Galicja. Studia i materiały nr 2/2016

URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/2107

Przeglądaj

Ostatnio nadesłane materiały

Aktualnie wyświetlane 1 - 20 z 29
  • Pozycja
    Materiały do bibliografii Galicji za rok 2011
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Augustynowicz, Christoph; Bieńkałowicz, Natalia; Kawalec, Agnieszka; Kolb, Natalia; Kozak, Szczepan; Orlevycz, Iryna; Sierżęga, Paweł
  • Pozycja
    Sympozjum „Szkolne podręczniki do nauki historii w Galicji”, Wiedeń, 23 czerwca 2016 r.
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Hoszowska, Mariola
  • Pozycja
    Konferencja naukowa „Powstanie styczniowe w pamięci zbiorowej (XIX–XXI w.)” Rzeszów, 21–22 maja 2015 r.
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Kawalec, Agnieszka
  • Pozycja
    Stepan Ivanyk, „Ukraińscy filozofowie w Szkole Lwowsko-Warszawskiej”, Wyd. Semper, Warszawa 2014, ss. 224.
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Balcerak, Paweł
  • Pozycja
    Listy Kazimierza Twardowskiego do Ludwika Finkla
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Hoszowska, Mariola
    Opracowany zbiór korespondencji wybitnego polskiego filozofa, Kazimierza Twardowskiego (1866–1938), twórcy filozoficznej szkoły lwowsko-warszawskiej, obejmuje 38 listów i kartek pisanych do znanego historyka i rektora Uniwersytetu Lwowskiego, Ludwika Finkla (1858–1930). Dotyczy ponadtrzydziestoletniego okresu (1899–1930) znajomości lwowskich uczonych i przyjaciół, wymieniających się spostrzeżeniami na temat nie tylko bieżących spraw naukowo-organizacyjnych, ale i społeczno-politycznych oraz prywatnych. Rangę tej korespondencji podnosi także to, że przypada w znacznej mierze na okres, dla którego brak zapisek w osobistym dzienniku Kazimierza Twardowskiego. Podstawą zbioru są listy pochodzące z Państwowego Archiwum Obwodu Lwowskiego we Lwowie zachowane w spuściźnie L. Finkla.
  • Pozycja
    „Philosophia perennis” Romualda Balaweldera
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Głuchowski, Gerard
    Systemowa filozofia Romualda Balaweldera przyjmuje, że rzeczywistość jest jednością i zarazem wielością. Jedność wyraża duchowość, zaś wielość – zjawiskowość, która podlega ciągłej zmienności, a zatem nie ma własnej tożsamości. Duchowość jest niezmiennością, a zatem jest pełnym (prawdziwym) istnieniem. Celem istot świadomych w skali całego wszechświata, ze względu na podwójną ich naturę, jest przemiana świadomości przez stopniowe odrzucanie wielości (zjawiskowości). Odrzucenie wielości jest dążeniem do jedności. Uzyskanie jedności jest tożsame z osiągnięciem czystego życia, które jest identyczne z duchowością. Proces dochodzenia do duchowości występuje w cyklicznej przemianie rzeczywistości w sposób naturalny i spontaniczny. Wszystkie prawa duchowej ewolucji sprowadzają się do jednego podstawowego prawa powszechnego tworzenia.
  • Pozycja
    Galicyjski raj utracony. Wielokulturowa wizja Galicji przełomu wieków w pismach Josepha Rotha
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Sokołowicz, Małgorzata
    Joseph Roth (1894–1939) urodził się w ubogiej żydowskiej rodzinie w galicyjskich Brodach. Chociaż wyjechał z rodzinnej miejscowości na studia i resztę życia spędził w Berlinie, Wiedniu i przede wszystkim Paryżu, w jego pismach wciąż powraca wielonarodowościowa i wielokulturowa rodzinna Galicja. Wobec rozpadu cesarstwa, dramatu I wojny światowej i postępującej nowoczesności Roth stara się ocalić w swoich powieściach i opowiadaniach tę prawie mityczną krainę, w której życie wydaje się proste i sprawiedliwe. W Rothowskiej Galicji rządzą prawa natury, czas jest cykliczny, a ludzie choć nie zawsze zupełnie dobrzy i uczciwi, żyją obok siebie w pokoju i zawsze są wrażliwi na nieszczęście innych. Niestety, w tym świecie czai się już zapowiedź końca i coraz częściej gości w nim śmierć. Rothowski galicyjski raj jest rajem na zawsze utraconym.
  • Pozycja
    Sokratejski model filozofii Stanisława Vincenza zakorzeniony w doświadczeniu Galicji końca XIX i pierwszej połowy XX wieku
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Obirek, Stanisław
    Stanisław Vincenz stał się filozofem dzięki spotkaniu z osobą i dziełem Rudolfa Holzapfla. Było ono decydującym impulsem do napisania tetralogii „Na wysokiej połoninie”, głównego dzieła Vincenza. To nie był system filozoficzny, ale narracyjna rekonstrukcja zaginionego świata. Jak się wydaje, swój filozoficzny dług wobec swego mistrza Rudolfa Holzapfla Stanisław Vincenz spłacił swym najpóźniej, bo dopiero w roku 1985 wydanym dziełem „Powojenne perypetie Sokratesa”. W dziele Stanisława Vincenza Galicja zyskała wyjątkowego piewcę, który zafascynowany nawiedzającymi go głosami z przeszłości stworzył alternatywę dla totalitarnych systemów politycznych.
  • Pozycja
    Julian Edwin Zachariewicz – filozoficzne ścieżki galicyjskiego intelektualisty
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Polak, Paweł
    Artykuł przedstawia postać zapomnianego polskiego intelektualisty Juliana Edwina Zachariewicza (1883–1939?). Był on synem słynnego polskiego architekta, rektora lwowskiej Szkoły Politechnicznej Juliana Oktawiana Zachariewicza. Przyszły myśliciel wykształcony został w szkołach dawnej Galicji we Lwowie i w Chyrowie. Studiował filozofię i wiele innych dyscyplin, głównie we Lwowie i w Berlinie. Pracował jako pisarz i dziennikarz, ale publikował również przyczynki filozoficzne. Interesowały go relacje nauka–wiara (np. monizm E. Haeckla). W niniejszej pracy poddano analizie rolę filozofii w pracach i korespondencji Zachariewicza (korespondował ze znanymi myślicielami: K. Twardowskim, A. Einsteinem, W. Wundtem, M. Grabmannem). Zwrócono również uwagę na interesującą współpracę Zachariewicza z Polskim Towarzystwem Filozoficznym.
  • Pozycja
    Upiór polskości. Galicja w życiu i myśli Stanisława Brzozowskiego
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Bohun, Michał
    Artykuł przedstawia idee Stanisława Brzozowskiego (1878–1911) dotyczące problemu Galicji w jego filozofii dziejów i myśli społecznej ze szczególnym uwzględnieniem problemu polskiej tożsamości narodowej. Pod pewnymi względami uwagi Brzozowskiego dotyczące historycznej i współczesnej Galicji stanowią negatyw jego „idei polskiej”, tzn. wizji misji narodu polskiego w dziejach powszechnych. Artykuł ukazuje galicyjski epizod w życiu myśliciela (1905–1911), jego głębokie związki z galicyjską kulturą i życiem politycznym, a także – co ważne – krąg jego galicyjskich znajomych i przyjaciół. Autor artykułu twierdzi, że był to najważniejszy okres w krótkim życiu pisarza zarówno pod względem ideowym, jak i losów prywatnych. W drugiej części ukazane są niektóre idee i koncepcje Brzozowskiego: (1) koncepcja Galicji jako kraju pozorów; (2) krytyka galicyjskiej filozofii, instytucji akademickich i życia kulturalnego; (3) ironiczna wizja Galicji jako krainy śmierci i centrum pogrzebowego dla Polski i Europy.
  • Pozycja
    Początki szkoły lwowsko-warszawskiej
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Jedynak, Anna
    Artykuł przedstawia galicyjski etap szkoły lwowsko-warszawskiej, przypadający na lata 1895–1918. Eksponuje postać jej twórcy, Kazimierza Twardowskiego, jego działalność naukową, dydaktyczną i organizacyjną. Omawia również przypadający na okres galicyjski dorobek innych przedstawicieli szkoły (J. Łukasiewicza, S. Leśniewskiego, W. Witwickiego, T. Kotarbińskiego, Z. Zawirskiego, S. Baleya, M. Borowskiego, W. Tatarkiewicza, K. Ajdukiewicza, T. Czeżowskiego). Szkołę charakteryzowały: racjonalizm, scjentyzm, realizm, antypsychologizm, intencjonalność świadomości, klasyczna koncepcja prawdy, obiektywizm i absolutyzm w teorii poznania i aksjologii oraz szczególne zainteresowanie dyscyplinami poznawczymi (logiką, semiotyką, metodologią, psychologią).
  • Pozycja
    Jan Bartunek (1859–1912) – nauczyciel gimnazjalny w Rzeszowie jako badacz i użytkownik filozofii antycznej
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Mróz, Tomasz
    W Galicji prócz profesorów uniwersyteckich także gimnazjalni nauczyciele języków klasycznych zajmowali się naukowo filozofią i badaniami nad historią filozofii starożytnej, co było ważnym dodatkiem do ich pracy dydaktycznej i popularyzatorskiej. Dzięki nim młodzież gimnazjalna zdobywała pierwsze wiadomości z dziedziny filozofii, zatem wpływu ich pedagogów w tym względzie nie można nie doceniać. W artykule została omówiona twórczość historyczno-filozoficzna jednego z galicyjskich nauczycieli gimnazjalnych – Jana Bartunka, który ostatnie lata swego życia pracował w Rzeszowie. W jego dorobku można znaleźć zarówno prace naukowe (nt. chronologii dialogów Platona), jak i dzieła popularyzatorskie, w których prezentował się jako badacz i jako użytkownik antycznej filozofii, podkreślający aktualność jej etycznego przesłania.
  • Pozycja
    Źródła myśli filozoficzno-ewolucyjnej Tadeusza Garbowskiego w czasach monarchii austro-węgierskiej
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Fiut, Ignacy S.
    W artykule rekonstruujemy pierwszy i mało znany okres tworzenia własnej filozofii pozytywistycznej przez Tadeusza Garbowskiego, przypadający na lata 1891–1910, kiedy studiował i pracował w Wiedniu. Inspirowany empiriokrytycyzmem, głównie w wersji Adolpha Stöhra, stworzył własny system filozoficzny składający się z empiriokrytyczno-ewolucyjnej teorii poznania, ontologiczno-metafizycznego psychomonizmu, nazwanego ostatecznie homogenizmem, ale i podstaw nowej nauki, jaką stała się zoopsychologia. Poglądy te przedstawił w następujących pracach: „Biologie im Lichte phänomenalistischer Metaphysik” (Wien 1894), „Einige Bemerkung über biologische und philosophische Probleme. Nach einem Vortrage bearbeitet” (Wien und Leipzig 1906), „Die Organismen und das anorganisches Weltbild. Erkenntniskritische Materialien zur wissenschaftlichen Philosophie” (Leipzig 1910) i „La Philosophie de lʼHomogénisme” (Kraków 1915). Sądzimy, że to właśnie Garbowski jest prekursorem ewolucyjnej teorii poznania, ontologiczno-metafizycznego psychomonizmu, antropologii i socjologii ewolucyjnej w naukowym środowisku wiedeńskim, o czym się bardzo rzadko wspomina.
  • Pozycja
    Wincenty Lutosławski i polski wkład w światowe badania nad Platonem
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Paczkowski, Przemysław
    Przedmiotem analizy są historyczno-filozoficzne dokonania Wincentego Lutosławskiego. Polski uczony zajął trwałe miejsce w światowych badaniach nad Platonem, ostatecznie rozstrzygając słynną „kwestię Platońską”, czyli problem chronologii dialogów. W rezultacie stylometria bywa do dziś – i słusznie – określana jako „polski wkład” w te badania.
  • Pozycja
    Klemensa Hankiewicza idea filozofii narodowej i słowiańskiej
    (Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016) Mordka, Artur
    W artykule zostaną podjęte trzy aspekty książki Klemensa Hankiewicza „Zarys filozofii słowiańskiej”: 1) relacja między narodem a filozofią; 2) relacja między słowiańskością a filozofią; 3) specyfika filozofii w narodach słowiańskich. Naród jest traktowany przez Hankiewicza jako źródło filozofii, które determinuje główny nurt i treść myśli filozoficznej. Jednakże filozofia stanowi najbardziej znaczący obszar kultury narodowej i umożliwia osiągnięcie wyższego poziomu rozwoju narodu. Książka Hankiewicza jest jedną z pierwszych historii filozofii słowiańskiej i została opublikowana w Rzeszowie w roku 1873. Nie tylko ma dzięki temu historyczne znaczenie, lecz także stanowi świadectwo żywotności filozofii słowiańskiej w czasie, kiedy większość narodów słowiańskich utraciła swą niepodległość.
Filozofia w Galicji