Fałszerstwo dokumentów podróży – skala, charakter i zapobieganie zjawisku w działaniach Unii Europejskiej

Celem głównym podjętych w artykule rozważań jest ukazanie problematyki fałszerstwa materialnego dokumentów podróży jako nader często występujących form nielegalnego przekraczania granic zewnętrznych Unii Europejskiej. W opracowaniu przedstawiona została skala i charakter posługiwania się fałszywymi dokumentami podróży. Analizie poddano procedery występujące w latach 2015–2018. Unijne dokumenty podróży cieszą się dużym zainteresowaniem wśród oszustów. Co najmniej trzy czwarte fałszywych dokumentów, które wykryte zostały na granicach zewnętrznych, jak również na obszarze bez kontroli na granicach wewnętrznych, to podróbki dokumentów wydawanych zarówno przez państwa członkowskie Unii Europejskie oraz państwa stowarzyszone w ramach Schengen. Przeprowadzone w oparciu o dane Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex) badania pozwoliły stwierdzić, iż wprowadzanie bardziej wyrafinowanych zabezpieczeń, metod produkcji i systemów kontroli dokumentów utrudnia dokonanie fałszu materialnego dokumentu. Efektem tego jest coraz mniejsza liczba fałszerstw tradycyjnych, które polegają na przerobieniu bądź podrobieniu danego dokumentu oraz coraz większa skala innego rodzajów procederów, w ramach których jako narzędzie wykorzystywane są dokumenty podróży, czego przykład stanowi kradzież tożsamości. Zamierzeniem autorki niniejszego opracowania było ponadto przedstawienie wybranych form zapobiegania fałszerstwom dokumentów podróży, jakie podejmowane są przez UE. W tym celu dokonano analizy postanowień przyjętego w 2016 tzw. Planu działania na rzecz wzmocnienia europejskiej reakcji na przestępstwa przeciwko wierzytelności dokumentów.

The main purpose of the considerations undertaken in the article is to present the problem of travel document fraud as a very common form of illegal crossing of the external borders of the European Union. The study presents the scale and nature of the use of false travel documents. The analysis covers the procedures in force in the years 2015 through 2018. EU travel documents are in high demand among fraudsters. At least three-quarters of the false documents detected at the external borders, as well as in the area without internal border controls, are forgeries of the documents issued by both EU Member States and Schengen Countries. The research conducted based on the data of the European Border and Coast Guard (Frontex) led to the conclusion that the introduction of more sophisticated security features, production methods, and document control systems constrict the forgery of a material document. As a result, the number of traditional frauds, i.e. forging or counterfeiting a given document, is decreasing, and what is increasing is the scale of other types of procedures, in which travel documents are used as a tool, an example of which is identity theft. The study intends also to present selected forms of prevention against travel document fraud, which are undertaken by the EU. For this purpose, the paper includes an analysis of the provisions of the 2016 socalled action plan to strengthen the European response to document fraud.