Niepokój przychodzi po zmroku. Topika nocy w prozie Sylwii Chutnik

Artykuł ten poświęcony jest topice nocy w prozie Sylwii Chutnik. Autor koncentruje się na omówieniu trzech wariantów pejzaży nocnych. W pierwszym z nich zapadający zmrok jest katalizatorem traumatycznych wspomnień z przeszłości. W drugim wariancie topika nocy towarzyszy alternatywnemu życiu, w którym do głosu dochodzi prawdziwe „ja” bohaterów. Chutnik wykorzystuje tutaj opozycję dzień-noc w kontekście wzorców normatywnych narzucających konkretne role i zachowania bohaterom. Noc okazuje się jedyną porą, kiedy bohaterowie z dala od opinii publicznej mogą żyć pełnią życia bez obaw przed ostracyzmem czy wykluczeniem społecznym. W trzecim wariancie noc i towarzyszące jej palenie papierosów na balkonach staje się doświadczeniem łączącym wszystkie bohaterki; to moment, w którym do głosu dochodzą lęki, obawy wypierane w ciągu dnia. W wariancie tym do głosu dochodzi narrator pierwszoosobowy („my”), tożsamy z całą kobiecą wspólnotą. Snuta narracja przekształca się symbolicznie w pejzaż wewnętrzny bohaterek. Obrazy te pod wpływem zmiennego natężenia światła księżyca i gwiazd oraz unoszącej się mgły nabierają onirycznych kształtów. Ten odrealniony pejzaż industrialny koresponduje także z „ciemną” stroną egzystencji, których egzemplifikacją stają się „wewnętrzne demony”, z którymi borykają się bohaterki. Noc u Chutnik sprzyja nie tylko poszukiwaniom melancholijnych śladów życia, ale również błąkaniu się po bezdrożach ludzkiej egzystencji.

This article is devoted to the theme of night in the prose of Sylwia Chutnik. The author focuses on discussing three variants of night landscapes. In the first one, the falling dusk is a catalyst for traumatic memories from the past. In the second variant, the theme of night accompanies an alternative life in which the characters' true "self" comes to the fore. Chutnik uses the day-night opposition here in the context of normative patterns that impose specific roles and behaviors on the characters. Night turns out to be the only time when the characters, far from public opinion, can live their lives to the fullest without fear of ostracism or social exclusion. In the third variant, night and the accompanying smoking of cigarettes on balconies becomes an experience that unites all the female characters; it is a moment when fears and concerns repressed during the day come to the fore. In this variant, the first-person narrator ("we") comes to the fore, identical with the entire female community. The narration is symbolically transformed into the internal landscape of the characters. These images, under the influence of the changing intensity of the moonlight and stars, as well as the rising fog, take on dreamlike shapes. This unreal industrial landscape also corresponds to the "dark" side of existence, which is exemplified by the "inner demons" that the heroines struggle with. The night at Chutnik's prose is conducive not only to searching for melancholic traces of life, but also to wandering along the pathless paths of human existence.