Polish Journal for Sustainable Development T. 21 cz. 1 (2017)
URI dla tej Kolekcjihttp://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/3288
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
Pozycja Konieczność zachowania i ochrony studni kopanych jako rezerwuaru wody pitnej(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2017) Żurek, Natalia; Bilek, Maciej; Wójcik-Jackowski, SebastianStudnie kopane, klasyfikowane obecnie jako tzw. „prywatne” ujęcia wody pitnej, przez wieki stanowiły nieodłączny element polskiego krajobrazu. Specyfika tych źródeł wody polega m.in. na dużej podatności na zanieczyszczenia, co związane jest zarówno z działalnością rolniczą jak i przemysłową człowieka. W związku z nimi każda studnia kopana wymaga stałego nadzoru, a paradoksalnie nie są one obecnie objęte działalnością kontrolną Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Znaczenie studni kopanych wzrasta. Stanowią one źródło wody pitnej niezależne od możliwych awarii, celowych skażeń systemu zbiorowego zaopatrzenia i rozmaitych sytuacji kryzysowych. Studnie kopane można zatem traktować jako rezerwuar wody pitnej, który nie tylko powinien podlegać regularnym i pieczołowitym kontrolom, ale również pozostawać pod troskliwą opieką instytucji państwowych.Pozycja Wykorzystanie transplantowanych plech Hypogymnia physodes (L.) Nyl. W ocenie zanieczyszczenia miasta Rzeszowa(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2017) Tanona, Magdalena; Czarnota, Paweł; Ortyl, BernadettaOcenie poddano zanieczyszczenie atmosferyczne miasta Rzeszowa pierwiastkami chemicznymi S, N, Cr, Ni, Cu, Zn, Cd i Pb, jako wypadkowej poziomu ich kumulacji w transplantowanych plechach porostu Hypogymnia physodes (L.) Nyl. (lichenizowane Ascomycota). Plechy eksponowano w 37 punktach na terenie miasta przez okres 6 miesięcy w sezonie zimowo/wiosennym 2014/2015. Stężenie ołowiu w plechach po okresie ekspozycji wynosiło średnio 3,159 mg/kg s.m. Tym samym przekraczało zawartość tego pierwiastka w próbie porównawczej średnio o 43,24%. Wartości kumulacji pozostałych 7 pierwiastków były porównywalne z danymi otrzymanymi dla próby kontrolnej. Otrzymane wyniki wskazują, że metoda bioindykacyjna z użyciem transplantowanych plech porostów, choć kontrowersyjna w przypadku wyższych stężeń pierwiastków w próbie kontrolnej niż w próbach eksponowanych w obszarach miejskich, może być z powodzeniem stosowana w analizie przestrzennego rozkładu wielomiesięcznych zanieczyszczeń powietrza w miastach.Pozycja Park krajobrazowy - możliwości ochrony przestrzeni(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2017) Raszka, Beata; Kasprzak, KrzysztofPodstawowe znaczenie dla istnienia i ochrony parków krajobrazowych ma specyfika ich przestrzeni. Wynika ona nie tylko z fizjonomii krajobrazu i zasobów przyrody ożywionej i nieożywionej, ale także z wartości zasobów kulturowych, istniejącego stanu zagospodarowania oraz świadomości społeczeństwa lokalnego. To całość tworząca nasze dziedzictwo przyrodnicze i kulturowe. W celu prowadzenia działań ochronnych dla parków krajobrazowych sporządzane są plany ochrony z uwzględnieniem: charakterystyki i oceny stanu przyrody, identyfikacji i oceny istniejących oraz potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych, charakterystyki i oceny uwarunkowań społecznych i gospodarczych, analizy skuteczności dotychczasowych sposobów ochrony, charakterystyki i oceny stanu zagospodarowania przestrzennego, wyników audytu krajobrazowego. Do najważniejszych wskazań zawartych planach ochrony należą: przyjęcie podziału funkcjonalno-przestrzennego, wyodrębnienie stref funkcjonalnoprzestrzennych będących obszarami realizacji działań ochronnych oraz określenie sposobu ochrony, zagospodarowania i użytkowania w ramach każdej strefy funkcjonalno-przestrzennej. Podstawą wyodrębniania stref funkcjonalno-przestrzennych, dla których określa się zakres prac związanych z ochroną przyrody, jest ich spójność przestrzenno-przyrodnicza. Parki krajobrazowe, ze względu na zajmowaną powierzchnię (8,08% powierzchni kraju) oraz pełnioną rolę i funkcje, powinny stanowić ważny element systemu ochrony przyrody w Polsce. Są one wyodrębnioną organizacyjnie strukturą wykonującą zadania w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu w warunkach prowadzenia działalności gospodarczej na ich terenie. W ocenie Najwyższej Izby Kontroli regulacje prawne dotyczące funkcjonowania parków krajobrazowych są niespójne i nieprecyzyjne. Nie dają one podstaw do właściwej organizacji działalności parków krajobrazowych, utrudniają lub całkowicie uniemożliwiają realizację podstawowego celu ich utworzenia, jakim jest zachowanie występujących na ich terenie wartości, zarówno przyrodniczych, jak i historycznych, kulturowych oraz krajobrazowych.Pozycja Zmiany temperatury wody i zjawisk lodowych rzeki Ner (centralna Polska) w latach 1965-2014(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2017) Ptak, MariuszW pracy przedstawiono długookresowe zmiany temperatury wody i warunków zlodzenia rzeki Ner położonej w centralnej Polsce. Stwierdzono, że w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat nastąpił znaczny wzrost temperatury wody, który wynosił 0,24 °C ・ dek-1. Wzrost ten był statystycznie istotny na poziomie p=0,05. W układzie miesięcznym najwyższy wzrost temperatury odnotowano w lipcu (0,37 °C ・ dek-1), kwietniu (0,35 °C ・ dek-1) oraz grudniu i styczniu (0,34 °C ・ dek-1). W dwóch przypadkach (wrzesień i październik) odnotowano niewielką tendencje ujemne, lecz były one statystycznie nieistotne. W odniesieniu do terminów powstawania zjawisk lodowych można stwierdzić, że analizowanym okresie nastąpiło ich opóźnienie o 1,9 dnia・dek-1. Z kolei zakończenia zjawisk lodowych cechowały się tendencją ujemną - nastąpiło przyspieszenie terminu ich końca o 2,5 dnia・dek-1. W związku z tym, skróceniu uległ czas trwania zjawisk lodowych. Odnotowane zmiany są pochodną współoddziaływania czynników naturalnych oraz antropopresji.Pozycja Analiza nierównomierności dopływu ścieków do miejskiej oczyszczalni w Zamościu(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2017) Masłoń, AdamZnajomość jakości i ilości ścieków dopływających do komunalnej oczyszczalni jest niezastąpiona do opracowania szczegółowych bilansów, wykorzystywanych podczas przygotowywania projektów technologicznych budowanej, modernizowanej czy rozbudowywanej oczyszczalni ścieków. Nierównomierność dopływu ścieków stanowi główny czynnik powodujący zakłócenia w prawidłowym przebiegu procesów oczyszczania ścieków. Dopływ ścieków do oczyszczalni charakteryzuje się znacznymi wahaniami w cyklu godzinowym, tygodniowym, miesięcznym i kwartalnym. Celem pracy jest określenie nierównomierności dopływu ścieków do miejskiej oczyszczalni ścieków w Zamościu w latach 2015-2016.Pozycja Development of a field-based earthworm mark-release-recapture technique for biomonitoring(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2017) Lowe, Christopher Nathan; Butt, Kevin Richard; Cheynier, KevinBiomonitoring in soil systems presents difficulties in retrieval and differentiation of test organisms from local populations. The aim of this study was to develop a simple method of in situ containment and efficient retrieval of earthworms. Visible Implant Elastomer (VIE) tags were used to identify earthworms Lumbricus rubellus and Aporrectodea caliginosa introduced to unpolluted pasture or a polluted site. Containment PVC tubes of different height (inserted differently into the soil and covered or not covered by a mesh) were used. Highest recovery rates for both species came from use of 0.3 m tubes (100% for A. caliginosa and 71% for L. rubellus). This study confirmed the feasibility of using VIE tags to identify and aid recovery of introduced earthworms from field experiments. Results suggested that recovery rates were influenced by behavioural differences in ecological groupings and site-specific factors. There is scope for further improvement in the tagging procedure, mortality assessment and investigation of containment for earthworms.Pozycja Wpływ promieniowania ultrafioletowego na wybrane choroby gałki ocznej i na zapadalność na zwyrodnienie plamki związane z wiekiem(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2017) Lewicka-Chomont, AnetaZmiany klimatu wywierają bezpośredni wpływ na zdrowie i funkcjonowanie człowieka oraz na rozwój wielu chorób, w tym gałki ocznej. Jest to ściśle związane z nadmierną emisją szkodliwych substancji chemicznych do środowiska i zaobserwowanym od 1970 roku zjawiskiem powiększania się dziury ozonowej. W konsekwencji zaistniałych zmian dochodzi do zwiększenia ilości docierającego do Ziemi promieniowania ultrafioletowego. Istnieją liczne dowody na to, że nadmierna ekspozycja na promieniowanie słoneczne może prowadzić do rozwoju m. in. takich chorób jak skrzydlika, nowotworów aparatu ochronnego oka i gałki ocznej, zaćmy, zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem. Należy zatem podejmować działania mające na celu ochronę warstwy ozonowej oraz środowiska.Pozycja Wydawnictwa oficyny Abrys jako zadanie edukacyjne. Upowszechnianie retardacji jako element alternatywnej edukacji. Część II.(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2017) Kasprzak, KrzysztofW przeciwieństwie do formalnej edukacji szkolnej a zwłaszcza akademickiej - uznającej w naszym kraju cele edukacji ekologicznej, zwłaszcza popularyzowanie - za działalność niejako gorszego rodzaju - edukacja nieformalna dąży do realnego podniesienia wiedzy i świadomości obywateli. Ma ona przełożyć się na zaangażowanie możliwie dużej liczby mieszkańców w działania kreatywne. Działalność jednostek zaangażowanych w edukację nieformalną nie jest pochodną pozycji budżetowej instytucji państwa i samorządu. Obecnie edukacja ekologiczna prowadzona poza strukturami szkolnictwa średniego i wyższego, w której Wydawnictwo Komunalne ABRYS aktywnie uczestniczy, staje się coraz ważniejszą częścią edukacji obywatelskiej zmierzającej do rozwijania rozumnego społeczeństwa akceptującego zasady zrównoważonego rozwoju, umiejącego oceniać stan bezpieczeństwa ekologicznego oraz uczestniczącego w procesach decyzyjnych. Czasopisma wydawnictwa komunalnego ABRYS, a także działalność konferencyjno-szkoleniowa, portale edukacyjne, konkursy branżowe i e-wydania tworzą obecnie zwarty, logiczny, wzajemnie uzupełniający się element nauczania i wychowania o cechach nowoczesnej edukacji alternatywnej XXI wieku - formy swoistej opozycji wobec państwowego i sformalizowanego systemu nauczania różnych stopni. Edukacja alternatywna jest sprzeciwem wobec narzuconych wartości, jedynie słusznych rozwiązań, wobec szkolno-akademickich lęków i nudy, dzisiejszej roli nauczyciela, wykładowcy i stosowanej metodyki nauczania.Pozycja Turystyka kulinarna w świetle koncepcji zrównoważonego rozwoju w Polsce(Uniwersytet Rzeszowski: Południowo-Wschodni Oddział Polskiego Towarzystwa Inżynierii Ekologicznej z siedzibą w Rzeszowie, 2017) Jęczmyk, Anna; Kasprzak, KrzysztofPodstawową i niezbywalną funkcją rolnictwa jest produkcja żywności, ale poza tym gospodarstwa rolne generują także liczne dobra i usługi innego typu. Z rolnictwem i obszarami wiejskimi jest związana turystyka kulinarna, która może rozwijać się na tych terenach zgodnie z koncepcją rozwoju zrównoważonego. Celem artykułu jest przybliżenie problematyki turystyki kulinarnej w koncepcji zrównoważonego rozwoju rolnictwa.