Doktoraty (KNM) / Doctoral Theses (CoMS)

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/72

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 155

Opracowanie 'białej' metody in situ oznaczania wybranych pierwiastków toksycznych metodą pXRF w kościach na potrzeby laboratoryjnej toksykologii sądowej
(Uniwersytet Rzeszowski, 2025-03-03) Kobylarz, Damian
Układ kostny jest postrzegany jako struktura pełniąca funkcje mechaniczne oraz metaboliczne, jednakże ze względu na swoją nieustanną przebudowę kumuluje w sobie różne substancje w tym pierwiastki toksyczne. Należy zwrócić uwagę, że pomimo tego, prawie nigdy nie jest przedmiotem badań toksykologów z uwagi na problematykę eksperymentalną. Kości, jako tkanki zwapniałe, zawierają kolagen i hydroksyapatyt, który umożliwia wbudowywanie metali ciężkich, takich jak Pb, Cd czy Sr, poprzez wymianę jonów, co może wpływać na właściwości kości. Źródła narażenia na toksyczne pierwiastki obejmują wodę, żywność, odpady przemysłowe i przedmioty codziennego użytku. Ze względu na kumulację toksycznych pierwiastków w kościach, mają one znaczenie w toksykologii sądowej, szczególnie w przypadkach długotrwałego narażenia lub rozkładu ciała. Obecnie używane metody oznaczania tych pierwiastków obejmujące ICP-MS lub ASA, charakteryzują się skomplikowanym przygotowaniem próbki powodującym jej zniszczenie, długim czasem analiz oraz wysokimi kosztami. Stąd celem niniejszej rozprawy było opracowanie specyficznej metody (in situ, nieniszczącej, szybkiej, „białej” i terenowej), umożliwiającej oznaczanie toksycznych pierwiastków (Pb, Cd, Sr) w kościach ludzi, z użyciem przenośnego spektrometru pXRF dla potrzeb toksykologii sądowej na rzecz wymiaru sprawiedliwości i organów ścigania. Realizując ten cel opracowano metody oznaczania wyżej wymienionych pierwiastków w kościach poprzez opracowanie i optymalizację autorskiej procedury wytwarzania wzorców stałych w kościach przy użyciu prasy hydraulicznej wykorzystując do tego celu wzorzec NIST 1400 oraz certyfikowane materiały referencyjne. Opracowane metody opierały się na pomiarach w trybie soils oraz wyborze odpowiedniego pasma fluorescencji. Aby zoptymalizować czas analizy przy zachowaniu precyzji, przeprowadzono pomiary 2-gramowej próbki wzorca NIST 1400 z użyciem specjalistycznych kubków pomiarowych XRF, składających się z korpusu o niskiej absorpcji promieniowania rentgenowskiego, folii polipropylenowej (4 μm) oraz pierścienia zaciskowego, co umożliwia stabilne przenikanie promieni X. Wykonano pomiary przy czasach 60 sekund i 600 sekund, gdzie zmierzono Sr i Pb. Wyniki 600-sekundowe dla Sr (241,32 ± 1,78 μg/g) i Pb (9,43 ± 1,29 μg/g) były najbardziej zbliżone do wartości certyfikowanych (Sr: 249,00 ± 7,00 μg/g; Pb: 9,07 ± 0,12 μg/g) i charakteryzowały się mniejszą niepewnością (2σ). Wyniki pomiarów 60-sekundowych wykazały większe odchylenia, lecz pozostały stosunkowo bliskie certyfikowanym wartościom. Wykorzystując wzorzec NIST 1400 opracowano krzywe kalibracyjne dla Sr w zakresie stężeń: 6,23 do 249,00 μg/g. Krzywe kalibracyjne opracowano na podstawie wyników pomiarów w trybie soils oraz wyboru pasma fluorescencji. Obie krzywe charakteryzowały się dobrym współczynnikiem korelacji liniowej odpowiednio R = 0,9984 i R = 0,9967. Używając certyfikowanych materiałów odniesienia opracowano metody oznaczania Pb, Cd i Sr. Podobnie jak w przypadku poprzedniej metody utworzono krzywe kalibracyjne w zakresie dla Pb 12,50 do 200,00 μg/g zarówno dla metody z pomiarem bezpośrednim jak i wyborem pasma, dla Cd 1,60 do 3,40 w metodzie wykorzystującej pomiar w trybie soils i 0,40 do 3,40 μg/g w metodzie wykorzystującej wybór pasma fluorescencji, dla Sr w obu metodach opracowano krzywą w zakresie 40,00 do 300,00 μg/g. Wszystkie krzywe kalibracyjne miały współczynniki korelacji liniowej R > 0,99 za wyjątkiem krzywej dla Cd w metodzie z wyborem pasma fluorescencji, gdzie współczynnik ten był nieco niższy: R = 0,9802. W wyniku kompleksowej walidacji potwierdzono, że opracowane metody spełniają rygorystyczne wymagania stawiane metodom używanym w dochodzeniach kryminalistycznych. Wszystkie opracowane metody charakteryzowały się względnymi błędami standardowymi na poziomie poniżej 5% co pozwoliło sklasyfikować je jako metody ilościowe.
Analiza toksykologiczna wybranych pierwiastków w dietetycznych środkach spożywczych specjalnego przeznaczenia medycznego dla pacjentów onkologicznych
(Uniwersytet Rzeszowski, 2025) Frydrych, Adrian
Niniejsza rozprawa doktorska została przygotowana w oparciu o cykl czterech powiązanych tematycznie publikacji pełnotekstowych (1 praca przeglądowa, 3 prace oryginalne), dotyczących analizy toksykologicznej wybranych pierwiastków (As, Cd, Cr, Cu, Fe, Hg, Mn, Ni, Pb, Se, Zn) zawartych w dietetycznych środkach specjalnego przeznaczenia medycznego dedykowanych pacjentom onkologicznym. Przegląd literatury obejmował badania dotyczące roli wybranych niezbędnych pierwiastków (Zn, Cu, Se, Fe, Mn) w holistycznych aspektach związanych z pacjentami onkologicznymi. W pracy zebrano literaturę dotyczącą funkcji fizjologicznych tych pierwiastków, a także skutków ich deficytu i nadmiarów. Analiza uwzględniała najnowsze wytyczne Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności i Europejskiego Towarzystwa Żywienia Klinicznego i Metabolizmu. Na podstawie literatury zebrano dane dotyczące poziomów pierwiastków u pacjentów z chorobami nowotworowymi, a także zawartości tych pierwiastków w 100 mL/g FSMP, które zostały odczytane z deklaracji producentów. Wyniki sugerują, że pierwiastki uwzględnione w przeglądzie (Zn, Cu, Se, Fe, Mn) w żywności specjalnego przeznaczenia medycznego (FSMP) dla pacjentów onkologicznych są niedostatecznie uwzględniane w kontekście ich bezpieczeństwa i funkcji fizjologicznych. Badania wskazują na potrzebę dalszej optymalizacji tych produktów, aby zapewnić ich bezpieczne stosowanie u pacjentów onkologicznych. Produkty FSMP dostępne w aptekach odgrywają istotną rolę w dostarczaniu odpowiednich składników odżywczych pacjentom z chorobami nowotworowymi. Mimo to, brak jest kompleksowych badań dotyczących bezpieczeństwa pierwiastków śladowych w tych produktach. Celem jednego z badań było zbadanie poziomów Cu, Fe, Mn i Zn w 23 FSMP dostępnych w polskich aptekach. Stosując spektrometrię mas sprzężoną z plazmą wzbudzaną indukcyjnie (ICP-MS) po mineralizacji mikrofalowej, oceniono poziomy tych pierwiastków w produktach. Wyniki wskazują na rozbieżności między rzeczywistymi, a deklarowanymi poziomami pierwiastków. Chociaż wszystkie produkty uznano za bezpieczne, badanie podkreśla potrzebę stworzenia wyraźnych wytycznych dotyczących FSMP w opiece nad pacjentami onkologicznymi. Badanie to jest pionierskim podejściem do oceny bezpieczeństwa i jakości FSMP, uwzględniając zarówno aspekty toksykologiczne, jak i żywieniowe, co podkreśla potrzebę harmonizacji protokołów w standaryzacji w FSMP. Inne badanie skoncentrowało się na toksykologicznych profilach Ni, Cr i Se w FSMP dostępnych na rynku polskim. Wyniki analizy, wykonanej przy użyciu ICP-MS, wskazują na znaczną zmienność stężeń Ni, Cr i Se w różnych próbkach. Niektóre produkty przekraczały dopuszczalne normy ustalone przez wytyczne regulacyjne, co może stanowić zagrożenie zdrowotne, w szczególności związane z niklem, który w nadmiarze może prowadzić do stanów zapalnych skóry i potencjalnych procesów kancerogennych. Wyniki dla selenu ujawniły rozbieżności w porównaniu do deklaracji producentów. Mimo że średnie wartości spożycia Ni, Cr i Se nie przekraczały tolerowanego tygodniowych spożycia (PTWI), zawartość niklu w niektórych produktach osiągnęła 30,58% PTWI, co wzbudza obawy o długoterminowe skutki zdrowotne. Wyniki dla chromu również podkreślają konieczność monitorowania jego poziomów z powodu potencjalnych skutków toksycznych ewentualnych dawek kumulatywnych tego pierwiastka. Dodatkowo, badania skupiły się na ocenie toksykologicznej i toksykologicznej ocenie ryzyka zdrowotnego związanego z obecnością metali ciężkich (As, Cd, Hg, Pb) w FSMP. W badaniu oceniono stężenia metali ciężkich na porcję produktu oraz dzienną i tygodniową ekspozycję, odniesioną do PTWI. Mimo że większość próbek była poniżej wyznaczonych limitów PTWI, zawartość Cd wzbudziła obawy ze względu na możliwość kumulacyjnego narażenia, szczególnie u pacjentów onkologicznych, którzy regularnie spożywają te produkty. Badanie ujawnia ukryte zagrożenia związane z zanieczyszczeniem FSMP metalami ciężkimi, co podkreśla potrzebę ścisłego monitorowania i wdrożenia rygorystycznych regulacji w celu zapewnienia bezpieczeństwa pacjentom. Podsumowując, przegląd i badania dotyczące pierwiastków fizjologicznych, problematycznych oraz metali ciężkich w FSMP dla pacjentów onkologicznych wskazują na potrzebę ściślejszego monitorowania tych produktów. Wykazano rozbieżności między deklarowanymi, a rzeczywistymi zawartościami pierwiastków, co może wpłynąć na skuteczność holistycznego leczenia i zdrowie pacjentów. Wyniki sugerują konieczność wprowadzenia ujednoliconych wytycznych oraz monitorowania zanieczyszczeń pierwiastkowych w produktach FSMP dostępnych na rynku europejskim oraz polskim.
Zachorowania na nowotwory złośliwe w regionie Polski południowo-wschodniej w latach 1963–2010
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Gawełko, Jan
Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w II Rzeczypospolitej (1918–1939)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Mirkiewicz, Agnieszka
Pływanie na igrzyskach olimpijskich w latach 1896–2016
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Tabaczek-Bejster, Iwona
Zastosowanie impedancji bioelektrycznej, kąta fazowego oraz analizy wektora impedancji bioelektrycznej w ocenie stanu odżywienia populacji zdrowych osób dorosłych i dzieci
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Więch, Paweł
Skuteczność terapii biologicznej z wykorzystaniem larw "Lucilia sericata" w leczeniu ran przewlekłych u chorych w opiece długoterminowej i paliatywnej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Bazaliński, Dariusz
Ocena poziomu stygmatyzacji wśród pacjentów z chorobami skóry
(Uniwersytet Rzeszowski, 2025-01-16) Sawińska, Edyta
Stygmatyzacja i zaburzenia obrazu własnego ciała są istotnymi miernikami obciążenia psychospołecznego chorobami skóry i stanowią częsty i ważny problem wśród pacjentów dermatologicznych. Badanie przeprowadzone w grupie 250 pacjentów Przyszpitalnej Poradni Dermatologicznej oceniało poziom stygmatyzacji, zaburzeń dysmorficznych ciała, objawów depresji i lęku w porównaniu z grupą kontrolną. Założono, iż osoby chore odczuwają wyższy poziom stygmatyzacji i zaburzeń obrazu własnego ciała w porównaniu do osób zdrowych. Do badania wykorzystano kwestionariusze: PSQ, DCQ, PHQ-4, PSS-10 i EQ5-D oraz Kwestionariusz Pacjenta. Wyniki wykazały, że pacjenci z chorobami skóry są stygmatyzowani przez społeczeństwo, a poziom stygmatyzacji jest podobny u obu płci. Ponadto częściej doświadczają zaburzeń psychicznych, wyższego poziomu stresu i niezadowolenia z wyglądu, a także mają większą skłonność do myśli samobójczych. Poczucie stygmatyzacji wśród pacjentów z chorobami skóry pozytywnie koreluje z odczuwanym przez nich stresem, niezadowoleniem z własnego wyglądu, przebywaniem na zwolnieniu lekarskim czy na emeryturze, natomiast nie dostarczono dowodów na korelację z trudnościami ekonomicznymi, stanem cywilnym wolnym, czy niższym poziomem wykształcenia. Zaleca się kompleksowe podejście terapeutyczne obejmujące wsparcie psychologiczne i strategie przeciwdziałania piętnowaniu, co może poprawić jakość życia pacjentów z chorobami skóry i przyspieszyć remisję choroby. Wyniki badania mogą przyczynić się do poprawy warunków leczenia oraz opieki nad pacjentem dermatologicznym.
Zaburzenia epigenetyczne w chorobie zwyrodnieniowej stawów
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-12-12) Szala, Dariusz
Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) jest jednym z najbardziej powszechnych schorzeń układu mięśniowo-szkieletowego, które znacznie obniża jakość życia pacjentów. Przyczyny ChZS są złożone i obejmują zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe. W niniejszej pracy skupiono się na roli mikroRNA (miRNA) w patogenezie ChZS, ze szczególnym uwzględnieniem ich potencjału jako biomarkerów diagnostycznych. MiRNA to krótkie, niekodujące RNA, które regulują ekspresję genów na poziomie potranskrypcyjnym. Zaburzenia w ekspresji lub przetwarzaniu miRNA zostały powiązane z licznymi schorzeniami, w tym z ChZS. Badania wykazały zmiany w poziomach niektórych miRNA w przebiegu ChZS oraz ich potencjał jako biomarkerów diagnostycznych tej choroby. Celem niniejszej pracy było zbadanie roli miRNA w patogenezie ChZS oraz ich potencjału jako biomarkerów diagnostycznych. Celami szczegółowymi było: określenie profilu ekspresji miRNA w chrząstce i surowicy pobranej od chorych z ChZS, porównanie profilu ekspresji miRNA w ChZS i grupie kontrolnej, określenie zależności między profilem miRNA a czynnikami demograficznymi i środowiskowymi oraz ocena znaczenia klinicznego miRNA, co pozwoliło na lepsze poznanie mechanizmów epigenetycznych prowadzących do powstania tej choroby. Do badania zakwalifikowano pacjentów, którzy wyrazili pisemną świadomą zgodę na udział w badaniu. Próbki zbierano w latach 2014-2015, a grupa badana była rekrutowana spośród pacjentów Kliniki Ortopedii i Traumatologii Szpitala Uniwersyteckiego nr 2 w Rzeszowie. Łącznie pozyskano 36 próbek surowicy i 29 próbek chrząstki stawowej od pacjentów z rozpoznaną ChZS. Grupę kontrolną stanowili pacjenci ze złamaniami szyjki kości udowej, którzy nie odczuwali bólu stawów przed urazem i nie wykazywali objawów ChZS w badaniu radiologicznym. Dane zbierane od pacjentów obejmowały płeć, wiek, BMI, wiek wystąpienia choroby, stadium choroby, obecność towarzyszących chorób przewlekłych, dolegliwości bólowe z innych stawów oraz styl życia. Próbki chrząstki stawowej pobierano podczas operacji endoprotezoplastyki stawu biodrowego. Wszystkie operacje wykonywano w tym samym szpitalu przez ten sam zespół ortopedów. Analiza wykazała istotne różnice w ekspresji miRNA w chrząstce między pacjentami z ChZS a grupą kontrolną. Spośród 19 analizowanych miRNA, cztery (hsa-miR-138-5p, hsa-miR-146a-5p, hsa-miR-335-5p i hsa-miR-9-5p) wykazały ponad dwukrotny wzrost ekspresji u pacjentów z ChZS w porównaniu z grupą kontrolną. Zmiany w ekspresji tych miRNA nie były jednak istotnie związane z danymi klinicznymi. Badanie dotyczące ekspresji miRNA w surowicy pacjentów z ChZS wykazało istotne różnice w porównaniu do grupy kontrolnej. Spośród 20 analizowanych miRNA, zaobserwowano istotny wzrost miR-146a-5p i miR-98-5p oraz redukcję miR-222-3p i miR-27a-3p. Mimo znaczących zmian w ekspresji, brak korelacji z cechami klinicznymi pacjentów sugeruje, że miRNA mogą nie być bezpośrednio związane z progresją choroby. Wyniki te podkreślają potrzebę dalszych badań nad rolą miRNA w różnych etapach ChZS i ich potencjalnym zastosowaniem klinicznym. Wnioski z przeprowadzonych badań wskazują, że miRNA mogą stanowić wartościowe narzędzia diagnostyczne w ChZS. Szczególnie miR-146a-5p ma potencjał jako biomarker monitorujący procesy zwyrodnieniowe w stawie. Dalsze badania na większej kohorcie pacjentów są niezbędne do pełnego zrozumienia roli miRNA w ChZS oraz do opracowania skutecznych metod terapeutycznych opartych na modulacji miRNA.
Analiza populacji komórek NK u pacjentów z rzutowo-remisyjną i pierwotnie postępującą postacią stwardnienia rozsianego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-11-26) Rudnicka-Czerwiec, Julia
Wstęp Stwardnienie rozsiane jest najczęstszą zapalno-demielinizacyjną chorobą ośrodkowego układu nerwowego – szacuje się, że na całym świecie dotyczy ona około 2,9 mln ludzi. Polska należy do krajów o wysokim wskaźniku chorobowości MS. Bezpośrednia przyczyna tej choroby jest nieznana, określono natomiast czynniki ryzyka jej rozwoju. Do czynników niemodyfikowalnych zalicza się płeć żeńską, wiek pomiędzy 20 a 35 rokiem życia oraz czynniki genetyczne i infekcje wirusowe, szczególnie EBV. Do najbardziej istotnych modyfikowalnych czynników ryzyka rozwoju MS zalicza się palenie papierosów, niski poziom witaminy D3 oraz otyłość w okresie dojrzewania. Wyróżnia się następujące postacie choroby: aktywny kliniczne izolowany zespół, postać rzutowo-remisyjna, pierwotnie postępująca i wtórnie postępująca. Rozpoznanie stawia się na podstawie stwierdzenia współistnienia rozsiania w czasie i przestrzeni, z wykorzystaniem kryteriów McDonalda z roku 2017. Stwardnienie rozsiane jest chorobą autoimmunologiczną, o nie do końca poznanej patogenezie. Reakcja autoimmunologiczna wynika z zaburzenia tolerancji immunologicznej, czyli równowagi pomiędzy aktywnością zapalną – efektorową i regulatorową. Głównymi i najlepiej przebadanymi grupami komórek zaangażowanymi w rozwój MS są limfocyty T CD4+, limfocyty T CD8+ oraz limfocyty B. Ostatnie lata przyniosły nowe dane o udziale w patogenezie MS elementów odpowiedzi nieswoistej - komórek mieloidalnych, astrocytów, mikrogleju, komórek dendrytycznych i komórek NK. Komórki NK to duże ziarniste limfocyty charakteryzowane przez obecność markera powierzchniowego CD56 i brak markera powierzchniowego CD3 (CD56+ CD3-). Stanowią średnio 10% limfocytów krwi obwodowej i są jednym z głównych składników odporności wrodzonej. Komórki NK są częścią pierwszej linii obrony organizmu i odgrywają kluczową rolę w zabijaniu komórek zainfekowanych patogenem i komórek nowotworowych. Istnieje tradycyjny podział komórek NK na dwie główne subpopulacje ze względu na poziom ekspresji markera powierzchniowego CD56 – NK CD56bright o dużej ekspresji CD56 i NK CD56dim – o małej ekspresji CD56. Stwierdzenie obecności lub braku innych markerów na powierzchni komórek NK może służyć do wyróżniania różnych subpopulacji. Funkcja komórki NK jest determinowana przez potencjał do uwalniania ziarnistości cytotoksycznych, cytotoksyczność zależną od przeciwciał, interakcje z receptorami programowanej śmierci czy też zdolność do uwalniania cytokin. Ze względu na efekt jaki dają, komórki NK można podzielić na dwie główne grupy: cytotoksyczne i regulatorowe. Wyniki wielu badań świadczą o udziale komórek NK w patogenezie MS, ale wnioski z nich nie są jednoznaczne. Wskazują bowiem na dwa przeciwstawne kierunki działania komórek NK: ochronny – regulatorowy, zmniejszający objawy MS i patogenny – wzmagający odpowiedź autoimmunologiczną, promujący zaostrzenia. Cel pracy Celem pracy jest ocena znaczenia komórek NK w patogenezie stwardnienia rozsianego poprzez ocenę różnic w fenotypie, wydzielaniu enzymów litycznych i cytokin oraz funkcji komórek NK pomiędzy grupami pacjentów z rzutowo-remisyjną postacią MS, pierwotnie postępującą postacią MS i grupą kontrolną. Pacjenci, materiał i metody Grupę badaną stanowiło 35 chorych na stwardnienie rozsiane, diagnozowanych w Klinice Neurologii z Pododdziałem Leczenia Udaru Mózgu oraz Poradni Neurologicznej Klinicznego Szpitala Wojewódzkiego nr 2 w Rzeszowie. Kryteria włączenia do badania obejmowały: wiek powyżej 18 roku życia, możliwość wyrażenia świadomej zgody na badanie, brak jakiejkolwiek terapii immunomodulującej w przeszłości oraz obecnie, brak leczenia immunosupresyjnego w przeszłości oraz obecnie, odstęp od sterydoterapii wynoszący co najmniej 8 tygodni, brak rzutu choroby lub zaostrzenia w ciągu ostatnich 8 tygodni, brak aktywnej infekcji przewlekłej, brak jakiejkolwiek infekcji w ciągu ostatnich 4 tygodni. Grupę kontrolną stanowiło 15 zdrowych osób. Grupę dobrano pod względem struktury płci i wieku zbliżonej do grupy badanej. Zdrowi ochotnicy byli rekrutowani spośród pracowników Klinicznego Szpitala Wojewódzkiego nr 2 w Rzeszowie i Uniwersytetu Rzeszowskiego. Warunkami kwalifikacji do badania były: wiek powyżej 18 roku życia, możliwość wyrażenia świadomej zgody na badanie, brak stwierdzonych chorób autoimmunologicznych, brak stosowania leków mających wpływ na układ immunologiczny, brak aktywnej przewlekłej infekcji, brak infekcji w ciągu ostatnich 4 tygodni. Materiałem do badań była krew żylna. Analizę materiału przeprowadzono w laboratorium Zakładu Immunologii Człowieka Instytutu Nauk Medycznych Uniwersytetu Rzeszowskiego. Obejmowała ona przygotowanie próbek do cytometrii przepływowej poprzez izolację komórek jednojądrzastych krwi obwodowej, zakładanie hodowli komórkowych, a następnie oznaczanie markerów powierzchniowych (CD56, CD335, CD27, CD274, CD73) i wewnątrzkomórkowych (granzym B, granzym K, perforyna, TGF-β, IFN-γ, IL-10, IL-4, IL-13). Analizę cytometryczną przeprowadzono za pomocą cytometru przepływowego Amnis® CellStream® (Cytek Biosciences). Wyniki opracowano w programie Cell Stream Analyzer w wersji 1.5.17. Odnotowano odsetek poszczególnych subpopulacji komórek oraz medianę intensywności fluorescencji. Bazę danych i badania statystyczne przeprowadzono w oparciu o oprogramowanie komputerowe Statistica 9.1 (StatSoft, Polska). Badania wykonano po uzyskaniu zgody Komisji Bioetycznej przy Izbie Lekarskiej w Rzeszowie zgodnie z protokołem zaakceptowanym przez Komisję (decyzja nr 85/2023/B). Wyniki Do badania zakwalifikowano 35 pacjentów z rozpoznanym stwardnieniem rozsianym. W grupie badanej było 28 kobiet (80%) oraz 7 mężczyzn (20%). Wiek pacjentów w grupie badanej wynosił od 20 do 65 lat. Mediana dla wieku pacjentów wyniosła 41 lat. U 22 pacjentów rozpoznano rzutowo-remisyjną postać stwardnienia rozsianego (63%), u 13 postać pierwotnie postępującą stwardnienia rozsianego (37%). W grupie pacjentów z rozpoznaną postacią rzutowo-remisyjną MS było 18 kobiet (82%) i 4 mężczyzn (18%) w wieku od 20 do 53 lat. Mediana dla wieku pacjentów w tej grupie wyniosła 33 lata. W grupie pacjentów z rozpoznaną postacią pierwotnie postępującą MS było 10 kobiet (77%) i 3 mężczyzn (23%) w wieku od 40 do 65 lat. Mediana dla wieku pacjentów w tej grupie wyniosła 52 lata. Do grupy kontrolnej początkowo zakwalifikowano 15 zdrowych osób - 12 kobiet (80%) i 3 mężczyzn (20%) w wieku od 23 do 65 lat (mediana 40 lat). W skład grupy kontrolnej poddanej pełnej analizie ostatecznie weszło 12 zdrowych osób. Wśród nich 9 stanowiły kobiety (75%) a 3 mężczyźni (25%). Wiek uczestników grupy kontrolnej wynosił od 23 do 65 lat. Mediana dla wieku uczestników tej grupy wyniosła 41,5 roku. Analizę danych rozpoczęto od porównania immunofenotypu komórek NK pomiędzy trzema grupami: pacjentów z rzutowo-remisyjną postacią MS, pacjentów z pierwotnie postępującą postacią MS i zdrową kontrolą. Analiza ta miała na celu stwierdzenie czy badane grupy różnią się w zakresie subpopulacji NK CD56bright, NK CD56dim, NK CD335-, NK CD335+, NK CD27-, NK CD27+, NK CD274-, NK CD274+, NK CD73-, NK CD73+. Nie zaobserwowano istotnych różnic w odsetku żadnej z badanych subpopulacji komórek NK pomiędzy pacjentami z RRMS, PPMS i zdrową kontrolą. Nie stwierdzono istotnych różnic w MFI subpopulacji komórek NK CD335-, NK CD27-, NK CD274-, NK CD73- i NK CD73+ pomiędzy pacjentami z RRMS, PPMS i zdrową kontrolą. Stwierdzono wyższe MFI subpopulacji NK CD335+ w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS i w grupie pacjentów z RRMS względem grupy pacjentów z PPMS. Stwierdzono wyższe MFI subpopulacji NK CD27+ w grupie kontrolnej względem grup pacjentów z RRMS i PPMS. Stwierdzono większą wartość MFI subpopulacji komórek NK CD274+ w grupie pacjentów z PPMS względem grupy pacjentów z RRMS. W drugim etapie analizy danych porównano odsetek i MFI subpopulacji komórek NK zawierających poszczególne enzymy lityczne (granzym B, granzym K, perforyna) i cytokiny (TGF-β, IFN-γ, IL-10, IL-4, IL-13) pomiędzy trzema grupami: pacjentów z rzutowo-remisyjną postacią MS, pacjentów z pierwotnie postępującą postacią MS oraz kontrolą. Analiza ta miała na celu stwierdzenie czy badane grupy różnią się w zakresie potencjalnych funkcji komórek NK. Stwierdzono wyższy odsetek komórek NK zawierających granzym B u pacjentów z RRMS względem grupy kontrolnej (w subpopulacjach NK CD27+ i NK CD73-). Stwierdzono wyższy odsetek komórek NK zawierających granzym K w grupie kontrolnej w porównaniu do grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacji NK CD56bright) i w grupie kontrolnej w porównaniu do grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacji NK CD27-). Wyższe MFI komórek NK zawierających granzym K zaobserwowano w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacji NK CD56dim). Nie stwierdzono różnic w odsetku i MFI komórek NK zawierających perforynę pomiędzy pacjentami z RRMS, PPMS i zdrową kontrolą. Wyższy odsetek komórek NK zawierających TGF-β stwierdzono w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacjach NK CD335+, NK CD27+, NK CD27-) oraz w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacji NK CD335+). Wyższe MFI komórek NK zawierających TGF-β stwierdzono w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacji NK CD335+) i w grupie pacjentów z PPMS względem grupy kontrolnej (w subpopulacji NK CD274-). Wyższy odsetek komórek NK zawierających IFN-γ stwierdzono w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacjach NK CD56bright, NK CD335-, NK CD27-, NK CD274-) oraz w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacjach NK CD56bright, NK CD335+, NK CD27-). Stwierdzono wyższy odsetek komórek NK zawierających IL-10 w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacjach NK CD56bright, NK CD335+, NK CD27-). Wyższe MFI komórek NK zawierających IL-10 stwierdzono w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacjach NK CD56bright, NK CD335+) oraz w grupie pacjentów z PPMS względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacji komórek NK CD27+). Wyższy odsetek komórek NK zawierających IL-4 stwierdzono w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacjach NK CD27-, NK CD274-) oraz w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacjach NK CD335+, NK CD27-, NK CD274+). Wyższe MFI komórek NK zawierających IL-4 stwierdzono w grupie kontrolnej względem grupy pacjentów z PPMS (w subpopulacji NK CD335+). Nie stwierdzono różnic w zakresie odsetka komórek NK zawierających IL-13 pomiędzy pacjentami z RRMS, PPMS i zdrową kontrolą. Wyższe MFI komórek NK zawierających IL-13 stwierdzono w grupie pacjentów z PPMS względem grupy pacjentów z RRMS (w subpopulacji NK CD27+). Wnioski 1. Komórki NK pacjentów z RRMS i PPMS nie różnią się pod względem odsetka danego fenotypu od siebie oraz od komórek NK osób zdrowych. Różnice fenotypowe można stwierdzić jedynie na podstawie analizy MFI. 2. Komórki NK pacjentów z RRMS, PPMS różnią się od komórek NK zdrowych osób zawartością granzymu B i K, ale nie perforyny. Komórki NK pacjentów z RRMS i PPMS nie różnią się od siebie pod względem zawartości enzymów cytolitycznych. 3. Komórki NK pacjentów z RRMS, PPMS różnią się od komórek NK zdrowych osób zawartością TGF-β, IFN-γ, IL-10 i IL-4, ale nie IL-13. Komórki NK pacjentów z RRMS i PPMS różnią się od siebie pod względem zawartości cytokin jedynie w zakresie MFI. 4. Komórki NK pacjentów z RRMS i PPMS poprzez mniejszą zawartość cytokin przeciwzapalnych mogą wykazywać osłabioną funkcję regulatorową w porównaniu do komórek NK zdrowych osób.
Wybrane czynniki ryzyka i występowanie odleżyn w okolicy pięt u chorych leczonych w oddziale intensywnej opieki medycznej
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-11-18) Wójcik, Anna
Wstęp: Występowanie odleżyn w obrębie pięt u chorych krytycznie stanowi problem globalny. Choroby współistniejące, zaburzenia perfuzji dystalnej, niewydolność wielonarządowa, farmakoterapia oraz unieruchomienie związane z wentylację mechaniczna oraz wpływa na jakość mikroperfuzji w obrębie pięt. Obecność siły tarcia, ścinania i ciśnienia prostego przyczynia się bezpośrednio do miejscowej hipoksji tkankowej oraz wtórnej destrukcji tkanek w obrębie pięt. Cel: Celem głównym badań była ocena wpływu wybranych czynników ryzyka występowania odleżyn w obrębie pięt u chorych, leczonych w warunkach intensywnej opieki medycznej Materiał i metody badawcze: Badanie prospektywno – obserwacyjne, w którym wykorzytsano metodę obserwacji kontrolowanej i szacowanie. Dokonano analizy piśmiennictwa omawiającego problematykę występowania odleżyn w grupie chorych krytycznie. W oparciu o dane sporządzono protokół naukowo – badawczy składający się z trzech części A, B i C. Część A i C została przeznaczona do oceny pierwszorazowej (I etap), część B i C – narzędzia stanowiące badanie w II etapie. Wyniki : Wykazano zależność, jaka występują między wartością CRP, a występowaniem odleżyn w obrębie pięt, w grupie chorych krytycznie. Infuzja amin katecholowych determinuje wysokie ryzyko występowania odleżyn w grupie chorych krytycznie (p<0,001). Dysfunkcja perfuzji dystalnej oceniania za pomocą wskaźnika kostka – ramię (ABI - PAD) istotnie wpływa na wysokie ryzyko występowania odleżyn w obrębie pięt u chorych krytycznie (p=0,026). Nie potwierdzono wpływu oceny w skali NRS 2002 na występowanie w badanej grupie (p=0,964) Wnioski: Pacjenci krytycznie chorzy stanowią grupę wysokiego ryzyka występowania odleżyn w obrębie piet. Zaburzenia perfuzji dystalnej, inwazyjne techniki terapeutyczne, a także specyficzna farmakoterapia determinuje wysokie ryzyko odleżyn. Profilaktyka wdrażana na wczesnym etapie umożliwia zmniejszenie powikłań głębokiej destrukcji tkankowej, nawet w obliczu krytycznego stanu pacjenta, a także wdrażanych procedur ratujących życie.
Wykorzystanie impedancji bioelektrycznej w ocenie stanu odżywienia chorych ze współistniejącymi ranami przewlekłymi
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-11-18) Skórka, Mateusz
Wstęp: Gojenie się ran to fizjologicznie ciągły i złożony proces. Stan odżywienia determinuje zachodzące procesy regeneracyjne. Pogłębiona diagnostyka tego stanu powinna być oparta na dostępnych skalach, badaniach biochemicznych oraz ocenie składu ciała (impedancja bioelektryczna). Cel pracy: Celem pracy była ocena stanu odżywienia i składu ciała chorych ze współistniejącymi ranami przewlekłymi. Materiał i metody: Badania przeprowadzono w okresie 12 miesięcy, na grupie 106 pacjentów z raną przewlekłą. Grupę kontrolną stanowiły osoby ≥ 60 roku życia bez współistniejących ran przewlekłych, w liczbie 50 badanych. Wyniki. Stan cywilny, wykształcenie oraz poziom wydolności, mają wpływ na stan odżywienia. Większej powierzchni rany u badanych z cukrzycową choroba stóp (DFD) odpowiadały niższe rezultaty komponentów składu ciała. Istnieje silna korelacja pomiędzy wartościami kąta fazowego a wartościami albuminy, wskaźnika NRI oraz oceną w skali MNA. Badani z ranami przewlekłymi osiągali niższe wskaźniki w ocenie stanu odżywienia metodami podstawowymi jak i poszerzonymi w porównaniu do kontrolnej grupy osób zdrowych bez ran. Wnioski: Badani ze współistniejącymi ranami przewlekłymi: cukrzycową chorobą stóp i przewlekłą niewydolnością żylną wykazują istotne różnice w ocenie antropometrycznej, składzie ciała, oraz metodach pogłębionych a wyniki wskazują na niedożywienie lub jego ryzyko.
Osiadanie implantów międzytrzonowych w operacyjnym leczeniu choroby zwyrodnieniowej odcinka szyjnego kręgosłupa – znaczenie kliniczne oraz radiologiczne czynniki ryzyka
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-11-05) Bębenek, Adam Kazimierz
W pracy doktorskiej podjęto tematykę osiadania implantu międzytrzonowego w leczeniu choroby zwyrodnieniowej krążków międzykręgowych odcinka szyjnego kręgosłupa. Dokonano analizy radiologicznych czynników ryzyka osiadania oraz jego wpływu na wynik leczenia. Przeprowadzono badanie obserwacyjne o charakterze prospektywnym, oceniające pacjentów zakwalifikowanych do ACDF z powodu dyskopatii szyjnej. Spośród 193 chorych poddanych ocenie, do badania zakwalifikowano 104 pacjentów. U wszystkich wykonano ACDF jedno- lub dwupoziomowy. Oceny radiologicznej dokonywano u pacjentów dzień przed zabiegiem, dzień po, miesiąc, 6 miesięcy i 12 miesięcy po operacji. Równoczasowo uzyskiwano również dane kliniczne za pomocą skal VAS (Visual Analogue Scale) oraz NDI (Neck Disability Index). Oceniono radiologiczne czynniki ryzyka związane z rozmiarem implantu, jego położeniem w przestrzeni międzykręgowej oraz anatomią operowanego segmentu. Wykonano ocenę relacji parametrów balansu strzałkowego w odcinku szyjnym kręgosłupa i występowania osiadania. Zaobserwowano zależność między wysokością implantu, a wysokością przestrzeni międzykręgowej oraz wysokością segmentu kręgosłupa w zakresie częstości występowania osiadania implantu oraz zaawansowania tego zjawiska. Ponadto zaobserwowano, że im bardziej zaburzony balans mierzony parametrem C2-SVA tym większe ryzyko osiadania. Ocena kliniczna ujawniła relację osiadania i bólu kręgosłupa szyjnego oraz obniżenia jakości życia. Można przypuszczać, że osiadanie jest powikłaniem wpływającym na efekt kliniczny leczenia operacyjnego w dyskopatii szyjnej.
Analiza wybranych działań prozdrowotnych w codziennej praktyce lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej na terenie województwa podkarpackiego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-10-03) Hubert-Lutecka, Agnieszka
Głównym celem pracy była ocena częstości udzielanego przez lekarzy POZ poradnictwa z zakresu sposobu odżywiania się, aktywności fizycznej i kontroli masy ciała u dorosłych pacjentów, z perspektywy lekarzy i pacjentów. Badanie przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem techniki wywiadu i ankiety, przy użyciu narzędzi badawczych stanowiących dwa anonimowe kwestionariusze ankiety: standaryzowany kwestionariusz ankiety przeznaczony dla lekarzy POZ oraz autorski kwestionariusz ankiety przeznaczony dla pacjentów. Badaną próbę stanowili lekarze POZ i świadczeniobiorcy usług zdrowotnych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, mieszkańcy obszaru województwa podkarpackiego podzielonego na 25 powiatów. W badaniu wzięło udział 309 lekarzy POZ oraz 1023 pacjentów korzystających z porad lekarza POZ praktykującego w wylosowanej placówce. Prawie wszyscy lekarze POZ objęci badaniem, deklarowali dokonywanie oceny sposobu odżywiania, aktywności fizycznej i wskaźnika BMI oraz udzielanie poradnictwa w tym zakresie. Wiek, płeć i BMI lekarza POZ miały wpływ na częstość oceny diety, aktywności fizycznej i kontroli masy pacjentów oraz na częstość udzielanego przez nich poradnictwa (p<0,05). Większość pacjentów objętych badaniem wskazała, że lekarz POZ nigdy nie oceniał ich diety/sposobu odżywiania, poziomu aktywności fizycznej, ani wskaźnika BMI. Lekarze POZ istotnie częściej deklarowali, że oceniają dietę i aktywność fizyczną pacjentów oraz udzielają porad z tego zakresu, niż pacjenci potwierdzali dokonywanie takiej oceny i udzielanie wspomnianego poradnictwa.
Uwarunkowania biokinematyczne i nerwowo-mięśniowe kopnięcia mae-geri na różnych etapach szkolenia w karate kyokushin
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-09-30) Kaczmarski, Jacek
Ideą jaka przyświecała konceptowi niniejszej dysertacji było rozwiązanie problemu współzależności pomiędzy wzorcem ruchowym techniki mae-geri, a spotykanymi w trakcie jednostki treningowej trzema fazami aktywności fizycznej z punku widzenia fizjologii: przed rozgrzewką, po rozgrzewce, w trakcie „walki z cieniem”. Ponadto ba-dani wykonywali technikę mae-geri w dwóch różnych warunkach, bardziej utylitarnie, na tarczę, której ruch jako sygnał wzrokowy – wyzwalany, rejestrował akcelerometr. Drugą opcją było kopnięcie w powietrze w formule kata, na swoje indywidualne tempo. Wykorzystano paradygmat nowicjusze-eksperci, aby ocenić różnice w opanowaniu wzorca ruchowego kopnięcia mae-geri w zależności od stopnia zaawansowania sportowego. Jako nowatorską koncepcję zaproponowano użycie zintegrowanych w tym samym czasie systemów: motion capture opartego na czujnikach inercyjnych oraz elektromiografii powierzchniowej (sEMG). W pierwszym przypadku stworzono komputerowe modele biokinematyczne na podstawie wystandaryzowanej kalibracji. Następnie zarejestrowano badaną technikę z możliwością wyliczenia wskaźników biokinematycznych na podstawie EMG i IMU.
Analiza zmiany wzorca chodu u pacjentów po zabiegu endoprotezoplastyki stawu kolanowego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-07-05) Jarmuziewicz, Agnieszka
Wprowadzenie Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS) jest najczęstszą chorobą stawów i wiodącą przyczyną niepełnosprawności dorosłych, z rosnącym oddziaływaniem społeczno ekonomicznym. Choroba zwyrodnieniowa kolana (ChZSK) odpowiada za dużą część tego problemu. Totalna protezoplastyka kolana (TPK) jest uznaną metodą leczenia zaawansowanych postaci ChZSK z rosnącą istotnie rok ilością wykonywanych procedur. Trójwymiarowa analiza chodu jest szeroko wykorzystywana do klinicznej oceny i uznawana za istotny element ilościowej oceny chodu. Nadal trwają poszukiwania najlepszej i najprostszej metody oceny chodu. Wskaźniki chodu mają duży potencjał żeby stać się takim narzędziem oceny. Celem tego badania była ocena potencjalnego wykorzystania wskaźników GDI i GVI do oceny postępu poprawy chodu po wykonaniu TPK i identyfikacja składników mających wpływ na wyniki TPK. Materiał i Metody W badaniu uwzględniono pięćdziesięciu pacjentów ze zdiagnozowaną jednostronną objawową ChZSK, którzy zostali poddani zabiegowi bezcementowej TPK z pozostawaniem więzadła krzyżowego tylnego. Pacjenci mieli od 52 do 79 lat, ze średnią 67,4 lat. Do grupy kontrolnej zrekrutowano 50 zdrowych ochotników. Do oceny wykorzystano wskaźniki GDI, GVI, WOMAC, KSS i VAS, które były ocenianie przedoperacyjnie, sześć i dwanaście miesięcy po TPK. Oceny chody grupy badanej i kontrolnej wykonano z wykorzystaniem systemu BTS Smart. Wyniki Parametry chodu pacjentów z ChZSK mierzone wskaźnikami GDI i GVI poprawiły się po TPK. Wartości wskaźników wzrosły zarówno w kończynie operowanej, jak i nieoperowanej. GDI wzrosło z 84,05 do 93,89 pkt w kończynie operowanej i z 92,59 do 94,69 pkt w kończynie nieoperowanej. Wskaźnik GVI poprawił się z 83,91 do 90,48 pkt dla kończyny operowanej i z 85,81 do 92,62 pkt dla kończyny nieoperowanej. Jednakże wszystkie te wartości były niższe niż w grupie kontrolnej. Znaczące różnice zaobserwowano również w wybranych parametrach kinematycznych i czasowoprzestrzennych chodu.
Profil sprawności motorycznej i psychomotorycznej kandydatów na Operatora jednostek wojsk specjalnych na różnych etapach szkolenia wojskowego
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-06-19) Paśko, Wojciech
Głównym celem badań było określenie profilu motorycznego oraz psychomotorycznego kandydata na Operatora Jednostek Wojsk Specjalnych na przykładzie JW GROM. Ponadto dokonano analizę zmienności badanych zdolności motorycznych i psychomotorycznych na różnych etapach selekcji oraz szkolenia wojskowego. W badaniu wzięło udział 82 kandydatów i żołnierzy polskich jednostek specjalnych na różnym etapie szkolenia. Kandydaci i żołnierze zostali podzieleni na trzy grupy (Selekcja, KDS oraz Operatorzy). Ocenie poddane zostały zdolności motoryczne i psychomotoryczne, w tym: zdolności tlenowe i beztlenowe, skoczność, siła, szybkość, gibkość, zwinność, szybkość reakcji, koordynacja wzrokowo-ruchowa, orientacja przestrzenna, uwaga wzrokowa, antycypacja. Dodatkowo przeprowadzono pomiary budowy i składu ciała. Analiza wykazała istotne statystycznie różnice pomiędzy grupami dla siły prostowników lewej kończyny górnej, wskaźnika spadku mocy i indeksu zmęczenia podczas oceny zdolności beztlenowych, wszystkich analizowanych zmiennych dotyczących zdolności tlenowych, zwinności, wysokości skoku w teście CMJ bez zamachu i CMJ z zamachem, mocy względnej w teście CMJ bez zamachu. Nie zaobserwowano istotnych statystycznie różnic pomiędzy badanymi grupami w budowie i składzie ciała, gibkości, szybkości oraz zdolnościach psychomotorycznych. Podsumowując, kandydaci, którzy ukończyli etap górski, charakteryzują się wysokim poziomem motorycznym oraz psychomotorycznym, natomiast w kolejnych etapach szkolenia poziom niektórych zdolności motorycznych obniża się.
Patogeneza i obraz kliniczny świądu w różnych postaciach łuszczycy
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-05-15) Jaworecka, Kamila
Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry dotyczącą ponad 100 mln ludzi na całym świecie. Charakteryzuje się wzmożoną proliferacją keratynocytów i licznymi zaburzeniami immunologicznymi, a swój udział w jej patogenezie mają również czynniki genetyczne i środowiskowe. Z uwagi na różnorodną morfologię pojedynczych wykwitów oraz ich lokalizację wyróżnić można kilka podtypów klinicznych łuszczycy: plackowatą wielkoogniskową, pieniążkowatą, grudkową, erytrodermiczną, skóry owłosionej głowy, dłoni i podeszew, odwróconą (wyprzeniową), krostkową uogólnioną oraz łuszczycę krostkową dłoni i podeszew. Jednym z najczęściej zgłaszanych objawów subiektywnych, towarzyszących łuszczycy, jest świąd skóry. Bagatelizowanie tego problemu przez klinicystów, czy też niepowodzenia terapeutyczne w aspekcie leczenia świądu, skutkują frustracją pacjentów, których jakość życia oraz jakość snu jest znacznie obniżona. Wiedza na temat patogenezy świądu w łuszczycy, a także obrazu klinicznego tego uporczywego objawu jest ograniczona. Jeszcze mniejszą ilością informacji dysponujemy w odniesieniu do poszczególnych podtypów klinicznych tej jednostki chorobowej. Celem rozprawy doktorskiej była charakterystyka świądu łuszczycowego oraz ocena jego wpływu na jakość życia i zaburzenia snu, w odniesieniu do poszczególnych wariantów klinicznych łuszczycy. Na podstawie analizy 13 oryginalnych prac znalezionych w bazach danych PubMed, Mendeley lub Science Direct wyróżniono mediatory świądu łuszczycowego takie jak histamina, substancja P, czynnik wzrostu nerwów (NGF), naczyniowo-śródbłonkowy czynnik wzrostu (VEGF), interleukiny (IL-2, IL-4, IL-31), endogenne opioidy, czy lipokalina-2. Zaburzenia w unerwieniu i unaczynieniu skóry również okazały się być istotne, niemniej jednak stwierdzono, że patogeneza świądu łuszczycowego jest złożona i wciąż nie do końca poznana, przez co wymaga dalszych badań. Celem dokonania charakterystyki świądu w różnych wariantach klinicznych łuszczycy, przeprowadzono wieloośrodkowe badanie ankietowe na grupie 295 chorych na łuszczycę (45 plackowatą wielkoogniskową, 32 pieniążkowatą, 31 grudkową, 32 owłosionej skóry głowy, 33 klasyczną dłoni i stóp, 23 wyprzeniową, 33 erytrodermiczną, 23 krostkową uogólnioną i 42 krostkową dłoni i stóp). W ankiecie oceniono m.in. obecność, nasilenie oraz obraz kliniczny świądu, a także nasilenie zmian skórnych, jakość życia i zaburzenia snu występujące u chorych. Niezależnie od podtypu klinicznego łuszczycy stwierdzono, iż świąd jest bardzo częstym jej objawem, raportowanym przez 86,1% – 100% pacjentów. Dominujący rodzaj zmian skórnych, wiek pacjentów i czas jaki upłynął od zachorowania nie wpływały na jego nasilenie. Świąd dotyczył głównie obszarów skóry zajętych przez wykwity łuszczycowe. W przypadku chorych na łuszczycę pieniążkowatą, owłosionej skóry głowy, dłoni i stóp, krostkową uogólnioną i krostkową dłoni i stóp większe nasilenie zmian skórnych korelowało z bardziej intensywnym świądem. Jakość życia zdecydowanej większości badanych była znacznie obniżona, przy czym pacjenci z łuszczycą erytrodermiczną charakteryzowali się istotnie bardziej upośledzoną jakością życia niż pozostali. Wykazano, iż spośród czynników determinujących jakość życia istotne jest nasilenie zmian skórnych, obecność, rozległość oraz intensywność świądu, a także występowanie zaburzeń snu. Stwierdzono, że z uwagi na częste nasilenie świądu wieczorami i w nocy, nierzadko, bo u 50-66% osób, powodował on trudności z zasypianiem lub wybudzenia nocy. Dalsze badania nad patogenezą i obrazem klinicznym świądu w łuszczycy są konieczne, ponieważ wciąż istnieje wiele niejasności w tej tematyce. Z klinicznego punktu widzenia, jest to istotne, ponieważ lepsze poznanie świądu, a następnie opanowanie umiejętności jego kontrolowania przyczyniłyby się do poprawy jakości życia pacjentów.
Ocena dostępności instytucji publicznych dla osób niepełnosprawnych na przykładzie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego im. prof. Adama Grucy Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Otwocku.
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-04-18) Czechowski, Krzysztof Mirosław
Liczba osób niepełnosprawnych w Polsce wynosi niemal 12,2% ludności kraju. Aktualna oraz prognozowana przez GUS sytuacja demograficzna spowoduje, że w sposób znaczący zwiększy się odsetek osób ze szczególnymi potrzebami, w tym również osób niepełnosprawnych. Instytucje publiczne świadczące usługi społeczne oraz świadczenia zdrowotne, będą zobowiązane do zapewnienia społeczeństwu większej dostępności architektonicznej, informacyjno-komunikacyjnej oraz cyfrowej. Celem pracy jest ocena dostępności instytucji zabezpieczenia społecznego dla osób niepełnosprawnych na przykładzie ZUS oraz SPSK im. prof. A. Grucy CMKP w Otwocku. Uzyskanie w badaniu wyniki mogą wspomóc opracowanie skutecznych strategii wdrożenia oraz monitorowania dostępności dla osób niepełnosprawnych w obu podmiotach. Na podstawie wykonanych analiz wysunięto m.in. następujące wnioski:  Podmioty użyteczności publicznej, takie jak np. ZUS powinny mieć szczegółowo określone standardy dostępności dla osób ze szczególnymi potrzebami. Obecnie obowiązujące ustawodawstwo nie dookreśla rekomendowanych rozwiązań w obszarze dostępności architektonicznej i informacyjno-komunikacyjnej.  Spełnienie Standardów Dostępności POZ oraz Szpitali opracowanych przez Ministerstwo Zdrowia (III.2022) powinny być obligatoryjnym warunkiem dla podmiotów realizujących usługi zdrowotne finansowane w ramach NFZ.
PSMA PET-MRI scanning for prostate cancer diagnosis
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-04-25) Pozaruk, Andrii
Dokładne, specyficzne dla pacjenta mapy korekcji tłumienia (AC) w jednoczesnym obrazowaniu PET-MR stanowią wyzwanie ze względu na brak kontrastu kość-powietrze w obrazach MRI, szczególnie w obszarze miednicy. Chociaż obrazowanie Dixona poprawia kontrast tkanek miękkich, obecne metody segmentacji często błędnie klasyfikują kość. Celem tego badania jest udoskonalenie rekonstrukcji obrazu PET w przypadku raka prostaty poprzez wykorzystanie dokładnych map AC z obrazów Dixon-MR i CT przy użyciu nadzorowanej, wzmocnionej, generatywnej sieci kontradyktoryjnej (GAN). Ocena obejmowała obrazy CT i PET-MR pacjentów z rakiem prostaty, ocenę błędów na mapach AC i obrazach PET oraz badanie skuteczności metod głębokiego uczenia się. Metody MR oparte na DL wykazały większą dokładność segmentacji kości i lepszą rekonstrukcję obrazu PET w porównaniu z technikami konwencjonalnymi. Dodatkowo zaobserwowano silną odwrotną korelację pomiędzy wartościami ADC i SUV w strefach raka prostaty, co wskazuje na potencjał metod opartych na DL w poprawie obrazowania raka prostaty.

Przeglądaj

Ostatnio nadesłane materiały