Przeglądanie według Temat "interwar period"

Aktualnie wyświetlane 1 - 9 z 9

Colonial expansion or vital assistance? French capital and interwar Poland
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Łazor, Jerzy
France was a major source of foreign capital for interwar Poland, both through government loans, and private investment. The French presence was particularly strong in the extraction and paper industries, in energy production, and in banking. French engagement was partly a consequence of the alliance between the two countries, and can be seen as an element of France’s security policy in the East. Poland was forced to give its ally costly concessions, including special treatment of French companies. Hence, Poland can be seen as the object of quasi-imperial expansion, and in the interwar period the left accused France of colonial policies, Nonetheless, Poland remained the initiating side of many negotiations with the French. In Polish historiography this economic foreign policy towards France is often interpreted as a series of costly mistakes. Considering the difficult situation on interwar financial markets, Polish policy can be seen, however, as successful, as it allowed the new state to achieve many of its goals. These included taking over German companies in Silesia, significant investments in infrastructure (including the harbour in Gdynia and the coal trunk line), and outfitting the Polish army. The high cost of French capital was a consequence of the asymmetry of power, and the large needs of the new state.
Kodyfikacja języka wojskowego – wybrane postulaty językowe publikowane na łamach miesięcznika ,,Bellona”
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Faliszewska, Paulina
The aim of the article is to provide an insight into the codification of Polish military language, which occurred during interwar period. In order to describe how this process was being completed, ,,Bellona”, the army-related monthly publishing articles on normativization of military jargon, was analyzed. Special focus was given to commentaries on the abovementioned process, which were expressed by officers and linguists as well as by laymen, who were interested in this topic but did not serve in the army. These articles are an incredibly valuable source of information on how the codification of Polish military language was performed. Moreover, they reflect deep understanding of how this professional variety of Polish was perceived by individuals representing various social groups. The article provides an overview the most frequent linguistic postulates related to the codification of Polish military language, including the attitude towards loan-words and native lexemes, normativization, use of archaic and obsolete words in the military jargon as well as linguistic patterns, clarity and accuracy of lexemes, consistent use of established words and economy of military language. All of the abovementioned postulates are compared with the linguistic tendencies of interwar period to depict similarities and discrepancies between the military jargon and professional varieties of Polish.
Ludność żydowska powiatu jarosławskiego w latach 1918 – 1939
(Uniwersytet Rzeszowski, 2022-09-19) Mazur, Natalia
W okresie 1918 – 1939 ludność żydowska odegrała ważną rolę w powiecie jarosławskim. Ramy czasowe rozprawy doktorskiej to okres od zakończenia I wojny światowej do wybuchu II wojny światowej. Zakres terytorialny pracy obejmuje powiat jarosławski w międzywojennych granicach, a w szczególności znajdujące się w jego zasięgu żydowskie gminy wyznaniowe: Jarosław, Pruchnik, Radymno i Sieniawa. Praca ma na celu omówienie procesów zachodzących w ramach społeczności żydowskiej, ale także relacji wyznawców judaizmu z przedstawicielami innych narodowości i wyznań. Analizie poddano strukturę społeczności żydowskiej powiatu jarosławskiego, w odniesieniu do ogółu ludności omawianego powiatu, jak również województwa lwowskiego. Badania objęły liczebność i rozmieszczenie, narodowość i wyznanie oraz ruch naturalny, w ramach którego zestawiono statystykę urodzeń, małżeństw i zgonów Izraelickiego Okręgu Metrykalnego w Radymnie. Wyznawcy judaizmu z powiatu jarosławskiego w okresie międzywojennym, w większości zamieszkiwali w miastach, praca skupia się więc w głównej mierze na analizie obrazu miejskiej społeczności żydowskiej. Rozprawa doktorska porusza zagadnienia aktywności społeczności żydowskiej powiatu jarosławskiego, w dziedzinie gospodarczej i ekonomicznej, pomocowej, społeczno – politycznej i samorządowej, kulturalno – oświatowej oraz sportowej. Ważną część rozważań stanowi omówienie działalności gmin żydowskich, zarówno w sferze religijnej i dobroczynnej, jak również w dziedzinie szkolnictwa czy administracji. Dokonano próby oceny stosunków społeczności żydowskiej z ludnością innych wyznań i narodowości. Losy ludności żydowskiej powiatu jarosławskiego zostały brutalnie przerwane wybuchem II wojny światowej.
Ludzie i miasto w prozie dwudziestolecia międzywojennego z perspektywy współczesnej lektury (na przykładzie utworów Tadeusza Rittnera, Mieczysława Smolarskiego i Brunona Jasieńskiego)
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2018) Wikarska, Emilia
The article is an attempt to answer the question if are the pictures of the cities presented in the novels: “Palę Paryż” by Bruno Jasieński, “Miasto Światłości” by Mieczysław Smolarski and “Między nocą a brzaskiem” and “Duchy w mieście” by Tadeusz Rittner current. Selected issues from the sociology of the city have been used in this thesis. Relevant examples from the novels along with specific quotes are associated to particular aspects of the urbanization and determinants of the “urban lifestyle”. Attention is directed to the fragments which can be referred to present day to confront them with the latest phenomena and to show if are these novels in some way current or not.
Maria z Paygertów Bobrzyńska – podolaczka wśród stańczyków
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2024-09) Paczos, Sebastian
Maria z Paygertów Bobrzyńska przeżyła dwie wojny światowe, trzy ustroje polityczno-społeczne oraz trzy państwa o odmiennych granicach. Wszystkie te doświadczenia miały niebagatelny wpływ na ukształtowanie jej poglądów. Pochodziła z Podola, ale nie była typową reprezentantką tej grupy społeczno-politycznej. Krytycznie odnosiła się zarówno do sanacji, jak i narodowej demokracji. Nie szczędziła gorzkich słów pod adresem liderów konserwatystów z Galicji Wschodniej, określając ich mianem ludzi o wielkim sercu, ale ciasnym umyśle i krótkowzroczności. Ciekawym elementem jej poglądów były uprzedzenia wobec Żydów. W swoim życiu miała również epizod socjalistyczny. Maria jest doskonałym przykładem modernizowania się inteligencji galicyjskiej z początków XX w.
Poglądy ekonomiczne przedstawicieli szkoły krakowskiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2019) Zagóra-Jonszta, Urszula
Mianem szkoły krakowskiej określano ekonomistów, którzy związani byli ze środowiskiem ekonomicznym Krakowa. Przewodniczył im profesor Adam Krzyżanowski z Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1921 r. założyli oni Towarzystwo Ekonomiczne, które miało propagować wiedzę ekonomiczną w społeczeństwie oraz walczyć z nadmierną ingerencją państwa w życie gospodarcze. Poglądy szkoły krakowskiej w dużym stopniu kształtowały opinię publiczną, a jej przedstawiciele cieszyli się dużym autorytetem w społeczeństwie. W artykule podjęto próbę syntetycznego przedstawienia stanowiska krakowskich ekonomistów wobec najważniejszych zagadnień dotyczących: etatyzmu, polityki monetarnej oraz podatkowej. Zwrócono uwagę na ich ocenę z punktu widzenia założeń liberalizmu ekonomicznego. Przegląd publikacji krakowskich ekonomistów wyraźnie wskazuje na konserwatywne, neoklasyczne podejście do zagadnień gospodarczych. Zgodnie z duchem liberalnym przedstawiciele szkoły krakowskiej krytykowali szkodliwość rzekomo zbyt daleko posuniętego etatyzmu, zbyt wysokie podatki, które jednak nie skutkowały wzrostem dochodu fiskalnego oraz politykę monetarną rządu, prowadzącą do inflacji, a następnie do hiperinflacji markowej. Nie zgadzali się również z polityką Władysława Grabskiego, premiera i ministra skarbu, który dokonał reformy walutowej bez pomocy zagranicy i nie czekając na zrównoważenie budżetu. Uważali, że należało najpierw doprowadzić do równowagi w budżecie, a następnie zaciągnąć pożyczkę stabilizacyjną na umocnienie złotego. Krytycznie odnosili się do polityki deflacyjnej w latach wielkiego kryzysu gospodarczego, chociaż początkowo ją akceptowali. Stosując metodę analizy źródeł uzupełnioną metodą opisu i porównawczą, wykorzystano oryginalne teksty krakowskich ekonomistów.
Problemy dzieci wymagających szczególnej opieki w Drugiej Rzeczypospolitej na przykładzie działalności ks. Henryka Szumana, ks. Wacława Blizińskiego i m. Elżbiety Róży Czackiej
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-12) Skotnicka-Palka, Małgorzata
W dwudziestoleciu międzywojennym sytuacja dzieci była wypadkową wielu czynników, m.in. warunków ekonomicznych, społecznych i kulturalnych, w jakich żyły. Dzieci zmagające się z rozmaitymi problemami potrzebowały wsparcia ze strony różnego rodzaju instytucji opiekuńczych, zarówno świeckich, jak i kościelnych. W artykule zaprezentowano sytuację nieletnich w niepodległej Polsce, problemy, które ich dotykały, a także formy pomocy dzieciom wymagającym szczególnej opieki podejmowane przez ks. Henryka Szumana, ks. Wacława Blizińskiego oraz m. Elżbietę Różę Czacką. Wymienieni społecznicy troszczyli się o dzieci osierocone, zmagające się z niepełnosprawnością oraz zagrożone alkoholizmem. Starali się zaradzić ich problemom, tworząc instytucje pomocowe. Pieniądze na prowadzenie swojej działalności pozyskiwali od darczyńców. Korzystali także ze środków publicznych.
Włoska proza w „czarnym dwudziestoleciu” (1922–1943). Studium postaw pisarskich
(Uniwersytet Rzeszowski, 2021-07-15) Kowalska, Marlena
Celem pracy było zaprezentowanie postaw wybranych włoskich pisarzy wobec faszyzmu w okresie „czarnego dwudziestolecia” (1922–1943). Rekonstrukcja owych postaw oparta została na analizie udokumentowanych źródłowo faktów biograficznych oraz tekstów literackich (głównie prozy). W swym postępowaniu badawczym autorka starała się ujawniać fakty dotąd nieznane, jak również weryfikować sądy mogące uchodzić dziś za błędne lub niepełne. Badania archiwalne dotyczące wybranych twórców (zwłaszcza w Centralnym Archiwum Państwowym w Rzymie) skonfrontowane zostały z dotychczasowym stanem badań, przede wszystkim jednak z innymi źródłami: prasą, dokumentami osobistymi oraz utworami literackimi. Dzięki temu możliwa się stała modyfikacja przyjętych obiegowo opinii o rzekomo jednoznacznie antyfaszystowskiej postawie niektórych włoskich intelektualistów. Autorka podkreśla istotną rolę beletrystyki w badaniach historycznych. Zwraca uwagę na korzyści wynikające z jej analizy i interpretacji w procesie rekonstrukcji przeszłości. Wyniki przeprowadzonych interdyscyplinarnych badań pozwoliły na wyodrębnienie w rozprawie typologii postaw pisarskich wobec faszyzmu: służalczej, obojętnej (sprytnej?) oraz rzekomo antyfaszystowskiej (budzącej kontrowersje ze względu na niedawno ujawnione dokumenty). Postawy te cechowała niejednokrotnie – jak wykazała autorka, analizując reprezentatywne fakty z biografii wybranych włoskich pisarzy – niekonsekwencja, a nierzadko konformizm.
Zagadnienie odpowiedzialności za długi spadkowe w procesie unifikacji i kodyfikacji polskiego prawa spadkowego
(Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2023-09) Świrgoń-Skok, Renata
W niniejszym artykule zostały przybliżone zagadnienia związane z problemem unifikacji i kodyfikacji polskiego prawa spadkowego po 1918 roku, na przykładzie zasad odpowiedzialności za długi spadkowe. Do wybuchu II wojny światowej nie przedstawiono jednak jednolitego projektu prawa spadkowego, a prace specjalnej podkomisji nie wyszły poza dyskusję nad podstawowymi założeniami spadkobrania. Spory ideologiczne dotyczące osobowego prawa małżeńskiego przyniosły wiele problemów i przełożyły się na postęp prac w zakresie unifikacji prawa spadkowego. W konsekwencji nie udało się dokonać kompleksowej unifikacji i kodyfikacji prawa spadkowego w okresie drugiej Rzeczypospolitej. Unifikację prawa spadkowego wznowiono dopiero po II wojnie światowej, a ostatecznie zakończyła się w roku 1946 wydaniem dekretów o prawie spadkowym oraz postępowaniu spadkowym. Zaś w roku 1964 prawo spadkowe zostało skodyfikowane w księdze czwartej kodeksu cywilnego. Do czasu unifikacji prawa spadkowego w 1946 roku obowiązywały regulacje zawarte w ABGB, Kodeksie Napoleona oraz BGB, także w zakresie zasad odpowiedzialności za długi spadkowe. Wprowadzenie do polskiego prawa spadkowego, w tym także w odniesieniu do zasad odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania spadkowe, rozwiązań przyjętych w wielkich kodyfikacji cywilnych XIX wieku, pozwala na umieszczenie rozwiązań przyjętych w księdze czwartej kodeksu cywilnego w tradycji romanistycznej europejskiego prawa prywatnego.