Funkcje społeczne muzyki. Analiza socjologiczna działań pilotażowych w szkołach muzycznych w latach 2012-2016

Abstract

W dysertacji dokonano analizy społeczno-kulturowego wymiaru pilotażowych działań podejmowanych w szkolnictwie artystycznym muzycznym w latach 2012-2016, których efektem były zmiany programowe wskazujące kierunki dalszego rozwoju szkolnictwa muzycznego. Rozważania te podjęto w kontekście społecznego charakteru muzyki i funkcji, jaką ona pełni w społeczeństwie. W organizacji szkolnictwa artystycznego zachodzą zmiany. Dokonują się one pod wpływem doświadczeń, rozwoju kompetencji zarządczych kadry dyrektorskiej, doskonalenia funkcjonowania szkół, a także zmian społecznych. Trwa ciągły, naturalny proces, który w swym charakterze społecznym i artystycznym jest uzasadniony. Przedmiotem autorskich badań pracy doktorskiej są szkoły pilotażowe i działania podejmowane przez nie w celu wypracowania rozwiązań wskazujących kierunki rozwoju dla szkolnictwa artystycznego muzycznego w perspektywie pełnienia przez muzykę społecznych funkcji. Aby tak zdefiniowany przedmiot badań zaprezentować, niezbędne było przedstawienie definicji kultury w aspekcie socjologicznym, założeń teorii odnoszących się do socjologii kultury i zaprezentowanie poglądów jej przedstawicieli. W pracy omówiono jeden z aspektów społecznych kultury – muzykę, która pełni w społeczeństwie wielorakie funkcje. To one stały się odniesieniem prowadzonych badań w kontekście zmian pilotażowych realizowanych przez wybrane szkoły muzyczne w latach 2012-2016. Przedstawiono również charakterystykę szkolnictwa artystycznego, w tym muzycznego, jego historię, znaczenie, zakres funkcjonowania. Analizowano również sposób funkcjonowania podmiotów monitorujących i wspierających zmiany w szkolnictwie artystycznym, czyli Centrum Edukacji Artystycznej i Centrum Edukacji Nauczycieli Szkolnictwa Artystycznego, w tym doradztwa metodycznego. Przedstawiono założenia pilotażu w szkołach muzycznych I i II stopnia, przyczyny jego wprowadzenia, sekwencję wydarzeń związanych z prowadzeniem pilotażu i efekty realizacji tego eksperymentu, czyli ramy prawne sankcjonujące zmiany pilotażowe i nowe podstawy programowe. Postawione cele dysertacji, teoretyczny kontekst przedmiotu badań, postawione problemy i hipotezy badawcze, wachlarz zastosowanych metod podczas autorskich badań empirycznych, weryfikacja postawionych hipotez wyznaczyły następującą strukturę niniejszej pracy. Jest to klasyczny układ dysertacji o charakterze empirycznym składającej się z trzech części: teoretycznej, metodologicznej i empirycznej.

The dissertation analyses the socio-cultural dimension of the pilot activities undertaken in music art education between 2012 and 2016, which resulted in curricular changes indicating directions for the further development of music education. These considerations were undertaken in the context of the social nature of music and the function it plays in society. Changes are taking place in the organisation of arts education. These are taking place under the influence of experience, the development of management competences of principals, improvements in the functioning of schools, as well as societal changes. There is an ongoing, natural process that is legitimate in its social and artistic nature. The subject of the author’s dissertation research is the pilot schools and the activities they undertake to develop solutions that point the way forward for artistic music education in the perspective of music’s social functions. In order to present a subject defined in this way, it was necessary to present the definition of culture in sociological terms, the assumptions of theories relating to the sociology of culture and to present the views of its representatives. The study discusses one social aspect of culture–music, which has multiple functions in society. These became the reference of the ongoing research in the context of the pilot changes implemented by the selected music schools between 2012 and 2016. The characteristics of arts education, including music education, its history, importance, scope of operation are also presented. It also analysed how the entities monitoring and supporting changes in art education, namely the Centre for Art Education and the Centre for Art Education Teachers’ Education, function, including methodological guidance. The assumptions of the pilot in first- and second-level music schools, the reasons for its introduction, the sequence of events related to the running of the pilot and the effects of the implementation of this experiment, i.e. the legal framework sanctioning the pilot changes and the new core curriculum, are presented. The stated aims of the dissertation, the theoretical context of the research subject, the research problems and hypotheses set, the range of methods used during the author’s empirical research, and the verification of the hypotheses set out the following structure of this dissertation. This is the classic layout of an empirical dissertation, consisting of three parts: theoretical, methodological and empirical.