Opowieść o przestrzeniach grozy w twórczości nowelistycznej Stefana Grabińskiego

Abstract

Głównym celem badań jest udowodnienie, iż świat wykreowany posiada więcej niż trzy, a nawet - cztery płaszczyzny; sam świat nienamacalny podzielono tu bowiem na co najmniej cztery części z obszaru poznania oraz kolejne dwie, uobecniające się w zasięgu faktycznym przestrzeni. Sama zaś przestrzeń wykazuje właściwości plastyczne, rozciągając swe granice i przenikając poprzez różne dziedziny swojej istoty. Co więcej, piśmiennictwo autora przesiąknięte zostało atmosferą niesamowitości; w związku z tym, cel pochodny rozprawy stanowiło wykazanie, iż groza przenika całokształt twórczości Grabińskiego. Dysertacja, oprócz wstępu i zakończenia, składa się z pięciu rozdziałów: I. Przestrzeń jako problem badawczy; II. Nowelistyka grozy Stefana Grabińskiego a konwencja gatunku; III. Wizja przestrzeni kolejowych; IV. Niesamowita płaszczyzna ponad- przestrzenności; V. Antropologiczny wymiar „przestrzeni wnętrza” w ujęciu Stefana Grabińskiego. W dwóch pierwszych zaprezentowano teoretyczne zagadnienia dotyczące badań nad przestrzenią oraz zjawiskiem grozy. Trzy kolejne skupiają się na analizie konkretnych nowel pisarza, w odniesieniu do wykreowanych w Rozdziale I teorii przestrzennych. Przedmiotem przeprowadzonych analiz stały się krótkie formy narracyjne autorstwa Stefana Grabińskiego, ze względu na swoją niewielką rozpiętość dające sposobność wnikliwego spojrzenia na konkretne zagadnienie.

The subject of this doctoral dissertation is Consideration about the horror spaces in the short stories of Stefan Grabiński. One of the reason to draw this subject area out was the interest in Stefan Grabiński’s unconventional literature. Main purpose of the research was to evidence his diagetic world holds more than tree or four dimensions. The inmaterial world was divided into four of cognitive area and two which are presented in the real extent of the space; and the whole space is flexible and all pervading. What is more, author’s literature is imbued with horror and mystery. That is why the second purpose of the PhD thesis is to demonstrate them in Grabiński’s creation. This dissertation, except for the introduction an the conclusion, consists of undermentioned parts: I. The space as a research question; II. Horror stories of Stefan Grabiński and the convention of the genre; III. The vision of the rail space; IV. Unreal expanse of the „over-spatiality”; V. Antropological dimension of the human being from the point of view of Stefan Grabiński. The first and second one provide theoretical conception of the space and the fear research. Three different parts are focused on Grabiński’s writing analysis with the aid of space theories and horror factors. The research subject was Grabiński’s short stories because of the possibility of detailed studies.