Związek między stylem życia i zdrowiem psychicznym a otyłością u osób dorosłych
Data
2025-05-28
Autorzy
Tytuł czasopisma
ISSN
Tytuł tomu
Wydawnictwo
Uniwersytet Rzeszowski
Abstrakt
Wstęp: Wzrost częstości występowania otyłości, ograniczona skuteczność tradycyjnych metod redukcji masy ciała oraz zwiększone spożycie żywności wysokoprzetworzonej skłaniają środowisko naukowe do prowadzenia badań nad zachowaniami żywieniowymi wykazującymi cechy uzależnienia. Ponadto zarówno procesy uzależniające, jak i objawy depresyjne obejmują szlaki dopaminergiczne, które mogą leżeć u podstaw współwystępowania uzależnienia od jedzenia (FA) i depresji.
Cel: Przeprowadzono trzy badania przekrojowe (podczas oraz po okresie pandemii COVID-19 a także wśród osób dorosłych z nadmierną masą ciała podejmujących próbę jej redukcji). Celem badań była weryfikacja złożonych zależności między masą ciała a FA, samooceną depresji oraz wybranymi elementami stylu życia, co w kontekście depresji rozwinięto i opisano w czwartej pracy - przeglądowej.
Metody: W badaniach wzięło udział kolejno 1066 osób, 750 oraz 204 osoby dorosłe. W analizach wykorzystano narzędzia psychometryczne, takie jak Skala Uzależnienia od Jedzenia Yale 2.0 (YFAS 2.0), Skala Samooceny Depresji Zunga (SDS)
oraz Kwestionariusz Three-Factor Eating Questionnaire-R18 (TFEQ-R18). Ponadto wykorzystano Kwestionariusz częstotliwości spożycia żywności (FFQ-6) oraz Globalny Kwestionariusz Aktywności Fizycznej (GPAQ). W ośrodku organizującym wczasy odchudzające dla dorosłych wykonano pomiary antropometryczne oraz ciśnienia tętniczego, profilu lipidowego i glikemii na czczo.
Wyniki: Wykazano, że zmiany w stylu życia osób dorosłych podczas pandemii COVID-19 dotyczące aktywności fizycznej i sytuacji zawodowej wiązały się z nasileniem FA. Ponadto występował wyższy wskaźnik masy ciała (BMI) i przyrost masy ciała oraz obecność depresji wśród osób wykazujących objawy FA podczas pandemii. Wykazano wyższą częstość występowania FA wśród osób dorosłych w wieku średnim, z wyższym BMI i poziomem tkanki tłuszczowej. FA wśród dorosłych było ściśle związane z samooceną depresji, zarówno podczas, jak i po pandemii.
Wnioski: Wyniki przeprowadzonych badań podkreślają potrzebę ukierunkowanych interwencji oraz dalszych badań naukowych dotyczących zarówno kontroli masy ciała, jak i uzależniających zachowań żywieniowych.
Introduction: The increasing prevalence of obesity, the limited effectiveness of traditional weight loss methods and the increased consumption of highly processed foods have led the scientific community to investigate eating behaviours with addictive properties. Furthermore, both addictive processes and depressive symptoms involve dopaminergic pathways, which may underlie the co-occurrence of food addiction (FA) and depression.
Objective: Three cross-sectional studies were conducted (during and after the COVID-19 pandemic and among adults with excess body weight who were trying to reduce it). The aim of the studies was to test the complex relationships between body weight and FA, self-reported depression and selected lifestyle factors, which were developed and described in a fourth paper - a review - in the context of depression.
Methods: A total of 1,066 participants, 750 and 204 adults respectively, took part in the study. Psychometric tools used in the analyses included the Yale Food Addiction Scale 2.0 (YFAS 2.0), the Zung Self-Rating Depression Scale (SDS) and the Three-Factor Eating Questionnaire-R18 (TFEQ-R18). In addition, the Food Frequency Questionnaire (FFQ-6) and the Global Physical Activity Questionnaire (GPAQ) were used. Anthropometric measurements as well as blood pressure, lipid profile and fasting blood glucose were taken at the centre organising the weight-loss holidays for adults.
Results: Lifestyle changes in adults during the COVID-19 pandemic regarding physical activity and work situation were shown to be associated with increased FA. In addition, there was a higher body mass index (BMI) and weight gain and the presence of depression among those showing FA
symptoms during the pandemic. There was a higher prevalence of FA among middle-aged adults with higher BMI and body fat levels. FA among adults was closely associated with self-reported depression, both during and after the pandemic.
Conclusions: The findings highlight the need for targeted interventions and further research into both weight control and addictive eating behaviours.
Opis
Promotor: dr hab. inż. Katarzyna Dereń, prof. UR ; promotor pomocniczy: dr hab. Edyta Łuszczki, prof. UR - 167 s.