Doktoraty (KNS) / Doctoral Theses (CoSS)
URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/93
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
Pozycja Środki zabezpieczające i metody postępowania ze sprawcą o charakterze ochronnym w polskim i irlandzkim prawie karnym(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-11-15) Jankowska–Prochot, IzabelaW ujęciu strukturalnym rozprawa składa się ze wstępu, pięciu rozdziałów merytorycznych, zakończenia i bibliografii. W rozdziale pierwszym mającym charakter wprowadzający autorka dokonała analizy obu systemów prawnych kontynentalnego, do którego należy Polska oraz systemu prawa precedensowego do którego na ogół zalicza się Irlandię. Rozdział drugi poświęcony został analizie jurydycznej kluczowych pojęć normatywnych związanych z subiektywną wadliwością ukształtowania i realizacji decyzji woli i mających wpływ na odpowiedzialność karną w Polsce i w Irlandii, a więc niepoczytalności (insanity), poczytalności ograniczonej w stopniu znacznym (diminished responsibility) oraz tzw. niepoczytalności zawinionej i polegającej na dobrowolnym wprowadzeniu się w stan durzenia lub nietrzeźwości (intoxication). Ważnym elementem tego rozdziału jest porównanie oceny stanu zdrowia psychicznego sprawcy w chwili czynu w obu krajach oraz roli biegłych sądowych i biegłych świadków (witness experts) w jej ustalaniu. Celem rozdziału trzeciego było porównanie polskich i irlandzkich form reakcji prawnokarnej wobec zaburzonych sprawców przestępstw i czynów zabronionych oraz ich zakresowi podmiotowemu. W rozdziale czwartym uwaga została skoncentrowana na polskich środkach zabezpieczających o charakterze podstawowym oraz irlandzkich metodach postępowania ze sprawcą o charakterze ochronnym. Konkretyzacji tak określonych założeń dokonano w efekcie zbadania przymusowej detencji psychiatrycznej w Polsce i Irlandii, Elektronicznej Kontroli Miejsca Pobytu (EKMP) orzekanej jako środek zabezpieczający oraz dozoru elektronicznego orzekanego jako środek pomocniczy w realizacji środków probacyjnych lub niesamoistny środek zapobiegawczy. Ostatni podrozdział poświęcony został terapii i terapii uzależnień orzekanych w drodze środków zabezpieczających i środków probacyjnych. W rozdziale piątym przedmiotem analizy było zbadanie i porównanie postpenalnych i postdeliktualnych instrumentów normatywnych w Polsce i w Irlandii a więc nadzoru prewencyjnego i detencji postpenalnej w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym w Gostyninie oraz zakazów wobec przestępców seksualnych (orders for sex offenders) i wobec osób wprowadzających do obiegu środki odurzające (orders for drugs traffickers). Ostatnia część tego rozdziały dotyczyła zestawienia podobieństw i różnic między środkami zabezpieczającymi a wybranymi metodami postępowania ze sprawcą o charakterze ochronnym W zakończeniu stanowiącym rekapitulację przedstawionych rozważań zawarto próbę syntetycznego uporządkowania przez zweryfikowanie hipotez badawczych oraz udzielenie odpowiedzi na postawione w pracy problemy badawczePozycja Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej w programach politycznych partii rządzących w latach 2004-2019.(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-09-26) Budzyń, PiotrOpracowanie stanowi analizę programów wyborczych poszczególnych ugrupowań rządzących na przestrzeni lat: 2004–2019 w odniesieniu do potencjału militarnego państwa a zwłaszcza struktur Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Elementem nowatorskim ujętym w rozprawie było zestawienie opisanych założeń z urzeczywistnieniem sfery deklaratywnej oraz realny obraz ich skutków w odniesieniu do formacji. Wybrana cezura czasowa (2004–2019) miała na celu przedstawienie założeń programowych czterech koalicji rządzących i stopnia ich realizacji względem funkcjonowania formacji. Rok 2004 został wybrany z uwagi na wejście Polski w struktury Unii Europejskiej i konieczności dostosowania prawa krajowego do wymogów unijnych. Z kolei rok 2019 został wybrany jako graniczny z powodu całkowitej zmiany dotychczasowego oglądu na perspektywę militarną. W wybranej cezurze czasowej uwzględniono istotne zmiany środowiska bezpieczeństwa i znaczącą rolę potencjału militarnego, poprzez pryzmat m.in. wykorzystania Sił Zbrojnych RP podczas misji poza granicami państwa czy też ogląd na poszczególne konflikty zbrojne.Pozycja Suwerenność państwa w przestrzeni powietrznej w trakcie trwania konfliktu zbrojnego(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-07-12) Podraza, MarekGłównym celem rozprawy doktorskiej jest ukazanie problematyki suwerenności państwa w przestrzeni powietrznej ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji trwania konfliktu zbrojnego. Analizie poddano dotychczasową praktykę państw, odnoszącą się do przypadków naruszeń przestrzeni powietrznej i realizacji suwerenności w tym zakresie, łącznie z omówieniem przypadków zestrzelenia cywilnych i wojskowych statków powietrznych z ostatnich kilkudziesięciu lat. Rozprawa doktorska zawiera rozważania z zakresu prawa międzynarodowego publicznego, przede wszystkim z międzynarodowego prawa lotniczego. W jej ramach przybliżono m.in. zagadnienie podmiotowości państw, statusu przestrzeni powietrznej i problematykę jej naruszeń. Analizie poddano także aspekty związane z zakazem agresji w świetle prawa międzynarodowego publicznego i status przestrzeni powietrznej w sytuacji konfliktu zbrojnego na przykładzie Ukrainy, który stanowi najbardziej aktualny, a zarazem wyjątkowo jaskrawy przejaw agresji i naruszenia podstawowych zasad prawa międzynarodowego w stosunku do suwerennego państwa, w tym również naruszenia jego przestrzeni powietrznej, którego dokonała Federacja Rosyjska. Zasadniczą tezą badawczą jest założenie, że zróżnicowana praktyka państw w zakresie realizacji suwerenności w przestrzeni powietrznej w trakcie trwania konfliktu zbrojnego implikuje konieczność przyjęcia jednolitych standardów międzynarodowych w tym zakresie.Pozycja Rozumienie zagadnień fizycznych przez uczniów szkoły podstawowej a wykorzystanie narzędzi technologii informacyjno-komunikacyjnych.(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-07-02) Semków-Nędza, BeataWspółczesny świat naznaczony jest ciągłymi przeobrażeniami w wielu dziedzinach życia. W bardzo szybkim tempie postępuje rozwój technologii cyfrowej. W związku z zachodzącymi zmianami zmienili się uczniowie, których potrzeby edukacyjne różnią się zdecydowanie w porównaniu z wcześniejszymi pokoleniami. Przed trudnym zadaniem zostali postawieni nauczyciele fizyki, gdyż ciągłe przeobrażenia, cyfryzacja polskiej szkoły zostały skonfrontowane z procesem nauczania-uczenia się fizyki. Wśród proponowanych rozwiązań przystosowania procesu nauczania-uczenia się fizyki do wymogów współczesności i odbioru świata przez dzisiejszych uczniów znajduje się włączenie narzędzi technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) do procesu kształcenia. Celem głównym badań było określenie różnic, jakie występują w rozumieniu zagadnień fizycznych przez uczniów klas 7 i 8, które są efektem zastosowania narzędzi TIK, w porównaniu z kształceniem tradycyjnym, na przykładzie dwóch wybranych działów fizyki: „dynamika” w klasie 7, „drgania i fale” w klasie 8. Eksperyment pedagogiczny przeprowadzony był w roku szkolnym 2022/2023. Badaniem objęto 295 uczniów szkół podstawowych, odpowiednio 122 uczniów klas 7 oraz 173 uczniów klas 8. Zagadnienia fizyczne poruszane podczas lekcji fizyki zostały podzielone na cztery poziomy rozumienia. W pracy przedstawiono dokładną analizę każdego poziomu rozumienia i różnic występujących w rozumienia na danym poziomie, wynikających z włączenia narzędzi TIK do procesu kształcenia lub prowadzenia lekcji bez tych narzędzi. Otrzymane wyniki rozumienia były zależne od analizowanego poziomu rozumienia, wybranego zagadnienia fizycznego oraz analizowanej klasy.Pozycja Rola Policji w zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas klęsk naturalnych na terenie województwa śląskiego w latach 2010-2018(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-06-11) Wystalski, AndrzejRozprawa „Rola Policji w zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas klęsk naturalnych na terenie województwa śląskiego w latach 2010-2018” zajmuje się tematyką zagrożeń występujących w określonych tytułem ramach geograficznych i czasowych podczas niebezpiecznych anomalii pogodowych oraz formami przeciwdziałania ich negatywnym skutkom przez siły policyjne. Istotnym powodem podjęcia tej tematyki są zmiany klimatyczne zachodzące na świecie, które w coraz większym stopniu odczuwalne są w naszym kraju i stanowią istotny powód do niepokoju – szczególnie w kontekście braku w pełni adekwatnych do potrzeb sposobów reagowania na nie ze strony przewidzianych do tego organizacji. Uwaga ta po części dotyczy również Policji, która pomimo znacznego zaangażowania swoich funkcjonariuszy w omawianym obszarze czasowym na terenie województwa śląskiego, nie była w stanie podejmować w pełni zadawalających działań w celu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas klęsk naturalnych. Występujące oznaki słabości w funkcjonowaniu tej formacji w tym kontekście muszą niepokoić, tym bardziej iż w przyszłości wystąpić mogą w Polsce poważniejsze od dotychczasowych anomalie pogodowe. Wybór województwa śląskiego w pracy ma związek ze znacznym stopniem skażenia środowiska naturalnego, jaki teren ten „odziedziczył” w dużej mierze po okresie polityki gospodarczej PRL-u. Powstałe zanieczyszczenia stwarzają obecnie poważne zagrożenia – m.in. w czasie występowania anomalii pogodowych. Okres lat 2010-2018 wybrany został ze względu na harmonogram „katastrof naturalnych”, które wówczas na tym terenie występowały, jak również na wewnętrzną sytuację Policji, warunkującą jej możliwości działania. Analiza sytuacji w badanym okresie pozwoliła przy tym zauważyć, że Policja posiada znaczny potencjał rozwojowy, który odpowiednio skierowany, przyczynić się może do zwiększenia jej skuteczności działania w różnych obszarach, w tym również na polu przeciwdziałaniu negatywnym skutkom klęsk naturalnych w kontekście zapewniania bezpieczeństwa i porządku publicznego. Przeprowadzenie rozważań na ten temat związane było z koniecznością zaprezentowania wielu zagadnień wprowadzających i pogłębiających problematykę badawczą. Wykorzystane zostały w tym względzie istotne wiadomości z zakresu nauk o polityce, jak również dyscyplin pokrewnych. Znaczną część rozważań poświęcono również problematyce funkcjonowania organizacji, w tym koncepcji grup dyspozycyjnych. Wśród bloków tematycznych, które znalazły swe odzwierciedlenie w pracy, wymienić należy: - bezpieczeństwo i porządek publiczny; - struktury bezpieczeństwa w Polsce; - rola Policji w systemie bezpieczeństwa państwa; - główne zadania współczesnej Policji; - globalizacja i wyzwania cywilizacyjne; - zmiany klimatu i klęski naturalne we współczesnym świecie; - województwo śląskie w kontekście zagrożeń klęskami naturalnymi; - działania Policji na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa ludności i porządku publicznego podczas klęsk naturalnych w województwie śląskim w omawianym czasie, oraz; - współpraca Policji z innymi organizacjami podczas klęsk naturalnych w świetle omawianych doświadczeń. W ramach przedstawienia powyższych grup tematycznych omówione zostały ważne dla zrozumienia istoty tematu zagadnienia; wśród nich wymienić można społeczne uwarunkowania bezpieczeństwa, kulturowe aspekty zachowań ludności podczas klęsk naturalnych, techniczne aspekty przepływu informacji czy też znaczenie kooperacji między Policją a służbami ratowniczo-medycznymi w skali krajowej i międzynarodowej w kontekście zmian zachodzących na świecie. Ważnym celem niniejszej pracy było badanie powodów występowania w działalności Policji problemów podczas klęsk naturalnych. Ich zdiagnozowanie umożliwiło sformułowanie szeregu konkretnych propozycji zmian w pracy tej formacji, które mogą polepszyć skuteczność jej działań i przyczynić się do wzrostu poziomu bezpieczeństwa oraz porządku publicznego podczas klęsk naturalnych.Pozycja Codzienne życie seniorów w Polsce i w Gruzji na przykładzie wybranych społeczności wiejskich(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-02-29) Piechowska- Gremplica, EwaSeniorzy zamieszkujący obszary wiejskie są szczególnie zagrożeni wykluczeniem i samotnością. Aktywność fizyczna i społeczna jest kluczowym elementem wspierania zdrowia. W populacji 60+ jest to czynnik współdecydujący o zdrowym starzeniu się i pozytywny środek zdrowotny. Bardzo często mają trudności w dostępie do instytucji wsparcia i zajęć przeznaczonych specjalnie dla nich. Często ich funkcjonowanie zależy od dobrych relacji z sąsiadami i rodziną.Pozycja Znaczenie Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój dla rozwoju kapitału ludzkiego i kapitału społecznego wśród studentów rzeszowskich uczelni (Studium socjologiczne)(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-02-15) Bździuch, SławomirPrzedmiotowa rozprawa podejmuje problematykę rozwoju kapitału ludzkiego i kapitału społecznego wśród studentów uczelni rzeszowskich uczestniczących w różnych formach wsparcia współfinansowanego przez Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój. Rozprawa ta ma charakter teoretyczno-empiryczny. Rozdziały od I do III stanowią wprowadzenie teoretyczne w ramach którego dokonano przeglądu dotychczasowej wiedzy celem wyjaśnieniu wykorzystanych w pracy zagadnień. Natomiast w rozdziałach V i VI zawiera się część empiryczna w ramach której zaprezentowano wyniki z przeprowadzonych analiz statystycznych zgromadzonego materiału empirycznego. Celem uzyskania odpowiedzi na zadane w pracy pytania oraz weryfikacji założonych hipotez autor niniejszej rozprawy zastosował triangulację metod badawczych. W ramach wspominanej triangulacji wykorzystano metody ilościowe i jakościowe oraz analizę treści. Dokładny opis wykorzystanych metod oraz narzędzi badawczych jak również przyjętych w ramach niniejszej pracy założeń został zawarty w rozdziale nr IV stanowiącym rozdział metodologiczny. W zakończeniu do rozprawy ujęto w sposób syntetyczny wyniki uzyskane w ramach badań empirycznych oraz sformułowano najważniejsze wnioski.Pozycja Funkcjonowanie poznawcze młodzieży szkolnej grającej w gry wideo jako komponent postawy uczenia się.(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-02-15) Załęski, GrzegorzGranie w gry wideo to druga najpopularniejsza aktywność deklarowana przez współczesnych nastolatków. Czynność ta może wpływać na poprawę sprawności poznawczej u młodzieży szkolnej. Celem pracy było wzbogacenie wiedzy w zakresie określenia różnic jakie występują w funkcjonowaniu komponentu poznawczego postawy uczenia się młodzieży szkolnej grającej i niegrającej w gry wideo. W badaniach uczestniczyło 121. osób w wieku od 14 do 16 lat. Byli to uczniowie sześciu szkół ponadpodstawowych z województwa małopolskiego oraz podkarpackiego. Ostatecznie wyróżniono 3 grupy ze względu na deklarację i częstotliwość grania w gry wideo: grających regularnie, grających sporadycznie oraz grupę osób niegrających. Ma podstawie badań własnych uzyskano wyniki różniące się w sposób istotny statystycznie. Młodzież szkolna grająca w gry wideo regularnie bądź sporadycznie charakteryzowała się lepszymi czasami reakcji, większą liczbą punktów i mniejszą liczbą popełnianych błędów w porównaniu z młodzieżą szkolną niegrającą w gry. Niektóre wnioski z badań własnych: Wyższa sprawność elementarnych funkcji poznawczych ucznia przyczynia się do efektywniejszego procesu uczenia się; Granie w gry wideo (sporadyczne bądź regularne) ma istotny wpływ na poprawę sprawności funkcjonowania poznawczego uczniów w zakresie elementarnych funkcji poznawczych; Gatunek użytkowanej gry wideo ma znaczenie w kontekście sprawności funkcji poznawczych ucznia.Pozycja Pamięć przeszłości a tożsamość narracyjna byłych mieszkańców nieistniejących miejscowości w województwie podkarpackim oraz ich potomków(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-12-21) Kisała-Bednarz, MartaNa terenie województwa podkarpackiego odnaleźć można miejsca, gdzie przed wybuchem II wojny światowej istniały miejscowości, zamieszkane przez wielokulturowe społeczeństwo. Za przyczyną działań okołowojennych przestały one istnieć, a ich mieszkańcy zmuszeni byli do migracji. Zmieniły się również relacje międzyludzkie. Ważne są wspomnienia byłych mieszkańców tych miejscowości, oraz ich potomków. Podejmowanie badań dotyczących pamięci przeszłości mieszkańców Polski jest bardzo istotne dla zrozumienia różnych procesów, które zachodzą współcześnie. Głównym celem prowadzonych badań, oraz niniejszej pracy, jest poznanie, na ile, i w jaki sposób wspomnieniowa narracja byłych mieszkańców nieistniejących wsi oraz ich potomków wywiera wpływ na ich poczucie tożsamości i odwrotnie: na ile ich poczucie tożsamości oddziałuje na pamięć o przeszłości. Przedmiotem badań jest pamięć byłych mieszkańców (oraz ich potomków) wsi, które nie istnieją w chwili obecnej w województwie podkarpackim. Zbadano pamięć przez pryzmat biografii trzech pokoleń. Aspekt pokoleniowy jest ważny, nie tylko ze względu na to, co zostało zapamiętane, i co zostało zapominane, ale także, dlaczego tak się dzieje, że jedne fakty utrwalają się we wspomnieniach, a inne zupełnie znikają z pamięci lub zostają wyparte.Pozycja Funkcje społeczne muzyki. Analiza socjologiczna działań pilotażowych w szkołach muzycznych w latach 2012-2016(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-12-14) Niewiadomska-Kocik, JoannaW dysertacji dokonano analizy społeczno-kulturowego wymiaru pilotażowych działań podejmowanych w szkolnictwie artystycznym muzycznym w latach 2012-2016, których efektem były zmiany programowe wskazujące kierunki dalszego rozwoju szkolnictwa muzycznego. Rozważania te podjęto w kontekście społecznego charakteru muzyki i funkcji, jaką ona pełni w społeczeństwie. W organizacji szkolnictwa artystycznego zachodzą zmiany. Dokonują się one pod wpływem doświadczeń, rozwoju kompetencji zarządczych kadry dyrektorskiej, doskonalenia funkcjonowania szkół, a także zmian społecznych. Trwa ciągły, naturalny proces, który w swym charakterze społecznym i artystycznym jest uzasadniony. Przedmiotem autorskich badań pracy doktorskiej są szkoły pilotażowe i działania podejmowane przez nie w celu wypracowania rozwiązań wskazujących kierunki rozwoju dla szkolnictwa artystycznego muzycznego w perspektywie pełnienia przez muzykę społecznych funkcji. Aby tak zdefiniowany przedmiot badań zaprezentować, niezbędne było przedstawienie definicji kultury w aspekcie socjologicznym, założeń teorii odnoszących się do socjologii kultury i zaprezentowanie poglądów jej przedstawicieli. W pracy omówiono jeden z aspektów społecznych kultury – muzykę, która pełni w społeczeństwie wielorakie funkcje. To one stały się odniesieniem prowadzonych badań w kontekście zmian pilotażowych realizowanych przez wybrane szkoły muzyczne w latach 2012-2016. Przedstawiono również charakterystykę szkolnictwa artystycznego, w tym muzycznego, jego historię, znaczenie, zakres funkcjonowania. Analizowano również sposób funkcjonowania podmiotów monitorujących i wspierających zmiany w szkolnictwie artystycznym, czyli Centrum Edukacji Artystycznej i Centrum Edukacji Nauczycieli Szkolnictwa Artystycznego, w tym doradztwa metodycznego. Przedstawiono założenia pilotażu w szkołach muzycznych I i II stopnia, przyczyny jego wprowadzenia, sekwencję wydarzeń związanych z prowadzeniem pilotażu i efekty realizacji tego eksperymentu, czyli ramy prawne sankcjonujące zmiany pilotażowe i nowe podstawy programowe. Postawione cele dysertacji, teoretyczny kontekst przedmiotu badań, postawione problemy i hipotezy badawcze, wachlarz zastosowanych metod podczas autorskich badań empirycznych, weryfikacja postawionych hipotez wyznaczyły następującą strukturę niniejszej pracy. Jest to klasyczny układ dysertacji o charakterze empirycznym składającej się z trzech części: teoretycznej, metodologicznej i empirycznej.Pozycja Relacje między kreatywnością pracowników a efektywnością ekonomiczną przedsiębiorstw(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-12-07) Augustyn, KamilW ostatnich latach nastąpiła fundamentalna zmiana w podejściu do zagadnienia kreatywności w ekonomii. Twierdzi się, że rozpoczęła się era ekonomii kreatywności. Obecnie jedną z najważniejszych kategorii w naukach ekonomicznych jest szeroko pojęta efektywność. Podjęty w dysertacji problem naukowy stanowi określenie oddziaływania kreatywności pracowników przedsiębiorstw na efektywność ekonomiczną tych przedsiębiorstw. Głównym celem dysertacji jest określenie relacji pomiędzy kreatywnością pracowników a efektywnością ekonomiczną przedsiębiorstw podsektora Projektowanie systemów komputerowych i usługi powiązane (5415) zlokalizowanych w Rzeszowie według klasyfikacji North American Industry Classification System (NAICS). Liczebność populacji generalnej to 109 podmiotów gospodarczych. Próba badawcza została dobrana w sposób nielosowy. Jej liczebność to 15 podmiotów gospodarczych. Wykorzystano następujące metody badawcze: studia literatury naukowej, metoda sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety, analiza danych empirycznych za pomocą metod statystycznych. Do pomiaru kreatywności pracowników zastosowano test twórczych osiągnięć CAQ. Jako wskaźnik efektywności ekonomicznej wybrano zysk netto. Na podstawie wyników badań i przeprowadzonych analiz ustalono, że istnieje pewna relacja pomiędzy kreatywnością pracowników a efektywnością ekonomiczną przedsiębiorstw.Pozycja Uwarunkowania konsumpcji pozaszkolnych usług edukacyjnych dla młodzieży na przykładzie województwa podkarpackiego(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-11-24) Krzeszowska, MałgorzataDysertacja podejmuje problematykę konsumpcji pozaszkolnych usług edukacyjnych dla młodzieży w województwie podkarpackim. Celem głównym jest wskazanie najważniejszych czynników determinujących proces decyzyjny konsumentów na rynku pozaszkolnych usług edukacyjnych, a celem aplikacyjnym - ocena dostępności pozaszkolnych usług edukacyjnych oraz wskazanie usługodawcom kierunków oczekiwanych zmian. Realizacji celów i weryfikacji hipotez dokonano w oparciu o wtórne i pierwotne źródła informacji w obrębie których zrealizowano pogłębione wywiady z usługodawcami (n=15) oraz badanie ankietowe wśród uczniów (13-18 lat) i rodziców/opiekunów prawnych (n=415). Przeprowadzone badania pozwoliły na potwierdzenie tezy głównej pracy, zakładającej, że obserwowane w ostatnich latach zmiany sytuacji społeczno-ekonomicznej gospodarstw domowych sprzyjają zwiększeniu konsumpcji pozaszkolnych usług edukacyjnych. Wykazały też związek wykształcenia rodziców/opiekunów prawnych oraz dochodu na osobę w gospodarstwie domowym z uczestniczeniem potomstwa w pozaszkolnych usługach edukacyjnych. Odrzucono natomiast hipotezy dotyczące związku z miejscem zamieszkania i liczbą dzieci w rodzinie. Potwierdzono także wzrost konsumpcji pozaszkolnych usług edukacyjnych w związku z wprowadzeniem programu 500+ oraz oddziaływanie innych osób na proces wyboru konkretnego rodzaju zajęć dodatkowych. Dysertacja składa się z pięciu rozdziałów, poprzedzonych Wstępem zawierającym wprowadzenie do tematyki badawczej oraz założenia metodyczne. Pierwszy rozdział koncentruje się na tematyce konsumpcji i konsumenta zaprezentowanych w świetle nurtu ekonomii klasycznej i ekonomii behawioralnej. Zaprezentowano cechy konsumentów XXI w. oraz scharakteryzowano proces serwicyzacji konsumpcji w odniesieniu do gospodarstw domowych. Rozdział drugi poświęcony jest zagadnieniom związanym z usługami edukacyjnymi. Przedstawiono w nim specyfikę usług edukacyjnych wraz z czynnikami determinującymi ich rozwój, specyfikę procesu zakupu usługi edukacyjnej oraz uczestników tego procesu a także scharakteryzowano przedstawicieli Generacji Z – jako głównych klientów pozaszkolnych usług edukacyjnych. Rozdział trzeci przedstawia znaczenie kapitału ludzkiego w gospodarce oraz wskazuje rolę edukacji w tym procesie, ze szczególnym uwzględnieniem kapitału ludzkiego młodzieży. W rozdziale czwartym dokonano charakterystyki rynku usług edukacyjnych i uwarunkowań jego rozwoju w województwie podkarpackim. W rozdziale piątym zaprezentowano wyniki badań własnych odnoszących się do motywów wyboru, zakresu korzystania oraz czynników determinujących aktualne i przyszłe decyzje respondentów związane z wyborem pozaszkolnych usług edukacyjnych. Podsumowanie dysertacji stanowi syntezę przeprowadzonej analizy, odniesiono się w nim do weryfikacji hipotez badawczych oraz sformułowano wnioski końcowe. Wyniki badań wykazały, że rynek pozaszkolnych usług edukacyjnych jest rynkiem o dużych perspektywach rozwojowych. Przyszłość edukacji, w tym pozaszkolnych usług edukacyjnych będzie ściśle powiązana z dynamicznym rozwojem nowoczesnych technologii, ważną rolę będą także odgrywać usługi ukierunkowane na rozwój kompetencji informatycznych, ze szczególnym uwzględnieniem programowania i robotyki. W świetle nowych wyzwań na rynku pracy, jak też wzrastających oczekiwań samych usługobiorców, podmioty świadczące pozaszkolne usługi edukacyjne muszą systematycznie wzbogacać ofertę, zwracając uwagę nie tylko na “twardy” przekaz merytoryczny, ale także na rozwijanie kompetencji miękkich coraz bardziej oczekiwanych i docenianych przez pracodawców. Dotyczy to zwłaszcza kształtowania umiejętności rozumienia otaczającego nas świata, analizowania informacji oraz krytycznego i twórczego myślenia.Pozycja Opieka nad osobą chorą psychicznie w biografii opiekuna rodzinnego w Polsce i na Ukrainie(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-11-16) Drozd, IrynaZdrowie i choroba stanowią konstytutywną podstawę społecznego funkcjonowanie jednostek, grup i zbiorowości. Zakłócenia w stanie zdrowia doprowadzają do dysfunkcjonalności, dyskomfortu, odczuwania bólu, doświadczania wykluczenia na poziomie codziennego życia przeciętnego obywatela. Choroba jest pojęciem przeciwstawnym zdrowiu. Droga powrotu do zdrowia może być szybka i bezproblemowa, jednak w wielu sytuacjach proces zdrowienia trwa długo lub nie kończy się wcale, gdyż choroba może przejść w stan chroniczny/przewlekły, powodować niepełnosprawność w różnych sferach życia i rozwijać się, prowadząc w ostateczności do śmierci. Choroby psychiczne należą do chorób przewlekłych o różnym natężeniu, przebiegu i trudnym do przewidzenia skutku. Są one źródłem naznaczenia i stygmatyzacji społecznej, sprzyjają dystansowi społecznemu. Są powodem do wstydu i zażenowania, powodują większe wykluczenie społeczne niż inne zaburzenia, uniemożliwiając osobom chorującym codzienne funkcjonowanie i realizację wybranych celów życiowych. Problematyka osób z zaburzeniami psychicznymi stanowi przedmiot badań nie tylko przedstawicieli nauk medycznych, ale także społecznych. Zainteresowanie tym zagadnieniem wynika ze złożoności problematyki ochrony zdrowia psychicznego, która nie może być postrzegana jedynie w kategoriach medycznych, ale znacznie szerzej – jako kwestia o ogromnym znaczeniu społecznym, wymagająca umiejętnej interwencji ustawodawczej i skoordynowanych działań organów administracji publicznej, instytucji i organizacji rządowych i pozarządowych zajmujących się problematyką ochrony prawnej i faktycznej opieki nad osobami z zaburzeniami i chorymi psychicznie. W badaniach wykorzystano metodę biograficzną, która w różnych odmianach i w urozmaicony sposób odwoływała się zawsze do subiektywnej perspektywy osób badanych, czyniąc ich własny punkt widzenia koniecznym punktem wyjścia do konstruowania uogólnień teoretycznych. W badaniach wzięło udział 49 opiekunów rodzinnych pochodzących z województwa podkarpackiego (Polska) i obwodu chmielnickiego (Ukraina). Wybrany schemat metodologiczno-analityczny pozwolił na rozpoznanie świata społecznego opiekunów rodzinnych oraz porównanie jednostkowych losów badanych pochodzących z dwóch sąsiadujących ze sobą państw. Przedstawione wnioski z badań nie wyczerpują tematu, lecz mogą być przyczynkiem do dalszych eksploracji tego zagadnienia. Mogą też służyć pomocą w opracowaniu skuteczniejszych form pomocy i wsparcia dla opiekunów rodzinnych sprawujących opiekę nad psychicznie chorującymi bliskimi osobami i ich podopiecznych.Pozycja Instytucja stanu nadzwyczajnego w polskiej praktyce politycznej(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-11-08) Piękoś, KarolNiniejsza rozprawa poświęcona jest instytucji stanu nadzwyczajnego w polskiej praktyce politycznej od momentu odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r., do czasów tzw. epoki covidowej. W pracy usystematyzowano podstawowe zagadnienia związane z tematem rozprawy, z perspektywy nauk o polityce i administracji. W rozprawie ukazano ewolucję instytucji stanu nadzwyczajnego w polskich rozwiązaniach ustrojowych oraz praktyce politycznej. Podjęto również próbę wyjaśnienia problemu niestosowania instytucji stanu nadzwyczajnego w dziejach III RP, mimo pojawiających się przesłanek ze szczególnym uwzględnieniem światowej pandemii COVID-19. Badania zostały przeprowadzone z wykorzystaniem teorii racjonalnego wyboru. Praca została podzielona na V rozdziałów (każdy z nich zakończono podsumowaniem), wstęp oraz zakończenie.Pozycja Weto ustawodawcze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w praktyce politycznej(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-11-08) Wicherek, DamianCelem poznawczym rozprawy doktorskiej jest ukazanie genezy kształtowania się tego uprawnienia oraz całościowe przedstawienie aktywności Prezydentów RP w tym zakresie. Ponadto w dysertacji starałem się ukazać stanowisko poszczególnych rządów, partii i ugrupowań parlamentarnych do wet zgłaszanych przez urzędujących prezydentów. Celem było także przedstawienie znaczenia weta prezydenta jako ważnego instrumentu politycznego poprzez wskazanie na częstotliwość wetowania ustaw w zależności od opcji politycznej sprawującej władzę. Ramy chronologiczne pracy obejmują lata 1997-2022. Cezurę początkową stanowiła data uchwalenia Konstytucji RP w 1997 r., zaś etap końcowy - ostatnie weto prezydenta Andrzeja Dudy z grudnia 2022 r. Pozwoliło to na szczegółowe omówienie wet Prezydentów RP: Aleksandra Kwaśniewskiego, Lecha Kaczyńskiego, Bronisława Komorowskiego i A. Dudy. Rozprawa doktorska składa się z pięciu rozdziałów merytorycznych, wstępu, zakończenia, aneksów przedstawiających wyniki głosowania nad poszczególnymi projektami ustaw oraz wykazów: skrótów, źródeł i opracowań oraz tabel.Pozycja Wpływ polityki monetarnej i mikroostrożnościowej na koniunkturę na rynku nieruchomości mieszkaniowych (przykład Polski i Wielkiej Brytanii)(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-09-15) Lechowicz, TomaszCelem badań było ukazanie wpływu polityki monetarnej Banku Anglii i Narodowego Banku Polskiego na rynek nieruchomości latach 2003-2017 w Wielkiej Brytanii i w Polsce. Dla kredytobiorców w Polsce i w Wielkiej Brytanii duże znaczenie dla zaciągnięcia kredytu mieszkaniowego miały zarówno zmiany stóp procentowych, jak i zmiany rekomendacji nadzorczych dla kredytów mieszkaniowych adresowane przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz Financial Conduct Authority do banków. Rekomendacje nadzorcze oraz stopy procentowe kształtowały popyt na kredyty mieszkaniowe poprzez ich wpływ na decyzje kredytowe osób zainteresowanych nabyciem mieszkania (lub budową domu). Wpływ rekomendacji oraz stóp procentowych na zachowania kredytobiorców na rynku kredytów mieszkaniowych wynika z antycypacji zmian w dostępności kredytów w efekcie określonych zaleceń nadzorczych i jest silniejszy wówczas, gdy kredyt stanowi jedyną możliwość realizacji celu mieszkaniowego.Pozycja Przedsiębiorczość na obszarach wiejskich Polski Wschodniej a migracje ludności - wzajemne relacje i skutki ekonomiczne(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-06-15) Suchodolski, MateuszPraca składa się z pięciu rozdziałów. Pierwszy dotyczy zagadnień metodycznych. W drugim przedstawiono zjawisko przedsiębiorczości i migracji ludności w świetle wybranych teorii. W trzecim scharakteryzowano obszar Polski Wschodniej z perspektywy uwarunkowań rozwoju przedsiębiorczości i migracji ludności. W rozdziale czwartym zaprezentowano wyniki analiz, które dotyczyły identyfikacji i delimitacji typów badawczych obszarów wiejskich. Przedstawiono i zinterpretowano także wyniki badań, w których skupiono się na określeniu siły oddziaływania gęstości zaludnienia, lokalizacji obszarów wiejskich, kapitału ludzkiego oraz funduszy z UE na przedsiębiorczość i migracje ludności. W ostatnim rozdziale, omówiono wyniki badań dotyczące skali oddziaływania przedsiębiorczości i migracji ludności na bezrobocie, wysokość dochodów gminy z podatku PIT i CIT oraz przeciętny roczny dochód podatnika. W analizach uwzględniono także związki między migracjami ludności a strukturą przedsiębiorczości. W wyniku przeprowadzonych analiz ustalono, że największą dynamiką spadku bezrobocia charakteryzują się gminy z wysoką przedsiębiorczością i dodatnim saldem migracji, a najmniejszą gminy z niską przedsiębiorczością i ujemnym saldem migracji. Ustalono, że dodatnie saldo migracji wpływa na podnoszenie poziomu przedsiębiorczości. Z kolei rozwój przedsiębiorczości nie przyczynia się do zahamowania odpływu ludności z obszarów wiejskich Polski Wschodniej. Wyniki badań wskazują, że migracje ludności w większym stopniu oddziałują na przedsiębiorczość niż przedsiębiorczość na migracje.Pozycja Imigracja ekonomiczna z Ukrainy do Polski i jej znaczenie dla równoważenia regionalnego rynku pracy na przykładzie województwa podkarpackiego(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-05-11) Tęcza, KamilaDysertacja podejmuje aktualną problematykę imigracji ekonomicznej z Ukrainy do Polski. Celem głównym rozprawy była ocena, na przykładzie województwa podkarpackiego, jej znaczenia dla równoważenia regionalnego rynku pracy. Sformułowano trzy cele szczegółowe: przedstawienie międzynarodowych przepływów siły roboczej i alokacji migrantów na rynku pracy, w świetle wybranych teorii ekonomii (cel 1), ocena komplementarności zatrudnienia imigrantów z Ukrainy względem Polaków (na przykładzie województwa podkarpackiego) w kontekście równoważenia regionalnego rynku pracy (cel 2), diagnoza przyczyn zatrudniana imigrantów z Ukrainy na regionalnym rynku pracy i problemów z tym związanych (cel 3). W strukturze dysertacji wyróżniono: spis treści, wstęp, sześć rozdziałów (rozdział teoretyczny, teoretyczno-empiryczny, metodyczny i trzy empiryczne), podsumowanie, bibliografię, spis wykresów, tabel, rysunków, wykaz skrótów oraz załączniki. Postawiona hipoteza główna to: imigracja ekonomiczna z Ukrainy sprzyja uzupełnianiu niedoborów rodzimej siły roboczej w województwie podkarpackim. Sformułowano trzy hipotezy szczegółowe dotyczące zatrudniania imigrantów ekonomicznych z Ukrainy we wtórnym segmencie regionalnego rynku pracy (H1), uzupełniania przez ww. osoby luk w zawodach deficytowych na podkarpackim rynku pracy (H2) oraz stanowienia przez nich konkurencji (zagrożenia) dla rodzimej, regionalnej siły roboczej (H3). Całość rozważań kończy syntetyczne podsumowanie analiz i rozważań przeprowadzonych w pracy oraz przesłanie aplikacyjne dysertacji.Pozycja Tożsamość narodowa ukraińskich studentów studiujących w południowo-wschodniej Polsce(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-05-04) Słota, IwonaTematem dysertacji naukowej jest tożsamość narodowa studentów z Ukrainy uczących się w południowo-wschodniej Polsce, która została ujęta w perspektywie socjologicznej i społeczno-historycznej - jako zjawisko dynamiczne, zmieniające się, w podejściu konstruktywistycznym. Na specyfikę jej kształtowania wpływają różne elementy, jak wydarzenia historyczne, uwarunkowania polityczne, dziedzictwo kulturowe, położenie geograficzne, religia, język, tradycja, media, rodzina, czy grupy społeczne. W przypadku młodych Ukraińców proces kształtowania jedności narodowej ciągle trwa, a współcześnie mówi się o wspólnocie czy budowaniu społeczeństwa obywatelskiego, które znajduje się „na zakręcie” geopolitycznych przemian, w obliczu wojny. Jeszcze rok temu podział na zachodnią i wschodnią Ukrainę wydawał się być trwały i uwarunkowany historycznie. Teraz jesteśmy świadkami odkrywania na nowo ukraińskiej tożsamości, zwłaszcza młodego pokolenia Ukraińców, która ciągle się kształtuje, ulegając przemianom zarówno pod wpływem czynników zewnętrznych jak i wewnętrznych. Jest ona zróżnicowana, nie tylko pod względem świadomości narodowej, ale też kulturowej. W pracy uwzględniono analizę materiałów zastanych oraz wyniki badań własnych. Przedstawione zostały dzieje społeczno-historyczne narodu ukraińskiego w procesie kształtowania się świadomości narodu ukraińskiego. To pytania o pozytywne i negatywne cechy etosu młodych w kontekście tożsamości narodowej, o możliwość uniwersalistycznego podejścia i myślenia o kwestiach narodowych wobec przeszłości i przyszłości.Pozycja Via Carpatia w polityce transportowej Unii Europejskiej(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-03-31) Czech, MirosławKażde państwo, region czy gmina musi dbać o rozwój i utrzymanie odpowiednich systemów transportowych co na wielu płaszczyznach sprzyja ich rozwojowi społeczno-gospodarczemu. W 2006 r. powstał multilateralny projekt drogi Via Carpatia, szlaku biegnącego na osi północ-południe. Wola jej budowy została wyrażona w „Deklaracji Łańcuckiej” przez ministrów transportu zainteresowanych stron. Dzięki dołączaniu do niego kolejnych państw miał docelowo połączyć Morze Bałtyckie i Egejskie. Wpisywał się w ten sposób w proces zwiększania spójności terytorialnej Unii Europejskiej oraz miał przyczynić do rozwoju społeczno-gospodarczego Europy Środkowej. Obecny stan zaawansowania prac wskazuje, że w ciągu kilku lat budowa powinna zostać pomyślnie zakończona. Celem opracowania jest analiza realizacji postulatów zawartych w Deklaracji dotyczących wzmocnienia współpracy pomiędzy zainteresowanymi państwami, w tym włączenia jej do planów rozwoju polityki transportowej Unii Europejskiej poprzez uznanie za część transeuropejskiej sieci transportowej.