Emigracja żydowska do Palestyny w okresie II Rzeczypospolitej - w świetle syjonistycznego dziennika „Chwila”.

Abstrakt
Czasopismo „Chwila” było dziennikiem wydawanym w latach 1919 - 1939 we Lwowie. Z uwagi na jego ogólno syjonistyczny charakter, redaktorzy świadomie skupiali się na dostarczaniu czytelnikom informacji dotyczących diaspory żydowskiej na świecie, ze szczególnym uwzględnieniem Palestyny, jak i przekazywaniu informacji związanych z życiem Żydów w Polsce. Redakcja czasopisma nie zapominała o realizacji głównego celu syjonizmu, jakim była własna ojczyzna w Palestynie. Dlatego też sprawa wychodźstwa, jak i życia na palestyńskim gruncie, były jednymi z głównych tematów, pojawiających się na łamach gazety. Zaznajomieniu czytelników z Palestyną i kwestią emigracji służyły również dodatki, dedykowane tym właśnie zagadnieniom. Z uwagi na ogólno syjonistyczny charakter dziennika, redaktorzy promowali w nim organizacje o tym właśnie profilu. W pierwszym rzędzie przekazywano czytelnikom informacje związane z Organizacją Syjonistyczną Małopolski Wschodniej. Sporo miejsca redaktorzy „Chwili” poświęcali przedstawieniu działalności partyjnej na niwie emigracyjnej i palestyńskiej. Redakcja szeroko opisywała manifestacje, wiece czy zebrania, na których działacze partii propagowali wychodźstwo do Palestyny. W nieco węższej formie, została na kartach dziennika przedstawiona działalność Żydowskiego Funduszu Narodowego i Funduszu Podwalin. Oba towarzystwa były przedmiotem zainteresowania redakcji dziennika, z dwóch względów. Po pierwsze, oba fundusze zbierały środki pieniężne na zakup ziemi w Palestynie i zagospodarowanie jej. Po drugie towarzystwa te przez cały okres międzywojenny, ściśle współpracowały z działaczami Organizacji Syjonistycznej Małopolski Wschodniej, z którą to partią redakcja dziennika była związana. Dziennik „Chwila” będąc czasopismem o profilu ogólno syjonistycznym, za sprawą redaktorów oraz publikujących w nim współpracowników, przez cały okres międzywojenny kreował proemigracyjną narrację. Służyły temu przede wszystkim rozliczne listy, opisy, relacje, których elementem wspólnym był ich reportażowy charakter. Te formy wypowiedzi miały utrwalić u odbiorcy wyidealizowany obraz Palestyny i osób w niej żyjących, co miało zachęcić czytelników do emigracji na palestyński grunt. Redaktorzy i współpracownicy dziennika, chcąc stworzyć w przyszłości żydowską ojczyznę, przedstawiali czytelnikom również obraz Żyda, którego „potrzebowała Palestyna”. W opisach tych dokładnie opisywano jakie pozytywne cechy powinien posiadać przyszły mieszkaniec żydowskiej ojczyzny. Zamierzeniem tego typu narracji było promowanie koncepcji „stworzenia nowego typu Żyda”; silnego psychicznie i fizycznie, gotowego do ponoszenia ofiar w imię własnego narodu i tworzącego się państwa żydowskiego obywatela. Redakcja dziennika promowała na swoich kartach rozmaite akcje i zbiórki służące celom palestyńskim. Ich przedstawianie miało służyć z jednej strony aktywizacji czytelników, a z drugiej informować ich o podejmowanych działaniach, na rzecz tworzącej się w Palestynie żydowskiej siedziby narodowej. Na kartach dziennika przedstawiane były również powody, które mogły motywować ludność żydowską do opuszczenia Polski. Prowadzona przez redakcję dziennika narracja, wskazuje na narastającą od lat 30. XX w. dyskryminację Żydów, tak na tle ekonomicznym, jak i społecznym. Wprost proporcjonalnie do pogarszającej się sytuacji ludności żydowskiej, zauważalna jest rosnąca prowychodźcza retoryka redaktorów czasopisma. Tym samym, należy założyć, że w ich opinii emigracja miała być jedynym remedium, na polepszenie bytu narodu. Należy jednocześnie zaznaczyć, że emigracja Żydów do Palestyny nie byłaby możliwa, gdyby nie życzliwy stosunek polskich władz względem tego zagadnienia. Postulatem tym zaczęto zajmować się stosunkowo późno, bo dopiero od połowy lat 30. XX w. W okresie tym, polskie władze, również na arenie międzynarodowej, lansowały ideę o konieczności masowego, żydowskiego wychodźstwa z kraju. Czynniki te mogły wpłynąć na to, że w latach 1922–1937 z Małopolski Wschodniej do Palestyny wyemigrowało minimum 10 350 osób.
„Chwila”. was a journal published in 1919-1939 in Lwów. Due to its central Zionist nature, the editors consciously focused on providing readers with information on the Jewish diaspora around the world, with particular emphasis on Palestine and providing information related to the life of Jews in Poland. The editors of the magazine did not forget about the realization of the main goal of Zionism, which was its own homeland in Palestine. Therefore, the issue of emigration and life on Palestinian soil were one of the main topics appearing in the newspaper. The supplements dedicated to these issues also served to familiarize readers with Palestine and the issue of emigration. Due to the central Zionist nature of the journal, its editors promoted organizations with this profile. In the first place, the readers were provided with information related to the Zionist Organization of Eastern Lesser Poland. The editors of „Chwila” devoted a lot of space to the presentation of party activities in the emigration and Palestinian realms. The editorial office described extensively, rallies and meetings at which party activists promoted emigration to Palestine. In a slightly narrower form, the activity of the Jewish National Fund and the Foundation Fund were presented in the pages of the journal. Both societies were of interest to the editorial office of the daily for two reasons. First, both funds raised money to buy and develop land in Palestine. Secondly, throughout the interwar period, these societies closely cooperated with the activists of the Eastern Lesser Poland Zionist Organization, with which the editorial office of the journal was associated. „Chwila” being a periodical with a central Zionist profile, created a pro-emigration narrative throughout the interwar period thanks to its editors and collaborators. This was achieved primarily by numerous letters, descriptions and reports, the common element of which was their reportage nature. These forms of expression were intended to perpetuate in the recipient an idealized image of Palestine and its people, which was to encourage readers to emigrate to Palestinian soil. The editors and collaborators of the journal, wishing to create a Jewish homeland in the future, also presented the readers with the image of a Jew which Palestine need. These descriptions described in detail what positive qualities the future inhabitant of the Jewish homeland should have. This type of narrative was intended to promote the concept of „creating a new type of Jew”; mentally and physically strong, ready to make sacrifices in the name of his own nation and the emerging state of the Jewish citizen. The editorial office of the daily promoted various campaigns and fundraisers for Palestinian purposes on its pages. Their presentation was to, on the one hand, activate the readers, and on the other, inform them about the activities undertaken for the creation of a Jewish national headquarters in Palestine. The pages of the journal also presented reasons that could motivate the Jewish population to leave Poland. The narrative conducted by the editorial office of the journal shows the increasing economic and social discrimination against Jews since the 1930s. Proportionally to the deteriorating situation of the Jewish population, the growing pro-Jewish rhetoric of the journal's editors is noticeable. Thus, it should be assumed that, in their opinion, emigration was to be the only remedy to improve the nation's well-being. At the same time, it should be noted that the emigration of Jews to Palestine would not have been possible had it not been for the friendly attitude of the Polish authorities towards this issue. This postulate began to be dealt with relatively late, only from the mid-1930s. During this period, Polish authorities, also on the international arena, promoted the idea of the necessity of mass Jewish emigration from the country. These factors could have contributed to the fact that in the years 1922–1937 at least 10,350 people emigrated from Eastern Lesser Poland to Palestine.
Opis
Promotor: dr hab. Wacław Wierzbieniec, prof. UR - 434 s.
Słowa kluczowe
emigracja , Żydzi , redaktorzy , „Chwila” , Central Zionists , emigration , Jews , Ogólny syjonizm , editors
Cytowanie