Ciągłość czy zmiana? O powojennym systemie kształcenia nauczycieli na przykładzie województwa śląsko-dąbrowskiego

Artykuł dotyczy zmian w zakresie kształcenia i zatrudniania nauczycieli w latach 1945–1961 oraz przemian w zakresie kadry kierowniczej szkół. W celu nakreślenia ogólnopolskich prawidłowości posłużono się przykładem województwa śląsko-dąbrowskiego. Do zebrania niezbędnych materiałów wykorzystano kwerendę źródeł archiwalnych zgromadzonych w Archiwum Akt Nowych w Warszawie oraz Archiwum Państwowym w Katowicach. Analiza danych archiwalnych oraz opracowań z tego okresu pozwoliła wysunąć następujące wnioski: w zakresie zatrudnienia oraz nominacji kierowniczych podstawą uzyskiwania stanowisk stała się przynależność do partii, nastąpiło nasycenie treści kształcenia nauczycieli ideologią socjalistyczną, postępowały feminizacja zawodu, stopniowe odchodzenie od treści regionalnych wynikające z polityki władzy ludowej oraz zatrudniania nauczycieli niezwiązanych z regionem górnośląskim.

The article concerns changes in the field of teacher education, school management and teacher employment in the years 1945–1961. The example of Silesia-Dąbrowa Voivodship collected in Archiwum Akt Nowych in Warsaw and Archiwum Państwowe in Katowice was conducted to collect the necessary materials. The analysis of archival data and studies from this period led to the following conclusions: the party membership had become the basis for obtaining positions and promotions, socialist ideology had become an important part of the teacher education system, the feminisation of the profession, gradual departure from regional content resulting from the policy of “people’s rule” and the employment of teachers not associated with the Upper Silesian region continued.