład ciała, czas choroby i poziom hemoglobiny glikowanej. Porównano wyniki z grupą kontrolną zdrowych dzieci aktywnych i nieaktywnych fizycznie. Uczestnicy przeszli test spiroergometryczny i ocenę składu ciała. Osoby z T1DM wykazywały niższą wydolność fizyczną i odmienne parametry fizjologiczne. Analiza parametrów jest istotna dla monitorowania zdrowia i bezpieczeństwa podczas aktywności fizycznej u dzieci z T1DM.
Obrażenia części twarzowej czaszki i osób w podeszłym wieku. Obserwacje własne z Kliniki Chirurgii Szczękowo-Twarzowej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-03-14) Frańczak, Jan
Wraz ze wzrostem średniej długości życia i populacji osób w podeszłym wieku (powyżej 60. roku życia wg WHO) rośnie liczba urazów części twarzowej czaszki w tej grupie wiekowej. Praca obejmuje materiał kliniczny 505 chorych po urazie części twarzowej czaszki, leczonych w Klinice Chirurgii Szczękowo-Twarzowej USK im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie, w latach 2000–2019. Celem pracy jest retrospektywna wieloczynnikowa analiza danych dotyczących przyczyn, diagnostyki, sposobów i wyników leczenia chorych w dwóch okresach 2000–2009 i w latach 2010–2019. Zaobserwowano wzrost liczby leczonych chorych w latach 2010–2019 o 37%, porównując do lat 2000–2009. Wiek hospitalizowanych chorych wahał się pomiędzy 60 a 94 lata, mediana wynosiła 69. Do celów analizy statystycznej podzielono wiek podeszły na 3 grupy, tj.: 60–70, 71–80 i powyżej 80 lat. Najliczniejszą grupę stanowili chorzy w wieku 60–70 lat, tj. 58%, chorzy w wieku 71–80 lat stanowili 28,1%, chorzy w wieku powyżej 80 lat 13,9%. Przeważającą grupę pacjentów stanowili mężczyźni 70%, zaś kobiety 30%. Główną przyczyną obrażeń części twarzowej czaszki w każdej badanej grupie wiekowej i w dwóch badanych okresach był upadek z własnej wysokości – 35,5% przyczyn złamań. Dominowały złamania kompleksu jarzmowo-szczękowego – 42,2% oraz żuchwy – 31,1%. Nie stwierdzono współistniejących obrażeń u 66,3% chorych. Złamaniom szczękowo- twarzowym najczęściej towarzyszyły urazy OUN – w 16,2% oraz narządu ruchu w 11,3%. U większości chorych, tj. 64,6% stwierdzono choroby współistniejące, wśród których najczęściej występowały schorzenia kardiologiczne (46,5%) oraz endokrynologiczne i metaboliczne (17,4%). Większość chorych – 60% leczono chirurgicznie, 15% za pomocą metod zachowawczo- ortopedycznych, u 25% wykorzystano metody chirurgiczno-ortopedyczne. Stwierdzono najmniejszą liczbę powikłań po leczeniu w grupie chorych leczonych za pomocą metod zachowawczo-ortopedycznych.
Diagnostyka spektroskopowa guzów niskozróżnicowanych drobnookrągłokomórkowych u dzieci
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-02-29) Łach, Kornelia
Nowotwory u dzieci występują relatywnie rzadko (ok. 1% wszystkich zachorowań na nowotwory), a ich patogeneza i histopatologia jest odmienna w stosunku do nowotworów u ludzi starszych. W Polsce obserwuje się około 1200-1300 zachorowań rocznie na chorobę nowotworową wśród dzieci. Opóźnione rozpoznanie choroby nowotworowej może się wiązać z gorszym rokowaniem, a nawet z zagrożeniem życia. Dlatego tak istotne jest poszukiwanie nowych skutecznych, obiektywnych, tanich oraz szybkich metod diagnostycznych. Spektroskopia w podczerwieni z transformatą Fouriera (FTIR) oraz spektroskopia Ramana są fizykochemicznymi, nieinwazyjnymi, czułymi i powtarzalnymi metodami, które dostarczają istotnych informacji na temat zmian w strukturze molekularnej. Uzyskane widmo i jego zmiany mogą zostać potencjalnie wykorzystane do monitorowania przebiegu choroby oraz jako marker prognostyczny do stratyfikacji leczenia onkologicznego. Celem niniejszego badania była próba wykorzystania uzyskanych widm spektroskopowych jako potencjalnego narzędzia diagnostycznego oraz jako markera prognostycznego dla: mięsaka Ewinga (ES) oraz rdzeniaka zarodkowego- medulloblastoma (MB) u dzieci. Na podstawie uzyskanych wyników, potwierdzono przydatność spektroskopii wibracyjnej jako testu diagnostycznego zarówno w MB jak i w ES. Dodatkowo wykazano dużą wartość prognostyczną spektroskopii FTIR w ES.
Analiza wpływu szczepienia BCG na częstość występowania oraz przebieg zakażeń SARS-CoV-2 wśród pracowników ochrony zdrowia w Polsce
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-03-13) Zapolnik, Paweł
Szczepionka przeciwko gruźlicy (Bacillus Calmette-Guérin, BCG) została wprowadzona 100 lat temu i jest nadal zalecana przez Światową Organizację Zdrowia w celu zapobiegania tej chorobie. Badania wykazały że szczepienie BCG może stymulować nieswoistą odpowiedź immunologiczną i zmniejszać częstość występowania niektórych chorób. Na początku pandemii choroby koronawirusowej postawiono hipotezę, że zachorowalność na COVID-19 może być mniejsza w krajach stosujących profilaktykę BCG. Próbując zweryfikować tą tezę, przeprowadzono wieloośrodkowe, randomizowane, podwójnie zaślepione, kontrolowane placebo badanie na grupie 695 pracowników służby zdrowia w Polsce. Wszyscy uczestnicy badania mieli wykonaną próbę tuberkulinową, po której osoby z ujemnym wynikiem były randomizowane (w stosunku 1:1) i otrzymywały szczepionkę BCG lub placebo. Od tego momentu osoby te były poddawane trzymiesięcznej obserwacji pod kątem występowania objawów COVID-19 oraz analizie serologicznej. Wyniki przeprowadzonych badań nie wykazały zależności między rewakcynacją szczepionką BCG a zachorowalnością na COVID-19. Nie odnotowano również znamienności statystycznej między wynikami testu tuberkulinowego a ilością zachorowań na COVID-19. Jednocześnie wykazano znamiennie częstsze zachorowania na COVID-19 wśród pielęgniarek w porównaniu do osób wykonujących inne zawody medyczne. U 150 uczestników badania wykryto obecność przeciwciał anty-SARS-CoV-2 w klasie IgG, natomiast stężenia przeciwciał nie różniły się znacząco między trzema badanymi grupami i nie wykazano istotności statystycznej.
Ocena funkcji kończyny dolnej oraz jakości życia pacjentów po przebytej endoprotezoplastyce stawu biodrowego wykonanej z powodu zaawansowanej artrozy
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-02-02) Ciećkiewicz, Anna
Badanie miało na celu ocenę wczesnych wyników leczenia pacjentów po wymianie stawu biodrowego z powodu zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych. Przebadano 50 kobiet i 40 mężczyzn, średnio 69 lat, poddanych alloplastyce stawu biodrowego. Wyniki obejmowały analizę bólu, funkcji stawu, zakresu ruchomości, długości kończyn dolnych i korzystania z pomocy ortopedycznych. Po zabiegu stwierdzono malejący trend bólu, a po 6 miesiącach wartości grupy zamknęły się w granicach 0,8–1,0 na skali VAS. Wartości parametrów funkcjonalnych, mierzone skalą Harrisa, poprawiły się, osiągając wyniki umiarkowane i dobre po 6 miesiącach. Zakres zgięcia i odwiedzenia stawu biodrowego zwiększył się średnio o 15°, a skrócenie kończyny zmniejszyło się o 1–3 cm. W analizie wieku i płci nie stwierdzono istotnych różnic w wynikach. Podsumowując, pacjenci po wymianie stawu biodrowego osiągają zauważalną poprawę w bólu, funkcji stawu i ruchomości, co potwierdza skuteczność alloplastyki w leczeniu zaawansowanych zmian zwyrodnieniowych stawu biodrowego
Znaczenie mikrobiomu skóry w patogenezie przewlekłych dermatoz zapalnych
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-12-12) Tutka-Prystupa, Klaudia
Trądzik różowaty jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry o nie w pełni poznanej patofizjologii. Przypuszcza się, że czynniki mikrobiologiczne, chociaż niezbyt dokładnie scharakteryzowane, przyczyniają się do rozwoju tego schorzenia. W pierwszej pracy dokonano przeglądu piśmiennictwa odnoszącego się do zmian składu mikrobiomu skóry, krwi i jelit u pacjentów z trądzikiem różowatym. Wszystkie publikacje wykazały znaczące zmiany w składzie mikrobiomu skóry, krwi lub jelit u pacjentów chorujących na trądzik różowaty. Mimo tego wyniki badań były w wielu przypadkach niespójne, a niekiedy wręcz sprzeczne. Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą, zapalną i nawrotową chorobą skóry. W patogenezie schorzenia istotną rolę odgrywa mikroflora bakteryjna skóry, zwłaszcza gronkowiec złocisty. W pierwszej pracy badawczej do analizy włączono 50 pacjentów chorujących na AZS. Nasilenie choroby oceniono za pomocą wskaźników EASI (Eczema Area and Severity Index) i SCORAD (SCORing of Atopic Dermatitis) oraz skali nasilenia świądu NRS (Numerical Rating Scale). Obecność kolonii St. aureus na skórze potwierdzono u 82% pacjentów. Chorzy, od których wyizolowano szczepy St. aureus, charakteryzowali się większym nasileniem choroby niż osoby z ujemnymi hodowlami oraz odczuwali bardziej intensywny świąd skóry. Większość (n=40, 97,6%) szczepów St. aureus było szczepami metycylino-wrażliwymi. W 3 przypadkach (7,3%) wykryto obecność indukcyjnego mechanizmu oporności typu MLSB. W przypadku antybiotyków stosowanych miejscowo: 22% szczepów było opornych na erytromycynę, 17,1% na klindamycynę, 14,6% na gentamycynę, 9,8% na kwas fusydynowy, 7,3% na chloramfenikol oraz 4,9% na mupirocynę. W drugiej pracy badawczej poddano ocenie wpływ podchlorynu sodu na nasilenie AZS oraz eradykację gronkowca złocistego. W badaniu wzięło udział 54 pacjentów chorujących na AZS. U połowy z nich oprócz standardowej terapii dołączono kąpiele w podchlorynie sodu, natomiast pozostała część chorych stosowała jedynie standardowe leczenie AZS. U wszystkich pacjentów w momencie włączenia do badania i po 6 tygodniach oceniono nasilenie choroby wg skali EASI, SCORAD, PGA (Physician Global Assessment) i DLQI (Dermatology Life Quality Index) oraz intensywność odczuwanego świądu wg skali NRS. Pobrano wymazy ze skóry w celu wykonania badania mikrobiologicznego z identyfikacją patogenu i oceną półilościową wyizolowanych szczepów. U pacjentów stosujących kąpiele w rozcieńczonym podchlorynie sodu uzyskano większą poprawę stanu miejscowego wyrażoną za pomocą skali SCORAD i EASI w porównaniu do osób nie stosujących tej terapii. Dodatkowo, w grupie badanej w porównaniu z grupą kontrolną doszło do większej redukcji świądu oraz istotnej poprawy jakości życia. Nie potwierdzono natomiast związku stosowanej terapii podchlorynowej z eradykacją St. aureus ze skóry. W trzeciej pracy badawczej poddano ocenie różnorodność składu mikrobiomu bakteryjnego w zmianach w świerzbiączce guzkowej (PN – prurigo nodularis) poprzez ukierunkowanie na region V3-V4 16S rRNA bakterii. W badaniu wzięło udział 34 pacjentów ze świerzbiączką guzkową, 15 pacjentów z atopowym zapaleniem skóry (AZS) oraz 38 zdrowych ochotników (HV). U każdego pacjenta został przeprowadzony dokładny wywiad oraz badanie fizykalne z oceną nasilenia choroby oraz zostały pobrane wyskrobiny ze zmian skórnych. Profil genetyczny mikrobiomu wyodrębniono u 24 (70,6%) pacjentów z PN, 14 (93,3%) pacjentów z AZS oraz 9 (23,7%) HV. Po ekstrakcji DNA zamplifikowano region V3-V4 bakteryjnego genu 16S rRNA. Sekwencjonowanie przeprowadzono przy użyciu platformy Illumina na instrumencie MiSeq. Identyfikację taksonów przeprowadzono z wykorzystaniem bazy danych Silva v.138. W uzyskanych wynikach nie stwierdzono statystycznie istotnej różnicy w różnorodności alfa (różnorodność wewnątrz próby) między grupami PN, AD i HV. Różnorodność beta (różnorodność między próbami) wykazała statystycznie istotne różnice między trzema grupami, zarówno na poziomie globalnym, jak również pomiędzy poszczególnymi grupami. Staphylococcus sp. był znacznie liczniejszy w próbkach od pacjentów z PN i AD niż w grupie kontrolnej. Różnica utrzymywała się na wszystkich poziomach taksonomicznych. Na podstawie przeprowadzonych badań wykazano, że gronkowiec złocisty stanowi częsty składnik mikroflory bakteryjnej skóry chorych na AZS, a jego kolonizacja wiąże się ze zwiększeniem aktywności choroby. Wykazano względnie niską częstość lekooporności w przypadku antybiotyków stosowanych obecnie jedynie miejscowo w porównaniu do antybiotyków, które są stosowane w lecznictwie zarówno miejscowo, jak i ogólnie. Kąpiele w rozcieńczonym podchlorynie sodu pozwoliły na zmniejszenie nasilenia atopowego zapalenia skóry oraz poprawę jakości życia jednocześnie zapewniając dobrą tolerancję i bezpieczeństwo terapii. Wykazano jednak, że przeprowadzona terapia nie miała istnego wpływu na redukcję liczby kolonii St. aureus na skórze. Wstępne wyniki potwierdzają teorię, że skład mikrobiomu skóry w świerzbiączce guzkowej jest zmieniony i uzasadniają dalsze badania nad jego rolą w tej jednostce chorobowej.

Przeglądaj

Ostatnio nadesłane materiały