System emerytalny na Białorusi

Abstract

Artykuł o systemie emerytalnym Białorusi, poza wprowadzeniem, zawiera cztery części: 1. Ogólna informacja o kraju, 2. Rozwój historyczny systemu emerytalnego, 3. Stan obecny systemu emerytalnego oraz 4. Wyzwania i przewidywane zmiany w systemie emerytalnym. Celem badawczym autora jest prezentacja historycznych i aktualnych rozwiązań w systemie emerytalnym Białorusi w celu odnalezienia w tym systemie pomysłów, które w międzynarodowych porównaniach warto wykorzystywać. System emerytalny na Białorusi stanowi rzadki już w Europie przykład funkcjonowania pozostałości rozwiązania typu bismarckowskiego w wariancie sowieckim. Rozwiązanie powszechne, funkcjonujące na zasadach pay-as-you-go oraz w konwencji DB (defined benefit), uzależnia wysokość otrzymywanej emerytury jedynie od liczby przepracowanych lat, całkowicie pomijając wcześniejszy wkład uczestnika systemu w postaci odprowadzanych składek emerytalnych. Wprowadzona z początkiem roku 2009 atrapa II filaru emerytalnego, wydaje się rozwiązaniem podtrzymującym tradycyjne uprzywilejowanie wybranych grup zawodowych, w zakresie emerytur. Szczególnie istotne w tym zakresie jest uprzywilejowanie w zakresie wartości emerytur służb mundurowych, tworzące poczucie nieusprawiedliwionej nierówności społecznej. Myślenie o wprowadzaniu rozwiązania kapitałowego do systemu emerytalnego pozostaje w sferze postulatywno-koncepcyjnej, a nie realnej. W podsumowaniu autor sygnalizuje, że trudno w obecnym stanie rzeczy wskazać w tym kraju elementy warte powielenia w porównaniach międzynarodowych.

The article presents an insight into the old age pension system in Belarus. The introduction is followed by four topic paragraphs: 1. the general information about the country, 2. the historical development of its pension system, 3. the present situation, and 4. challenges and foreseen changes. There, the author’s goal was to present both past and present solutions employed by the Belarusian’s pension system, in search for ideas worth consideration in international comparisons. The pension system in Belarus is rare in Europe example of existing residue of Bismarcktype solution in a Soviet variant. The common PAYG solution, working as DB-type, makes the pension value dependent on working years only, completely skipping the member’s contribution into system. Introduced at the beginning of 2009 the dummy of 2nd pension pillar seems to be the solution undertaking traditional preference of selected professions in pension area. Especially important at that area is preference in pensions for military and police services, creating the feeling of unjustified social inequality. Thinking about the introduction of fully-founded solution into pension system remains in the postulate-conception, not real, phase. In the summary, the author highlights that Belarus is a country with great potential but at present it is difficult to identify solutions worth copying in other states.