Acta Iuridica Resoviensia nr 3 (46) 2024
URI dla tej Kolekcjihttps://repozytorium.ur.edu.pl/handle/item/11404
Przeglądaj
Ostatnio nadesłane materiały
Pozycja Kilka uwag o wadliwości uchwał dotacyjnych z zakresu ochrony zabytków(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Sławomir ZwolakAnaliza wydawanych przez organy jednostek samorządu terytorialnego uchwał dotacyjnych z zakresu ochrony zabytków, prowadzi do konstatacji, że niejednokrotnie podczas weryfikacji uchwał pojawia się problem ich wadliwości, powodujących naruszenie standardów poprawnej legislacji. Aby zapobiec błędom pojawiającym się w uchwałach dotacyjnych, organy samorządy terytorialnego powinny spełniać wymagania określone w zasadach technik prawodawczych, w szczególności poprzez redagowanie przepisów uchwały w sposób precyzyjny, czytelny, wewnętrznie spójny, nie powielając i nie modyfikując przepisów ustawy oraz powstrzymując się od stosowania luzu interpretacyjnego.Pozycja Ochrona i respektowanie praw osób z niepełnosprawnością intelektualną jako wyraz poszanowania ich godności. Ubezwłasnowolnienie – zagadnienia wybrane(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Wrześniewska-Wal, IwonaArtykuł pokazuje problem osób z niepełnosprawnością intelektualną z punktu widzenia ochrony ich godności w kontekście instytucji ubezwłasnowolnienia. Przedstawiony w opracowaniu model niepełnosprawności oparty na prawach człowieka generuje potrzebę kształtowania właściwych postaw społecznych, a więc takich, które będą sprzyjały inkluzji i wyeliminują stereotypy, uprzedzenia i dyskryminację. Kluczową regulacją jest Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, która podkreśla, że osoby z niepełnosprawnością posiadają zdolność do czynności prawnych na równi z innymi osobami. Natomiast instytucja ubezwłasnowolnienia stosowana w praktyce, również wobec osób z niepełnosprawnościami intelektualnymi, polega na pozbawieniu ich lub ograniczeniu im zdolności do czynności prawnych. W artykule zwrócono uwagę na rozwijanie w Polsce rozwiązań opartych na założeniach Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, która za fundamentalne wartości uznaje autonomię, wolność oraz pełne uczestnictwo we wszystkich sferach życia.Pozycja Dokumenty planistyczne jako przesłanka wywłaszczenia w świetle orzecznictwa sądowoadministracyjnego(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Wacek, KrzysztofArtykuł przedstawia zagadnienie dotyczące wywłaszczenia jako przykładu ingerencji państwa w sferę prawa własności. Odpowiada na pytanie czy dokumenty planistyczne są niezbędną przesłanką do wywłaszczenia nieruchomości. Celem niniejszego artykułu jest ukazanie w świetle wybranego orzecznictwa sądowoadministracyjnego, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego oraz decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego są koniecznymi dokumentami do wywłaszczenia nieruchomości w procesie pozyskiwania nieruchomości pod realizację celów publicznych w trybie przewidzianym ustawą o gospodarce nieruchomościami.Pozycja Materialne granice ingerencji w treść postanowień ustawy zasadniczej jako instrument ochrony wolności i praw jednostki na gruncie Konstytucji RP z 1997 r.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Trachta, AleksandraCelem artykułu jest zbadanie sposobów wyznaczania materialnych granic ingerencji w treść postanowień konstytucyjnych, poświęconych wolnościom i prawom jednostki. Materie te wchodzą bowiem w skład systemu wartości i zasad, wyznaczających materialną tożsamość ustawy zasadniczej. Objęcie tych regulacji wymogami kwalifikowanej procedury zmiany świadczy o wysokim stopniu ochrony tych norm. W Konstytucji RP nie wskazano jednak sposobu wyznaczania materialnych granic proponowanych zmian. Najdalej idącym instrumentem zabezpieczenia materialnej tożsamości konstytucji jest całkowite wyłączenie możliwości zmiany określonych jej przepisów, nazywanych z tego względu postanowieniami niezmienialnymi. Koncepcja tzw. implikowanych zakazów zmiany konstytucji polega natomiast na wyprowadzeniu z całokształtu postanowień ustawy zasadniczej zakazu dokonywania określonych modyfikacji. Materialna stabilność ustawy zasadniczej pełni doniosłą rolę z perspektywy ochrony konstytucyjnych wolności i praw.Pozycja Obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków udzielania świadczeń zdrowotnych przez fizjoterapeutów w kontekście niestosownych zachowań seksualnych pacjentów(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Przybycień, MichałW ostatnich latach wzrosła rola fizjoterapeutów w opiece zdrowotnej, co uwypukliło problem niestosownych zachowań seksualnych pacjentów wobec nich. Artykuł analizuje, jak obecne przepisy prawne mogą pomóc pracodawcom w zapobieganiu takim zachowaniom i poprawie bezpieczeństwa fizjoterapeutów. Ze względu na małą liczbę badań w zakresie problemu IPSB w stosunku do fizjoterapeutów oraz dla uwidocznienia problemu przedstawiono wyniki badań, które wskazują na powszechność tego problemu nie tylko w fizjoterapii, ale także w różnych specjalnościach medycznych. Wskazano na konieczność wdrożenia formalnych protokołów, szkoleń i wsparcia psychologicznego dla pracowników ochrony zdrowia. Artykuł podkreśla potrzebę integracji wiedzy o IPSB w szkoleniach bezpieczeństwa i higieny pracy oraz procedurach oceny ryzyka zawodowego, apelując o dalsze badania i rozwój polityk ochronnych, aby lepiej chronić pracowników zdrowia przed niestosownymi zachowaniami pacjentów. W opracowaniu zaproponowano zmiany dotyczące przepisów prawa w zakresie niestosownych zachowań seksualnych pacjentów.Pozycja Wady i rękojmia rzeczy najętej według art. 664 i 682 k.c.(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Pędowski, JanArtykuł jest próbą zanalizowania instytucji rękojmi rzeczy najętej. Przedstawia rozumienie wady w kontekście polskich przepisów o najmie. Poza przedstawieniem regulacji z art. 664 i art. 682 k.c., pokazuje spory w doktrynie prawniczej, a także różne stanowiska w orzecznictwie na temat rękojmi rzeczy najętej. Porusza m.in. kwestie stosowania przepisów o odstąpieniu od umowy wzajemnej (art. 491-95 k.c.), czy sposobu wypowiedzenia umowy na mocy art. 682 k.c.. Głównym celem opracowania jest opisanie instytucji rękojmi rzeczy najętej, a także pokazanie głównych kontrowersji towarzyszącym stosowaniu tychże przepisów.Pozycja Cena dominującym kryterium w zamówieniach na dostawy produktów leczniczych(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Lech, MelaniaCelem niniejszego artykułu było przedstawienie, iż zrównoważona konkurencja, odpowiedni podział dóbr, miarodajne zarządzanie środkami publicznymi w sferze zamówień publicznych na produkty lecznicze jest zaburzone ze względu na wykorzystywanie jedynie kryterium ceny przy przygotowaniu przetargów na leki, które wynika z wielu szeroko opisanych przyczyn. Główną metodą badań była metoda dogmatyczno-prawna polegająca na badaniu przepisów kluczowej ustawy prawo zamówień publicznych oraz powiązanej z nią ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej. Rezultatem analizy i przyjętej metodologii jest określenie, iż korzystanie przez zamawiających jedynie z kryterium ceny przy formułowaniu postępowań o udzielenie zamówienia publicznego na produkty lecznicze jest rażące dla najwyższej wartości każdego systemu jaką jest życie i zdrowie człowieka, w tym przypadku pacjentów oraz uwzględnia jedynie czynniki ekonomiczne konkretnej placówki leczniczej.Pozycja Powiatowe służby, inspekcje i straże w strukturze powiatowej administracji zespolonej – koncepcja nadal aktualna?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Kisała, MagdalenaKoncepcja zespolenia służb, inspekcji i straży pod zwierzchnictwem starosty funkcjonuje w polskim porządku prawnym od wielu lat. Została ustanowiona, aby wykonywać w sposób jednolity politykę państwa w terenie i zapewniać bezpieczeństwo obywateli – członków wspólnot samorządowych. Jest to koncepcja, która w pierwotnym kształcie zakładała większy wpływ starosty na funkcjonowanie służb, inspekcji i straży, w obecnym stanie prawnym jego zwierzchnictwo ma ograniczony charakter. Celem artykułu jest ocena obowiązujących regulacji pod kątem zasadności dalszego funkcjonowania tej struktury, kompetencji starosty oraz skuteczności organów w wykonywaniu swych zadań.Pozycja Derisking/debanking jako „metody” zapewniania bezpieczeństwa?(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Kędzierski, MaciejZałożenia systemu AML/CFT preferowały oddolną inicjatywę instytucji obowiązanych w zakresie oceny ryzyka instytucji oraz indywidualnego klienta. Z czasem wobec takiego stanu rzeczy wykształciła się negatywna praktyka eliminacji ryzyka w postaci deriskingu i debankingu. Polega ona na unikaniu oceny ryzyka poprzez zbiorowe i rodzajowe niedopuszczanie do zawierania umów z określonymi klientami i rozwiązywania umów już zawartych. Ten stan rzeczy nie neutralizuje ryzyka a jedynie przesuwa go na inne obszary do podmiotów, które słabiej identyfikują to ryzyko. Derisking/debanking mimo negatywnej oceny rozszerzył się także na inne obszary społeczne poza AML/CFT. Jednocześnie stał się on elementem wykorzystywanym w dyskryminacji ze względu na warunki: ekonomiczne, rasowe, pochodzenie narodowe.Pozycja Analysis of the Rules for Appointing and Dismissing Visiting Judges in the Common Courts of the Republic of Poland(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Chmielarz, KrzysztofThis publication contains a detailed study on the legal analysis regarding the appointment and dismissal of visiting judges, who play a crucial role in administrative supervision over the proper functioning of common courts. The article employs a dogmatic-legal analysis and applies systemic and functional interpretation. The study also includes a de lege ferenda conclusion.