Ocena wpływu dwóch różnych 12-tygodniowych programów ćwiczeń fizycznych na sprawność funkcjonalną i jakość życia osób starszych, poruszających się za pomocą wózka inwalidzkiego, mieszkających w domach pomocy społecznej

Abstract

Wstęp: Narastająca wraz z wiekiem niesprawność wymusza potrzebę znalezienia nowych rozwiązań społecznych i zdrowotnych. Cel pracy: Ocena wpływu 3-miesięcznych grupowych ćwiczeń ogólnousprawniających lub ćwiczeń z elementami choreoterapii wspomaganych przyborami, na sprawność funkcjonalną i jakość życia osób starszych, poruszających się za pomocą wózka inwalidzkiego, mieszkających w dps Materiał i metoda: Badaniem objęto 150 osób w wieku 65-85 lat, mieszkających w dps na terenie Rzeszowa. Kryteria włączenia: brak otępienia średniego i ciężkiego stopnia i ciężkiej depresji, korzystanie z wózka inwalidzkiego. Kryteria wyłączenia: nieustabilizowane choroby internistyczne, niedowłady uniemożliwiające wykonywanie ruchów czynnych. Osoby badane zostały losowo przydzielone do trzech grup, po 50 osób w każdej. W grupie I przeprowadzono ćwiczenia ogólnousprawniające, w grupie II ćwiczenia z elementami choreoterapii, wspomagane przyborami. Grupa III – kontrolna. Przed wykonaniem losowego doboru do grup, przeprowadzono badanie 1. Po 12 tygodniach treningu wykonano badanie 2. Do oceny danych socjodemograficznych użyto kwestionariusz ankiety. Pozostałe wykorzystane w pracy skale i narzędzia to: MMSE, GDS-15, SF-36, ADL, IB, BBS, Dynamometr ręczny, test Box and Block, ocena elastyczności górnej i dolnej części ciała, pikflometr. Wyniki badań: Po zakończeniu 12 tygodniowego programu ćwiczeń fizycznych, w grupach ćwiczących wykazano istotną statystycznie poprawę wyników: IB, BBS, elastyczności górnej i dolnej części ciała, siły chwytu, sprawności manualnej kończyny górnej i wskaźnika PEF. W grupach I i II wykazano istotną statystycznie poprawę jakości życia w skali SF-36. W grupie kontrolnej wykazano istotne statystycznie pogorszenie w skali GDS-15, BBS, elastyczności dolnej i górnej części ciała, siły chwytu, sprawności manualnej oraz wskaźnika PEF. Wnioski: Po 12 tygodniach ćwiczeń fizycznych w grupach I i II, wykazano poprawę w zakresie sprawności funkcjonalnej i jakości życia. W badanych grupach, większą poprawę stanu funkcjonalnego wykazano w grupie II, natomiast lepszą jakość życia wykazano w grupie I. Zaproponowane programy ćwiczeń grupowych są łatwą i skuteczną formą treningu dla osób starszych z ograniczoną mobilnością.

Introduction: The need of developing new social and health solutions for seniors derives from their growing disability. Objective: Assessment of the impact of 3-month general mobility exercises or exercises with elements of utensils-supported dance movement therapy on functional fitness and quality of life of elderly people using wheelchairs, living in social welfare homes. Material and method: The study included 150 elderly people from 65 to 85 years old living in nursing homes in Rzeszów. Including criteria: no medium or severe dementia, no severe depression, using wheelchairs. Exclusion criteria: unstable internal diseases, movement blocking paresis. The surveyed persons were randomly assigned to three groups, 50 persons each. The group I performed general rehabilitation exercises, the group II performed activity training with elements of dance movement therapy. Group III – control group. Before allocation to groups, baseline examination was performed. After 12 weeks of physical exercises, second study was carried out. To evaluate sociodemographic data, a questionnaire was used. Other scales and tools used in the elaboration are: MMSE, GDS-15, SF-36, ADL, Berg Scale, manual dynamometer, Box and Block test, upper and lower body flexibility assessment, peak flow meter. Results: At the end of the 12-week exercise program, groups showed a statistically significant improvement in ADL according to the Barthel scale, Berg scale, upper and lower body flexibility, grip strength, manual fitness of the upper limb and PEF index. Groups I and II showed a statistically significant improvement in the quality of life measured with the SF-36 scale. The control group showed a statistically significant deterioration in the GDS-15 scale, Berg scale, flexibility of the lower body and upper body, grip strength, manual fitness and PEF. Conclusions: After 12 weeks of physical exercises, an improvement in functional fitness and quality of life was demonstrated. In the studied groups, after a 12week period of physical exercises, a greater improvement in functional condition was proved in the group II, while a better quality of life was demonstrated in the group I. Proposed exercise programs are convenient and effective method of training for seniors with reduced mobility.