Wybrane uwarunkowania działań inkluzyjnych podejmowanych przez pracowników uczelni wobec studentów z niepełnosprawnością

Abstract

Celem głównym dysertacji było określenie które i w jakim zakresie, wybrane podmiotowe czynniki wyjaśniają podejmowanie przez pracowników uczelni działań inkluzyjnych względem studentów z niepełnosprawnością. W tym celu, po analizie literatury naukowej, zaplanowano badania z użyciem adekwatnych narzędzi, na odpowiednio dobranej grupie obejmującej zarówno pracowników administracji, jak i nauczycieli akademickich. Prezentowana praca składa się z trzech części. Pierwsza ma charakter rozważań teoretycznych nad literaturą przedmiotu. Dokonano w niej przeglądu podejść do edukacji osób z niepełnosprawnością na poszczególnych poziomach edukacyjnych, w obrębie różnych modeli edukacyjnych oraz w wybranych krajach europejskich. W efekcie zaprezentowano definicję nauczania inkluzyjnego w szkolnictwie wyższym, jego obszary oraz określono czym są działania włączające. W dalszym etapie dokonano analizy typowych postaw wobec osób z niepełnosprawnością oraz charakterystyki systemu wartości w wybranych koncepcjach. Część druga dotyczy podstaw metodologicznych badań własnych. Sformułowano w niej przedmiot, cel analiz, problemy badawcze, zmienne i ich wskaźniki, jak również dokonano wyboru metod, technik i narzędzi badawczych. Scharakteryzowano badaną grupę. Część trzecia ma charakter empiryczny, zawierając w sobie analizę wyników badań własnych. Została ona podzielona na cztery podrozdziały, zgodnie z wyodrębnionymi obszarami działań inkluzyjnych, tj. spostrzeganie inkluzyjnej polityki uczelni, podnoszenie wiedzy i umiejętności niezbędnych w pracy ze studentami z niepełnosprawnością, wdrażanie włączającego programu kształcenia oraz inkluzyjnej metodyki szkoły wyższej. W każdym z analizowanych zakresów analizowano udziału systemu wartości oraz postaw wobec osób i studentów z niepełnosprawnością w wyjaśnianiu działań na rzecz inkluzji. W ostatnim podrozdziale dokonano uogólnienia wyników badań własnych. Praca zawiera wstęp, zakończenie, biografię oraz aneks.

The main purpose of the dissertation was determining which and to what extent selected subjective factors explain undertaking by university employees inclusion activities towards students with disabilities. For this purpose, after reading the scientific analysis, research was planned with an adequate tool, on an adequate group, both for administrative and lecturer employees. The presented work consists of three parts. The first is a theoretical reflection on the literature on the subject. It this part reviews the approaches to education of people with disabilities at different educational levels, within different educational models and in selected European countries. As a result, the definition of inclusive education in higher education was presented, as well as its areas and what inclusive activities are. At a next stage, the analysis of typical attitudes towards people with disabilities and the characteristics of the value system in selected concepts were made. The second part concerns the methodological foundations of own research. It was formulates the subject, purpose of analyzes, research problems, variables and their indicators, as well as a selection of methods, techniques and research tools. The studied group was characterized. The third part is empirical, including the analysis of the results of own research. It has been divided into four sub -chapters, in accordance with the separate areas of inclusive activities, i.e. perceiving inclusive university policy, improving knowledge and skills necessary in working with students with disabilities, implementing an inclusive education program and inclusive university methodology. In each of the analyzed ranges, the contribution of the system of values and attitudes towards people and students with disabilities in explaining the activities for inclusion was analyzed. In the last subsection, the results of own research have been generalized. The work includes an introduction, ending, biographical and an appendix.