(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2007-06) Klebaniuk, Jarosław
W artykule przedstawiono niektóre psychologiczne zagadnienia mogące okazać się niebezpieczne dla gospodarki opartej na wiedzy. Kapitał społeczny oparty na współdziałaniu i wzajemnym zaufaniu może zostać pomniejszony poprzez takie zjawiska, jak nadmierna rywalizacja, uprzedzenia żywione do członków innych grup czy dyskryminacja. Pośród zmiennych psychologicznych wyróżnione zostały: prawicowy autorytaryzm (B. Altemeyer) i orientacja na dominację społeczną (J. Sidanius, F. Pratto). Ten pierwszy, przejawiając się podporządkowaniem wobec autorytetów, konwencjonalizmem i agresją może być niekorzystny dla procesów gospodarczych poprzez nieufność interpersonalną, bierność i irracjonalność. Orientacja na dominację społeczną związana z akceptacją nierówności międzygrupowych prowadzi natomiast do uprzedzeń, wrogości i agresji. Oba opisywane konstrukty mają pewne cechy wspólne, zaś osoby jednocześnie autorytarne i dominujące mogą stanowić bardzo poważne zagrożenie dla demokracji. Jednym ze sposobów zapobiegania nadmiernemu rozprzestrzenieniu omawianych dyspozycji osobowościowych jest powszechne i racjonalne kształcenie jak największej części społeczeństwa, w tym wskazywanie na nieprawdziwość niektórych przekonań o rzeczywistości społecznej.
