Wpływ nierówności dochodowych na rozwój kapitału ludzkiego w krajach OECD po 1990 roku

Abstract

Celem głównym pracy jest zidentyfikowanie roli nierówności dochodowych w procesach rozwoju kapitału ludzkiego w krajach OECD po 1990 roku. W pracy ustalono, że nierówności dochodowe pełnią dwojaką rolę w procesach rozwoju kapitału ludzkiego. Z jednej strony, wysoka koncentracja dochodu stanowi barierę dla powszechności inwestycji edukacyjnych. Zaś z drugiej strony, nierówności dochodowe stanowią bodźce motywujące do samorozwoju, pogłębiania wiedzy i zdobywania nowych umiejętności. Zwornikami regulującymi siłę pozytywnych bądź negatywnych efektów nierówności dochodowych są instytucje ekonomiczne, a w szczególności instytucje edukacyjne. Ze względu na zróżnicowania instytucjonalne, sumaryczne efekty dysproporcji dochodowych dla kapitału ludzkiego różnią się między poszczególnymi gospodarkami. W grupie krajów cechujących się inkluzyjnymi instytucjami edukacyjnymi, zarówno zbyt duże jak i zbyt małe dysproporcje dochodowe spowalniają rozwój kapitału ludzkiego. Optymalne zróżnicowanie dochodów w tych krajach oszacowano na około 0,30 współczynnika Giniego. W krajach cechujących się instytucjami ekskluzywnymi, dominują ujemne skutki polaryzacji dochodów dla upowszechniania wiedzy, kompetencji, zdrowia i umiejętności. Rozwojowi kapitału ludzkiego w tych państwach sprzyjać powinno obniżenie polaryzacji dochodów bądź zmiana instytucjonalna podnosząca inkluzyjność systemu edukacyjnego.

The main objective of the dissertation is to identify the role of income inequalities in human capital development processes in OECD countries. In the course of the work, it was found that income inequalities play a double role in the processes of human capital development. On the one hand, high income concentration is a barrier to educational investments. On the other hand, income inequalities provide incentives for self-development, deepening knowledge and acquiring new skills. The strength of positive and negative impact of income inequalities on human capital depends on economic institutions, and in particular - educational institutions. Due to institutional differences, total effects of income inequalities on human capital differ among various countries. In the group of countries characterized by inclusive educational institutions, both too large and too small disproportions in income slow down the development of human capital. The optimal income disparities in these countries were estimated at around 0.30 of the Gini coefficient. In countries with exclusive institutions, the negative effects of income polarization for the dissemination of knowledge, competences, health, and skills prevail. The development of human capital in these countries should be supported by lower income inequalities or institutional change that increases the inclusivity of the educational system.