Aktywność i formy aktywizacji seniorów w Domach Pomocy Społecznej

Abstract

Wstęp: Problem starzenia się społeczeństw jest procesem globalnym, dotyczącym niemal wszystkich państw na świecie. Zmiany demograficzne zmuszają do refleksji nad stanem przygotowań współczesnych społeczeństw do rosnącego zapotrzebowani na usługi opiekuńczo -lecznicze. Starzenie się społeczeństw jest ważnym zagadnieniem w polityce społecznej państwa. W Polsce dominującą formą opieki nad seniorem jest rodzina, która nie zawsze jest w stanie zapewnić właściwą opiekę starszym, często mało sprawnym członkom rodziny. Niewydolność opiekuńcza rodzin, przemiany współczesnych rodzin i wydłużenie życia ludzkiego jest czynnikiem zwiększającym zapotrzebowanie na pomoc instytucjonalną. Domy pomocy społecznej często są dla seniora domem, a personel sprawujący opiekę niejednokrotnie zastępuje przyjaciół i najbliższą rodzinę. Każdy rodzaj podejmowanej aktywności i aktywizacji powoduje, że senior pozostaje samodzielny i niezależny od innych co daje mu możliwość pozostania w środowisku zamieszkania. Każdy rodzaj aktywności który podejmuje osoba starsza w celu zaspokojenia potrzeb życiowych lub realizacji własnych zainteresowań jest powodem zwiększającym satysfakcję i poprawiającym jego jakość życia. Seniorzy, świadomi korzystnych skutków własnej aktywności chętniej podejmują pracę nad sobą, dla zachowania dobrej kondycji fizycznej i psychicznej. Cel pracy: Głównym celem pracy jest analiza aktywności i form aktywizowania seniorów w Domach Pomocy Społecznej na Podkarpaciu. Materiał i metoda: Badanie przeprowadzono od kwietnia do października 2019 roku wśród 320 podopiecznych Domów Pomocy Społecznej na Podkarpaciu. Kwestionariusz wywiadu został przeprowadzony z uczestnikami metodą kontaktu bezpośredniego, w podmiotach które po wylosowaniu wyraziły zgodę na przeprowadzenie planowanego badania w ich placówce. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem kwestionariusza wywiadu, i sześciu skal standaryzowanych: Mini Mental State Examination (MMSE), Activities of Daily Living (ADL), World Health Organizaton Quality of Life Test Bref (WHOQOL Bref), Satisfaction of Life Scale (SWLS), Acceptance of Illens Scale (AIS), International Physical Activitty Questionnaire (IPAQ). Wyniki badań: Głównym powodem zamieszkania i korzystania z opieki w Domu Pomocy Społecznej był brak osób mogących sprawować opiekę, wielochorobowość i konieczność wsparcia stanu funkcjonalnego badanych. Średnia liczba jednostek chorobowych u badanych wyniosła 4,19±1,14. Każdy z badanych chorował przynajmniej na jedną chorobę przewlekłą. Mimo zadowolenia i dobrej oceny oferowanej pomocy przez pracowników domów pomocy społecznej, nie brakowało także trudnych chwil w życiu mieszkańców. Dla seniorów najtrudniejszym elementem pobytu w placówce byli współlokatorzy, z którymi badani musieli zamieszkiwać, gdyż nie wszystkie placówki dysponowały pokojami jednoosobowymi. Czas wolny seniorzy spędzali głownie biernie, leżąc w łóżku lub oglądając telewizję , a co trzecia osoba (33,4%) w czasie wolnym słuchała radia. Spośród oferowanych form aktywizowania mieszkańcy najczęściej wykorzystywali: gimnastykę poranną 81,6% oraz krótki spacer wybierany przez 78,4% osób. Częstą metodą aktywizacji wykorzystywaną była muzykoterapia (73,8%), przy czym dominowała forma bierna. Poziom aktywności fizycznej, oceniony przy pomocy IPAQ wynosił wyniósł 408,06±266,33 MET*min./tydz. Czas siedzenia w dni powszednie wyniósł średnio 266,55±109,24 min./ dzień i wahał się od 30 minut do 600 minut. Ogólny poziom aktywności fizycznej, w zdecydowanej większości niewystarczający (76,%).przypadku 76,6% seniorów był niewystarczający (MET*min./ tydz. < 600). Czynnikami utrudniającymi korzystanie z proponowanych przez DPS form aktywności były najczęściej zgłaszane przez badanych problemy zdrowotne 85,6% oraz brak chęci do podejmowania aktywności. Ponad połowa badanych (52,2% ) nie uczestniczyła w proponowanych formach aktywizacji obawiając się braku akceptacji przez innych mieszkańców, w nielicznych przypadkach powodem były bariery architektoniczne (5,3%). Aktywność fizyczna seniorów nie zależała w sposób istotny (p=0,8503) od czasu przebywania w DPS. Zajęcia manualne były preferowaną formą aktywności dla 48,1% badanych, natomiast rzadziej wskazywano bibułkarstwo, (34,7%) czy gry stolikowe (28,1%). Większość badanych seniorów (77,8%) to osoby sprawne funkcjonalnie w zakresie podstawowych czynności dnia codziennego. Wiek seniorów nie wpływał istotnie na stan funkcjonalny, bardziej sprawne były kobiety (81,1%) niż mężczyźni (68,3%). Wykazano, że seniorzy w wieku 80 lat i więcej posiadali istotnie wyższą jakość życia w domenie socjalnej (p=0,0182) i środowiskowej (p=0,0206) w porównaniu do osób poniżej 80 roku życia. Brak było natomiast znaczących różnic w jakości życia w dziedzinie somatycznej i psychologicznej a wiekiem seniorów. Poziom wykształcenia seniorów w sposób istotny wpływał na jakość ich życia. Im wyższy poziom wykształcenia badanych tym lepsza jakość życia. Stwierdzono, że seniorzy przebywający w DPS co najmniej 5 lat posiadali istotnie wyższą jakość życia w domenie środowiskowej (64,60 pkt.), niewielkie różnice (p=0,0891) wskazano również w dziedzinie socjalnej. Niski poziom satysfakcji z jakości życia posiadało 62,8% seniorów. Nie wykazano związku satysfakcji z wiekiem, płcią, stanem cywilnym, wykształceniem, ilością schorzeń przewlekłych i długością zamieszkiwania w placówce. Wykazano, że im wyższa samoocena sytuacji materialnej i lepsza samoocena zdrowia, tym częściej seniorzy swoją satysfakcję z życia oceniali wysoko. Brak akceptacji choroby (8-18 pkt.) stwierdzono w grupie 49,4% seniorów. Średni poziom akceptacji choroby (19-29 pkt.) przejawiało 46,3% osób, a w dobrym stopniu akceptowało chorobę tylko 4,4% seniorów. Wnioski: Aktywność fizyczna badanych seniorów jest niewystarczająca, nikt z seniorów mieszkających w Domach Pomocy Społecznej nie osiągnął wysokiego poziomu aktywności. Jakość i satysfakcja życia mieszkańców domów pomocy społecznej była niska i często zależała od długości pobytu w placówce. Większość badanych nie podejmowało żadnych form aktywności. Formy aktywizacji podopiecznych domów pomocy społecznej są niezadowalające.

Social welfare homes are often a home for the elderly, and care staff often replace friends and the immediate family. Each type of activity and activation makes the senior independent and independent from others, which gives him the opportunity to stay in the living environment. Any type of activity that an elderly person undertakes to satisfy life needs or pursue their own interests is a reason that increases satisfaction and improves their quality of life. Aim of the work: The main objective of the work is to analyze the activity and forms of activation of older people in nursing homes in Podkarpacie. Materials and Methods: The study was conducted from April to October 2019 among 320 residents of social care homes in Podkarpacie. The interview questionnaire was conducted with the participants using the direct contact method, in entities which, after being drawn, consented to the planned study at their facility. The diagnostic survey method was applied using an interview questionnaire and six standardized scales. Mini Mental State Examination (MMSE), Activities of Daily Living (ADL), World Health Organization Quality of Life Test Bref (WHOQOL-Bref), Satisfaction of Life Scale (SWLS), Acceptance of Illness Scale (AIS), International Physical Activity Questionnaire (IPAQ). Results: The main reason for living and using care in the nursing home was the lack of people who could provide care, multiple diseases, and the need to support the functional state of the respondents. The mean number of disease entities in the subjects was 4.19 ± 1.14. Each of the subjects suffered from at least one chronic disease. Despite the satisfaction and good evaluation of the help offered by the employees of social welfare homes, there were also difficult moments in the lives of the inhabitants. For seniors, the most difficult element of staying in the facility was the roommates with whom the respondents had to live, as not all facilities had single rooms. Seniors spent their free time mostly passively, lying in bed or watching television, and every third person (33.4%) listened to the radio in their free time. Among the offered forms of activation, the inhabitants most often used: morning gymnastics 81.6% and a short walk chosen by 78.4% of people. Music therapy was a frequent activation method (73.8%), with the passive form dominating. The level of physical activity assessed with the use of IPAQ was 408.06 ± 266.33 MET * min / week. The weekday sitting time averaged 266.55 ± 109.24 minutes / day and ranged from 30 minutes to 600 minutes. The general level of physical activity, the vast majority of which was insufficient (76%), in the case of 76.6% of seniors, it was insufficient (MET * min / week <600). Factors hindering the use of the activities proposed by the SCC were the health problems reported the most frequently by the respondents, 85.6% and the lack of willingness to participate in activity. More than half of the respondents (52.2%) did not participate in the proposed forms of activation, fearing the lack of acceptance by other residents, and in some cases the reason was architectural barriers (5.3%). The physical activity of the seniors did not significantly (p = 0.8503) depend on the time spent in the SCH. Manual classes were the preferred form of activity for 48.1% of the respondents, while tissue paper making (34.7%) or table games (28.1%) were mentioned less frequently. Most of the seniors surveyed (77.8%) are functionally functional in terms of basic activities of daily life. Age of the seniors did not significantly affect functional status, and women (81.1%) were more fit than men (68.3%). Seniors aged 80 and over were shown to have significantly higher quality of life in the social (p = 0.0182) and environmental (p = 0.0206) domains compared to those under 80 years of age. However, there were no significant differences in somatic and psychological quality of life and in the age of older people. The level of education of the elderly significantly influenced their quality of life. The higher the level of education of the respondents, the better the quality of life. Seniors who stayed at the SCC for at least 5 years had a significantly higher quality of life in the environmental domain (64.60 points), slight differences (p = 0.0891) were also indicated in the social field. 62.8% of seniors had a low level of satisfaction with quality of life. The relationship of satisfaction with age, sex, marital status, education, number of chronic diseases, and length of living in the facility was not demonstrated. It has been shown that the higher the self-esteem of the financial situation and the better the self-esteem of health, the more often seniors evaluated their satisfaction with life highly. The lack of acceptance of the disease (8-18 points) was found in the group of 49.4% of the elderly. The average level of acceptance of the disease (19-29 points) was manifested by 46.3% of the people, and only 4.4% of the seniors accepted the disease to a good degree. Conclusions: Physical activity of the surveyed seniors is insufficient, none of the seniors living in nursing homes achieved a high level of activity. The quality and satisfaction of life of nursing home residents was low and often depended on the length of stay in the facility. Most of the respondents did not undertake any form of activity. The forms of activation of residents of social welfare homes are unsatisfactory.