(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Klukowski, Leszek
Wysoki lub nadmierny poziom długu publicznego stwarza stałe trudności dla finansów publicznych, m.in.: napięcia w budżecie państwa (wskutek wysokich kosztów obsługi), konieczność uruchomienia rezerw, ograniczenia w realizacji niektórych celów. Ponadto, pogarsza warunki funkcjonowania gospodarki, m.in. z powodu: zmniejszenia kredytu dla gospodarki, wzrostu opodatkowania, obniżenia ratingu (powodującego wzrost stóp procentowych). Wysoki, subkryzysowy poziom zadłużenia wymaga efektywnego – optymalnego – systemu zarządzania długiem i strategii długu. Zarządzanie polega na: określaniu poziomu i struktury długu, rodzajowej i wg wierzycieli oraz przepływów finansowych wynikających z długu. Jako podstawowy cel zarządzania przyjmuje się minimalizację kosztów obsługi, przy ograniczeniu ryzyka, głównie stopy procentowej, oraz spełnieniu warunków dotyczących pożądanych cech długu. Strategia długu uwzględnia dodatkowo cele i uwarunkowania makroekonomiczne w dłuższym horyzoncie czasu; podstawowym celem jest maksymalizacja dobrobytu.
Realizacja celów zarządzania długiem i strategii długu jest złożonym problemem decyzyjnym wymaga sformułowania spójnego zestawu problemów optymalizacyjnych. Do ich rozwiązania niezbędne jest zastosowanie metod programowania matematycznego i teorii gier. Sformułowanie numerycznej postaci problemów optymalizacyjnych wymaga też zastosowania metod analitycznych, diagnostycznych i prognostycznych, z zakresu statystyki, ekonometrii i inteligencji obliczeniowej. Istotnym składnikiem optymalizacji w zakresie długu jest ponadto wsad ekspercki.
W opinii autora tego tekstu, nie jest możliwe zapewnienie rzeczywistej optymalności zarządzania i strategii długu bez zastosowania wymienionego powyżej instrumentarium. Nieoptymalność powoduje znaczące straty dla finansów publicznych, m.in. wskutek nadmiernych kosztów obsługi (ich poziom zbliża się do 50 mld zł rocznie).
