Wpływ nadciśnienia tętniczego na regulację równowagi ciała

Abstract

W krajach uprzemysłowionych nadciśnienie dotyczy blisko połowy dorosłej populacji i pozostaje jednym z najszerzej rozpowszechnionych czynników ryzyka chorób układu sercowo-naczyniowego. Przewiduje się, że odsetek ten będzie się zwiększał w ciągu kolejnych lat, a wraz z nim będzie rosła liczba powikłań nadciśnienia, w tym zaburzeń równowagi. Na przestrzeni ostatnich dekad coraz więcej mówi się o konieczności bardziej intensywnej profilaktyki nadciśnienia, ponieważ w Polsce pomimo licznych programów walki z nadciśnieniem nadal jedynie ¼ leczonych osób ma dobrze kontrolowane ciśnienie tętnicze. Do priorytetów należy więc obecnie wczesne wykrywanie nadciśnienia i jego intensywne leczenie, ponieważ o ile brak leczenia w początkowym okresie często nie wiąże się z dolegliwościami, to w okresie późniejszym rozwijają się powikłania. Czas ekspozycji na podwyższone wartości ciśnienia tętniczego krwi w połączeniu z indywidualnymi cechami osobniczymi przekłada się na różny obraz zaburzeń równowagi. Kontrola prawidłowej równowagi ciała człowieka wymaga współdziałania układu mięśniowo-szkieletowego, wzroku i narządu równowagi oraz stałego nadzoru ze strony centralnego systemu nerwowego. Podwyższone ciśnienie tętnicze krwi wpływa na wszystkie składowe złożonego układu równowagi. Ośrodkowy układ nerwowy kontroluje pozycję pionową ciała poprzez nieznaczne przemieszczenia środka ciężkości ciała w obrębie pola podparcia. Taką postawę cechuje prawidłowe napięcie mięśni oraz utrzymanie fizjologicznych krzywizn kręgosłupa. Korekta położenia środka ciężkości odbywa się poprzez zastosowanie odpowiednich strategii ruchowych związanych z przywróceniem i utrzymaniem równowagi w przypadku jej utraty. Wystąpienie nadciśnienia upośledza działanie układu sterującego, co często nie jest odczuwane przez chorych, a prowadzi do pojawienia się pierwszych symptomów utraty kontroli nad równowagą ciała, które można stwierdzić podczas badania na platformie stabilometrycznej. Do oceny statycznej, położenia rzutu środka ciężkości pacjenta, obserwuje się przemieszczania rzutu środka ciężkości badanej osoby podczas swobodnego stania na platformie stabilometrycznej, a wyniki rejestruje się komputerowo. O stabilnej postawie świadczą stosunkowo niewielkie zmiany parametrów rzutu środka ciężkości na płaszczyznę podparcia. Celem pracy była ocena wpływu nadciśnienia tętniczego na kontrolę równowagi w oparciu o obiektywną metodę rejestracji przemieszczania się rzutu środka ciężkości ciała na płaszczyznę podparcia podczas swobodnego stania na platformie stabilometrycznej. Postawiono następujące hipotezy badawcze: 1) Nadciśnienie tętnicze pogarsza kontrolę równowagi ciała. 2)Wyższe wartości ciśnienia tętniczego pogarszają regulację równowagi ciała. 3) Poprawa kontroli nadciśnienia tętniczego do zalecanego poziomu poniżej 140/90 mmHg wiąże się z poprawą parametrów stabilometrycznych. W pracy wykorzystano platformę stabilometryczną CQ Stab2P w wersji dwuplatformowej firmy CQ Elektronik System. Na łączny czas badania składały się dwa testy po 30 sekund: jeden przy oczach otwartych, drugi przy zamkniętych, w takiej samej pozycji badanego, w postawie stojącej z kończynami górnymi opuszczonymi swobodnie wzdłuż ciała. Badanie kontrolne wykonano po trzech miesiącach domowej kontroli ciśnienia tętniczego z celem jego farmakologicznego wyrównania w czasie między badaniami. Po spełnieniu kryteriów włączenia i wyłączenia badaniem objęto 114 osób: 67 kobiet i 47 mężczyzn w wieku 43-62 lat (średnia wieku 52,1±7 lat), z rozpoznanym nadciśnieniem tętniczym, bez chorób współistniejących mogących wpływać na równowagę ciała. Grupę kontrolną stanowiły osoby zdrowe w wieku 42-60 lat (średnia wieku 51±5 lat), w tym 60 kobiet i 40 mężczyzn. Chorzy ze źle kontrolowanym nadciśnieniem w moim badaniu częściej prezentowali pogorszenie badanych parametrów równowagi na platformie stabilometrycznej. Im wyższe były wartości ciśnienia tętniczego, tym większe wartości parametrów równowagi osiągano w badaniu na platformie stabilometrycznej. Już samo rozpoznanie nadciśnienia tętniczego, a w szczególności w połączeniu z jego nieprawidłową farmakologiczną kontrolą (średnie wartości ciśnienia tętniczego powyżej 140/90mmHg), istotnie wpływało na parametry równowagi podczas badania na platformie stabilometrycznej. Poprawa kontroli ciśnienia tętniczego już po trzech miesiącach skutkowała poprawą w badaniu kontrolnym parametru długości przebytej drogi w teście z oczami otwartymi oraz średniej amplitudy, wielkości zakreślonego pola powierzchni, czasu przebywania COP w okręgu o promieniu 5 mm oraz zakresu przedniego marginesu bezpieczeństwa w badaniu z zamkniętymi oczami u tych osób. Osoby chorujące na nadciśnienie tętnicze mogą być częściej narażone na zawroty głowy czy upadki i w rezultacie powinny, oprócz poprawy farmakologicznej kontroli nadciśnienia, być objęte programem prewencji tych powikłań w przyszłości. Źle kontrolowane nadciśnienie tętnicze, uwrażliwiając cały układ równowagi na jego wpływ, zaburza ukształtowany na przestrzeni całego życia wzorzec stabilnej postawy ciała, przez co prowadzi do utraty jej kontroli. Normalizacja ciśnienia i odpowiednia kontrola nadciśnienia może w kolejnych latach skutkować nie tylko zmniejszeniem ryzyka sercowo-naczyniowego, ale również mniejsza liczbą upadków, a co za tym idzie poprawą jakości i mobilność człowieka. Wnioski: 1. Nadciśnienie tętnicze, szczególnie nieprawidłowo kontrolowane, którego wartości przekraczają 140/90 mmHg pogarsza kontrolę równowagi ciała. Jest to często nieodczuwane przez chorych, a możliwe do stwierdzenia w oparciu o badanie na platformie stabilometrycznej, jako zwiększenie wartości parametrów stabilometrycznych. Osoby te są częściej narażone na powikłania zaburzeń równowagi w postaci zawrotów głowy i upadków. 2. Wykrycie nadciśnienia tętniczego źle kontrolowanego, powinno być obok odpowiedniego leczenia farmakologicznego wspomagane terapią programu prewencji upadków i rehabilitacji. 3. Osoby z prawidłową kontrolą ciśnienia tętniczego odnoszą korzyści, nie tylko w prewencji zdarzeń sercowo-naczyniowych, ale również w utrzymaniu prawidłowej równowagi ciała. 4. Dobrze kontrolowane ciśnienie tętnicze może pomagać w zapobieganiu upadkom w starszym wieku.

In industrialized countries, hypertension refers to nearly half of the adult population, and remains one of the most widespread risk factors of the cardiovascular diseases. It is predicted that this percentage will increase in the next few years, and with it will increase the number of complications of hypertension, including imbalances. Over the past few decades, more and more is talked about the need for more intensive prevention of hypertension, because despite of numerous programs in Poland to combat with hypertension still only a quarter of people with hypertension have well controlled blood pressure. The main priorities now are early detection of hypertension and its intense treatment, because if no treatment in the initial period is often not associated with symptoms, then subsequently develop complications. Duration of exposure to high blood pressure in combination with individual characteristics translates into different image of imbalances. The correct balance of the human body requires the cooperation of the musculoskeletal system, nerve and organ of balance and continuous supervision by the central nervous system. High blood pressure affects all components of a complex system of balance. The central nervous system controls the vertical position of the body by a slight displacement of the center of gravity within an area of support. This attitude has the correct muscle tension and maintaining physiological curvature of the spine. The correct position of center of gravity is done through the use of appropriate the movement strategies and maintaining balance in case of its loss. The occurrence of hypertension impairs the control system working, which is often not perceived by patients and leads to the appearance of the first losing control symptoms over the body balance which can be found during the test on a stabilometric platform. To evaluate the statistic value of position of the patient's center of pressure we observed the center of pressure movement during standing tests on the stabilometric platform, and the results were recorded by computer. Stable position attitude provide relatively minor changes the center of pressure parameters. The aim of the study was to evaluate the effect of hypertension on body balance control what based on an objective method recording movement of the center of gravity during quiet standing on the stabilometric platform. Posed the following hypotheses: 1) Hypertension worsens control of the body balance. 2) Higher blood pressure worse regulation of the body balance. 3) Improved control of high blood pressure to the recommended level below 140/90 mmHg is associated with better performance of stabilometric parameters. The study was based on stabilometric platform CQ Stab2P in two base platform version CQ Elektronik System firm. The total duration of the study consisted of two tests by 30 seconds: one with eyes open, the other with closed, in the same standing position with the upper limbs freely lowered along the body. Control study was performed after three months of home control of the blood pressure with the aim of its good pharmacological treatment between the time of the studies. Having met the inclusion and exclusion criteria study involved 114 people: 67 women and 47 men aged 43-62 years (mean age 52.1 ± 7 years), with diagnosed hypertension without comorbidities that may affect the body balance. Control group consisted of healthy people aged 42-60 years (mean age 51 ± 5 years), including 60 women and 40 men. Patients with uncontrolled hypertension in my study often presented worsening balance parameters studied on a stabilometric platform. The higher the blood pressure values were the higher values of balance parameters were achieved during the study on the stabilometric platform. The diagnosis of hypertension, particularly in conjuction with incorrect pharmacological control (mean blood pressure above 140/90 mmHg), have significantly affected on the balance parameters during the test on stabilometric platform. Correction of the blood pressure control after three months resulted in an improvement in the study of the sway path parameter distance traveled in a test with eyes open, and the mean amplitude, the size of the marked area of the residence times of the COP in a circle with a radius of 5 mm and the front margin of safety in the study with closed eyes in these patients. People suffering from hypertension may be more often exposed to dizziness and falls, and consequently should, in addition to improving the pharmacological management of hypertension, be included in the program of prevention of these complications in the future. Uncontrolled hypertension, sensitizing the entire system of balance to its effect, interferes formed on a lifetime pattern of stable posture, which leads to loss of control. Normalization of blood pressure and adequate control of hypertension in the coming years may lead not only to reduction in a cardiovascular risk, but also a smaller number of falls, and thus improving the quality of life and human mobility. Conclusions: 1. Hypertension, particularly improperly controlled, which values exceed 140/90 mmHg worse body balance control. Patients often don’t feel it, but it can be diagnosed during the study on the stabilometric platform, as a result that persons represent higher values of stabilometric parameters. These people are more often exposed to imbalances complications as dizziness and falls. 2. Detection of uncontrolled hypertension, should be the next to appropriate pharmacological treatment assisted with therapy falls prevention and rehabilitation program. 3. Patients with good controlled hypertension benefit, not only in the prevention of cardiovascular events, but also to maintain good body balance. 4. Well-controlled blood pressure can prevent falls in the elderly.