Przeglądanie według Temat "memory"

Aktualnie wyświetlane 1 - 17 z 17

A Creator’s Illness as a Source of Memory and Forgetting: Selected Examples
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Darska, Bernadetta
In the present article I examine autobiographical works in which writers reveal their illnesses. I am interested not so much in the description of a given ailment, but rather in the embroilment resulting from being ill and from the persistent conflict between memory and forgetting. Becoming aware of the illness turns out to be a critical point, forcing the writers to re-evaluate their own lives. Consequently, memory and forgetting assume a new status. I also attempt to juxtapose the universal nature of being ill and the intimacy of this experience; I point out the similarities and differences involved in dealing with illnesses, the common denominator of which seems to be the necessity of confronting the limits of memory and the expansiveness of forgetting.
Choroba twórcy jako źródło pamięci i zapomnienia. Na wybranych przykładach
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Darska, Bernadetta
In the article “A Creator’s Illness as a Source of Memory and Forgetting: Selected Examples” I examine autobiographical works in which writers reveal their illnesses. I am interested not so much in the description of the given ailment, but rather in the embroilment resulting from being ill and from the persistent conflict between memory and forgetting. Becoming aware of the illness turns out to be a critical point, forcing the writers to re-evaluate their own lives. Consequently, memory and forgetting assume a new status. I also attempt to juxtapose the universal nature of being ill and the intimacy of this experience; I point out the similarities and differences involved in dealing with illnesses, whose common denominator seems to be the necessity of confronting the limits of memory and the expansiveness of forgetting.
Death, Hair and Memory: Cremation’s Heterogeneity in Early Anglo-Saxon England
(Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 2015) Williams, Howard
This article reconsiders and extends the interpretation of the heterogeneity of early Anglo-Saxon (c. AD 425/50–570) cremation practices and their mnemonic and ideological significance. Cremation burials frequently contain grooming implements (combs, tweezers, razors and shears), often unburnt and sometimes fragmented. The addition of these items to graves can be explained as a strategy of ‘catalytic commemoration’ which assisted in choreographing the transformation and selective remembering and forgetting of the dead by the survivors. This article explores new evidence to reveal the varied character and fluctuating intensity of these practices among cremating communities across southern and eastern England during the fifth and sixth centuries AD. The evidence suggests new insights into how and why cremation was selected as an ideology of transformation linking the living and the dead.
Góry Mariana Pankowskiego – przestrzeń emigracji i „emigracji”?
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Dutka, Elżbieta
The interpretation of the forgotten volume of „Wiersze alpejskie” (Alpine Poems) by Marian Pankowski, published in Brussels in 1947 is, in the presented article, a starting point for reflection on the various dimensions and meanings of emigration in the biography and work of the artist. Paying attention to the topographic details allows to read the collection of poems not only as a poetic record of sensations related to the mountain trek, but also as a testimony to the writer’s dilemmas and his artistic explorations. However, the comparison with the later work „Z Auszwicu do Belsen” (From Auszwic to Belsen) reveals the genesis of „Wiersze alpejskie” (Alpine Poems) as related to the first post-war holiday trip of the poet and directs our attention to his traumatic experiences, absent, displaced in the lyrics, which can be read as the area of another emigration i.e. escape from painful memories.
O potrzebie badań lokalnych pogranicza na przykładzie Babimojszczyzny w XX wieku
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021) Zielińska, Katarzyna
Celem opracowania jest próba odniesienia się do historiografii niewielkiego mikroregionu na styku dzisiejszych województw: lubuskiego i wielkopolskiego, który określany jest jako „Babimojszczyzna”. Perspektywa czasowa odnosząca się do wydarzeń I wojny światowej, sporów polsko-niemieckich, a także zmian w Polsce i Niemczech po 1989 r. wymaga poszukiwania nowego podejścia do narracji historycznych. Dotychczasowa historiografia tego złożonego pod względem stosunków polsko-niemieckich w I poł. XX w. mikroregionu nie wypracowała nowych ujęć. Problemem jest także brak realnych efektów w obrębie modeli badawczych wobec narracji polskich i niemieckich ostatnich trzydziestu lat. Omawiany region może stanowić zarazem ciekawy przykład dla innych podobnych obszarów historycznych.
Pamięć polityczna. Analiza uchwał rocznicowych Sejmu i Senatu RP na 2022 rok
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022) Bącal, Paweł
Każdego roku Sejm oraz Senat RP przyjmują uchwały ustanawiające dany rok rokiem osoby lub wydarzenia. Ma to na celu uhonorowanie ważnych – zdaniem parlamentarzystów – elementów historii. Zazwyczaj związane jest także z podejmowaniem dalszych działań upamiętniających. Celem artykułu jest analiza uchwał rocznicowych przyjętych na 2022 rok. Skupia się ona na roli podziałów politycznych widocznych w tych organach oraz ich wpływie na finalny wybór uhonorowanych osób czy wydarzeń. Analiza wskazuje, że uchwały te niekoniecznie muszą być źródłem konfliktu. Wyjątkiem są tu osoby, które mogą być postrzegane jako uczestnicy aktualnego sporu politycznego.
Pamięć przeszłości a tożsamość narracyjna byłych mieszkańców nieistniejących miejscowości w województwie podkarpackim oraz ich potomków
(Uniwersytet Rzeszowski, 2023-12-21) Kisała-Bednarz, Marta
Na terenie województwa podkarpackiego odnaleźć można miejsca, gdzie przed wybuchem II wojny światowej istniały miejscowości, zamieszkane przez wielokulturowe społeczeństwo. Za przyczyną działań okołowojennych przestały one istnieć, a ich mieszkańcy zmuszeni byli do migracji. Zmieniły się również relacje międzyludzkie. Ważne są wspomnienia byłych mieszkańców tych miejscowości, oraz ich potomków. Podejmowanie badań dotyczących pamięci przeszłości mieszkańców Polski jest bardzo istotne dla zrozumienia różnych procesów, które zachodzą współcześnie. Głównym celem prowadzonych badań, oraz niniejszej pracy, jest poznanie, na ile, i w jaki sposób wspomnieniowa narracja byłych mieszkańców nieistniejących wsi oraz ich potomków wywiera wpływ na ich poczucie tożsamości i odwrotnie: na ile ich poczucie tożsamości oddziałuje na pamięć o przeszłości. Przedmiotem badań jest pamięć byłych mieszkańców (oraz ich potomków) wsi, które nie istnieją w chwili obecnej w województwie podkarpackim. Zbadano pamięć przez pryzmat biografii trzech pokoleń. Aspekt pokoleniowy jest ważny, nie tylko ze względu na to, co zostało zapamiętane, i co zostało zapominane, ale także, dlaczego tak się dzieje, że jedne fakty utrwalają się we wspomnieniach, a inne zupełnie znikają z pamięci lub zostają wyparte.
„Pamięć” i „historia” instytucji. Ossolineum w międzypokoleniowej refleksji Polaków (do 1939 r.)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Hoszowska, Mariola
Autorka, przyjmując w artykule za punkt wyjścia rozróżnienie na „historię” i „pamięć”, odnosi je do instytucji, która w sensie topograficznym i kulturowym uważana była za ważną w życiu Polaków (głównie inteligencji) w epoce nowoczesności – lwowskiego Ossolineum. Nie przedstawia dziejów Zakładu Narodowego imienia Ossolińskich, ale interesuje ją odpowiedź na pytanie o proces kreowania w świadomości indywidualnej i społecznej wyjątkowego statusu lwowskiej książnicy i proponowany społeczeństwu przekaz o znaczeniu tego miejsca i związanych z nim wartości. Jest to próba analizy pamięci o instytucji w pryzmacie wiedzy naukowej na jej temat. Pisząca zwraca uwagę, że ZNiO najwięcej zawdzięczał swym pracownikom, którzy podejmowali zadanie przedstawiania jego osiągnięć w dłuższym bądź krótszym horyzoncie czasowym. Wskazując na różne nurty badań związanych z dziejami Zakładu i możliwości dalszych poszukiwań badawczych, autorka skupia uwagę na procesie kształtowania społecznej pamięci o ossolińskiej książnicy, wyodrębniając takie wątki jak: idea założycielska, rozwój instytucji i rola jej dyrektorów, stypendyści lwowskiej fundacji, z których dwóch, to znaczy Stanisław Łempicki i Stanisław Wasylewski, odegrało – dzięki wysokiej kulturze umysłowej i zdolnościom literackim – kluczową rolę w utrwalaniu pamięci o Ossolineum.
Patrząc na mapę, spoglądam w nicość… Wokół melancholii i nudy w wybranych tekstach prozatorskich Andrzeja Stasiuka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2015) Lech, Jacek
The paper aims at showing the link between Andrzej Stasiuk’s selected prose texts and the beauty of melancholy. The way in which melancholy functions in literature in the period of postmodernity was the starting point for our considerations. We have focused on the way this notion has been radically changed by postmodernism and how it has been deprived of its spiritual importance. The beauty of melancholy is part of Stasiuk’s novel in two ways. First and foremost, this concerns the texts about travelling in which it seems to be a reflection on reality and is inextricably linked with the categories of memory and existence. As stressed by Stasiuk, melancholy has its root in suspicion concerning reality tactics. It may be regarded as ‘melancholy of the way’ and in this sense it is accompanied by a spiritual burden directed against postmodernism. In turn, in 'Opowieści galicyjskie' and 'Zima' it is equated with the boredom and humdrum nature of small-town life. Deprived of its spiritual being it manifests itself as an example of existential torpor and stagnation which are part and parcel of Stasiuk’s characters who – in turn – are painfully stricken by bad fate and function thoughtlessly in lives which they fail to run away from.
Polacy i Żydzi Bieszczadów i Pogórza Przemyskiego w narracjach biograficznych osób wysiedlonych w Akcji „Wisła”. Raport z badań
(Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016-06-30) Kosiek, Tomasz
Th e article focuses on showing the representations of Poles and Jews in bibliographic narratives of people of Ukrainian origin displaced from areas of the Bieszczady and Pogórze Przemyskie within the Operation Vistula. Using the method of oral history, the author conducted several interviews. In each of them there appeared the “others” from the immediate neighbourhood, which are remembered as the participants of shared fun, family members, or the neighbours, with whom the most important holidays were celebrated. Th e author does not assess whether the remembered images correspond to contemporary reality, which ultimately, due to the war and ethnic cleansing, ceased to exist. He believes, however, that the strong presence of Poles and Jews in the emories of his interlocutors proves that these “others” were an important fragment of the lost world.
Poszukiwanie własnej tożsamości – wyzwanie i zadanie. „Fuga” Wita Szostaka
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2021-12) Matwiejczuk, Agnieszka
„Fugę” Wita Szostaka buduje osiem historii o losach Bartłomieja Chochoła. Każda z odsłon losów postaci ukazana jest w odrębnym rozdziale, czasami dwóch. Rozdziały numerowane są cyframi rzymskimi, niekiedy także literami (a, b). W utworze tym podjęta zostaje problematyka tożsamościowa – poznajemy różne oblicza Bartłomieja Chochoła: ostatniego króla Polski („Fuga I”), towarzysza zabaw („Fuga II”), obserwatora i kronikarza („Fuga IIIa” i „Fuga IIIb”), melancholika („Fuga IV”), rencisty („Fuga Va” i „Fuga Vb”), człowieka sukcesu („Fuga VI”), samotnika i starca („Fuga VII” i „Fuga VIII – niedokończona”). Na podstawie rodzajów tożsamości wyszczególnionych przez Katarzynę Waszyńską (tożsamość jednostkowa, narodowa, społeczna, grupowa, kulturowa) zostaje omówiona postać bohatera-narratora.
Privacy, Education and Human Dignity
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Hilcenko, Christine; Taubman-Bassirian, Tara
Access to knowledge for everyone in the increasingly-interconnected society has been a tool for democracy. We discuss here the dangers of a world online and the growing concerns about state surveillance, security, privacy and exploitation. We discuss our right to protect our individual freedom. We conclude that privacy is a fundamental Human Rights in order to guarantee human dignity and freedom.
Profesor Henryk Kurczab (1930–2022). Wspomnienie
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2022-12) Hejda, Danuta
Celem tekstu jest upamiętnienie Profesora Henryka Kurczaba. Jest on twórcą teorii integracji w edukacji polonistycznej. Osobiste wspomnienia autorki tekstu łączą się z podkreśleniem rangi badań naukowych prowadzonych przez Profesora Kurczaba.
Rekonstrukcje z pamięci. Odtwarzanie przestrzeni
(Uniwersytet Rzeszowski, 2024-06-14) Kalinowska, Liliana
W swojej rozprawie doktorskiej poruszam temat pamięci i pamiętania. Interesuje mnie pamiętanie zarówno osobiste jak i zbiorowe. Przyglądając się, jako artystka, względności procesu pamiętania zdecydowałam się sama pracować z własnymi wspomnieniami. Ale nie traktuję ich, literalnie. Z rodzinnego archiwum wybrałam do pracy fotografie, które robiły na mnie największe wrażenie. Podejmuję próby rekonstrukcji tła do sytuacji, które te fotografie przedstawiają. W trakcie prac nad tymi rekonstrukcjami zbliżam się do osób na nich uwiecznionych na tyle mocno, że przedstawione na fotografiach sytuacje stają się moimi własnymi wspomnieniami. Moje rekonstrukcje to makiety miejsc. W rekonstrukcjach tych pozostawiam miejsce dla niepamięci, odtwarzając istotne fragmenty, pozostałe pozostawiając niedokończone, czasem tylko zarysowane. Na poziomie zbiorowym odnoszę się do pojęcia pamięci społecznej, utworzonego przez socjologa, Maurice'a Halbwachsa. Formą rekonstrukcji w oparciu o pamięć społeczną jest dla mnie realizowany w przestrzeni miasta Przemyśla projekt “Centrum światów jest tutaj”. Jestem jego współkuratorką (razem z Jadwigą Sawicką i Pawłem Korbusem), jednak projekt ten traktuję jako miejsce moich obserwacji. Pracuję z nazwaną przez prof. Marka Krajewskiego “atmosferą afektywną” która zależy zarówno od miejsca jak i osób w danych miejscu się znajdujących i na siebie oddziałujących.
The communicative aspect of burial mound symbolism. A commentary to Homer’s accounts
(Institute of Archaeology Rzeszów University, 2013) Mierzwiński, Andrzej
In archaeological discussions one may observe two fundamental and complementary aspects of burial mound symbolism – cosmological and sociological. In the first instance the process of building the mound represents a ritual reconstruction of the world’s structure. In the other instance it attests to the hierarchical ordering of the community. The complementarity with regard to the cosmological aspect means that the range and structure of the community transcends the borders of temporality. There is one other aspect, however, which could be labeled as the ‘communicative aspect’. It confirms the symbolic ‘inscribing’ of the dead into the cosmic and social order and their active role in sustaining the functioning and integrity of various spheres of existence. In consequence, the memory of the dead ancestors was guaranteed and the respect towards the deceased was not only an obligation dictated by the gods, but it also remained something for which the living constantly cared. This relative sense of human existence may be encountered in Homeric eschatology.
The Stronghold on St. Peter’s Hill in Radom (Poland). Archaeology, Biography of the Place, and Practices of Memory
(Fundacja Rzeszowskiego Ośrodka Archeologicznego, 2018) Trzeciecki, Maciej
The stronghold called St. Peter’s hill in Radom is located in the centre of the city, in an area severely degraded by the side effects of 19th- and 20th-century industrialisation. The archaeological excavations and paleoecological research carried out in 2009–2013 created a background for studying its complex past and designing the future. The biography of St. Peter’s hill encompasses the early medieval power centre, late medieval urbanisation, nineteenth-century industrialisation, subsequent degradation of material and human resources, and present revitalisation projects. This place is far more than an archaeological site or even a part of archaeological heritage. It is a unique cultural landscape, which emerged as a result of long-lasting mutual relations between man and nature. Its materiality constitutes an inalienable cultural capital, indispensable for the reconstruction of local identities and communities of memory.
Wybrane doświadczenia Ziem Zachodnich w świetle narracji biograficznych osób wysiedlonych w akcji „Wisła” w 1947 r.
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017) Kosiek, Tomasz
Autor w tekście przygotowanym w oparciu o materiały uzyskane metodą tak zwanej historii mówionej przedstawia wybrane wątki doświadczeń biograficznych osób wysiedlonych w akcji „Wisła" w 1947 r. Jego rozmówcy, urodzeni na obszarach Bieszczadów i Pogórza Przemyskiego, czyli dzisiejszej Polski południowo-wschodniej, wskutek decyzji politycznych zostali wysiedleni na tereny dzisiejszego Pomorza. Przymusowo wyrwani z lokalnych społeczności, trafili do Białego Boru i okolicznych miejscowości. Autor, sięgając do bezpośrednich cytatów z wypowiedzi jego rozmówców, prezentuje ułamki wspomnień wysiedlonych. Wśród relacji pojawiają się motywy związane z podróżą w nieznane na Ziemie Zachodnie, jak również pamięć nowych domów, do których osiedlano ludność ukraińską i łemkowską. W tekście autor obszernie przybliża czytelnikowi także utrwalony w pamięci obraz nowych sąsiadów, którzy wraz z wysiedlonymi zaczęli tworzyć nowe wspólnoty lokalne na Ziemiach Zachodnich.