Nierówności społeczne a wzrost gospodarczy z. 64(4)/2020
URI dla tej Kolekcji
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
Aktualnie wyświetlane 1 - 5 z 19
- PozycjaGeopolityczne uwarunkowania rywalizacji o zasoby Arktyki(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Karaś, DariuszCelem opracowania jest wskazanie przydatności teorii gier w kontekście skuteczności analizy geopolitycznych problemów dla usprawnienia procesu decyzyjnego w odniesieniu do obszarów Arktyki. W artykule przedstawiono serię istotnych problemów arktycznych o zasięgu globalnym, a związanych z otwartym rybołówstwem, otwieraniem obszarów Arktyki na wydobycie surowców naturalnych czy tworzeniem nowych korzystniejszych niż dotychczas tras morskich dla transportu towarów. Zidentyfikowano kluczowych graczy obszaru arktycznego wraz z ich konfliktowymi roszczeniami. Wskazano, że kooperacja prowadzi do ograniczenia kosztów społecznych i stymulowania rozwoju gospodarczego w obszarach głównych zainteresowań poszczególnych krajów. Istotne znaczenie ma tutaj dążenie do rozwiązania kwestii spornych w eksploatacji surowców naturalnych, aby nie wpaść w pułapkę dylematu wspólnych zasobów i nie doprowadzić do ich wyeksploatowania. Dla weryfikacji założeń przeprowadzono eksperyment w oparciu o dylemat wspólnych zasobów, w którym uczestnicy wcielili się w rolę poławiaczy ryb oraz kompanie wydobywcze surowców mineralnych. Eksperyment miał formę gry dynamicznej, gdzie w każdej rundzie uczestnicy podejmowali decyzję co do wielkości połowów i wydobycia. Wyniki wykazały, że ograniczenie swobody działania w formie limitów wydłużało czas gry, a tym samym funkcjonowanie podmiotów oraz trwanie zasobów. Pozostawienie swobody w działaniu w ostateczności prowadziło do porozumienia graczy i samoistnego wprowadzania limitów. Eksperyment pokazał, że gracze mieli świadomość, iż dopiero porozumienie prowadzi do uzyskiwania korzyści w dłuższym okresie. Tym samym utworzenie instytucji nadzorującej obszary sporne może prowadzić do łagodzenia konfliktów, gdzie podmioty o różnych celach i interesach muszą osiągnąć porozumienie, szczególnie gdy kluczowym wyzwaniem jest unikanie degradacji zasobów i środowiska.
- PozycjaCzynniki lokalne różnicujące natężenie przedsiębiorczości na obszarach wiejskich(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Szewczyk, Janina; Jaworska, Monika; Kosno, Łukasz; Wojewodzic, TomaszPrzedsiębiorczość stanowi jeden z najważniejszych czynników kreowania rozwoju gospodarczego kraju. O ile w skali makro uwarunkowania do tworzenia nowych podmiotów są w całym kraju porównywalne, to w układzie lokalnym występują znaczne różnice, co wpływa na natężenie przedsiębiorczości oraz tempo jej zmian. Specyfika obszarów podmiejskich, jest ważnym elementem badań współczesnych procesów urbanizacji. Przemiany przestrzeni w sąsiedztwie dużych miast sprzyjają podejmowaniu szeroko pojętych studiów urbanizacyjnych. Celem opracowania była identyfikacja lokalnych uwarunkowań, które wpływają na zmiany natężenia przedsiębiorczości. Podjęte rozważania skoncentrowano głównie na zmiennych opisujących lokalizację poszczególnych powiatów względem ośrodków miejskich, stanowiących regionalne centra rozwoju gospodarczego. Na skalę przedsiębiorczości wpływa wiele czynników o charakterze społeczno-ekonomicznym, większość z nich jest bardzo trudna do uchwycenia w badaniach masowych. W prezentowanej pracy skoncentrowano się na kwestiach lokalizacji poszczególnych powiatów ziemskich względem ośrodków miejskich, sieci drogowej o statusie tras międzynarodowych oraz portów lotniczych. Badaniami objęty został obszar sześciu województw: dolnośląskiego, lubelskiego, małopolskiego, mazowieckiego, pomorskiego oraz wielkopolskiego. Materiał źródłowy pozyskano z Banku Danych Lokalnych GUS oraz zasobów maps.google.pl. W procesie modelowania wykorzystano jedno z narzędzi Data Miting programu Statistica 13.3, metodę interaktywnych drzew klasyfikacyjnych C&RT. Przeprowadzone analizy wykazały, że najwięcej jednostek gospodarczych zarejestrowanych było w miastach wojewódzkich, stanowiących regionalne centra rozwoju. Szybszemu wzrostowi natężenia przedsiębiorczości sprzyjały przede wszystkim gęstość zaludnienia, liczba miejsc noclegowych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców oraz odległość od dużego miasta, czyli cechy świadczące o chłonności rynku.
- PozycjaZnaczenie organizacji pozarządowych w popularyzacji dziedzictwa kulturowego i turystyki na terenie etnoregionu kaszubskiego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Zienkiewicz, AleksandraZmiany struktur społecznych zazwyczaj dotyczą pojawienia się nowych instytucji, m.in. związanych z rozwojem turystyki, oraz wywołują zmiany w już istniejących strukturach. Jednym z ważniejszych następstw społeczno-ekonomicznych turystyki jest także aktywizacja gospodarki danego obszaru. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie roli organizacji pozarządowych w popularyzacji dziedzictwa kulturowego i turystyki na terenie etnoregionu kaszubskiego poprzez zaprezentowanie struktury, przedstawienie przykładów działalności oraz ukazanie liczby adresatów organizacji non profit funkcjonujących na tym obszarze. Istotnym elementem opracowania, ze względu na podjętą problematykę badań, jest również ukazanie struktury przyznanych dotacji dla organizacji pozarządowych przez Starostwo Powiatowe w Kartuzach w podziale na wysokość przyznanych środków publicznych i wkład własny organizacji. Uzupełnieniem opracowania jest również wskazanie położenia etnoregionu kaszubskiego z uwzględnieniem zasobów dziedzictwa kulturowego. Badania przeprowadzone nad liczbą organizacji pozarządowych wykazały, że w powiecie kartuskim od 2011 roku ich liczba wzrosła do 311 w 2019 r. Ze struktury organizacji pozarządowych działających w powiecie kartuskim w 2019 r., wynika, iż w sferze „Kultury, sztuki, ochrony dóbr i tradycji, działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego” oraz „turystyki i rekreacji” funkcjonowały 52 organizacje. Instytucje te pełnią na prezentowanym obszarze m.in. rolę organizatorów różnorodnych imprez, w tym o charakterze folklorystycznym, takich jak: koncerty, rajdy oraz wystawy rękodzielnictwa i wiele innych. Poprzez tego typu działalność propagowane jest nie tylko bogate dziedzictwo kulturowe Kaszub, ale możliwy jest również rozwój turystki.
- PozycjaUdział funduszy Unii Europejskiej w rozwoju obszarów wiejskich na przykładzie gminy Brześć Kujawski(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Zawisza, Sławomir; Prus, Piotr; Ptaszyńska, MonikaW opracowaniu przeprowadzono ocenę inwestycji i projektów zrealizowanych w gminie Brześć Kujawski przy wsparciu środków finansowych UE po integracji Polski z UE w 2004 roku. W maju i czerwcu 2019 roku zostały wykonane badania sondażowe techniką ankiety wśród 100 mieszkańców gminy, głównie zamieszkałych na terenach wiejskich. W badaniach przeanalizowano także dokumentację zawierającą opisy inwestycji realizowanych przez Urzędy Miasta i Gminy Brześć Kujawski po wstąpieniu Polski do UE. W czerwcu 2019 roku wykonano wywiad z władzami gminy i osobami odpowiedzialnymi za pozyskiwanie środków unijnych. W efekcie analizy zebranego materiału stwierdzono, że środki unijne miały duży udział w finansowaniu projektów prowadzonych na terenie gminy (64,3%). Badani mieszkańcy w większości zauważali zmiany, jakie nastąpiły przez 15 lat w gminie Brześć Kujawski dzięki wykorzystaniu środków finansowych z programów UE. W badaniach twierdzono, że koszty eksploatacyjne ukończonych inwestycji nie obciążają nadmiernie budżetu gminy. Badani w większości pozytywne oceniali zmiany wynikające z rozwoju gminy, dzięki dofinansowaniu ze środków UE. Najbardziej pozytywne opinie wyrażały osoby: lepiej wykształcone, w młodszym wieku, mieszkające od urodzenia w badanej gminie, uczniowie i studenci oraz rolnicy, a także częściej były to kobiety niż mężczyźni. Z badań wynika, że większość respondentów (65,0%) nie korzystała nigdy z dofinansowania ze środków Unii Europejskiej. W opinii badanych osób wstąpienie Polski do Unii Europejskiej jest korzystne dla kraju i mieszkańców oraz osobiście dla respondentów. Większość badanych wyrażała również zadowolenie z członkostwa Polski w UE (60%).
- PozycjaBezpieczeństwo w społeczności lokalnej w kontekście przejawów demoralizacji nieletnich(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2020) Leśniak-Moczuk, Arkadiusz D.Celem niniejszego artykułu jest próba ukazania znaczenia stosunków międzyludzkich i wybranych przykładów patologii społecznej w społecznościach lokalnych w kontekście determinant przejawów demoralizacji nieletnich. Postawiono tezę o wpływie na demoralizację nieletnich patologicznych cech środowiska lokalnego i usposabianiu nieletnich pozytywnie w wyniku poczucia bezpieczeństwa poprzez doświadczanie pozytywnych relacji w najbliższym otoczeniu. Została ona poddana weryfikacji w oparciu o wyniki ilościowych badań empirycznych przeprowadzonych metodą sondażową, za pomocą techniki ankietowania uczniów w szkołach podstawowych i gimnazjach w Białymstoku i Rzeszowie, przy zastosowaniu kwestionariusza ankiety w formie elektronicznej. Na podstawie przeprowadzonych analiz wyników badań ankietowych można stwierdzić, że postrzegane przez nieletnich zachowania patologiczne w ich lokalnym środowisku motywują ich do zachowań demoralizujących. Czynnikami mającymi istotny wpływ na nielegalne zachowania przez nieletnich są negatywne cechy najbliższej okolicy, dotyczące występowania w niej przestępczości i innych czynów karalnych jak bójki, kontaktów z substancjami psychoatywnymi. Do zachowań demoralizujących pobudza także możliwość spotkań gangów młodzieżowych w pustostanach i szukanie kryjówek w gęstej zabudowie. Natomiast pozytywne cechy społeczności lokalnej w opiniach nieletnich, określane jako dobrosąsiedzkie stosunki, rozpoznawalność respondenta, współpraca, zaufanie, zżycie i chęć udzielania pomocy wpływają na wzrost bezpieczeństwa w środowisku zamieszkania. Diagnoza motywacji młodego pokolenia do zachowań zarówno pozytywnych, jak i negatywnych przyczynia się do wypracowania programów prewencji i profilaktyki wpływających na podniesienie poziomu bezpieczeństwa.