Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 46(2)/2016

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/1688

Przeglądaj

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 31

Znaczenie ładu instytucjonalnego dla rozwoju kapitału ludzkiego i sukcesu procesów transformacji państw posocjalistycznych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Bąk, Monika
Celem artykułu jest wykazanie, że szeroko rozumiany ład instytucjonalny ma zasadnicze znaczenie dla sukcesu procesów transformacji gospodarek państw posocjalistycznych, w tym szczególnie dla osiągnięcia pozytywnych efektów społecznych przyczyniających się do rozwoju kapitału ludzkiego. Analiza została przeprowadzona w oparciu o autorski model procesu transformacji, z wykorzystaniem kilku przykładów analizy wskaźnikowej ilustrujących zachodzące zmiany. Teoretyczne założenia modelowe zostały zweryfikowane w oparciu o przeprowadzone studium porównawcze dla grupy państw Europy Środkowo-Wschodniej, które przechodziły proces transformacji gospodarczej. W ramach analizy wskaźnikowej wykorzystano dane statystyczne i wskaźniki wypracowane przez kilka instytucji międzynarodowych. Wykazano, że nie występuje korelacja między efektami technicznymi, ekonomicznymi i społecznymi transformacji gospodarczej. Proces modernizacji technicznej odbywa się często z wyprzedzeniem efektów pozytywnych w sferze ekonomicznej i społecznej, a wynika to przede wszystkim z wysokiego poziomu inwestycji infrastrukturalnych, często dofinansowywanych ze środków zewnętrznych (np. Unii Europejskiej). Ponadto społeczeństwa państw posocjalistycznych w różny sposób (niekiedy zaskakujący) oceniają procesy zachodzące w gospodarce. Postrzeganie „szczęśliwości” nie jest zależne bezpośrednio od „twardych” wskaźników odzwierciedlających stan gospodarki. Z kolei model transformacji omówiony w niniejszym artykule zakłada, że czynniki społeczne w znaczący sposób wpływają na dynamikę zmian instytucjonalnych, można zatem oczekiwać, że w państwach, w których społeczeństwa pozytywnie oceniają dobrobyt kraju, dynamika dalszego rozwoju może przewyższać kraje z niskim poziomem zadowolenia społecznego.
Wzrost konkurencyjności Polski wobec problemu podniesienia jakości życia Polaków
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Michalik, Adam
Artykuł jest poświęcony konkurencyjności gospodarki Polski oraz jej wpływowi na wzrost jakości życia Polaków. Na początku autor wskazuje na zróżnicowane ujęcie pojęcia konkurencyjność gospodarki w literaturze przedmiotu, która może być m.in. rozpatrywana jako dynamiczny, nieustanny proces, jak też jako statyczny efekt podejmowanych działań. W oparciu o dostępne publikacje i rankingi międzynarodowych instytucji, autor dokonuje charakterystyki poszczególnych aspektów konkurencyjności polskiej gospodarki oraz poziomu jakości życia w Polsce. Zwraca uwagę na niską innowacyjność polskiego przemysłu, a także na fakt, iż pod tym względem na arenie międzynarodowej Polska traci dystans do czołówki państw, ale także zaczyna ustępować miejsca kolejnym, w tym także mniejszym pod względem potencjału gospodarczego państwom regionu Europy Środkowo-Wschodniej. W efekcie konkurencyjność polskich produktów na rynku globalnym oparta jest głównie na wymiarze kosztowym, co znajduje przełożenie także na relatywnie niską jakość życia w Polsce na tle innych państw OECD. Chociaż niewątpliwie można mówić o wzroście jakości życia Polaków na przestrzeni lat 2001–2014, to jednak zarówno w ocenach ekspertów, jak i w powszechnym odczuciu społecznym wzrost ten jest dalece niewystarczający. W artykule autor wskazuje również zagrożenia dla procesu rozwoju gospodarczego w Polsce oraz wzrostu jakości życia Polaków, zauważając przy tym niebezpieczeństwo wejścia w pułapkę średniego dochodu, charakteryzującą m.in. gospodarki państw Ameryki Południowej. Wśród głównych zagrożeń prorozwojowych wymienia zależność polskiej gospodarki od bezpośrednich inwestycji zagranicznych, niską innowacyjność przemysłu, obniżający się poziom edukacji, niekorzystną w dłuższym okresie strukturę eksportu oraz nieefektywny system redystrybucji dochodu narodowego.
Rozwój innowacji społecznych w Polsce w ramach programu Kapitał Ludzki 2007–2013
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Murzyn, Dorota
Z jednej strony, kapitał ludzki jest istotnym czynnikiem budowania innowacyjnej gospodarki, z drugiej – rozwój innowacji wpływa na proces kształtowania zasobów kapitału ludzkiego. Tak jest w przypadku innowacji społecznych, które mogą oznaczać zmiany w zachowaniu poprzez wprowadzanie nowych wartości, pomysłów, projektów, a te z kolei umożliwiają odmienne rozwiązywanie problemów społecznych oraz przynoszą pozytywne rezultaty w funkcjonowaniu jednostek i grup społecznych. W procesie tworzenia i rozwoju innowacji społecznych istotną rolę odgrywają decydenci polityczni. Działania te są obecne w szeregu inicjatyw politycznych Komisji Europejskiej od wczesnych lat 90. Innowacyjność była jednym z ważniejszych aspektów agendy lizbońskiej, w której umieszczono wiedzę w centrum rozwoju gospodarczego i społecznego, i pozostaje centralnym elementem strategii Europa 2020, choć ujęta w innym kontekście. Unia Europejska stworzyła wiele instrumentów finansowych wspierających innowacyjne praktyki w odniesieniu do kwestii społecznych i socjalnych. Najważniejszymi środkami wsparcia dla innowacji społecznych są jednak fundusze strukturalne, głównie Europejski Fundusz Społeczny. W perspektywie finansowej 2007–2013, w ramach każdego programu operacyjnego szczególną uwagę zwracano na wspieranie działalności innowacyjnej i włączanie jej do głównego nurtu polityki, co było zaleceniem Komisji Europejskiej dla wsparcia z tego funduszu. W Polsce w latach 2007–2013 jedynym programem współfinansowanym z tego funduszu był program Kapitał Ludzki. Celem artykułu jest analiza projektów innowacyjnych współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach PO Kapitał Ludzki 2007–2013 oraz powstałych w ich wyniku innowacji społecznych. W tym celu przeprowadzono badania, przede wszystkim w oparciu o bazę projektów Krajowego Systemu Informatycznego SIMIK 07–13 (stan na dzień 31.03.2015 r.) oraz informacje Krajowej Instytucji Wspomagającej dla Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.
„Integracja” i jej znaczenie dla zarządzania kapitałem ludzkim
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Piontek, Franciszek
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie: Jakie kryteria powinna spełniać kategoria integracja, aby mogła stanowić bazę dla zarządzania kapitałem ludzkim? Wykazano, że przedmiot zadany „jak” („obiectum formale sub quo”) i „Konstytucja Świata” pełnią funkcje kluczowe w powiązaniu trzech kategorii: „integracja – zarządzanie – kapitał ludzki”. Wskazano na przykład praktyczny integracji zastosowanej do kapitału ludzkiego, a budowanej w oparciu o „Konstytucję Świata”. Rozważania zawarto w trzech blokach tematycznych: I. Przedmiot kategorii „integracja” i „zarządzanie”, stosowanych do kapitału ludzkiego. II. „Konstytucja Świata” podstawą dla kształtowania przedmiotu zadanego „integracji” i „zarządzania” kapitałem ludzkim. III. Wybrane „integracje” i koncepcje „zarządzania” w aspekcie realizacji ich przedmiotu zadanego (formalnego).
System motywacyjny jako element kultury organizacyjnej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Michalska, Anna
Kultura organizacyjna każdego przedsiębiorstwa opiera się na ideach i misji przedsiębiorstwa, które są kultywowane często przez właścicieli firmy. Od samego początku funkcjonowania przedsiębiorstwa chcą oni wprowadzić pewne zasady postępowania wśród pracowników i dzięki temu uzyskać ich lojalność oraz wzbudzić kreatywność. Na bazie ich zabiegów i pomysłów powstaje właśnie kultura organizacyjna, a wraz z nią elementy systemu motywacyjnego. W rezultacie sprawdzenia wielu czynników powstaje stabilny system motywacyjny stosowany w przedsiębiorstwie. Celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie części wyników badania przeprowadzonego w jednym z dużych przedsiębiorstw funkcjonujących na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Głównym celem badania było poznanie systemu motywacyjnego stosowanego w przedsiębiorstwie. Cel ten został osiągnięty poprzez realizację następujących celów szczegółowych: poznanie opinii pracowników na temat skuteczności systemu motywacyjnego, sprawdzenie czy potrzeby: osiągnięć, władzy i przynależności są zaspokajane poprzez system motywacyjny, zbadanie czy osoby badane identyfikują się z przedsiębiorstwem. Hipoteza główna zakładała, że system motywacyjny stosowany w badanym przedsiębiorstwie wzmacnia kulturę organizacyjną poprzez realizację potrzeb pracowników. W celu weryfikacji hipotezy głównej postawiono następujące hipotezy cząstkowe: respondenci uważają, że stosowany w przedsiębiorstwie system motywacyjny jest skuteczny, potrzeby: osiągnięć, władzy i przynależności są zaspokajane poprzez system motywacyjny stosowany w przedsiębiorstwie, osoby badane identyfikują się z przedsiębiorstwem. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą kwestionariusza ankiety, składającego się z 23 pytań zamkniętych, dotyczących zagadnień kultury organizacyjnej oraz systemu motywacyjnego stosowanego w przedsiębiorstwie. Część uzyskanych wyników przedstawiono w tabelach. Cele badania zostały zrealizowane, natomiast analiza uzyskanych danych umożliwiła pozytywną weryfikację postawionych hipotez.
Problemy społeczne – wyznacznikiem kierunków rozwoju innowacji społecznych w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Barska, Anetta; Wyrwa, Joanna
Innowacje społeczne rozumiane jako projektowanie i wdrażanie nowych, kreatywnych sposobów zaspokajania potrzeb społecznych nabierają coraz większego znaczenia, wiążą się bowiem zarówno z dążeniem do racjonalizacji wydatków socjalnych państwa, jak i z chęcią ciągłego podnoszenia jakości życia jego mieszkańców. Wyróżnikiem innowacji społecznych jest szeroki zakres, który tak samo jak proces gospodarowania obejmuje wszystkie sfery aktywności przedsiębiorstw i społeczeństwa: sferę produkcji, wymiany i konsumpcji. Głównym celem artykułu jest przedstawienie znaczenia koncepcji innowacji społecznych w rozważaniach dotyczących nowych sposobów rozwiązywania problemów społecznych, w szczególności dotykających osoby starsze i niepełnosprawne. Innowacje nakierowane na zapobieganie procesom prowadzącym do wykluczenie społecznego osób starszych i niepełnosprawnych, czy też podnoszące jakość ich życia mogą okazać się nie tylko skuteczne, ale również efektywne m.in. dzięki ograniczeniu wydatków poprzez właściwe kierowanie innowacji społecznych i ich indywidualizację oraz wykorzystaniu efektów synergii. W artykule za istotne uznano związek innowacji społecznych z szeroko rozumianymi problemami społecznymi. W pierwszej części artykułu zaprezentowano definicje innowacji społecznych oraz proces ich tworzenia i wdrażania. W kolejnej części artykułu omówiono przemiany demograficzne i ich terytorialne zróżnicowanie oraz przedstawiono problem niepełnosprawności w Polsce. W ostatniej części artykułu określono rolę innowacji społecznych w procesie rozwiązywania problemów społecznych.
Dysfunkcje i patologie kultury organizacyjnej w perspektywie Polski
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Pietruszka-Ortyl, Anna
Rozważania rozpoczynają dywagacje nad rolą kapitału ludzkiego w funkcjonowaniu organizacji w warunkach gospodarki opartej na wiedzy. Na tym tle jest przedstawiona kultura organizacyjna jako determinanta rozwoju kapitału ludzkiego. Bowiem istotność kultury organizacyjnej jako znaczącego elementu kształtującego poziom zasobów niematerialnych wymusza wzrost zainteresowania problematyką panujących w jej obszarze dewiacji. Stąd właściwy punkt wyjścia w opracowaniu stanowi teoretyczna synteza literatury w zakresie identyfikacji potencjalnych obszarów dysfunkcji i patologii w sferze kultury organizacyjnej. Kolejno zaprezentowano kulturę organizacyjną jako źródło dewiacji na poziomie indywidualnym, grupowym i systemu. Zasadnicza część pracy dotyczy więc analizy patologii samej kultury organizacyjnej w kontekście jej funkcji i typów oraz uwarunkowań gospodarki opartej na wiedzy. Wychodząc od klasyfikacji wymiarów patologii organizacyjnych R. Stockiego w postaci obszaru łatwo dostrzegalnych objawów patologii organizacyjnych, zjawisk patologicznych związanych z osobami kierującymi samymi organizacjami, nieprawidłowości operacji i procesów oraz patogennego oddziaływania środowiska organizacji zaproponowano zestaw wybranych obszarów potencjalnych dysfunkcji w sferze kultury organizacyjnej, a także bazując na klasyfikacji funkcji kultury organizacyjnej Ł. Sulkowskiego przedstawiono płaszczyzny potencjalnych jej dewiacji. Finalnie zidentyfikowano teoretyczne symptomy wyłaniających się dysfunkcji kultury organizacyjnej. W ten sposób zaproponowano instrumentarium empirycznej analizy i diagnozy badanego zjawiska. W tym kontekście zaprezentowano wyniki pilotażowych badań empirycznych zidentyfikowanych dysfunkcji w organizacjach w Polsce.
Rozwój gospodarczy Polski w kontekście zmian instytucjonalnych sektora badawczo-rozwojowego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Bolonek, Ryszarda
Celem badań jest wykazanie teoretycznego związku między rozwojem gospodarki rynkowej i instytucjami oraz braku tego związku w praktyce gospodarczej, na przykładzie sektora badawczo-rozwojowego. Sformułowana teza, iż rozdźwięk między sferą badawczo-rozwojową finansowaną ze środków publicznych a potrzebami prywatnych przedsiębiorstw w Polsce w zakresie innowacji jest tak duży, iż nie przyniesie pożądanych efektów bez poważnego zaangażowania państwa (organizacyjnego, legislacyjnego, finansowego i koordynacyjnego) została zweryfikowana w części drugiej niniejszego opracowania. Zawarta w pierwszej części teoria ekonomii wskazuje na związek między instytucjami, a wzrostem gospodarczym, lecz nie określa stopnia dostosowań instytucjonalnych, ani dziedzin w których miałoby ono nastąpić. Modele teoretyczne prezentują jedynie różnorodność zmiennych dotyczących samych instytucji, zmiennych egzogenicznych wpływających na wzrost gospodarczy. Z tego powodu mnożą się mierniki oceny instytucjonalnej oferowane przez bardzo znane i mniej znane organizacje. W związku z powyższym bieżąca ocena instytucji, systemu instytucjonalnego, czy poszczególnych jego elementów winna być dokonana na podstawie odpowiedzi na pytanie, czy dana instytucja, bądź jej jednostki (w sensie organizacyjnym i prawnym) przyczyniają się do wzrostu gospodarczego, czy go hamują. Dokonana w części drugiej charakterystyka kierunków zmian instytucjonalnych sektora badawczo-rozwojowego na skutek transformacji ustrojowej i przystąpienia Polski do Unii Europejskiej wykazała wiele zmian instytucjonalnych sektora badawczo-rozwojowego, szczególnie w latach 2007–2009, przede wszystkim w aspekcie organizacyjnym, a także finansowym i w związku z tym legislacyjnym. Zmieniła się struktura zarządzania systemem badań w Polsce. Po pierwsze, z dniem 1.01.2009 roku zmieniona została struktura Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego na korzyść jego większej decentralizacji i specjalizacji pracy. Została ona podporządkowana zasadniczej zmianie, jaka nastąpiła w 2007 roku w związku z wyodrębnieniem Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz projekcie ustawy o Narodowym Centrum Nauki. W ten sposób oddzielono zarządzanie i finansowanie sferą badań stosowanych od sfery badań podstawowych. Fakt ten stał się jednym z czynników reorganizacji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Jednak nowe zasady finansowania nauki pozostają wciąż w formie projektu ustawy. Wsparcie modernizacji sektora badawczo-rozwojowego przewidziane jest w programach ramowych, strategii narodowej, szesnastu regionalnych programach operacyjnych. Wprawdzie w założeniach strategicznych wymienione są wskaźniki, jakie powinna osiągnąć polska gospodarka pod względem technologicznym i naukowym, to jednak można zauważyć, iż są to wskaźniki dość rozproszone. Wydaje się, iż dotychczas nierozwiązanym problemem pozostaje współpraca między państwowymi uczelniami i prywatnymi przedsiębiorstwami. Poddane w niniejszej analizie zmiany w sektorze badawczo-rozwojowym na pewno przyczynią się do poprawy sytuacji, jednak w obecnym jej kształcie, wydaje się, iż będą to zmiany zbyt długotrwałe.
Konsumenci wobec innowacyjnych produktów
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Szul, Elżbieta
Istotnym czynnikiem konkurencyjności firm i gospodarki są innowacje. Jednak w ich tworzeniu uwzględnia się głównie aspekt ekonomiczny pomijając nierzadko aspekt społeczny. A to konsument odgrywa na rynku najważniejszą rolę i go kreuje kupując bądź nie określony produkt lub usługę. Poprzez wprowadzanie innowacji firma kształtuje i utrzymuje relacje z klientami, a także kreuje swój pozytywny wizerunek na rynku. Można stwierdzić, że konsumenci mają pozytywny stosunek do innowacji, jednak nie zaakceptują oni innowacji, jeżeli nie będą wiedzieć, jakie korzyści dostarcza nowy produkt, jeśli jego cena nie będzie adekwatna do oferowanych korzyści oraz będzie on zbyt skomplikowany. W celu minimalizacji nietrafionych innowacji wskazane jest, aby firmy włączały klientów w proces tworzenia innowacyjnych produktów. Takie podejście pokazuje, że firma liczy się z potrzebami klienta i stara się maksymalnie dostosować do jego potrzeb. Choć są produkty, w których innowacje są bardzo pożądane przez klientów (np. AGD, samochody, elektronika), to jest także grupa, w której innowacje nie są dobrze odbierane (np. produkty żywnościowe, w szczególności podstawowe artykuły spożywcze). Jednak pozytywny stosunek do innowacji niekoniecznie oznacza ich zakup, dlatego bardzo ważne są działania marketingowe i edukacyjne skierowane do klientów w celu przekonania ich do zakupu. Większą skłonność do zakupu innowacyjnych produktów mają osoby młode i lepiej wykształcone, które posiadają większą wiedzę i umiejętności w tym zakresie.
Proces emigracji i zamierzenia emigracyjne kapitału społecznego z Polski w ostatniej dekadzie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kasprzyk, Beata
Artykuł podejmuje problematykę pomiaru skali, kierunków i charakteru emigracji kapitału społecznego z Polski w latach 2004–2013. Przedstawiono poziom, dynamikę i kierunki polskiej emigracji, a także analizowano proces emigracji na przykładzie ludności regionu Polski południowo-wschodniej (na podstawie wyników własnych badań gospodarstw domowych). Podejście analityczne uwzględniało ponadto zamierzenia emigracyjne osób i specyfikację społeczno-ekonomiczną osób emigrujących. W celu statystycznej analizy materiału empirycznego wykorzystano metodykę stochastycznej niezależności zmiennych jakościowych, określając, jakie cechy społeczno-ekonomiczne istotnie determinują procesy emigracyjne. Wysoki poziom emigracji z Polski stanowi skutek niestabilności na rynku pracy (brak podaży pracy), co wymusiło fale tzw. emigracji zarobkowej do krajów głównie Unii Europejskiej. Szacuje się, że w 2013 r. na emigracji przebywało 2,196 tys. Polaków, co stanowi znaczny ubytek kapitału społecznego Polski. Regionalna intensywność migracji wskazuje, iż głównymi pod względem odpływu migrantów były regiony Polski wschodniej: województwo podkarpackie, świętokrzyskie, podlaskie i lubelskie. Wyniki badań własnych potwierdzają, że zamierzenia emigracyjne z regionu Polski południowo-wschodniej uwarunkowane są przynależnością do grupy społeczno-ekonomicznej, poziomem wykształcenia, wiekiem głowy gospodarstwa domowego oraz stopniem niezadowolenia z płacy. Emigracja dotyczy osób z niższych kategorii wiekowych i niższym poziomem wykształcenia. Skłonność do emigracji wyrażają niezadowoleni z wynagrodzenia za pracę, bezrobotni i z grupy społeczno-ekonomicznej – zatrudnieni u pracodawcy. Odpływ ludności aktywnej zawodowo z Polski i regionu powoduje niekorzystne skutki dla obecnej i przyszłej jakości kapitału społecznego: struktury demograficznej, zawodowej, społecznej.
Rozwój społeczno-ekonomiczny Ukrainy w warunkach współczesnych zagrożeń globalnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Woźniak, Michał Gabriel
Wnioskowanie autora jest wyprowadzane z założenia, że pierwotne siły motoryczne rozwoju tkwią w wielosferycznym bycie ludzkim, jego dwoistej racjonalnej i emocjonalnej, ograniczonej poznawczo, informacyjnie i emocjonalnie psychice. Z tego założenia wyprowadza ośmiosferyczny model analityczny procesów rozwoju społeczno-ekonomicznego. Na jego podstawie identyfikuje główne przyczyny i przejawy globalnych zagrożeń rozwojowych. Na ich tle analizuje wewnętrzne zagrożenia rozwojowe Ukrainy, zwłaszcza te endogeniczne i strukturalne. W części wnioskowej odpowiada na pytanie, co można byłoby robić, aby przejść do trwałego rozwoju w Ukrainie.
Rola innowacji w osiąganiu spójności społecznej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Dziembała, Małgorzata
Dokonujące się przemiany społeczno-gospodarcze w UE i w jej otoczeniu powodują konieczność zwrócenia uwagi nie tylko na zapewnienie spójności w wymiarze ekonomicznym, lecz również i społecznym. W szczególności ostatni kryzys gospodarczy i finansowy z 2008 r. spowodował intensyfikację problemów społecznych, takich jak: bezrobocie, ubóstwo, wykluczenie społeczne. Postuluje się wsparcie działań mających na celu przeciwdziałanie istniejącym zróżnicowaniom w sferze społecznej i ich pogłębianiu, na co wskazano w strategii „Europa 2020”. W artykule, w oparciu o wybrane wskaźniki, dokonano omówienia spójności społecznej w UE. Do krajów UE o najwyższym stopniu spójności zaliczono: Danię, Finlandię i Szwecję, natomiast wśród krajów charakteryzujących się jej najniższym stopniem wymieniono: Litwę, Łotwę, Bułgarię, Grecję i Rumunię. Podkreślono, iż wiele czynników przyczynia się do poprawy spójności społecznej w UE, wśród nich innowacje. Przedstawiono koncepcję innowacji społecznych oraz działania podejmowane w UE mające na celu ich promowanie. Innowacje społeczne wspierane są w UE przez zróżnicowane instrumenty, wśród nich poprzez tworzenie sieci, kreowanie sprzyjających warunków ramowych dla ich rozwijania, poprzez ułatwianie dostępu do informacji o potencjalnych źródłach ich finansowania, jak również przekazywane są środki finansowe, w tym z funduszy strukturalnych, promujące innowacje społeczne w różnych obszarach. Jednakże dla dalszego rozwoju innowacji społecznych w UE konieczne jest wykreowanie odpowiedniego ekosystemu, jak również należy zwrócić uwagę na czynniki, które stwarzają ograniczenia w ich dalszym rozwoju.
Rola innowacyjnych narzędzi finansowych w zapewnieniu stabilnego rozwoju przedsiębiorstw
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Iwaszczuk, Natalia; Orłowska-Puzio, Jadwiga; Kojder-Ogarek, Ewa
Myślą przewodnią artykułu jest stosowanie innowacji na rynku instrumentów finansowych. Do takich innowacyjnych instrumentów zaliczyć można instrumenty pochodne, zwane potocznie derywatami. Przedsiębiorstwa o różnym profilu działalności mogą je wykorzystywać zarówno w celu zapewnienia sobie stabilnego rozwoju, jak i przetrwania w trudnych warunkach rynkowych. Głównym zastosowaniem wspomnianych instrumentów jest zarządzanie ryzykiem poprzez odpowiednio zaplanowany, wdrożony i monitorowany hedging. W zależności od rodzaju ryzyka stosuje się różne typy narzędzi osłonowych, względem instrumentu bazowego, którym może być waluta, stopa procentowa, cena surowca itp. Na nieustannie rozwijającym się rynku finansowym (giełdowym i pozagiełdowym) istnieje bardzo szeroka gama instrumentów pochodnych. Stwarza to nowe możliwości dopasowania takiego narzędzia do profilu ryzyka konkretnego przedsiębiorstwa. W artykule zaproponowane zostały opcje finansowe, jako jedne z mniej docenianych jeszcze na rynku finansowym instrumentów, służących do budowania strategii hedgingowych. Na praktycznych przykładach pokazano możliwości ich wykorzystania w transakcjach opartych na wymianie międzynarodowej. Starano się wykazać skuteczność opcji zarówno w przypadku importera, jak i eksportera. W obydwu przypadkach nie tylko udało się uniknąć strat wynikających z niekorzystnych zmian kursów walutowych, ale też dodatkowo wygenerowane zostały środki finansowe, które stanowiły zysk tychże podmiotów. Celem zapewnienia kompleksowego ujęcia tematu, wskazano też na ryzyko związane z niewłaściwym zastosowaniem opcji w praktyce gospodarczej. Opisana tu w skrócie analiza wrażliwości opcji miała za zadanie pokazać, w jaki sposób można uniknąć tego ryzyka.
Zarządzanie konfliktem i przeciwdziałanie mobbingowi a intensyfikacja procesów innowacyjnych
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Rogoda, Bogdan
Celem artykułu jest analiza zarządzania konfliktem i mobbingu jako czynników organizacyjnych warunkujących kreatywność pracowników oraz wynikającą z niej innowacyjność przedsiębiorstw. Innowacyjność gospodarki polskiej wciąż lokuje się znacznie poniżej przeciętnej w skali Unii Europejskiej. Jednocześnie liczne sygnały świadczą o niewłaściwych metodach zarządzania konfliktem w naszych przedsiębiorstwach. Konflikty mogą powstawać na skutek różnych przyczyn, a ich wspólną cechą jest możliwość blokowania celów i działań drugiej strony. Żaden typ konfliktu nie jest pozytywnie skorelowany z innowacyjnością zespołu. Szczególnie intensywną i niebezpieczną postacią konfliktu jest mobbing. Mobbing oznacza psychiczne nękanie i zastraszanie pracownika, wywołujące negatywne konsekwencje w postaci obniżenia samooceny, efektywności, pogorszenia stanu zdrowia. Działania mobberów mogą obejmować ataki na procesy komunikowania się ofiary z otoczeniem, na jej relacje społeczne, warunki pracy, reputację oraz zdrowie. Mobbing może być stosowany przez właścicieli firm, menedżerów, kolegów z zespołu. Celem mobbingu może być uzyskanie szerokiego zakresu pozaumownych korzyści, od korzyści osobistych związanych z poczuciem władzy do materialnych, w postaci zmniejszenia kosztów wynagrodzenia. Częstym skutkiem jest odejście mobbowanej osoby z pracy. Mobbing wpływa negatywnie na kreatywność pracowników, która warunkuje innowacyjność przedsiębiorstw – zaburza atmosferę odprężenia i swobodnej twórczości. Przeciwdziałanie mobbingowi jest ustawowym obowiązkiem pracodawcy. Polityka antymobbingowa powinna obejmować część prewencyjną oraz część interwencyjną. W ramach prewencji przedsiębiorstwo powinno promować zasady etycznego środowiska pracy, wdrażać zasady konstruktywnego zarządzania konfliktem na wszystkich szczeblach struktury organizacyjnej, wdrażać procedury antymobbingowe. Istotne jest szkolenie pracowników w tym zakresie. W ramach części interwencyjnej konieczne jest umożliwienie pracownikowi złożenia skargi oraz podjęcie skutecznych działań mających na celu wyeliminowanie mobbingu i ukaranie sprawcy.
Efektywny system podatkowy czynnikiem sprzyjającym realizacji zrównoważonego rozwoju w krajach UE
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Księżyk, Marianna
W opracowaniu wychodzi się z założenia, że realizację zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju krajów Wspólnoty, drogą budowy konkurencyjnej i opartej na wiedzy gospodarki rynkowej, istotnie utrudnia brak odpowiedniego systemu podatkowego. Mając to na uwadze, w opracowaniu uzasadnia się tezę, że jest niezbędne wdrożenie w krajach UE optymalnego systemu podatkowego, przez który rozumie się zbiór podatków maksymalizujący dobrobyt społeczeństwa. Uzasadniając tę tezę, w opracowaniu przedstawia się założenia metodyki ustalania podstawowych składników tego systemu, jakimi są: podatki od dochodów przedsiębiorstw i dochodów osób fizycznych, podatek VAT i podatek od kapitału, funkcje tych podatków oraz założenia dotyczące stawek podatkowych.
Koncepcje modernizacji: zarządzania długiem publicznym oraz strategii długu
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Klukowski, Leszek
Wysoki lub nadmierny poziom długu publicznego stwarza stałe trudności dla finansów publicznych, m.in.: napięcia w budżecie państwa (wskutek wysokich kosztów obsługi), konieczność uruchomienia rezerw, ograniczenia w realizacji niektórych celów. Ponadto, pogarsza warunki funkcjonowania gospodarki, m.in. z powodu: zmniejszenia kredytu dla gospodarki, wzrostu opodatkowania, obniżenia ratingu (powodującego wzrost stóp procentowych). Wysoki, subkryzysowy poziom zadłużenia wymaga efektywnego – optymalnego – systemu zarządzania długiem i strategii długu. Zarządzanie polega na: określaniu poziomu i struktury długu, rodzajowej i wg wierzycieli oraz przepływów finansowych wynikających z długu. Jako podstawowy cel zarządzania przyjmuje się minimalizację kosztów obsługi, przy ograniczeniu ryzyka, głównie stopy procentowej, oraz spełnieniu warunków dotyczących pożądanych cech długu. Strategia długu uwzględnia dodatkowo cele i uwarunkowania makroekonomiczne w dłuższym horyzoncie czasu; podstawowym celem jest maksymalizacja dobrobytu. Realizacja celów zarządzania długiem i strategii długu jest złożonym problemem decyzyjnym wymaga sformułowania spójnego zestawu problemów optymalizacyjnych. Do ich rozwiązania niezbędne jest zastosowanie metod programowania matematycznego i teorii gier. Sformułowanie numerycznej postaci problemów optymalizacyjnych wymaga też zastosowania metod analitycznych, diagnostycznych i prognostycznych, z zakresu statystyki, ekonometrii i inteligencji obliczeniowej. Istotnym składnikiem optymalizacji w zakresie długu jest ponadto wsad ekspercki. W opinii autora tego tekstu, nie jest możliwe zapewnienie rzeczywistej optymalności zarządzania i strategii długu bez zastosowania wymienionego powyżej instrumentarium. Nieoptymalność powoduje znaczące straty dla finansów publicznych, m.in. wskutek nadmiernych kosztów obsługi (ich poziom zbliża się do 50 mld zł rocznie).
Развитие человеческого и инновационного потенциала Беларуси
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Колесникова, Ирина
Объектом исследования является человеческий капитал как фактор устойчивого развития и социально-экономической безопасности экономики. Он основан на инновациях, эффективном использовании национальных ресурсов и относительных конкурентных преимуществах страны. Человеческий капитал является важным ресурсом инновационного развития. Целесообразно повысить роль инвестиций в человеческий капитал, необходимого для развития современной информационно-коммуникационной инфраструктуры. Человеческий капитал анализируется при расчетах международных рейтингов, характеризующих уровень инновационного развития различных стран мира. К ним относятся: глобальный инновационный индекс, индекс человеческого капитала, индекс экономики знаний, индекс развития электронного правительства. Стратегия наращивания и укрепления научно-технического потенциала должна быть направлена на повышение эффективности его использования в следующей триаде «человек как генератор новых идей – конкурентоспособная экономика – качество окружающей среды». Таким образом, улучшение инновационных результатов деятельности возможно за счет повышения эффективности человеческого капитала, создания высокоэффективного организационного бизнес-климата. Необходим ряд мер по социальной и материальной поддержке научных исследований и разработке технологических инноваций для улучшения качества человеческих ресурсов в стране. Переход к экономике знаний предполагает завершение системной модернизации и структурной перестройки научной сферы как реального сектора экономики; формирование технологических платформ как коммуникаторов между государством, бизнесом и наукой.
Budowanie kapitału społecznego poprzez kształtowanie postaw na przykładzie małych miast i obszarów wiejskich Małopolski
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kuchta, Elżbieta
Odpowiednio ukierunkowane zarządzanie lokalnymi społecznościami może mieć bardzo korzystny wpływ na rozwój całego regionu. Mieszkańcy stanowią bowiem także rodzaj kapitału, co zostało zauważone przez ekonomistów. Kapitał społeczny to wynik współzależności i wzajemnego oddziaływania procesów ekonomicznych i społecznych. Jego źródło stanowią więzi społeczne łączące jednostki oraz grupy aktywne ekonomicznie. Interakcje występujące pomiędzy nimi wiążą ze sobą ludzi i w efekcie ułatwiają wspólne działanie. W kontekście kapitału społecznego najczęściej mówimy o zaufaniu, wartościach, normach, kooperacji, sieci powiązań i dzieleniu się informacjami. Kapitał społeczny wpływa na rozwój gospodarczy, np. ułatwia negocjacje, zapobiega nadużywaniu dobra wspólnego, poprzez rozwój trzeciego sektora sprzyja społecznej kontroli działania władz. Dlatego tak ważne jest dostrzeżenie potencjału tkwiącego w mieszkańcach i zachęcenie ich do budowania prawdziwej wspólnoty. W celu stworzenia odpowiednich strategii inwestowania w kapitał społeczny, w okresie sierpień–wrzesień 2014 r. zostało przeprowadzone pilotażowe badanie ankietowe wśród mieszkańców małych miast i obszarów wiejskich Małopolski. Po przeanalizowaniu wyników wyodrębnione zostały cztery czynniki odpowiadające czterem różnym postawom dotyczącym zaangażowania w działalność na rzecz lokalnej społeczności. Czynniki te zostały nazwane jako: spojrzenie globalne, niestereotypowe, pozytywne i lokalne. Osoby reprezentujące poszczególne grupy potrzebują nieco innych motywatorów do podjęcia działań na rzecz swojego najbliższego otoczenia. Znalezienie i zastosowanie tych motywatorów przyniesie korzyść nam wszystkim.
Zarządzanie wiekiem a wykorzystanie kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Adamska-Chudzińska, Małgorzata
W artykule zaprezentowano ważniejsze rezultaty zarządzania zróżnicowaniem wiekowym w kontekście efektywności wykorzystania kapitału ludzkiego w przedsiębiorstwie. Praktyczne zastosowanie koncepcji zarządzania zróżnicowaniem wiekowym stanowić może jedną z propozycji przeciwdziałania zagrożeniom związanym z utratą stabilności lub niedoboru zatrudnienia w przedsiębiorstwach, będących skutkiem niekorzystnych zmian społeczno-demograficznych. Istotą koncepcji zarządzania wiekiem jest nowy sposób postrzegania pracowników starszych i tworzenie środowiska pracy przyjaznego zatrudnionym wszystkich grup wiekowych, przy uwzględnieniu ich potrzeb i możliwości zależnych od wieku. Zarządzanie wiekiem oparte jest na systemie różnorodnych działań dotyczących rozwoju, kariery zawodowej pracowników, utrzymania ich kondycji psychofizycznej i czasu pozostawania w zatrudnieniu podejmowanych w celu racjonalnego i efektywnego wykorzystania kapitału ludzkiego i przeciwdziałania dyskryminacji pracowników „50+”. Zaprezentowano główne podejścia do zarządzania wiekiem uwzględniające perspektywy wszystkich zainteresowanych podmiotów, tzn. pracowników, przedsiębiorstwa i państwa. Zwrócono uwagę na znaczenie kompleksowego ich realizowania i kluczową rolę przedsiębiorstwa w bezpośrednim kształtowaniu uczestnictwa zatrudnionych w środowisku pracy. Wykazano, że wzrost efektywności wykorzystania kapitału ludzkiego, jaki może nastąpić na skutek wprowadzenia działań z zakresu zarządzania zróżnicowaniem wiekowym w praktykę funkcjonowania przedsiębiorstw przejawia się w kilku formach. Są to: a) zwiększenie wykorzystania potencjału pracowników w każdym wieku, b) wzrost wartości kapitału intelektualnego przedsiębiorstw, c) obniżenie kosztów pracy i działalności organizacyjnej, d) wzrost liczby klientów, e) stymulacja rozwoju pracowników starszych. W oparciu o dostrzeżone bariery w upowszechnianiu koncepcji zarządzania wiekiem sformułowano postulat opracowania modelu, właściwego polskim uwarunkowaniom, który mógłby stanowić podstawę budowania w przedsiębiorstwach strategii zarządzania zróżnicowaniem wiekowym, zapewniającej wysoką efektywność wykorzystania kapitału ludzkiego i satysfakcję pracowników.
Kapitał społeczny a zintegrowane inwestycje terytorialne w Polsce
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kozak, Marek W.
Zasadniczym celem artykułu jest analiza cech Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych (ZIT) w relacji do celów oraz dotychczasowych osiągnięć i słabości polityki spójności. Jak wiadomo, do końca okresu 2007–2013, Unii nie udało się silniej związać politykę spójności z nowym paradygmatem rozwoju (np. przez podporządkowanie jej strategii lizbońskiej). Dopiero dla okresu 2014–2020 przygotowano strategię „Europa 2020” i rozporządzenia Parlamentu i Rady na ogół z 13.12.2013 r. wyposażając politykę spójności w skuteczne narzędzia wpływu (kontroli). ZIT można uznać za najbardziej zaawansowany eksperyment, który w razie powodzenia może być podstawą działań w kolejnym okresie programowania. Na razie ZIT nie zostały jeszcze wdrożone, zatem nie można oceniać ich efektów. Główna hipoteza badawcza głosi, że główny cel eksperymentu ZIT to przełamanie problemu niskiego kapitału społecznego i w efekcie słabej współpracy administracji i innych interesariuszy. Artykuł zwięźle omawia krytyczne uwagi wobec polityki spójności w Unii i Polsce, analizuje główne cechy i oczekiwania formułowane wobec ZIT, zwracając uwagę na podstawowe korzyści związane z zintegrowanym podejściem i możliwościami wykorzystania efektu synergii. Współpraca miast-stolic regionalnych z ich bezpośrednim otoczeniem funkcjonalnym wydaje się właściwym miejscem realizacji ZIT i w przyszłości sprawdzenia rzeczywistych korzyści ZIT. W artykule omawiane są główne problemy związane z przygotowaniem systemu ZIT w 17 obszarach funkcjonalnych stolic województw ze szczególnym naciskiem na kwestie społeczne. Ostatnią część artykułu stanowi wskazanie potencjalnych zagrożeń dla realizacji, zwłaszcza związanych z rozliczaniem zarządzających nie z osiągania celów ZIT (i szerzej polityki spójności), lecz postępów finansowych. Bo nie jest łatwo określić i zrozumieć osiąganie celów: łatwiej o ocenę postępu w wydatkach.

Przeglądaj

Przeglądanie Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 46(2)/2016 według Data wydania