Podmiotowość w wychowaniu – perspektywa personalistyczna

Abstract

Pomimo tego, iż uwzględnienie podmiotowości jednostki zdaje się być dziś zasadą wychowania, to zarazem sam termin „podmiotowość” różnie jest rozumiany, co funduje sprzeczne ze sobą modele wychowania. Tak jest w sytuacji wpływowych a przeciwstawnych względem siebie modeli podmiotowości prezentowanych przez szeroko rozumianą antypedagogikę i personalizm katolicki, przypisujących jej równie silną konotację. Podjętą w tym artykule analizę tego problemu wyznaczy refleksja wokół rozumienia podmiotowości oraz charakterystyki ponowoczesności, a zwłaszcza personalizmu w tym kontekście. Celem artykułu jest wykazanie, iż personalizm nie tylko chroni podmiotowość wychowanka, ale i nie rezygnuje z wychowania, jak to się dzieje w przypadku antypedagogiki. Rolą wychowania personalistycznego nie jest przy tym w żadnym wypadku unicestwienie podmiotowości młodych ludzi, lecz wsparcie procesu preferencji oraz afirmacji przez nich właściwej hierarchii wartości, bez którego nie urzeczywistni się ich pełnia człowieczeństwa.

Although the inclusion of the subjectivity of an individual seems to be the principle of education today, the term “subjectivity” is differently understood, what establishes contradictory models of education. It happens so in the situations of influential and contrary models of subjectivity, presented by widely understood anti-pedagogy and Catholic personalism, which ascribe to it a strong connotation. The analysis of this problem in this article will determine the reflection on the understanding of subjectivity and the characteristics of postmodernity, especially personalism in this context. The aim of this article is to demonstrate that personalism not only protects the subjectivity of the pupil, but also doesn’t give up education as it happens in anti-pedagogics. The role of personalistic education is in no case to underestimate the subjectivity of young people, but to support the process of preferences and to affirm their proper hierarchy of values, without which their fullness of humanity will not materialize.