Przeglądanie według Temat "poezja"

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 28

Chodzenie do kościoła Philipa Larkina oraz Pusty kościół Ronalda Stuarta Thomasa – przestrzeń agnostyczna i przestrzeń apofatyczna
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2014-12) Michalski, Przemysław
Literatura angielska może się poszczycić wspaniałą tradycją poezji religijnej – począwszy od wczesnośredniowiecznego poematu "The Dream of the Rood" poprzez rozkwit w czasie baroku (John Donne, George Herbert) aż po znakomitych twórców modernistycznych (T. S. Eliot, W. H. Auden). Niestety, proces postępującej sekularyzacji społeczeństw Europy Zachodniej przyczynił się do znacznego zubożenia czy wręcz atrofii poezji religijnej. Pomimo tych niesprzyjających warunków zdarzają się ciągle twórcy, dla których problematyka religijna ma znaczenie absolutnie podstawowe. Jednym z nich był walijski ksiądz-poeta Ronald Stuart Thomas (1913–2000). Tematem jego obszernego dzieła poetyckiego była kwestia apofatyczności Boga i trudności, z jakimi musi się zmierzyć człowiek próbujący zgłębić tajemnice transcendencji. Niniejszy esej jest analizą jednego tylko utworu Thomasa, w którym porusza on wspomniane powyżej zagadnienia, jako że bohaterem lirycznym wiersza jest samotny człowiek roztrząsający w pustym kościele podstawowe pytania wiary. Czasem problematyka religijna zyskuje niespodziewanych sojuszników. Tak jest w przypadku znanego wiesza "Chodzenie do kościoła" Philipa Larkina. Choć poeta określał się jako agnostyk, w swych utworach często poruszał kwestie religijne. Podmiotem lirycznym wiersza "Chodzenie do kościoła" jest jednocześnie alter ego autora, a dwuznaczność jego stosunku do kościoła jako fizycznej budowli oraz do religii w ogóle jest odbiciem analogicznego rozszczepienia w poglądach samego Larkina, który uznawał religię za skazany na zagładę relikt przeszłości, będąc zarazem świadomym jej doniosłości w życiu zarówno jednostki, jak i całych społeczeństw. Analiza tych utworów ukazuje dwa różne punkty widzenia obu poetów na kwestię przestrzeni sakralnych.
Cyganki Ficowskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Jazowska, Monika
Wykorzystując autobiograficzne wątki z życia wybitnego cyganologa Jerzego Ficowskiego, podjęłam próbę przedstawienia wybranych przeze mnie postaci Cyganek, których losy zostały utrwalone w książce Demony cudzego strachu. Szczegółowe opisy funkcjonowania środowiska kobiecego tej etnicznej grupy, a także przyjaźnie, jakie zawarł Ficowski, pozwoliły na przenikliwe scharakteryzowanie wizerunku kobiety – Romki.
Dichtungstheoretische Prolegomena zu einer philologischen Didaktik
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Trzaskowski, Zbigniew
W artykule przedstawiono z perspektywy strukturalistyczno-semantycznej terminy, schematy interpretacyjne, funkcjonalność teorii poezji w dydaktyce filologicznej. Poezja, postrzegana w kontekście kreatywności i użyteczności, interpretowana z uwzględnieniem relacji do autora, odbiorcy, kodu światopoglądowego, stanowi istotny faktor świata znaków oraz przekazu medialnego.
Ile było wersji poezji Karola Wojtyły w przekładzie Jerzego Pietrkiewicza? Wstępne rozpoznanie tematu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Moczkodan, Rafał
The article discusses problems involved in the translation of Karol Wojtyła’s poetry into English, including the circumstances of obtaining by the translator (Jerzy Pietrkiewicz) legal rights to the texts, deciding the translational techniques applied in the process of interlinguistic transfer, as well as other difficulties reported by the translator during his work on the first volume of English poetry by John Paul II.
Jan Marx i Tadeusz Różewicz. Dwaj bohaterowie książki Pomiędzy wieżą Babel a wieżą z kości słoniowej. O poezji Tadeusza Różewicza
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Magryś, Roman
W artykule Jan Marx i Tadeusz Różewicz. Dwaj bohaterowie książki „Pomiędzy wieżą Babel a wieżą z kości słoniowej. O poezji Tadeusza Różewicza” porównane zostają dwie postawy wobec życia, autora wymienionej książki i jej protagonisty. Obaj są świeckimi humanistami, którzy chcą uczynić życie racjonalnym i moralnym. Marx jednakże akceptuje samobójstwo jako remedium na zło, gdy Różewicz afirmuje życie.
Kilka uwag o liryce Stanisława Dłuskiego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Magryś, Roman
Stanisław Dłuski to jeden z wyróżniających się współczesnych poetów związanych z Podkarpaciem. Jego twórczość przeszła w ciągu niemal dwudziestu lat znamienne przeobrażenia. Twórca w pierwszej kolejności w sposób dla siebie charakterystyczny wyrażał więź z kulturą i tradycją podrzeszowskiej wsi. Później pod wpływem traumatycznych przeżyć egzystencjalnych zajął się problemem własnego wyobcowania z wartości i spuścizny świata lat dziecięcych i młodzieńczych. Jego poezja nabrała cech minorowych i destrukcyjnych, weszła w bardziej problematyczną fazę poszukiwania Boga i sensu życia. Nie jest to jednak twórczość jednowymiarowa, ale o wielu perspektywach, mieszczących się w bogatym horyzoncie doświadczeń poety.
Kluczem do baśni może być wytrych – debiutancki arkusz poetycki Andrzeja Piskulaka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Olszańska-Smolarek, Edyta
Artykuł poświęcony jest debiutanckiemu arkuszowi poetyckiemu Andrzeja Piskulaka, związanego z regionem świętokrzyskim poety, prozaika, wydawcy i dziennikarza. Poezja była pierwszym gatunkiem literackim, od którego zaczął swoją przygodę z literaturą i któremu został wierny przez lata, mimo innych form pisarskiej aktywności. Dorobek ten jest istotnym wkładem w dziedzictwo kulturowe regionu świętokrzyskiego, mimo to twórczość Piskulaka dotychczas nie doczekała się kompleksowego opracowania krytycznoliterackiego. Poezja stanowiła siłę napędową w rozwoju podejmowanych przez niego gatunków literackich, a debiutancki tomik poezji wydaje się istotny w dalszej perspektywie pisarskiej tego twórcy. W „Kluczem do baśni może być wytrych” (1980) podejmuje wątki, które będzie kontynuował i rozwijał w sposób bardziej uporządkowany i dojrzały, krystalizując swoją wizję świata filozoficznego i światopoglądowego, osadzonego w geopoetyckiej przestrzeni – Świętokrzyszczyźnie, małej ojczyźnie poety.
Konstanty Gaszyński na Litwie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Lyszczyna, Jacek
Konstanty Gaszyński found himself in Lithuania during the November Uprising, fighting as a lieutenant in the corps of General Giełgud. The images of the uprising in Lithuania are reflected in his book “Pieśni pielgrzyma polskiego” (“The Songs of a Polish Pilgrim”). It was published in Paris in 1833, after the defeat of the uprising, and it contains 24 poems, e.g.: “Przejście Niemna przez wojska polskie (Crossing the Neman by the Polish Army), Spalenie Czerwonego dworu (The Burning of the Red Mansion), Zajęcie Rosień przez powstańców (Insurgents Occupying Rosienie)” and “Do Emilii Plater i Marii Raszanowicz, walczących w szeregach powstańców litewskich (To Emilia Plater and Maria Raszanowicz, Fighting in the Ranks of the Insurgents of Lithuania)”.
Konterfekt polsko-litewskich zbliżeń w poezji Wacława Potockiego („Ogród nie plewiony”, „Moralia”)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Borkowski, Andrzej
The paper deals with less well-known poetry of Wacław Potocki, which concerns Polish and Lithuanian relations. The poems show the multicoloured picture of social and political tensions between the Lithuanians and the Poles. A satiric tone and the moral high ground prevail in Potocki’s poems. Stable relations between Poland and Lithuania are perceived by the writer as the key factor for safety and development of the common country. The writings sometimes present a critical attitude of the poet towards the separatist tendency of Lithuania, and they also reveal the poet’s pride in belonging to the Polish-Lithuanian Commonwealth.
Kornel Ujejski i muzyka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Maciąg, Kazimierz
Kazimierz Maciąg presents an extensive review of the book by Kinga Fink „Muzyka w życiu i twórczości Kornel Ujejskiego” [„Music in the life and work of Kornel Ujejski”], Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2018). Kornel Ujejski (1823–1897), known as the “last great poet of Romanticism”, is a poet who is somewhat forgotten. The analyzed monograph consists of three parts, in which the author presents: the analysis of the musical background on which the poet created, Ujejski’s poetry inspired by music and the history of poems for which music was created. The greatest value of the dissertation is not only to show only the sources and effects of musical inspirations, but also to see in the work of Kornel Ujejski motifs and themes that were and are important for the creators and readers of subsequent eras.
„L’eco di un cuore altrui”. Poezja Ewy Lipskiej we Włoszech
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Ślarzyńska, Małgorzata
The article focuses on the critical reception of Ewa Lipska’s poetry in Italy. It takes into consideration the volumes translated by Marina Ciccarini (2013, 2017), Paolo Statuti (2014), as well as the translated poems that appeared in literary magazines (Marco Bruno, 2019). The analyzed material includes the commentaries on Lipska by Italian literary critics published in newspapers and on the Internet. The article presents how the previously translated Wisława Szymborska’s poetry and its success in Italy has influenced the way in which Lipska is perceived in critical reception. The analysis takes into consideration also editorial factors such as the role of the publisher in the diffusion and perception of foreign poetry.
Literackie odwołania w pismach filozoficznych Karola Libelta jako przykład dziewiętnastowiecznego myślenia komparatystycznego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Ujma, Martyna
The topic of the paper is the occurrence of literary references (quotations, allusions, paraphrases) in philosophical works of the 19th century philosopher Karol Libelt. The study examines theoretical considerations (included by the scholar in his dissertations) on the connections between philosophy and literature. It also describes the scholar’s attitude towards Polish Romantic poetry. Literary references to the works of poets such as Krasicki, Karpiński, Krasiński, Pol, Zaleski, or Mickiewicz are subject to analysis and interpretation. These have been acknowledged as one of the crucial elements of Slavic philosophy, and as an indicator of the Romantic model within the philosophy of history. The references to literary works have also been recognized as a sign of the philosopher’s comparatist line of thought, resembling in its structure that of Goethe’s.
Łobodowski przywracany
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Jakubowska-Ożóg, Alicja
Tekst omawia przygotowane w wydawnictwie Test nowe wydanie wierszy Józefa Łobodowskiego, emigracyjnego poety, zatytułowane: Wiersze i przekłady. To trzy tomy pięknie opracowanych tekstów, edycja skierowana do „szerokiego kręgu osób czytających”. Przygotowanie tak zakrojonej edycji tekstów Łobodowskiego wymagało ogromnego wysiłku polegającego nie tylko na poszukiwaniu rozproszonych w emigracyjnej prasie tłumaczeń, ale także na pracy edytorskiej uwzględniającej specyficzny charakter wydania. To ważne dopełnienie twórczości emigracyjnego poety, pokazujące jego fascynacje i warsztat.
„Nie wiedziałem wtedy...” O dwóch wierszach autotematycznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Pasterski, Janusz
The author discusses the autothematic motifs in the poems „Sitowie” of Julian Tuwim and „Przeciwne wiatry” of Tomasz Różycki. The author analyses both poems and compares the transformations of the autothematic motifs, emphasizing the connections with literary tradition and the dialogue of artistic poets’ attitudes. In both litterary works the key problem is the relation between words and things.
Opowieść o „życiopisaniu”. Portret Emily Dickinson w filmie „Cicha namiętność” Terence’a Daviesa
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Bobowski, Sławomir
Emily Dickinson was not married nor had children, she did not establish a family, but she had a life filled to the brim with love, friendship, suffering, death, searching for God and, of course, writing poems about all these fundamental phenomena of human existence. Her poetry reveals a picture of a woman who is unusually spiritually rich, beautiful and…unhappy, living for the bigger part of her mature existence like a hermit, oftentimes being a witness of deaths of those to whom she was closest. Additionally, perhaps because of her Sapphic inclination, she could experience suffering being forced to suppress it and feeling social isolation or exclusion. On the other hand, any reader of poems by “the nun of Amherst” can sense a great blast of happiness and some ecstatic delight over the existence itself and… the possibility of expressing this delight in poems. Just life itself and poetry were the greatest passions of Dickinson among many others which profusely filled her psyche. Indeed, it is difficult to assess which of these two infatuations was stronger. That is why I used in the title of my essay a neologism: “life-writing” (“życiopisanie”), which was some time ago first employed by the Polish poet Edward Stachura in reference to his own life and poetry. Terence Davies’s movie about Emily Dickinson and her life is a real masterpiece in which the weave of the two main passions Dickinson had, their interpenetration, their ardent intimacy or simply indissolubility and unity have been shown in a deliciously suggestive way. The essay is a modest attempt at using such a way of describing things.
Orient w twórczości „polskich poetów kaukaskich” (na przykładzie twórczości Tadeusza Łady-Zabłockiego, Władysława Strzelnickiego, Michała Butowta-Andrzejkowicza)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Sattarov, Samir
This paper deals with the theme of the Orient in the creativity of “Polish Caucasian poets” (Tadeusz Łada-Zabłocki, Władysław Strzelnicki and Michał Butowt-Andrzejkowicz), as well as the causes of their interests in The East and The Caucasus. According to the author, it is connected with the blossoming of Romanticism in Europe and Russia in the first half of the 19th century. Romantic writers very often referred in their creativity to the themes of romantic love, knighthood, fight for freedom, nature and its beauty, spiritual essence, Orient, world of fantasies and imagination, as well as mythologism or mysticism. The theme of the Orient allowed them to combine all the above-mentioned themes. For “Polish Caucasian poets”, the Caucasus was the East, and romanticism in their creation contributed to view the Caucasus as a different (than ordinary) world offering other possibilities, a different degree and quality of freedom.Therefore, the romanticism of “Polish Caucasian poets” was closely connected with Caucasian orientalism, which enriched Polish literature with new contents. Orientalism in the creativity of “Polish Caucasian poets” acquired its specificity with the dominant motives referring to freedom, descriptions of nature and beautiful Caucasian landscapes, Eastern (Azerbaijani) mythology, etc. In this way, “Polish Caucasian poets” brought to the Polish romantic literature hitherto unknown in it a new exotic Caucasian colouration and played an important role in the development of relations between the Polish culture and the cultures of Caucasian peoples.
Poza protokołem tłumacza. Refrakcje znaczeniowe w teorii i praktyce przekładu poetów kręgu „Kontynentów”
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019-12) Luboń Arkadiusz
Celem książki jest poszerzenie zarysowanych przez dotychczasowe studia profili poetyckich wybranych twórców związanych z londyńskim pismem emigracyjnym "Kontynenty" o refleksję nad kluczowymi aspektami uprawianej przez nich sztuki przekładu. W oparciu o analizy interpretacyjne ich eseistyki teoretycznoprzekładowej oraz spolszczeń literatury anglosaskiej, omówione zostają najbardziej charakterystyczne typy refrakcji, jakie motywują poetów do wprowadzania przesunięć semantycznych w tekstach tłumaczonych utworów lirycznych. Należą do nich, przede wszystkim, refrakcje mające swoje źródła w przeświadczeniu tłumacza o kluczowej roli tradycji w kształtowaniu utworu (Jerzy Pietrkiewicz), postrzeganiu idei i roli sztuki poetyckiej (Bolesław Taborski), oddziaływaniu odgórnie opracowanego repertuaru pryncypiów przekładowych (Bogdan Czaykowski), wpływie na tłumaczenia wizji autora oryginału (Janusz A. Ihnatowicz), związkach między twórczością translatorską i własną tłumacza (Zygmunt Ławrynowicz) oraz świadomości posiadania licencji autorskiej w przypadku autoprzekładów (Adam Czerniawski).
„Przybywaj, ogniu!” Szkic o historii polskich tłumaczeń dzieł Friedricha Hölderlina
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Maryjka, Wojciech
The article of Wojciech Maryjka presents the development of Polish translations of the works of the German poet, writer and philosopher, Friedrich Hölderlin, whose 250th birthday anniversary falls on 20 March 2020. The author of the text provides the reasons why Hölderlin evoked interest in the Polish literature rather late. He indicates a significant role of translations of Stefan Napierski dated 1937 and 1938, but he noted that also Leo Belmont had translated several of Hölderlin’s poems earlier, in 1900. Further in the article, the researcher highlights the significance of the Selected Poems by Hölderlin published in 1964 that had been translated into Polish by Mieczysław Jastrun. Maryjka also indicates the significance of the pioneer monograph of the life of Hölderlin written by Zdzisław Żygulski. Further in the study, volumes of Hölderlin’s poetry are discussed, as translated by Bernard Antochewicz, Andrzej Pańta, Antoni Libera and Andrzej Lam, who had been the first who translated all poems of the German poet. The author of the article did not skip other works that contributed to exploration of the works and life of Hölderlin in Poland including, inter alia, the fictionalized biography entitled Hölderlin by Peter Härtling, translated by Sława Lisiecka, or the volume containing Hölderlin’s letters and his Hyperion prepared by Anna Milska and Wanda Markowska.
Sacrum w twórczości Janusza Szubera
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Popielarz-Zajdel, Ewelina
Janusz Szuber przez niektórych uważany był za poetę lokalnego, jednak obecnie wiadomo, że wpisuje się w kanon pisarzy zaliczanych do wybitnych twórców polskiej literatury współczesnej. Tworzył poezję w taki sposób, że czytelnik mógł nie tylko poznać rzeczywistość, w której przyszło żyć autorowi, ale także był wprowadzany w świat filozofii, głębokiego intelektualizmu czy wirtuozerii języka. Sacrum w twórczości Szubera to przede wszystkim życie, to czas, jaki został mu dany, oraz otoczenie, w którym się znajdował. Autor, dotknięty chorobą, nie żalił się na swój los, wręcz przeciwnie, doceniał to doświadczenie, gdyż dzięki niemu mógł dogłębniej zastanawiać się nad kondycją człowieka w świecie. Jego poezja, pozbawiona moralizatorstwa, jest niezwykła, ponieważ wskazuje, jak należy patrzeć na własne istnienie, aby być szczęśliwym człowiekiem.
Satyra w poezji Jana Raka. Rekonesans
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Patryło, Anna
Jan Rak was born in Husów within Łańcut County to serf parents – Szymon and Jadwiga. He is the author of about 120 poems dedicated to his own life, the life of country dwellers and the situation they found themselves in. Satire, especially political, is one of the four genres he was writing in, and 'Zapust w roku 1864' is a prominent example of such writing. Rak paid special attention to abstract satire, which aimed at deriding negative features of human nature. Moreover, 'Jakieś czasy' is a satire on Galician magazines, whereas 'Wiek XX' describes social and historical realities. Rak’s satires are supposed to ridicule human vices and misdeeds and, at the same time, call for betterment; which is why truth and aspiration to education were put on a pedestal in Rak’s deliberations.