Potrzeba zmiany paradygmatu kształcenia wobec kryzysu edukacji

Abstract

Zrozumienie zjawiska kryzysu edukacji wymaga analizy istoty kryzysu. Kryzys jest interpretowany przez różne dziedziny nauki. Zarówno filozofia, jak i zarządzanie próbują wyjaśnić istotę kryzysu. Ze względu na złożoność pojęcia „kryzys” definicje są różnorodne. W zależności od sytuacji jakiej dotyczą definiowane są odmiennie. Kryzys odnosi się do prawie wszystkich aspektów życia człowieka i społeczeństwa. Szczególnie dotkliwy jest w edukacji. Najbardziej uciążliwe skutki kryzysu edukacji odczuwało amerykańskie szkolnictwo wyższe. Analizą kryzysu szkolnictwa amerykańskiego zajmowali się m.in. A. Bloom, T. Sowell, T.S. Eliot. Ich wnioski można zastosować także przy analizie szkolnictwa europejskiego i polskiego. Wobec kryzysu edukacji należy podejmować próby wyjścia z niego. Przykładem nieudanej próby wyjścia z kryzysu edukacji w Europie była strategia lizbońska. Natomiast obecnie nadzieję pokładamy w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego i Europejskim Obszarze Badawczym. Na bazie krytycznej analizy kryzysu edukacji w amerykańskiej, europejskiej i polskiej przestrzeni edukacyjnej autor w swoim opracowaniu dochodzi do przedstawienia nowego rozwiązania Th. Zeldina – mogącego wyznaczać potrzebę zmiany paradygmatu kształcenia.

Understanding the phenomena of the crisis of education requires an analysis of the nature of the crisis. The crisis is being interpreted by various scientific disciplines. Both philosophy and management studies are trying to explain the nature of the crisis. Due to the complexity of the notion of crisis, the definitions are different. Depending on the situations which they relate to, they are defined differently. The crisis relates to nearly all aspects of human life and society. It is particularly acute in education. The results of the crisis were severely felt in American higher education. The analysis of the crisis of American education were carried out by A. Bloom, T. Sowell, T.S. Eliot. Their findings can be used in the analysis of European and Polish schools. Facing the crisis of education we should attempt to exit from it. The example of the failed attempt to get out of the crisis of education in Europe is Lisbon Strategy. However, now we place our hope in the area of European higher education and European research area. On the basis of the critical analysis of the education crisis in American, European and Polish educational area the author inquires into the presentation of a new solution given by Th. Zeldin. The new solutions may lead to the need of the changing the paradigm of education.