Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 46(2)/2016

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/1688

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 31

Rozwój społeczno-ekonomiczny Ukrainy w warunkach współczesnych zagrożeń globalnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Woźniak, Michał Gabriel
Wnioskowanie autora jest wyprowadzane z założenia, że pierwotne siły motoryczne rozwoju tkwią w wielosferycznym bycie ludzkim, jego dwoistej racjonalnej i emocjonalnej, ograniczonej poznawczo, informacyjnie i emocjonalnie psychice. Z tego założenia wyprowadza ośmiosferyczny model analityczny procesów rozwoju społeczno-ekonomicznego. Na jego podstawie identyfikuje główne przyczyny i przejawy globalnych zagrożeń rozwojowych. Na ich tle analizuje wewnętrzne zagrożenia rozwojowe Ukrainy, zwłaszcza te endogeniczne i strukturalne. W części wnioskowej odpowiada na pytanie, co można byłoby robić, aby przejść do trwałego rozwoju w Ukrainie.
Znaczenie ładu instytucjonalnego dla rozwoju kapitału ludzkiego i sukcesu procesów transformacji państw posocjalistycznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Bąk, Monika
Celem artykułu jest wykazanie, że szeroko rozumiany ład instytucjonalny ma zasadnicze znaczenie dla sukcesu procesów transformacji gospodarek państw posocjalistycznych, w tym szczególnie dla osiągnięcia pozytywnych efektów społecznych przyczyniających się do rozwoju kapitału ludzkiego. Analiza została przeprowadzona w oparciu o autorski model procesu transformacji, z wykorzystaniem kilku przykładów analizy wskaźnikowej ilustrujących zachodzące zmiany. Teoretyczne założenia modelowe zostały zweryfikowane w oparciu o przeprowadzone studium porównawcze dla grupy państw Europy Środkowo-Wschodniej, które przechodziły proces transformacji gospodarczej. W ramach analizy wskaźnikowej wykorzystano dane statystyczne i wskaźniki wypracowane przez kilka instytucji międzynarodowych. Wykazano, że nie występuje korelacja między efektami technicznymi, ekonomicznymi i społecznymi transformacji gospodarczej. Proces modernizacji technicznej odbywa się często z wyprzedzeniem efektów pozytywnych w sferze ekonomicznej i społecznej, a wynika to przede wszystkim z wysokiego poziomu inwestycji infrastrukturalnych, często dofinansowywanych ze środków zewnętrznych (np. Unii Europejskiej). Ponadto społeczeństwa państw posocjalistycznych w różny sposób (niekiedy zaskakujący) oceniają procesy zachodzące w gospodarce. Postrzeganie „szczęśliwości” nie jest zależne bezpośrednio od „twardych” wskaźników odzwierciedlających stan gospodarki. Z kolei model transformacji omówiony w niniejszym artykule zakłada, że czynniki społeczne w znaczący sposób wpływają na dynamikę zmian instytucjonalnych, można zatem oczekiwać, że w państwach, w których społeczeństwa pozytywnie oceniają dobrobyt kraju, dynamika dalszego rozwoju może przewyższać kraje z niskim poziomem zadowolenia społecznego.
„Integracja” i jej znaczenie dla zarządzania kapitałem ludzkim
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Piontek, Franciszek
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie: Jakie kryteria powinna spełniać kategoria integracja, aby mogła stanowić bazę dla zarządzania kapitałem ludzkim? Wykazano, że przedmiot zadany „jak” („obiectum formale sub quo”) i „Konstytucja Świata” pełnią funkcje kluczowe w powiązaniu trzech kategorii: „integracja – zarządzanie – kapitał ludzki”. Wskazano na przykład praktyczny integracji zastosowanej do kapitału ludzkiego, a budowanej w oparciu o „Konstytucję Świata”. Rozważania zawarto w trzech blokach tematycznych: I. Przedmiot kategorii „integracja” i „zarządzanie”, stosowanych do kapitału ludzkiego. II. „Konstytucja Świata” podstawą dla kształtowania przedmiotu zadanego „integracji” i „zarządzania” kapitałem ludzkim. III. Wybrane „integracje” i koncepcje „zarządzania” w aspekcie realizacji ich przedmiotu zadanego (formalnego).
W poszukiwaniu lepszego modelu rozwoju innowacyjnej gospodarki
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Woźniak, Michał Gabriel
Autor artykułu przedstawia wady liberalnego modelu gospodarki pobudzanej innowacjami oraz europejskiego modelu gospodarki opartej na wiedzy i dowodzi, że są one istotnymi przesłankami chaotyczności i dysproporcjonalności rozwoju społeczno-ekonomicznego oraz narastania nierówności majątkowo-dochodowych i innych zagrożeń rozwojowych. Dla ich przezwyciężenia postuluje przejście od paradygmatów rozwoju przez globalizację liberalizacji i rozwoju potrójnie zrównoważonego do paradygmatu rozwoju zintegrowanego oraz od orientacji na innowacje do orientacji na innowacyjność. W artykule wskazane są również właściwości postulowanego modelu gospodarki opartej na wiedzy i innowacyjności zorientowanej na zintegrowany rozwój (GOWI) oraz warunki przejścia do niego. Są nimi przebudowa kapitału ludzkiego oparta na holizmie, respektowaniu odpowiedzialności wewnątrzpokoleniowej i międzypokoleniowej, zintegrowane zarządzanie innowacyjnością, spójny ład instytucjonalny zorientowany na zintegrowany rozwój i upowszechnianie zachowań innowacyjnych.
Pieniądz i spójność procesów ekonomicznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Żyżyński, Jerzy
Artykuł podejmuje kwestię roli pieniądza we współczesnej gospodarce. Proponuje redefinicję tego pojęcia i zdefiniowanie go jak „prawa do nabywania dóbr i usług”. Ten sposób rozumienia pieniądza pozwala lepiej zrozumieć jego funkcje w gospodarce i prowadzi do ważnych wniosków. Autor pokazuje mechanizm kreacji pieniądza w procesach realizacji funkcji pośrednictwa w systemie bankowym i rolę banku centralnego oraz związków z zagranicą ukazywanych w bilansie płatniczym. Opisuje kształtowanie agregatu pieniężnego i dowodzi, że kryzys współczesnego pieniądza w jego funkcjach ekonomicznych ma swe źródła w kryzysach instytucji współczesnego systemu finansowego.
Efektywny system podatkowy czynnikiem sprzyjającym realizacji zrównoważonego rozwoju w krajach UE
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Księżyk, Marianna
W opracowaniu wychodzi się z założenia, że realizację zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju krajów Wspólnoty, drogą budowy konkurencyjnej i opartej na wiedzy gospodarki rynkowej, istotnie utrudnia brak odpowiedniego systemu podatkowego. Mając to na uwadze, w opracowaniu uzasadnia się tezę, że jest niezbędne wdrożenie w krajach UE optymalnego systemu podatkowego, przez który rozumie się zbiór podatków maksymalizujący dobrobyt społeczeństwa. Uzasadniając tę tezę, w opracowaniu przedstawia się założenia metodyki ustalania podstawowych składników tego systemu, jakimi są: podatki od dochodów przedsiębiorstw i dochodów osób fizycznych, podatek VAT i podatek od kapitału, funkcje tych podatków oraz założenia dotyczące stawek podatkowych.
Koncepcje modernizacji: zarządzania długiem publicznym oraz strategii długu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Klukowski, Leszek
Wysoki lub nadmierny poziom długu publicznego stwarza stałe trudności dla finansów publicznych, m.in.: napięcia w budżecie państwa (wskutek wysokich kosztów obsługi), konieczność uruchomienia rezerw, ograniczenia w realizacji niektórych celów. Ponadto, pogarsza warunki funkcjonowania gospodarki, m.in. z powodu: zmniejszenia kredytu dla gospodarki, wzrostu opodatkowania, obniżenia ratingu (powodującego wzrost stóp procentowych). Wysoki, subkryzysowy poziom zadłużenia wymaga efektywnego – optymalnego – systemu zarządzania długiem i strategii długu. Zarządzanie polega na: określaniu poziomu i struktury długu, rodzajowej i wg wierzycieli oraz przepływów finansowych wynikających z długu. Jako podstawowy cel zarządzania przyjmuje się minimalizację kosztów obsługi, przy ograniczeniu ryzyka, głównie stopy procentowej, oraz spełnieniu warunków dotyczących pożądanych cech długu. Strategia długu uwzględnia dodatkowo cele i uwarunkowania makroekonomiczne w dłuższym horyzoncie czasu; podstawowym celem jest maksymalizacja dobrobytu. Realizacja celów zarządzania długiem i strategii długu jest złożonym problemem decyzyjnym wymaga sformułowania spójnego zestawu problemów optymalizacyjnych. Do ich rozwiązania niezbędne jest zastosowanie metod programowania matematycznego i teorii gier. Sformułowanie numerycznej postaci problemów optymalizacyjnych wymaga też zastosowania metod analitycznych, diagnostycznych i prognostycznych, z zakresu statystyki, ekonometrii i inteligencji obliczeniowej. Istotnym składnikiem optymalizacji w zakresie długu jest ponadto wsad ekspercki. W opinii autora tego tekstu, nie jest możliwe zapewnienie rzeczywistej optymalności zarządzania i strategii długu bez zastosowania wymienionego powyżej instrumentarium. Nieoptymalność powoduje znaczące straty dla finansów publicznych, m.in. wskutek nadmiernych kosztów obsługi (ich poziom zbliża się do 50 mld zł rocznie).
‘Capital’ Accumulation, Economic Growth and Income Distribution: Different Theories and 20th and 21st Century Evidence
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Valente, Riccardo
In present article both different theoretical approaches to linkages between income distribution, capital accumulation and economic growth and an introductory analysis of those variables evolution during 20th and 21st century in main market economies were presented. In first section „mainstream” approach to income distribution and capital accumulation was analysed, pointing out that according to this school of thought a positive linkage between high income inequalities, high capital accumulation and high economic growth can be expected to exist. Second section considered heterodox arguments contesting various „mainstream” arguments based on the role of capital (or investment and saving) supply and demand functions. It was, then, pointed out that, in an integrated Keynesain-Classical approach, rather a positive linkage between low income inequalities, high capital accumulation and high economic growth can be expected to exist. Third section presented data about income inequalities, capital accumulation and economic growth evolution in France, Germany, United Kingdom and United States in the period 1900–2010. Basing on data it was possible to point out that low income inequalities registered in the 1950–1979 period were paralleled by high capital accumulation and economic growth. Higher income inequalities registered in the 1900–1949 and 1980–2010 periods coupled, instead, with lower capital accumulation and economic growth. Heterodox authors’ reasoning was, then, argued to be more in line with 20th and 21st century experience. In the conclusions, integrated inquiry of income distribution, capital accumulation and economic growth linkages and parallel evolution was, thus, argued to be a very fruitful and particularly open to debate field for future researches.
Wzrost konkurencyjności Polski wobec problemu podniesienia jakości życia Polaków
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Michalik, Adam
Artykuł jest poświęcony konkurencyjności gospodarki Polski oraz jej wpływowi na wzrost jakości życia Polaków. Na początku autor wskazuje na zróżnicowane ujęcie pojęcia konkurencyjność gospodarki w literaturze przedmiotu, która może być m.in. rozpatrywana jako dynamiczny, nieustanny proces, jak też jako statyczny efekt podejmowanych działań. W oparciu o dostępne publikacje i rankingi międzynarodowych instytucji, autor dokonuje charakterystyki poszczególnych aspektów konkurencyjności polskiej gospodarki oraz poziomu jakości życia w Polsce. Zwraca uwagę na niską innowacyjność polskiego przemysłu, a także na fakt, iż pod tym względem na arenie międzynarodowej Polska traci dystans do czołówki państw, ale także zaczyna ustępować miejsca kolejnym, w tym także mniejszym pod względem potencjału gospodarczego państwom regionu Europy Środkowo-Wschodniej. W efekcie konkurencyjność polskich produktów na rynku globalnym oparta jest głównie na wymiarze kosztowym, co znajduje przełożenie także na relatywnie niską jakość życia w Polsce na tle innych państw OECD. Chociaż niewątpliwie można mówić o wzroście jakości życia Polaków na przestrzeni lat 2001–2014, to jednak zarówno w ocenach ekspertów, jak i w powszechnym odczuciu społecznym wzrost ten jest dalece niewystarczający. W artykule autor wskazuje również zagrożenia dla procesu rozwoju gospodarczego w Polsce oraz wzrostu jakości życia Polaków, zauważając przy tym niebezpieczeństwo wejścia w pułapkę średniego dochodu, charakteryzującą m.in. gospodarki państw Ameryki Południowej. Wśród głównych zagrożeń prorozwojowych wymienia zależność polskiej gospodarki od bezpośrednich inwestycji zagranicznych, niską innowacyjność przemysłu, obniżający się poziom edukacji, niekorzystną w dłuższym okresie strukturę eksportu oraz nieefektywny system redystrybucji dochodu narodowego.
Rola innowacji w osiąganiu spójności społecznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Dziembała, Małgorzata
Dokonujące się przemiany społeczno-gospodarcze w UE i w jej otoczeniu powodują konieczność zwrócenia uwagi nie tylko na zapewnienie spójności w wymiarze ekonomicznym, lecz również i społecznym. W szczególności ostatni kryzys gospodarczy i finansowy z 2008 r. spowodował intensyfikację problemów społecznych, takich jak: bezrobocie, ubóstwo, wykluczenie społeczne. Postuluje się wsparcie działań mających na celu przeciwdziałanie istniejącym zróżnicowaniom w sferze społecznej i ich pogłębianiu, na co wskazano w strategii „Europa 2020”. W artykule, w oparciu o wybrane wskaźniki, dokonano omówienia spójności społecznej w UE. Do krajów UE o najwyższym stopniu spójności zaliczono: Danię, Finlandię i Szwecję, natomiast wśród krajów charakteryzujących się jej najniższym stopniem wymieniono: Litwę, Łotwę, Bułgarię, Grecję i Rumunię. Podkreślono, iż wiele czynników przyczynia się do poprawy spójności społecznej w UE, wśród nich innowacje. Przedstawiono koncepcję innowacji społecznych oraz działania podejmowane w UE mające na celu ich promowanie. Innowacje społeczne wspierane są w UE przez zróżnicowane instrumenty, wśród nich poprzez tworzenie sieci, kreowanie sprzyjających warunków ramowych dla ich rozwijania, poprzez ułatwianie dostępu do informacji o potencjalnych źródłach ich finansowania, jak również przekazywane są środki finansowe, w tym z funduszy strukturalnych, promujące innowacje społeczne w różnych obszarach. Jednakże dla dalszego rozwoju innowacji społecznych w UE konieczne jest wykreowanie odpowiedniego ekosystemu, jak również należy zwrócić uwagę na czynniki, które stwarzają ograniczenia w ich dalszym rozwoju.
Nowe trendy konsumenckie jako przejaw innowacyjnych zachowań współczesnych konsumentów
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Zalega, Tomasz
Artykuł ma charakter teoretycznych rozważań na temat wzajemnych powiązań między innowacjami a konsumpcją i zachowaniami współczesnych konsumentów na rynku. W pierwszej części tekstu skoncentrowano się na wyjaśnieniu pojęcia i istoty nowych trendów i innowacji. Z kolei w dalszej części opracowania omówiono dostrzegalne symptomy innowacyjności w zachowaniach współczesnych konsumentów. Z uwagi na wymogi objętościowe czasopisma, w artykule, w sposób syntetyczny, przeanalizowano najważniejsze, zdaniem autora, alternatywne trendy konsumenckie świadczące o innowacyjnych zachowaniach konsumentów na rynku. Uwagę poświęcono także uwarunkowaniom rozwoju i przejawom prosumpcji, mediom społecznościowym, multitaskingowi, crowdsourcingowi, Point&Know/Point&Buy, konsumpcji kolaboratywnej i sprytnym zakupom. To właśnie w tzw. nowych trendach i przejawach prosumpcyjnych znawcy tematu dopatrują się przejawów konsumpcji innowacyjnej.
Konsumenci wobec innowacyjnych produktów
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Szul, Elżbieta
Istotnym czynnikiem konkurencyjności firm i gospodarki są innowacje. Jednak w ich tworzeniu uwzględnia się głównie aspekt ekonomiczny pomijając nierzadko aspekt społeczny. A to konsument odgrywa na rynku najważniejszą rolę i go kreuje kupując bądź nie określony produkt lub usługę. Poprzez wprowadzanie innowacji firma kształtuje i utrzymuje relacje z klientami, a także kreuje swój pozytywny wizerunek na rynku. Można stwierdzić, że konsumenci mają pozytywny stosunek do innowacji, jednak nie zaakceptują oni innowacji, jeżeli nie będą wiedzieć, jakie korzyści dostarcza nowy produkt, jeśli jego cena nie będzie adekwatna do oferowanych korzyści oraz będzie on zbyt skomplikowany. W celu minimalizacji nietrafionych innowacji wskazane jest, aby firmy włączały klientów w proces tworzenia innowacyjnych produktów. Takie podejście pokazuje, że firma liczy się z potrzebami klienta i stara się maksymalnie dostosować do jego potrzeb. Choć są produkty, w których innowacje są bardzo pożądane przez klientów (np. AGD, samochody, elektronika), to jest także grupa, w której innowacje nie są dobrze odbierane (np. produkty żywnościowe, w szczególności podstawowe artykuły spożywcze). Jednak pozytywny stosunek do innowacji niekoniecznie oznacza ich zakup, dlatego bardzo ważne są działania marketingowe i edukacyjne skierowane do klientów w celu przekonania ich do zakupu. Większą skłonność do zakupu innowacyjnych produktów mają osoby młode i lepiej wykształcone, które posiadają większą wiedzę i umiejętności w tym zakresie.
Rozwój innowacji społecznych w Polsce w ramach programu Kapitał Ludzki 2007–2013
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Murzyn, Dorota
Z jednej strony, kapitał ludzki jest istotnym czynnikiem budowania innowacyjnej gospodarki, z drugiej – rozwój innowacji wpływa na proces kształtowania zasobów kapitału ludzkiego. Tak jest w przypadku innowacji społecznych, które mogą oznaczać zmiany w zachowaniu poprzez wprowadzanie nowych wartości, pomysłów, projektów, a te z kolei umożliwiają odmienne rozwiązywanie problemów społecznych oraz przynoszą pozytywne rezultaty w funkcjonowaniu jednostek i grup społecznych. W procesie tworzenia i rozwoju innowacji społecznych istotną rolę odgrywają decydenci polityczni. Działania te są obecne w szeregu inicjatyw politycznych Komisji Europejskiej od wczesnych lat 90. Innowacyjność była jednym z ważniejszych aspektów agendy lizbońskiej, w której umieszczono wiedzę w centrum rozwoju gospodarczego i społecznego, i pozostaje centralnym elementem strategii Europa 2020, choć ujęta w innym kontekście. Unia Europejska stworzyła wiele instrumentów finansowych wspierających innowacyjne praktyki w odniesieniu do kwestii społecznych i socjalnych. Najważniejszymi środkami wsparcia dla innowacji społecznych są jednak fundusze strukturalne, głównie Europejski Fundusz Społeczny. W perspektywie finansowej 2007–2013, w ramach każdego programu operacyjnego szczególną uwagę zwracano na wspieranie działalności innowacyjnej i włączanie jej do głównego nurtu polityki, co było zaleceniem Komisji Europejskiej dla wsparcia z tego funduszu. W Polsce w latach 2007–2013 jedynym programem współfinansowanym z tego funduszu był program Kapitał Ludzki. Celem artykułu jest analiza projektów innowacyjnych współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach PO Kapitał Ludzki 2007–2013 oraz powstałych w ich wyniku innowacji społecznych. W tym celu przeprowadzono badania, przede wszystkim w oparciu o bazę projektów Krajowego Systemu Informatycznego SIMIK 07–13 (stan na dzień 31.03.2015 r.) oraz informacje Krajowej Instytucji Wspomagającej dla Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.
Problemy społeczne – wyznacznikiem kierunków rozwoju innowacji społecznych w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Barska, Anetta; Wyrwa, Joanna
Innowacje społeczne rozumiane jako projektowanie i wdrażanie nowych, kreatywnych sposobów zaspokajania potrzeb społecznych nabierają coraz większego znaczenia, wiążą się bowiem zarówno z dążeniem do racjonalizacji wydatków socjalnych państwa, jak i z chęcią ciągłego podnoszenia jakości życia jego mieszkańców. Wyróżnikiem innowacji społecznych jest szeroki zakres, który tak samo jak proces gospodarowania obejmuje wszystkie sfery aktywności przedsiębiorstw i społeczeństwa: sferę produkcji, wymiany i konsumpcji. Głównym celem artykułu jest przedstawienie znaczenia koncepcji innowacji społecznych w rozważaniach dotyczących nowych sposobów rozwiązywania problemów społecznych, w szczególności dotykających osoby starsze i niepełnosprawne. Innowacje nakierowane na zapobieganie procesom prowadzącym do wykluczenie społecznego osób starszych i niepełnosprawnych, czy też podnoszące jakość ich życia mogą okazać się nie tylko skuteczne, ale również efektywne m.in. dzięki ograniczeniu wydatków poprzez właściwe kierowanie innowacji społecznych i ich indywidualizację oraz wykorzystaniu efektów synergii. W artykule za istotne uznano związek innowacji społecznych z szeroko rozumianymi problemami społecznymi. W pierwszej części artykułu zaprezentowano definicje innowacji społecznych oraz proces ich tworzenia i wdrażania. W kolejnej części artykułu omówiono przemiany demograficzne i ich terytorialne zróżnicowanie oraz przedstawiono problem niepełnosprawności w Polsce. W ostatniej części artykułu określono rolę innowacji społecznych w procesie rozwiązywania problemów społecznych.
Rozwój gospodarczy Polski w kontekście zmian instytucjonalnych sektora badawczo-rozwojowego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Bolonek, Ryszarda
Celem badań jest wykazanie teoretycznego związku między rozwojem gospodarki rynkowej i instytucjami oraz braku tego związku w praktyce gospodarczej, na przykładzie sektora badawczo-rozwojowego. Sformułowana teza, iż rozdźwięk między sferą badawczo-rozwojową finansowaną ze środków publicznych a potrzebami prywatnych przedsiębiorstw w Polsce w zakresie innowacji jest tak duży, iż nie przyniesie pożądanych efektów bez poważnego zaangażowania państwa (organizacyjnego, legislacyjnego, finansowego i koordynacyjnego) została zweryfikowana w części drugiej niniejszego opracowania. Zawarta w pierwszej części teoria ekonomii wskazuje na związek między instytucjami, a wzrostem gospodarczym, lecz nie określa stopnia dostosowań instytucjonalnych, ani dziedzin w których miałoby ono nastąpić. Modele teoretyczne prezentują jedynie różnorodność zmiennych dotyczących samych instytucji, zmiennych egzogenicznych wpływających na wzrost gospodarczy. Z tego powodu mnożą się mierniki oceny instytucjonalnej oferowane przez bardzo znane i mniej znane organizacje. W związku z powyższym bieżąca ocena instytucji, systemu instytucjonalnego, czy poszczególnych jego elementów winna być dokonana na podstawie odpowiedzi na pytanie, czy dana instytucja, bądź jej jednostki (w sensie organizacyjnym i prawnym) przyczyniają się do wzrostu gospodarczego, czy go hamują. Dokonana w części drugiej charakterystyka kierunków zmian instytucjonalnych sektora badawczo-rozwojowego na skutek transformacji ustrojowej i przystąpienia Polski do Unii Europejskiej wykazała wiele zmian instytucjonalnych sektora badawczo-rozwojowego, szczególnie w latach 2007–2009, przede wszystkim w aspekcie organizacyjnym, a także finansowym i w związku z tym legislacyjnym. Zmieniła się struktura zarządzania systemem badań w Polsce. Po pierwsze, z dniem 1.01.2009 roku zmieniona została struktura Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na korzyść jego większej decentralizacji i specjalizacji pracy. Została ona podporządkowana zasadniczej zmianie, jaka nastąpiła w 2007 roku w związku z wyodrębnieniem Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz projekcie ustawy o Narodowym Centrum Nauki. W ten sposób oddzielono zarządzanie i finansowanie sferą badań stosowanych od sfery badań podstawowych. Fakt ten stał się jednym z czynników reorganizacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Jednak nowe zasady finansowania nauki pozostają wciąż w formie projektu ustawy. Wsparcie modernizacji sektora badawczo-rozwojowego przewidziane jest w programach ramowych, strategii narodowej, szesnastu regionalnych programach operacyjnych. Wprawdzie w założeniach strategicznych wymienione są wskaźniki, jakie powinna osiągnąć polska gospodarka pod względem technologicznym i naukowym, to jednak można zauważyć, iż są to wskaźniki dość rozproszone. Wydaje się, iż dotychczas nierozwiązanym problemem pozostaje współpraca między państwowymi uczelniami i prywatnymi przedsiębiorstwami. Poddane w niniejszej analizie zmiany w sektorze badawczo-rozwojowym na pewno przyczynią się do poprawy sytuacji, jednak w obecnym jej kształcie, wydaje się, iż będą to zmiany zbyt długotrwałe.
Zarządzanie konfliktem i przeciwdziałanie mobbingowi a intensyfikacja procesów innowacyjnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Rogoda, Bogdan
Celem artykułu jest analiza zarządzania konfliktem i mobbingu jako czynników organizacyjnych warunkujących kreatywność pracowników oraz wynikającą z niej innowacyjność przedsiębiorstw. Innowacyjność gospodarki polskiej wciąż lokuje się znacznie poniżej przeciętnej w skali Unii Europejskiej. Jednocześnie liczne sygnały świadczą o niewłaściwych metodach zarządzania konfliktem w naszych przedsiębiorstwach. Konflikty mogą powstawać na skutek różnych przyczyn, a ich wspólną cechą jest możliwość blokowania celów i działań drugiej strony. Żaden typ konfliktu nie jest pozytywnie skorelowany z innowacyjnością zespołu. Szczególnie intensywną i niebezpieczną postacią konfliktu jest mobbing. Mobbing oznacza psychiczne nękanie i zastraszanie pracownika, wywołujące negatywne konsekwencje w postaci obniżenia samooceny, efektywności, pogorszenia stanu zdrowia. Działania mobberów mogą obejmować ataki na procesy komunikowania się ofiary z otoczeniem, na jej relacje społeczne, warunki pracy, reputację oraz zdrowie. Mobbing może być stosowany przez właścicieli firm, menedżerów, kolegów z zespołu. Celem mobbingu może być uzyskanie szerokiego zakresu pozaumownych korzyści, od korzyści osobistych związanych z poczuciem władzy do materialnych, w postaci zmniejszenia kosztów wynagrodzenia. Częstym skutkiem jest odejście mobbowanej osoby z pracy. Mobbing wpływa negatywnie na kreatywność pracowników, która warunkuje innowacyjność przedsiębiorstw – zaburza atmosferę odprężenia i swobodnej twórczości. Przeciwdziałanie mobbingowi jest ustawowym obowiązkiem pracodawcy. Polityka antymobbingowa powinna obejmować część prewencyjną oraz część interwencyjną. W ramach prewencji przedsiębiorstwo powinno promować zasady etycznego środowiska pracy, wdrażać zasady konstruktywnego zarządzania konfliktem na wszystkich szczeblach struktury organizacyjnej, wdrażać procedury antymobbingowe. Istotne jest szkolenie pracowników w tym zakresie. W ramach części interwencyjnej konieczne jest umożliwienie pracownikowi złożenia skargi oraz podjęcie skutecznych działań mających na celu wyeliminowanie mobbingu i ukaranie sprawcy.
Rola innowacyjnych narzędzi finansowych w zapewnieniu stabilnego rozwoju przedsiębiorstw
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Iwaszczuk, Natalia; Orłowska-Puzio, Jadwiga; Kojder-Ogarek, Ewa
Myślą przewodnią artykułu jest stosowanie innowacji na rynku instrumentów finansowych. Do takich innowacyjnych instrumentów zaliczyć można instrumenty pochodne, zwane potocznie derywatami. Przedsiębiorstwa o różnym profilu działalności mogą je wykorzystywać zarówno w celu zapewnienia sobie stabilnego rozwoju, jak i przetrwania w trudnych warunkach rynkowych. Głównym zastosowaniem wspomnianych instrumentów jest zarządzanie ryzykiem poprzez odpowiednio zaplanowany, wdrożony i monitorowany hedging. W zależności od rodzaju ryzyka stosuje się różne typy narzędzi osłonowych, względem instrumentu bazowego, którym może być waluta, stopa procentowa, cena surowca itp. Na nieustannie rozwijającym się rynku finansowym (giełdowym i pozagiełdowym) istnieje bardzo szeroka gama instrumentów pochodnych. Stwarza to nowe możliwości dopasowania takiego narzędzia do profilu ryzyka konkretnego przedsiębiorstwa. W artykule zaproponowane zostały opcje finansowe, jako jedne z mniej docenianych jeszcze na rynku finansowym instrumentów, służących do budowania strategii hedgingowych. Na praktycznych przykładach pokazano możliwości ich wykorzystania w transakcjach opartych na wymianie międzynarodowej. Starano się wykazać skuteczność opcji zarówno w przypadku importera, jak i eksportera. W obydwu przypadkach nie tylko udało się uniknąć strat wynikających z niekorzystnych zmian kursów walutowych, ale też dodatkowo wygenerowane zostały środki finansowe, które stanowiły zysk tychże podmiotów. Celem zapewnienia kompleksowego ujęcia tematu, wskazano też na ryzyko związane z niewłaściwym zastosowaniem opcji w praktyce gospodarczej. Opisana tu w skrócie analiza wrażliwości opcji miała za zadanie pokazać, w jaki sposób można uniknąć tego ryzyka.
Próba oszacowania kosztów wdrożenia konkluzji BAT dla dużych źródeł spalania
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Badyda, Krzysztof; Niewiński, Grzegorz Maciej; Patrycy, Andrzej; Orzeszek, Wojciech
Celem pracy jest próba oszacowania kosztów, jakie musi ponieść polski sektor elektroenergetyczny oraz omówienie możliwych wariantów dostosowania istniejących instalacji energetycznego spalania do wymogów konkluzji BAT na skutek wprowadzenia do prawa polskiego Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE z dnia 24 listopada 2010 roku w sprawie emisji przemysłowych – zwanej Dyrektywą IED. Dyrektywa oprócz wprowadzenia nowych zaostrzonych standardów emisyjnych wymaga, aby w ramach dokumentów referencyjnych dotyczących najlepszych dostępnych technik – BREF, dla rodzajów działalności przemysłowych wymienionych w jej aneksie I zostały opracowane konkluzje BAT, określające wymagania związane z najlepszymi dostępnymi technikami BAT na terenie całej Wspólnoty Europejskiej, które mają być m.in. podstawą do wydawania pozwoleń zintegrowanych przez właściwe organy ochrony środowiska. W opublikowanych projektach konkluzji BAT zawarto istotne zaostrzenia wymogów emisyjnych dla instalacji opalanych paliwami stałymi względem obecnie obowiązujących przepisów i dyrektywy IED.
Zarządzanie wiekiem a wykorzystanie kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Adamska-Chudzińska, Małgorzata
W artykule zaprezentowano ważniejsze rezultaty zarządzania zróżnicowaniem wiekowym w kontekście efektywności wykorzystania kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwie. Praktyczne zastosowanie koncepcji zarządzania zróżnicowaniem wiekowym stanowić może jedną z propozycji przeciwdziałania zagrożeniom związanym z utratą stabilności lub niedoboru zatrudnienia w przedsiębiorstwach, będących skutkiem niekorzystnych zmian społeczno-demograficznych. Istotą koncepcji zarządzania wiekiem jest nowy sposób postrzegania pracowników starszych i tworzenie środowiska pracy przyjaznego zatrudnionym wszystkich grup wiekowych, przy uwzględnieniu ich potrzeb i możliwości zależnych od wieku. Zarządzanie wiekiem oparte jest na systemie różnorodnych działań dotyczących rozwoju, kariery zawodowej pracowników, utrzymania ich kondycji psychofizycznej i czasu pozostawania w zatrudnieniu podejmowanych w celu racjonalnego i efektywnego wykorzystania kapitału ludzkiego i przeciwdziałania dyskryminacji pracowników „50+”. Zaprezentowano główne podejścia do zarządzania wiekiem uwzględniające perspektywy wszystkich zainteresowanych podmiotów, tzn. pracowników, przedsiębiorstwa i państwa. Zwrócono uwagę na znaczenie kompleksowego ich realizowania i kluczową rolę przedsiębiorstwa w bezpośrednim kształtowaniu uczestnictwa zatrudnionych w środowisku pracy. Wykazano, że wzrost efektywności wykorzystania kapitału ludzkiego, jaki może nastąpić na skutek wprowadzenia działań z zakresu zarządzania zróżnicowaniem wiekowym w praktykę funkcjonowania przedsiębiorstw przejawia się w kilku formach. Są to: a) zwiększenie wykorzystania potencjału pracowników w każdym wieku, b) wzrost wartości kapitału intelektualnego przedsiębiorstw, c) obniżenie kosztów pracy i działalności organizacyjnej, d) wzrost liczby klientów, e) stymulacja rozwoju pracowników starszych. W oparciu o dostrzeżone bariery w upowszechnianiu koncepcji zarządzania wiekiem sformułowano postulat opracowania modelu, właściwego polskim uwarunkowaniom, który mógłby stanowić podstawę budowania w przedsiębiorstwach strategii zarządzania zróżnicowaniem wiekowym, zapewniającej wysoką efektywność wykorzystania kapitału ludzkiego i satysfakcję pracowników.
Bierność zawodowa w Polsce na tle wybranych grup krajów unijnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kunasz, Marek
Przedmiotem badań prezentowanych w pracy jest bierność zawodowa. W pracy prowadzono analizy populacji biernych zawodowo na tle innych grup uczestników rynku pracy (pracujących i bezrobotnych, czyli aktywnych zawodowo) w Polsce i w Unii Europejskiej. Przeprowadzono także analizy wewnętrznej struktury populacji biernych zawodowo z uwzględnieniem jako kryterium podziału populacji deklarowanej w badaniach BAEL przyczyny bierności zawodowej w Polsce oraz trzech grupach krajów – ogółu (27) krajów unijnych oraz krajów tzw. starej (EU-15) i nowej (EU-12) Unii. Poza ujęciem ogólnym analizy w powyższym zakresie prowadzono na grupach kobiet i mężczyzn. Zakres czasowy prowadzonych badań obejmuje okres lat 2002–2012.

Przeglądaj

Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 46(2)/2016 według Data dodania