U źródeł normatywnej administracji świadczącej według dorobku Tadeusza Pilata – protoplasty polskich nauk o administracji

Abstract

Zgodnie z tytułem artykułu autorzy poszukują w dorobku Tadeusza Pilata z 1880 roku genezy współczesnej normatywnej administracji świadczącej. Oczywiście w czasach Tadeusza Pilata samo pojęcie „administracji świadczącej” jako pojęcie normatywne i doktrynalne nie egzystowało (o tym w artykule) ale jego istota jest związana z państwem i jego administracją. Pod pojęciem normatywnej administracji świadczącej autorzy rozumieją zastosowanie desygnatów tego pojęcia w treści dwustronnie obowiązujących przepisów prawa. Analiza skryptu akademickiego pt. „Nauka administracyi według wykładów Dra T. Pilata. Wydanie nowe” wydanego we Lwowie w roku 1880 bezsprzecznie wykazała, że desygnaty tego pojęcia funkcjonują w jego koncepcji państwa, samorządu terytorialnego, nauki administracji i prawa administracyjnego i odgrywają w niej istotną rolę. Desygnaty te, zgodnie z podzielaną przez T. Pilata koncepcją naturalną gminy, przejawiają się w pierwszej kolejności w zadaniach własnych gminy. W ocenie autorów aktualne pojęcie administracji świadczącej przeszło drogę rozwoju od nieekwiwalentnego świadczenia jako obowiązku moralnego do normatywnych regulacji krajowych, w tym konstytucyjnych, a także międzynarodowych i europejskich w przedmiocie świadczeń administracji publicznej na rzecz podmiotów zewnętrznych. Świadczenia te aktualnie opierają się nie tylko na postaci interesu prawnego, ale na publicznych prawach podmiotowych. Co więcej, korzystanie ze świadczeń administracji publicznej jest obecnie nie tylko uprawnieniem, ale i obowiązkiem publicznoprawnym. Ze strony państwa ich udzielanie i organizacja, łącznie z prywatyzacją, powinno się łączyć się z jego obowiązkami i odpowiedzialnością.

According to the title of the article the authors analyze the works of Tadeusz Pilat dated 1880 looking for the genesis of contemporary normative service administration. Certainly, in the Times of Tadeusz Pilat, the very concept of „service administration” as a normative and doctrinal concept did not exist (described in details in the article), but its essence is related to the state and its administration. By the concept of normative service administration the authors understand the application of the designates of this concept in the content of bilaterally applicable legal provisions. Analysis of the academic script „Science of Administration According to the Lectures of Dr. T. Pilat. New Edition” published in Lviv in 1880 undoubtedly demonstrated that the designates of this concept function in his concept of the state, local government, science of administration and administrative law and play an important role in therein. These designations, in accordance with the natural concept of the commune shared by T. Pilat, are manifested first of all in the commune’s own tasks. In the authors’ opinion, the current concept of service administration has developed from non-equivalent service as a moral obligation to normative national regulations, including constitutional as well as international and European ones regarding public administration services to external subjects. These benefits are currently based not only on the form of legal interest but also on subjective public rights. Moreover, using public administration services is now not only a right, but also a public law obligation. On the part of the state, provision of such services and organization thereof, including privatization, should be linked to state’s obligations and liability.